www.pwc.com.tr Halka Arz Seyri: Türkiye ye Bakış 2013 yılının ikinci çeyreği Sermaye Piyasaları
Giriş Pegasus un Nisan ayında gerçekleşen halka arzından 278 milyon Euro elde edildi ve bu, son 12 ayda gerçekleşen en büyük halka arz oldu İstanbul Borsası hisse senetleri piyasasının sakin geçtiği ilk çeyreğinden sonra, 2013 ün ikinci çeyreğinde toplamda yalnızca bir halka arz ile, birinci çeyrekte elde edilen fonun yaklaşık 4 katı elde edildi. 2013 yılının ikinci çeyreğinde, hem Ulusal Pazar da hem de Gelişen İşletmeler Pazarı nda ( GİP ) toplamda 10 halka arzdan 421 milyon Euro elde edildi. Buna karşılık, 2013 yılının ilk çeyreğinde yalnızca bir halka arzdan 106 milyon Euro; 2012 yılının ikinci çeyreğinde ise 9 halka arzdan 88 milyon Euro elde edilmişti. 2013 yılı ikinci çeyreğine ait istatistikler, ortalama halka arz değerinin arz başına 42 milyon Euro olduğunu gösteriyor. Pegasus halka arzının hariç tutulması halinde ( istisnai bir tutar olması sebebiyle), ortalama halka arz değeri, arz başına yaklaşık 16 milyon Euro olmuştur. Bu da, bu yıl daha büyük halka arzlar konusunda artan bir eğilim olduğunu gösteriyor. 2012 yılındaki ortalama halka arz değeri, işlem başına yalnızca 10 milyon Euro ydu. 2013 yılının ilk çeyreğine ilişkin raporumuzda da bahsettiğimiz gibi, küçük şirket halka arzları, Sermaye Piyasaları Kurulu nun 2013 yılı başlarında getirdiği, 40 milyon TL nin altındaki işlemler için zorunlu yüklenim gerekliliklerinden dolayı düşebilir. GİP te 2013 yılının ilk çeyreğinde herhangi bir işlem olmamıştı ancak, 2013 yılının ikinci çeyreğinde 4 işlemde işlem başına ile toplamda yaklaşık 2,4 milyon Euro elde edilmiştir. 2012 yılının ikinci çeyreğinde, GİP te toplamda arz başına 3 milyon Euro elde edilen 3 halka arz gerçekleştirildi. 2013 yılının sonlarına doğru ilerlerken, Türk sermaye piyasası faaliyetlerinin görünümü, uluslararası piyasalardaki gelişmeler nedeniyle olumlu değildir. Bunda; özellikle ABD Merkez Bankası nın dünya çapında gelişmekte olan piyasaları olumsuz etkileyen para politikası ile ilgili yaptığı açıklamalar etkili olmuştur. Ayrıca, son dönemde gerçekleşen yurt çapındaki protesto hareketleri yatırımcı güvenine zarar verebilir ve ülkenin risk primini artırabilir. 2 PwC
2012 2013 döneminde üç aylık dönemler halinde yapılan halka arzlar mn 450,0 400,0 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 12 10 8 6 4 2 GİP Ulusal Pazar Halka arz sayısı 0,0 2Ç 2012 3Ç 2012 4Ç 2012 1Ç 2013 2Ç 2013 0 Yoldaki halka arzlar 2013 yılının ikinci çeyreğinde Ulusal Pazar da işlem görmek için 4 başvuru ve GİP te işlem görmek için aynı dönemde 4 başvuru yapıldı. Toplamda bekleyen başvuru sayısı, Ulusal Pazar için 8 ve GİP için ise 5 tir. Halka Arz Seyri 3
Halka arz sonrası performans Son 12 ayda gerçekleşen, en büyük 5 halka arzın 30 Haziran 2013 tarihi itibariyle halka arz sonrası fiyat performansına ilişkin tablo aşağıda gösterilmektedir. Son 12 ayda gerçekleşen en büyük 5 halka arz Şirket Tarih Elde edilen tutar ( mn) Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş. 04.2013 277,5 Halk Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. Tümosan Motor ve Traktör Sanayi A.Ş. Panora Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. 02.2013 105,6 11.2012 52,2 05.2013 43,1 Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. 05.2012 42,3 2013 yılının ikinci çeyreğinde gerçekleştirilen halka arzlara bakıldığında, Pegasus un 277,5 milyon Euro luk işlem büyüklüğü 2012 yılından beri yapılan en büyük halka arzdır. 30 Haziran 2013 itibariyle halka arzdaki fiyata kıyasla hisse bedeli 50% 43% 40% 30% 26% 24% 20% 10% 0% -10% -20% -7% -10% TKNSA TMSN PGSUS PAGYO HLGYO En büyük 5 halka arzın işlem sonrası performansı değişkenlik göstermektedir. Teknosa, Tümosan ve Pegasus, 30 Haziran 2013 itibariyle halka arz değerine göre daha yüksek bir değerden işlem görürken, Panora GYO ve Halk GYO, ilk halka arz fiyatının altından işlem görmüştür. 4 PwC
Bazı hisse senetlerinin BIST 100 endeksine oranla performansı Teknosa 1,30 % 15 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 14 13 12 11 10 9 8 7 BIST-100 e oranla performans Hisse fiyatı 0,60 17.05.12 17.06.12 17.07.12 17.08.12 17.09.12 17.10.12 17.11.12 17.12.12 17.01.13 17.02.13 17.03.13 17.04.13 17.05.13 17.06.13 6 Pegasus 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 25.04.13 02.05.13 09.05.13 16.05.13 23.05.13 30.05.13 06.06.13 13.06.13 20.06.13 27.06.13 % 26,5 21,5 16,5 11,5 6,5 1,5 BIST-100 e oranla performans Hisse fiyatı Halka Arz Seyri 5
Halk GYO % 1,05 1,1 1,15 1,2 1,25 1,3 1,35 1,4-0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20 22.02.13 22.03.13 22.04.13 22.05.13 22.06.13 BIST-100 e oranla performans Hisse fiyatı Tümosan % 0 1 2 3 4 5 6 7 0,60 0,70 0,80 0,90 1,00 1,10 1,20 1,30 1,40 1,50 BIST-100 e oranla performans Hisse fiyatı 05.12.12 05.01.13 05.02.13 05.03.13 05.04.13 05.05.13 05.06.13 Panora GYO % 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 0,40 0,50 0,60 0,70 0,80 0,90 1,00 1,10 1,20 1,30 23.05.13 25.05.13 27.05.13 29.05.13 31.05.13 02.06.13 04.06.13 06.06.13 08.06.13 10.06.13 12.06.13 14.06.13 16.06.13 18.06.13 20.06.13 22.06.13 24.06.13 26.06.13 28.06.13 BIST-100 e oranla performans Hisse fiyatı 6 PwC
Ekonomik Görünüm Beklenen sermaye piyasası faaliyeti, ekonomik görünüme oldukça bağlı olacaktır. GSYH Türkiye ekonomisi, 2013 yılının ilk çeyreğinde geçen senenin aynı dönemine kıyasla (%2,2 lik piyasa beklentisinin üzerinde) %3 oranında büyümüştür. Son alınan rakamlarla, Türk ekonomisinin büyüklüğü 1,44 milyar TL ye çıkmıştır (2012 yılı sonunda 786 milyar dolar olan GSYH 805 milyar dolara yükselmiştir). Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış büyüme rakamlarına baktığımızda, Türk ekonomisi, takvim etkisinden arındırılmış olarak, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %3,7 lik bir büyüme sağlamış iken bir önceki çeyreğe kıyasla %1,6 oranında büyümüştür. Üretime dayalı GSYH a baktığımızda, mali aracılık, 2013 yılı ilk çeyrek rakamlarının arkasındaki temel faktörlerden biri olmuştur; mali aracılık yıllık %6,5 lik bir büyüme sağlarken GSYH nin 0,8 yüzde puan daha yüksek gerçekleşmesini sağlamıştır. İki çeyrek üst üste daraldıktan sonra 2012 yılının son çeyreğinde iyileşmeye başlayan inşaat sektöründe toparlanma sürmüş ve ilk çeyrekte %5,9 luk en yüksek ikinci büyümeyi sağlayarak, katkısı 0,3 yüzde puanı olarak gerçekleşmiştir. Sanayi kalemi, sanayi üretimi rakamlarından gördüğümüz üzere sınırlı da olsa toparlanma kaydetmektedir, buna göre sanayi üretimi %2,8 artmış ve GSYH a 0,7 yüzde puanlık katkıda bulunmuştur (finansal aracılıktan sonra ikinci en iyi katkı). Benzer bir iyileşme de, imalat sanayisi tarafından yönlendirilen ticaretin canlanmasında sağlanmıştır ve bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,9 oranında büyüme sağlanmış ve 0,4 yüzde puanıyla üçüncü en yüksek katkı olmuştur. Neredeyse İki Katına Çıkan Kamu Yatırımları Piyasa oyuncularının neredeyse tamamının beklediği ve öncü göstergelerin de halihazırda gösterdiği gibi, tüketici harcamaları canlanmaya başladı. Genel ekonomide %70 ün üzerinde bir payla, nihai özel tüketim %3,9 luk bir büyüme gerçekleştirdi ve GSYH ı 2,1 yüzde puanı oranında artırdı. Ancak, özel yatırımlardaki önemli oranda düşüş (%9,1), 2,1 yüzde puanlık negatif katkıyla, tüketimlerin pozitif etkisini nötrledi. Artan tüketici harcamaları, ithalatın canlandırılmasıyla yeniden dengelemenin ters yöne çevrilmesine neden olmuştur (2011 yılının son çeyreğinde görmeye başladığımız). İthalat, TÜİK GSYH rakamlarına göre, 2013 yılının ilk çeyreğinde %3,2 oranında artmış ve ihracat ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %3,4 lük bir büyüme kaydetmiştir. Dolayısıyla, net ihracat katkısı ilgili dönemde sıfır olmuştur. Peki, harcama tarafında, %3 lük ekonomik büyümeyi ne tetiklemiştir? Cevap Kamu Sektörü dür. Açıklanan son rakamlara göre, devlet harcamaları %7,2 oranında artmış ve bu da ekonomik büyümeye 0,7 yüzde puan katkıda bulunmuştur. Ancak, kamu yatırımları baş rolü oynamış ve 2013 ilk çeyreğinde sürpriz bir şekilde %81,9 oranında artmış ve GSYH ın 2,2 yüzde puan artıran kalem olmuştur. Bu da, 2013 ün ilk çeyreğindeki GSYH büyümesinin %73 üne eşittir. Böylece, kamu sektörü büyümenin arkasındaki temel faktör olmaya devam etmiştir. Halka Arz Seyri 7
Yıllık Büyüme Oranı (%) 8,4% 9,2% 8,8% 6,9% 4,7% 4,0% 5,0% 5,0% 2,2% 3,0% 0,7% -4,8% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 1Ç 2013 2013T 2014T 2015T Kaynak: TÜİK, Orta Vadeli Program, PwC Türkiye Enflasyon TÜİK tarafından yayımlanan enflasyon rakamlarına göre, tüketici fiyatları Haziran 2013 te %0,76 oranında artmış ve bu oran, %0,1 lik piyasa beklentilerini aşmıştır. Son açıklanan rakamlara göre, yıllık enflasyon Mayıs ayında %6,51 den %8,3 e çıkmıştır. Yılın ilk altı ayı için bir önceki yılın aynı döneminde %9,9 olan yıllık ortalama enflasyon, bu yıl %7,1 olarak gerçekleşmiştir. Haziran 2013 teki yüksek enflasyon rakamlarının arkasındaki birincil etmen, %1,82 oranında artan ve TÜFE nin 0,43 yüzde puanı artmasına neden olan gıda ve alkolsüz içki kalemidir (büyük ölçüde işlenmemiş gıdadaki artıştan kaynaklanmıştır). Ulaşım, hem aylık hem de yıllık tüketici enflasyonunun artmasındaki diğer önemli kalemdir. İlgili kalemdeki bir önceki aya göre gerçekleşen %1,49 luk artış, benzin fiyatlarındaki ve son dönemde TL deki değer kaybına bağlı olarak otomobil fiyatlarındaki artıştan kaynaklanmıştır. Ulaşım, aylık TÜFE nin 0,26 yüzde puanı artmasına neden olmuştur. Giyim ve ayakkabı kalemi, mevsimsel etkilerle enflasyonun düşmesine neden olmuştur; aylık düşüş %1,74 seviyesinde gerçekleşirken, enflasyonu 0,12 yüzde puan düşürmüştür. TÜFE nin temel harcama gruplarında oluşan yıllık değişimlere baktığımızda, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla en yüksek değişikliğin %16,09 ile alkollü içkilerde ve tütünde olduğu, gıda ve alkolsüz içeceklerin ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, enflasyonu en fazla yükselten kalem olduğu görülmüştür (%3,10). Çekirdek enflasyon rakamlarına baktığımızda, özel kapsamlı TÜFE ye ilişkin bütün göstergeler, Haziran ayında aylık bazda bir artış olduğunu göstermektedir. Temel çekirdek enflasyon kalemlerine bakıldığında ise, H ve I endeksi, Haziran ayında sırasıyla %0,43 ve %0,41 oranında artmış ve yıllık olarak da %6,1 ve %5,6 oranında gerçekleşmiştir. Üretici fiyatları, Haziran 2013 te %1,46 artarken, yıllık PPI (üretici fiyat endeksi) %5,23 oranında yükselmiştir. 2013 yılının ilk altı ayı için, üretici fiyat endeksi, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla ortalama %2,5 oranında bir artış göstermiştir. 8 PwC
Yıl sonu enflasyonu (2013=100 bazlı TÜFE) 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 9,35% 7,72% 9,65% 10,45% 10,06% 8,39% 6,53% 6,40% 6,16% 7,30% TCMB Tahmini 5,3% 8,30% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 1Ç 2013 TÜFE (Gerçekleşen) TÜFE (Hedef) 2Ç 2013 Kaynak: TÜİK, TCMB, PwC Türkiye Ekonomik Görünüm Özeti 2013 yılının ilk çeyreğine ilişkin ekonomik büyüme verileri, tüketici harcamalarında gözlenen artış ve sektörlerdeki iyileşmeler gibi beklentilerin somut sonuçları olması açısından önemlidir ve rakamlar olumludur. Rakamlar ayrıca mevsim ve takvimden arındırılmış verilerle desteklenmektedir. Ancak, harcama tarafında, ilerisi için bazı aşağı yönlü riskler de taşımaktadır. Buna göre, Türkiye ekonomisi, bu yılın ilk çeyreğinde kamu sektörü sayesinde büyüme kaydetmiştir ve bu büyümenin sürdürülebilirliği bir soru işaretidir. Evet, önümüzdeki yerel (2014) ve genel seçimler (2015), kamu yatırımları ve harcamaları için motive edici bir etken olacaktır ancak bunlar yapısal iyileştirmelerden ziyade tek seferlik kalemlerdir. Ayrıca, yeniden dengelemenin olumlu etkileri (son 5 çeyrekteki önemli bir katkı), artan özel tüketim ve ithalat ile durmuş gibi görünmektedir. Bu nedenle, Türkiye nin özel yatırımları ve ihracatları artırmak için bazı önlemler alması gerektiği sonucunu çıkarabiliriz. Sanayi üretimi ve diğer öncü göstergeler, Türkiye ekonomisinin, 2013 yılında %4 lük Orta Vadeli Programının altında kalacağını göstermektedir. Enflasyon görünümü için, Türk Lirasının son dönemdeki değer kaybı (Fed in tahvil alım programını azaltacağına dair sinyallerinin ardından diğer Gelişmekte Olan Ülke para birimlerinde olduğu gibi) ve işlenmemiş gıdadaki önemli artışlar, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası nın enflasyon tahminine ve hedefine ulaşılmasında engel teşkil edebilir. Halka Arz Seyri 9
PwC Türkiye PwC, tüm dünyada en üst düzey sektör uzmanlığı ile sunduğu denetim, vergi ve danışmanlık hizmetleri ile müşterilerine aradıkları değeri katar. 158 ülke 180.000 i aşkın çalışanı ile PwC yeni bir yaklaşım ve pratik tavsiyeler üretmek üzere müşterileri ile düşünce, deneyim ve çözüm önerilerini paylaşır. PwC 1981 den bugüne faaliyet gösterdiği Türkiye de, İstanbul da iki, Ankara da, Bursa da ve İzmir de birer ofis olmak üzere toplam 5 ofiste, yaklaşık 1.350 kişilik profesyonel kadrosu ile Türk iş dünyasının aradığı değeri yaratmak için hizmet sunmaktadır. İletişim Mert Tüten Denetim Hizmetleri Şirket Ortağı Tel: + 90 (212) 326 6066 E-posta: mert.tuten@tr.pwc.com Umurcan Gago Vergi ve Mali Hukuk Hizmetleri Şirket Ortağı Tel: + 90 (212) 326 6098 E-posta: umurcan.gago@tr.pwc.com Sertu Talı Denetim Hizmetleri Kıdemli Müdürü Tel: + 90 (212) 326 6784 E-posta: sertu.tali@tr.pwc.com Serkan Tarmur Danışmanlık Hizmetleri Şirket Ortağı Tel: +90 (212) 326 5304 E-posta: serkan.tarmur@tr.pwc.com Serkan Aslan Danışmanlık Hizmetleri Direktörü Tel: + 90 (212) 376 5330 E-posta: serkan.aslan@tr.pwc.com 2013 PwC Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede PwC ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan PwC Türkiye yi ifade etmektedir. PwC Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan PwC Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.