3. Bölüm Bankalarca Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanması ve Yayımlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Yrd. Doç. Dr. Mine AKSOY
Amaçlarımız Bu bölümü tamamladıktan sonra; aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz: Yıllık faaliyet raporunun nasıl hazırlanması gerektiği ve içeriğini anlamak. Yıllık faaliyet raporunun sunumu ve yayımlanması kurallarını bilmek. Anahtar Kavramlar Yıllık faaliyet raporu 3.1. Yıllık faaliyet raporu tanımı ve amaçları Faaliyet raporu şirketin mevcut ve potansiyel iş ortaklarını ve menfaat sahiplerini bilgilendirmek ve etkilemek için yıllık olarak hazırlanan bir dokumandır. Kapsadığı hesap dönemine ilişkin bilgileri, şirketin önümüzdeki dönemdeki hedeflerini ve bu hedefleri nasıl yerine getireceğini anlatan faaliyet raporu, hem tasarım olarak şirketin kurum kültürüne uygun, hem de içerik olarak mevzuata uygun olarak hazırlanmalıdır. Bankalarca hazırlanacak faaliyet raporları, banka ortaklarının, tasarruf sahiplerinin ve diğer ilgili kişi ve kuruluşların bilgilendirilmelerini sağlamak üzere bankalar tarafından kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde, statülerine, yönetim ve organizasyon yapılarına, insan kaynaklarına, faaliyetlerine, finansal durumlarına, yönetimin değerlendirmeleri ve geleceğe yönelik beklentilerine ilişkin bilgiler ile finansal tabloları, özet yönetim kurulu raporunu ve bağımsız denetim raporunu içermelidir. 1
Faaliyet raporunun sağladığı başlıca yararları aşağıdaki şekilde ozetleyebiliriz: a) Düzenleyici kuruluşların standartlarına uyumu sağlar ve bu kuruluşlarla iletişime katkıda bulunur. b) Hisse senedi fiyatının, şirketin gerçek değerini yansıtmasını sağlar. c) Yatırımcıların beklentilerini yönetir. d) Şirket menfaat sahipleri (yatırımcılar, tedarikçiler, calışanlar vb.) ile şirket arasındaki ilişkileri geliştirir. e) Şirketin bilinirliliğini artırır. f) Şirketle ilgili fırsatların ve şirketin büyüme potansiyelinin anlaşılmasını sağlar. g) Şirketin sermaye piyasalarından yeni fon temin etme yeteneğini artırır. 3.2. Yıllık faaliyet raporuna ilişkin genel esaslar Bankalarca her hesap dönemi sonu itibarıyla düzenlenecek yıllık faaliyet raporunda, raporun ait olduğu dönem, bankanın ticaret unvanı ile genel müdürlük ya da merkez adresini, telefon ve faks numaralarını, elektronik site ve elektronik posta adreslerini içeren iletişim bilgileri belirtilir. Yıllık faaliyet raporunda bankaların ilgili hesap dönemine ait faaliyetlerinin doğru, eksiksiz, gerçeğe uygun bir şekilde yansıtılması zorunludur. 2
Yıllık faaliyet raporunun içeriği Yıllık faaliyet raporu, içeriği aşağıda belirtilen bölümlerden oluşur: a) Genel bilgileri ihtiva edecek sunuş bölümünde, 1) Hesap dönemine ait faaliyet sonuçlarına ilişkin özet finansal bilgiler, 2) Bankanın tarihsel gelişimi ve hesap dönemi içinde varsa ana sözleşmesinde yapılan değişiklikler ve nedenleri, 3) Bankanın ortaklık yapısı, sermayesinde ve ortaklık yapısında hesap dönemi içinde meydana gelen değişiklikler, nitelikli paya sahip gerçek veya tüzel kişilerin unvanları ve paylarına ilişkin bilgiler, 4) Bankanın yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdür ve yardımcılarının varsa sahip oldukları paylara ilişkin açıklamalar, 5) Yönetim kurulu başkanının ve genel müdürün faaliyet dönemine ilişkin değerlendirmeleri ve geleceğe yönelik beklentileri, 6) Personel ve şube sayısına, bankanın hizmet türü ve faaliyet konularına ilişkin açıklamalar ve bunlar esas alınarak bankanın sektördeki konumunun değerlendirmesi, 7) Yeni hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak araştırma geliştirme uygulamalarına ilişkin bilgiler verilir. b) Yönetime ve kurumsal yönetim uygulamalarına ilişkin bilgilerin yer alacağı ikinci bölümde, 3
1) Yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetim komitesi üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile iç sistemler kapsamındaki birimlerin yöneticilerinin ad ve soyadları, görev süreleri, sorumlu oldukları alanlar, öğrenim durumları, mesleki deneyimleri, 2) Denetçilerin görev süreleri ve mesleki deneyimleri, 3) Kredi komitesi ve Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik uyarınca risk yönetim sistemleri çerçevesinde yönetim kuruluna bağlı olan veya yönetim kuruluna yardımcı olmak üzere kurulmuş olan komitelerin faaliyetleri ile bu komitelerde görev alan başkan ve üyelerin ad ve soyadları ile asli görevleri hakkında bilgiler, 4) Yönetim kurulu ve denetim komitesi ile bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin üçüncü alt bendinde belirtilen komite üyelerinin hesap dönemi içinde yapılan ilgili toplantılara katılımları hakkında bilgiler, 5) Genel kurula sunulan özet yönetim kurulu raporu, 6) İnsan kaynakları uygulamalarına ilişkin bilgiler, 7) Bankanın dahil olduğu risk grubu ile yaptığı işlemlere ilişkin bilgiler, 8) Bankaların Alacakları Destek Hizmetleri ve Destek Hizmeti Kuruluşlarının Yetkilendirilmesi Hakkında Yönetmelik uyarınca destek hizmeti alınan faaliyet konuları ve hizmetin alındığı kişi ve kuruluşlara ilişkin bilgiler yer alır. c) Finansal bilgilerin ve risk yönetimine ilişkin değerlendirmelerin verileceği üçüncü bölümde, 1) Türk Ticaret Kanununun ilgili maddesi uyarınca teşkil olunan denetçiler tarafından hazırlanan rapor, 4
2) Denetim komitesinin iç kontrol, iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin işleyişine ilişkin değerlendirmeleri ve hesap dönemi içerisindeki faaliyetleri hakkında bilgiler, 3) Bağımsız denetim raporu, 4) Finansal tablolar ve bölümün sonunda verilmek üzere mali bünyeye ilişkin bilgiler, 5) Mali durum, kârlılık ve borç ödeme gücüne ilişkin değerlendirme, 6) Risk türleri itibarıyla uygulanan risk yönetimi politikalarına ilişkin bilgiler, 7) Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yetkilendirilecek derecelendirme kuruluşlarınca derecelendirme yapılıp yapılmadığı, derecelendirme yapılması halinde verilen derecelendirme notları ve içerikleri hakkında bilgi, 8) Rapor dönemi dahil beş yıllık döneme ilişkin özet finansal bilgiler verilir. Yıllık faaliyet raporunda verilecek ilave bilgiler Konsolide finansal tablo hazırlamakla yükümlü olan bankalar, hesap dönemine ait konsolide finansal tabloları ve bu tablolardan elde edilecek finansal bilgiler ile konsolide edilen ortaklıklara ilişkin bilgileri ve konsolide bağımsız denetim raporunu yıllık faaliyet raporuna dördüncü bölüm olarak eklemek suretiyle yayımlamakla yükümlüdürler. 5
3.3. Yıllık Faaliyet Raporunun Sunumu ve Yayımlanması Yıllık faaliyet raporunun sunumu Hesap dönemi sonunda hazırlanan yıllık faaliyet raporu, bankanın yönetim kurulu başkanı, denetim komitesi üyeleri, genel müdür ile finansal raporlamadan sorumlu genel müdür yardımcısı ve ilgili birim müdürü veya bu unvanlara eşdeğer kişiler tarafından ad, soyad ve unvan belirtilmek suretiyle imzalanarak yönetmeliklerce belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hazırlandığını ihtiva eden beyanları ve varsa ilave görüş ve önerileri ile yönetim kurulunun onayına sunulur. Yönetim kurulu kararı ile genel kurula sunulması uygun görülen yıllık faaliyet raporu bağımsız denetçi görüşü ile birlikte yıllık genel kurul toplantısından en az onbeş gün önce ortakların incelemesine sunulur. Yıllık faaliyet raporunda yer alan bilgilerin denetlenmesi Genel kurula sunulması uygun görülen yıllık faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin ilgili hesap dönemi sonu itibarıyla düzenlenen bağımsız denetim raporu ile uyumluluğu ve doğruluğu söz konusu bağımsız denetim raporunu düzenleyen yetkili denetim kuruluşunca istihdam edilen aynı bağımsız denetim ekibinde yer alan bağımsız denetçilerce denetlenerek Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 26 ncı maddesi çerçevesinde uygunluk görüşü verilir. Yapılan denetimde, yıllık faaliyet raporunda yer alan finansal bilgiler içerisinde gerçek duruma ilişkin yanlış ya da eksik beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, gerekli değişikliklerin ya da düzeltmelerin yapılması konusunda banka yönetim kuruluna bilgi verilmesi için, yetkili denetim kuruluşunun sorumlu ortak başdenetçisi tarafından Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların 6
Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 25 inci maddesi uyarınca seçilen banka denetim komitesi üyesi bilgilendirilir. Gerekli görülen değişiklik ya da düzeltmelerin yapılmasının banka yönetim kurulunca uygun görülmemesi halinde bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca ortakların incelemesine sunulacak yıllık faaliyet raporuna ek olarak bu uyuşmazlık ile ilgili genel kurul üyelerinin bilgilendirilmesi için yetkili denetim kuruluşunca gerekçeleri açıklanarak, Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 26 ncı maddesi çerçevesinde uyuşmazlık görüşü verilir ve bir örneği yedi gün içinde de Kuruma gönderilir. Yıllık faaliyet raporunun yayımlanması Bankalar, ilgili hesap dönemine ilişkin yıllık genel kurul toplantısını müteakiben varsa uygunluk görüşünü ya da uyuşmazlık görüşünü de sunuş bölümüne ekleyerek yıllık faaliyet raporunu en geç ilgili hesap dönemi sonunu izleyen yılın Mayıs ayı sonuna kadar matbu olarak ve ayrıca kendi internet sayfalarında finansal tablo kullanıcıları tarafından kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde elektronik ortamda yayımlamakla yükümlüdürler. Genel kurulda yönetim kurulunun döneme ilişkin faaliyetlerinin ibra edilmemesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bu maddenin birinci fıkrası çerçevesinde yayımlanacak olan yıllık faaliyet raporunun sunuş bölümünde belirtilir. Yabancı bankaların Türkiye'deki şubeleri, genel merkezlerince düzenlenen yıllık faaliyet raporunun yeminli tercüman onaylı Türkçe çevirisini matbu olarak ve ayrıca kendi internet sayfalarında finansal tablo kullanıcıları tarafından kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde elektronik ortamda yayımlamak ve Kuruma göndermekle yükümlüdürler. Matbu olarak yayımlanan yıllık faaliyet raporunun bir örneği yayımlandığı tarihten itibaren yedi gün içinde Kuruma gönderilir ve ayrıca, merkez ve şubelerde isteyenlerin 7
bilgisine sunulmak üzere bir sonraki hesap dönemine ilişkin yıllık faaliyet raporu yayımlanıncaya kadar hazır bulundurulur. BÖLÜM SONU SORULARI 1. Bankalarca düzenlenen faaliyet raporlarında finansal bilgiler ve risk yönetimine ilişkin değerlendirmelerin verileceği bölümde aşağıdakilerden hangileri bulunmak zorundadır? I. Türk Ticaret Kanunui uyarınca teşkil olunan denetçiler tarafından hazırlanan rapor, II. Denetim komitesinin iç kontrol, iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin işleyişine ilişkin değerlendirmeleri ve hesap dönemi içerisindeki faaliyetleri hakkında bilgiler, III. Bağımsız denetim raporu, IV. Finansal tablolar ve bölümün sonunda verilmek üzere mali bünyeye ilişkin bilgiler, a. I ve II b.i ve III c.ii ve III d.hepsi 2. Bankaların yıllık faaliyet raporlarını yayımlamasına ilişkin olarak doğru olan ifadeyi seçiniz. a. En geç ilgili hesap dönemi sonunu izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar yayımlanır. b. Elektronik ortamda yayımlanması yeterlidir. c. Matbu olarak ve ayrıca bankanın internet sayfasında elektronik ortamda yayımlanmalıdır. d. Faaliyet raporunun yayımlanmayıp sadece BDDK ya gönderilmesi yeterlidir. 8
3. Yabancı bankaların Türkiye de faaliyet gösteren şubeleri için doğru olan ifadeyi seçiniz. a. Türkiye de faaliyet raporu yayımlama zorunda değillerdir b. Raporu sadece internet sitesine koymaları yeterlidir. c. Genel merkezlerince düzenlenen raporun yeminli tercüman onaylı Türkçe çevirisini matbu olarak ve ayrıca elektronik ortamda yayımlarlar. d. Rapor yayımlamayıp BDDK ya göndermeleri yeterlidir. 4. Faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin bağımsız denetim raporuyla uyumluluğu kim tarafından denetlenir? a. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu b. Sermaye Piyasası Kurumu c. Hazine Müsteşarlığı d. Bağımsız denetim raporunu hazırlayan bağımsız denetçiler 5. Faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin bağımsız denetim raporuyla uygun olmaması durumunda Bağımsız Denetim kuruluşu görüşü verir. a.olumlu b.uygun c.uyuşmazlık d.çekimser 9
6. Yapılan denetimde, yıllık faaliyet raporunda yer alan finansal bilgiler içerisinde gerçek duruma ilişkin yanlış ya da eksik beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde ilgili sorumlu ortak baş denetçi, a. Durumu savcılığa bildirir b. Gerekli değişiklik ve düzeltmenin yapılması için bankanın ilgili denetim komitesi üyesine bilgi verir c. Sadece BDDK ya bilgi verir. d. Banka nın genel müdürüne bilgi verir. 7. Gerekli görülen değişiklik ya da düzeltmelerin yapılmasının banka yönetim kurulunca uygun görülmemesi halinde, a. Bağımsız denetim şirketi denetim görevinden çekilir. b. Banka yeni bir bağımsız denetim şirketi görevlendirir. c. Bağımsız denetim şirketi yıllık faaliyet raporuna ek olarak ve gerekçelerini açıklayarak bir uyuşmazlık görüşü verir ve yedi gün içinde bunu BDDK ya gönderir. d. Bağımsız denetim şirketi BDDK tarafından değiştirilir. 10
8. Hesap dönemi sonunda hazırlanan yıllık faaliyet raporu yönetim kuruluna sunulmadan once kimler tarafından imzalanır? a. Bankanın yönetim kurulu başkanı, kredilerden sorumlu genel müdür yardımcısı ve genel müdür. b. Bankanın yönetim kurulu başkanı, kredilerden sorumlu genel müdür yardımcısı, hazineden sorumlu genel müdür yardımcısı ve genel müdür. c. Bankanın yönetim kurulu başkanı, finansal raporlamadan sorumlu genel müdür yardımcısı, denetim komitesi üyeleri ve genel müdür. d. Genel müdür ve bütün diğer genel müdür yardımcıları. 9. Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunu genel kurula sunmak için uygun görür ve bu yönde karar alırsa, faaliyet raporu.ile birlikte yıllık genel kurul toplantısından en az gün önce ortakların incelemesine sunulur. a. Denetim komitesi raporu- 30 gün b. Bağımsız denetim raporu-15 gün c. Denetim komitesi raporu- 10 gün d. Bağımsız denetim raporu- 25 gün 10. Aşağıdakilerden hangisi yıllık faaliyet raporlarının faydalarından birisi değildir? a) Düzenleyici kuruluşların standartlarına uyumu sağlar ve bu kuruluşlarla iletişime katkıda bulunur. b) Yatırımcıların beklentilerini yönetir. c) Şirket menfaat sahipleri (yatırımcılar, tedarikçiler, calışanlar vb.) ile şirket arasındaki ilişkileri geliştirir. d) Şirket hisselerinin değerini artırır. 11
11. Aşağıdakilerden hangisi yıllık faaliyet raporunun faydalarından biridir? a) Bankanın bilinirliliğini artırır. b) Kurum içi sorunları azaltır c) Finansal rasyoları olumlu yönde etkiler d) Bankanın fonlama maliyetlerinin düşmesine yardımcı olur. 12. Bankaların hazırlayacağı yıllık faaliyet raporları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a. Kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde hazırlanır b. Yönetimin değerlendirmelerini içermez c. Finansal tabloları içerir d. Bağımsız denetim raporunu içerir. 13. I. Şirketin mevcut ve potansiyel iş ortakları II. Menfaat sahipleri III. Düzenleyici ve denetleyici kurum ve kuruluşlar IV. Şirkete finansman sağlayanlar Yıllık faaliyet raporu yukarıdakilerden hangileri için hazırlanmaktadır? a. Yalnız I b.i ve IV c.iii ve IV d.hepsi 12
14. Yıllık faaliyet raporunun içeriği ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden doğru olanı seçiniz. a. Faaliyet raporunun içeriği banka yönetim kurulunca belirlenir b. Faaliyet raporunun içeriği uluslararası bir komite trafından belirlenir. c. BDDK nın ilgili yönetmelik ve tebliğlerince belirlenir. d. SPK tarafından belirlenir. 15. Faaliyet raporunun genel bilgileri içeren sunuş bölümünde aşağıdakilerden hangisi yer almaz? a. Hesap dönemine ait faaliyet sonuçlarına ilişkin özet finansal bilgiler, b. Bankanın tarihsel gelişimi ve hesap dönemi içinde varsa ana sözleşmesinde yapılan değişiklikler ve nedenleri, c. Bankanın ortaklık yapısı, sermayesinde ve ortaklık yapısında hesap dönemi içinde meydana gelen değişiklikler, nitelikli paya sahip gerçek veya tüzel kişilerin unvanları ve paylarına ilişkin bilgiler d. Bağımsız denetim raporu 13
16. Faaliyet raporunun genel bilgileri içeren sunuş bölümünde aşağıdakilerden hangisi yer alır? a. Bağımsız denetim raporu, b. Bankanın yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdür ve yardımcılarının varsa sahip oldukları paylara ilişkin açıklamalar, c. Finansal tablolar ve bölümün sonunda verilmek üzere mali bünyeye ilişkin bilgiler, d. Mali durum, kârlılık ve borç ödeme gücüne ilişkin değerlendirme, 17. Faaliyet raporunun, yönetime ve kurumsal yönetim uygulamalarına ilişkin bilgilerin yer alacağı ikinci bölümde aşağıdakilerden hangisi yer alır? a. Bağımsız denetim raporu b. Personel ve şube sayısına, bankanın hizmet türü ve faaliyet konularına ilişkin açıklamalar ve bunlar esas alınarak bankanın sektördeki konumunun değerlendirmesi, c. Denetçilerin görev süreleri ve mesleki deneyimleri, d. Yeni hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak araştırma geliştirme uygulamalarına ilişkin bilgiler 14
18. Faaliyet raporunun, yönetime ve kurumsal yönetim uygulamalarına ilişkin bilgilerin yer alacağı ikinci bölümde aşağıdakilerden hangisi yer almaz? a. Genel kurula sunulan özet yönetim kurulu raporu, b. İnsan kaynakları uygulamalarına ilişkin bilgiler, c. Bankanın dahil olduğu risk grubu ile yaptığı işlemlere ilişkin bilgiler, d. Yeni hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak araştırma geliştirme uygulamalarına ilişkin bilgiler 19. Bankanın Risk türleri itibarıyla uygulanan risk yönetimi politikalarına ilişkin bilgiler faaliyet raporunun hangi bölümünde yer alır? a. Sunuş b. Yönetime ve kurumsal yönetim uygulamalarına ilişkin bilgilerin c. Finansal bilgiler ve risk yönetimine ilişkin değerlendirmeler bölümü d. Sonuç 15
20.. finansal tablo hazırlamakla yükümlü olan bankalar, hesap dönemine ait. finansal tabloları ve bu tablolardan elde edilecek finansal bilgiler ile edilen ortaklıklara ilişkin bilgileri ve. bağımsız denetim raporunu yıllık faaliyet raporuna dördüncü bölüm olarak eklemek suretiyle yayımlamakla yükümlüdürler. a. Analitik b.yıllık c. Konsolide d. Ara dönem 16