YASAMA TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ



Benzer belgeler
YASAMA TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

TBMM İÇTÜZÜĞÜNÜN KOMİSYONLARLA İLGİLİ MADDELERİ

Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi Fihristi

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN DIŞ İLİŞKİLERİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI EVRAK YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI İDARİ TEŞKİLATI İMZA YETKİLERİ VE YETKİ DEVRİ YÖNERGESİ

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Doküman No Yayın Tarihi Revizyon Tarihi Revizyon No Sayfa No

3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi şeklinde olan meclisin her zaman açık olması yasamanın hangi ilkesi ile ilgilidir?

MADDELER T.C. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ GENÇLİK MECLİSİ YÖNETMELİĞİ

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELE RİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN. (Resmi Gazete ile yayımı: 16.6.

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00

Başkanlık Makamı Onay Tarihi: Sayı:

MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRASI YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Cumhurbaşkanı. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

T.C. MERAM BELEDİYESİ GENÇLİK MECLİSİ ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler

KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ GENÇLİK MECLİSİ YÖNETMELİĞİ

TBMM WEB SAYFASININ TANITIMI

Yüksek Öğretim Kurumları Öğrenci Konseyleri ve Yüksek Öğretim Kurumları Ulusal Öğrenci Konseyi Yönetmeliği

YASAMAYA ile İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ve KURUMLAR. Dr. İrfan NEZİROĞLU TBMM Kanunlar ve Kararlar Müdürü Yasama Derneği Başkanı

2-) Türkiye de tek dereceli seçim ilk kez hangi seçimlerde uygulanmıştır? A) 1942 B) 1946 C) 1950 D) 1962 E) 1966

1982 ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 KURAMSAL BAKIŞ BÖLÜM 2 TEMEL KAVRAMLAR, KURUMLAR VE İLKELER

3346 SAYILI KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ İLE FONLARIN TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNCE DENETLENMESİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN

GENEL KURUL ÇALIŞMA ESAS VE USULLERİ YÖNERGESİ

HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI

YÖNETMELİK ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI ÇALIŞMA GRUPLARI YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

ÖZETLE. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ DANIŞMA VE İZLEME KONSEYİ NİN OLUŞUMU, TOPLANMASI VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI TÜZÜĞÜ

ANTALYA SERBEST MUHASEBECĐ MALĐ MÜŞAVĐRLER ODASI ODA ĐÇ YÖNETMELĐĞĐ

En İyisi İçin. I. Kanun-u Esasi gerçek anlamda anayasa bir monarşi öngörmemektedir. (x)

TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ İLE FONLARIN TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNCE DENETLENMESİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN (1)

SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI

7 nci Birleşim Salı

KAMU YÖNETİMİ. 5.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ-ANAYASA HUKUKU İKİNCİ ÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ AKADEMİK YILI

AYLIK FAALĠYET RAPORU (01/01/ /01/2012) ĠÇĠNDEKĠLER

T.C. TRABZON BELEDĠYESĠ GENÇLĠK MECLĠSĠ YÖNETMELĠĞĠ

TÜBİTAK BİLİM VE TOPLUM DAİRE BAŞKANLIĞI POPÜLER BİLİM DERGİLERİ MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ ÇALIŞTAYI TÜZÜĞÜ

KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ YRD.DOÇ.DR. BİLAL ŞİNİK

T.C. ERZURUM TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ TOPLULUKLARI KURULUŞ VE İŞLEYİŞİ YÖNERGESİ

Adalet Bakanlığı Bakanlık Merkez ve Taşra Teşkilatı Personeli Görevde Yükselme

KPSS 2009 GK-(52) KONU ANLATIM SAYFA SORU. 10. Seçimlerle verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

ANTALYA SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI ODA İÇ YÖNETMELİĞİ

Turizm Şurası Yönetmeliği

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ CUMHURİYET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ. 1. Bu İçtüzük, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğü olarak isimlendirilir.

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi

İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğrenci Konseyi Yönergesi

REKLAM KURULU NEDİR?

Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 2010

Yargı ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler

1-Hâkim ve Savcılar idari görevleri dolayısıyla aşağıdaki kurumlardan hangisine bağlıdır?

T 5.ñ<( B <. Mñ//(7 M(&/ñ6ñ YASAMA EL KİTABI

SIRA SAYISI: 432 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

YÖNETMELİK. d) Genel Müdür: Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürünü,

1.Cumhurbaşkanının Meclise geri gönderemediği ve kabule etmek zorunda olduğu tek kanun aşağıdakilerden hangisidir? I. Cumhurbaşkanı. II.

SİYASÎ ETİK KOMİSYONU KURULMASI HAKKINDA KANUN TASLAĞI. MUHARREM BARUT ADALET BAKANLIĞI Kanunlar Genel Müdür lüğü

MUTABAKAT TUTANAĞI VE ÇALIŞMA, İŞLEYİŞ USUL VE ESASLARI YÖNERGESİ

ANAYASA HUKUKU 2016 Bahar dönemi Yılsonu sınavı CEVAP ANAHTARI

4982 BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNU (MADDELERE GÖRE ÇIKMIŞ SORULAR)

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları

T.C. ÇANAKKALE BELEDİYE BAŞKANLIĞI YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

GENÇLİK KOLLARI YÖNETMELİĞİ

TUTANAK HİZMETLERİ BAŞKANLIĞI TUTANAK YAZIM REHBERİ

ESİ BİRİNCİ KISIM. Amaç. Öğrenci. Kapsam. Öğrenci. Dayanak. Tanımlar. öğrencilerin. her bir 1 / 14

Türkiye nin Yeni Anayasa Arayışı: TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu Tecrübesi

CUMHURBASKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI

İŞ HUKUKU TEMEL HUKUK Kanunların Özellikleri

TÜRK YARGI SİSTEMİ YARGITAY Öğr. Gör. Ertan Cem GÜL MYO Hukuk Bölümü Adalet Programı

ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU YETKİ DEVRİ VE İMZA YETKİLERİ YÖNERGESİ

Doğal Gaz Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

İKİNCİ BÖLÜM Öğrenci Konseyinin Seçimleri, Organları ve Çalışma Esasları

Sosyal Düzen Kuralları

FATİH SULTAN MEHMET VAKIF ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ KONSEYİ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK ve TANIMLAR

4 üncü Birleşim Perşembe

TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİ GENEL KURULUNUN TOPLANTI, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ODTÜ KKK Öğrenci Temsilcileri Konseyi Yönergesi

GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNSAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURUL YÖNERGESİ. Birinci Bölüm Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kuruluş

HUKUK. Soru Bankası İÇTİHAT

Anayasa ve İdare Türk idare teşkilatı Anayasal bir kurumdur Anayasası belli başlıklar altında idari teşkilatlanmayı düzenlemiştir.

TİCARET ŞİRKETLERİNİN GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞINCA DENETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK

2017 Türkiye Anayasa Değişikliği 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Madde 9 Bağımsız olduğu zaten belirtilen mahkemeler için ayrıca tarafsız ibaresi eklendi.

YENİMAHALLE KENT KONSEYİ ÇOCUKMECLİSİ ÇALIŞMA YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak Ve Tanımlar

T.C. KOCAELİ İL ÖZEL İDARESİ İL GENEL MECLİSİ

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ TELEFON YÖNETMELİĞİ

MILLET MECLISI TUTANAK DERGİSİ. 24 ncü Birleşim Perşembe

ONUR KURULU VE DANIŞMA KURULTAYLARI YÖNETMELİĞİ

İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ KONSEYİ YÖNERGESİ. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

MİLLİ GÜVENLİK KURULU VE MİLLİ GÜVENLİK KURULU GENEL SEKRETERLİĞİ KANUNU

DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME

ANAYASA HUKUKU DERSİ

Atatürk Öğretmen Akademisi Öğrenci Konseyi Oluşumu Yönetmeliği

BALIKESİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MEMUR DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar

T.C. BURSA NİLÜFER BELEDİYE BAŞKANLIĞI Hukuk İşleri Müdürlüğü ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Transkript:

YASAMA TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

Açık oylama: Genel Kurul da hangi milletvekilinin ne yönde oy kullandığının (kabul, ret, çekimser) açıkça belli olduğu ve genellikle elektronik cihazla yapılan oylama şeklidir. Kullanılan oylara ilişkin bilgiler Meclis tutanaklarında yayımlanır. Alt komisyon: Komisyonların kendilerine havale edilmiş olan bir işi daha detaylı incelemek amacıyla komisyondaki üye dağılımı dikkate alınarak oluşturulan küçük çalışma gruplarıdır. Alt komisyon metni veya raporu komisyon açısından bağlayıcı olmamakla birlikte uygulamada komisyon tarafından genellikle benimsenmektedir. Ana bina: TBMM Genel Kurulu salonunun bulunduğu Meclis binasıdır. Bu binada ayrıca, siyasi parti grupları ve komisyonların toplantı salonları ile siyasi parti grupları, Başkanlık Divanı üyeleri ve komisyon başkanlarının makam odaları ve Kütüphane bulunmaktadır. Anayasa: Devletin temel yapı ve işleyişi ile kişilerin temel hak ve özgürlüklerini düzenleyen en üst kanundur. Araverme: TBMM nin çalışmalarını 15 günü geçmemek üzere ertelemesidir. Ara seçim: TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde yapılan seçimdir. Anayasa gereği, ara seçim her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimden 30 ay geçmedikçe ve genel seçimlere 1 yıl kala ara seçime gidilemez. Ancak, bir ilin veya seçim çevresinin TBMM de üyesi kalmaması halinde boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü o seçim çevresinde ara seçime gidilir. Başkanlık Divanı: Milletvekilleri arasından seçilen TBMM Başkanı, 4 Başkanvekili, 7 Katip Üye ve 3 İdare Amiri nden oluşan kuruldur. Ancak, Danışma Kurulu nun önerisi ve Genel Kurul un kararıyla katip üye ve idare amirlerinin sayıları artırılabilir. Başkanvekili: TBMM Başkanının yerine Genel Kurul oturumlarını yöneten Başkanlık Divanı üyesidir. 4 başkanvekili bulunmaktadır ve başkanvekillerinin hangi birleşimleri yöneteceklerine Başkan karar verir. Birleşim: TBMM Genel Kurulunun belli bir günde açılan toplantısıdır. Her yasama yılında Genel Kurul toplantıları 1 den başlayarak sırasıyla bir birleşim numarası alır. Bütçe kanunu: Gelecek yılda yapılacak kamu harcamalarını miktar ve kurumlara göre belirleyen, toplanacak gelirleri öngören, gelirlerin toplanmasına yetki ve kamu harcamalarının yapılmasına izin veren kanundur. Danışma Kurulu: TBMM Başkanı ile siyasi parti grup başkanvekillerinden oluşan ve çeşitli konularda görüş ve öneri bildiren bir kuruldur. Parti grupları arasında istişare sağlanmasında ve Meclis çalışmalarının düzenlenmesinde önemli görevler üstlenir. Meclis gündemi genellikle her hafta yapılan Danışma Kurulu önerileriyle şekillenmektedir. Değişiklik önergesi: Kanun tasarı ya da teklifinin maddelerinde değişiklik yapmayı sağlayan önerilerdir. Komisyonlarda komisyon üyelerince, Genel Kurul da ise milletvekilleri ve Hükümet tarafından değişiklik önergeleri verilebilir. İşlem gören önergelerden kabul edilenler çerçevesinde tasarı ve teklif metinleri nihai şeklini almaktadır. Erken seçim: Herhangi bir nedenle, Anayasa da öngörülen 4 yıllık seçim dönemi dolmadan yapılan seçimdir. Erken seçim, Meclis in bu yönde bir karar alması veya Anayasa gereği Cumhurbaşkanı nın kendisine tanınan seçimlerin yenilenmesini isteme yetkisini kullanması üzerine yapılır. Esas Komisyon: Nihai kararı veren ve raporu Genel Kurul görüşmelerinde esas alınan komisyondur. Kanun tasarı ve tekliflerinin TBMM Başkanlığı nca komisyonlara havalesi sırasında hangi komisyonun esas komisyon olacağı belirlenir. Esas numarası: Kanun tasarı ve teklifleri ile denetim önergeleri ve diğer tezkerelerin niteliklerini ve kayıt sıralarını tanımlamak amacıyla verilen numaralardır. Örneğin kanun tasarıları (1/ ), kanun teklifleri ise (2/ ) esas numarası alır. Esas numarasının devamındaki sayı ise tasarı ve teklifin kayıt sırasını gösterir. Geçici madde: Kanunların geçiş hükümlerini düzenleyen maddelerdir. Yeni düzenleme yürürlüğe girinceye kadar geçecek süre içinde yapılacak işlem ve düzenlemeler ya da uyulacak ilke ve kurallar ile daha önceki düzenlemelerden doğan hakların korunmasına ilişkin hususlar ve benzeri geçiş hükümleri geçici maddelerle düzenlenir. Geçici komisyon: TBMM Genel Kurulu tarafından belli amaçlarla kurulan ve bu amaç gerçekleştirildikten ya da kendilerine tanınan süre dolduktan sonra dağılan meclis araştırması ve soruşturması komisyonlarıdır. Gelen kağıtlar: TBMM Başkanlığı na sunulan bütün kanun tasarı ve teklifleri, resmî tezkereler ve komisyon raporları ile soru, genel görüşme, meclis araştırması, meclis soruşturması ve gensoru önergelerinin özeti, sahibi, Başkanlığa geliş tarihi, esas numarası gibi referans bilgilerinin yer aldığı belgedir. TBMM internet sayfasında da yer alır. Genel görüşme: Toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir 160 161

konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesidir. Bu kapsamda önemli toplumsal, siyasal, ekonomik sorunlar ve dış politika konuları üzerinde genel görüşme açıldığı görülmektedir. Genel Kurul: TBMM nin yasama ve denetim faaliyetlerine ilişkin işlerin görüşülüp tartışıldığı ve karara bağlandığı üst organdır. Genel Kurul Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri saat 15:00-19:00 saatleri arasında çalışır. Ancak, Danışma Kurulunun önerisi üzerine Genel Kurul farklı günler ve saatlerde çalışma kararı alabilmektedir. Genel seçim: Anayasanın 77 nci maddesine göre 4 yılda bir yapılan milletvekili seçimidir. Tek dereceli olup nispi temsil sistemine göre, eşit ve gizli oyla, bütün yurtta aynı günde, yargı yönetimi ve denetimi altında yapılır. Gensoru önergesi: Bakanlar Kurulu nun ya da bir bakanın görevden düşürülmesini sağlamak için verilen önergedir. Gizli oylama: Milletvekilinin hangi yönde oy kullandığının hiçbir şekilde belli olmadığı oylama şeklidir. Üzerinde hiçbir işaret bulunmayan beyaz (kabul), kırmızı (ret) ve yeşil (çekimser) renkli yuvarlak pulların milletvekilleri için hazırlanan özel kabinlerde zarfa konularak ve kürsü önündeki kutuya atılarak gerçekleştirilir. Gündem (Genel Kurul): Genel Kurul da görüşülecek konuların sırasıyla yer aldığı ve bir kitapçık şeklinde basılan belgedir. Genel Kurul un toplandığı her gün milletvekillerine, bakanlıklara ve ilgili kuruluşlara dağıtılır. Gündem TBMM internet sayfasında da yer alır. Gündem (Komisyon): Komisyon başkanlarınca belirlenen ve komisyonun toplantı gün ve saati ile hangi işleri görüşeceğini gösteren belgedir. Komisyon gündemleri komisyon üyelerine, teklif sahiplerine, siyasi parti gruplarına, ilgili bakanlıklara ve davet edilen diğer ilgili kurumlar ile STK lara gönderilir. Gündem dışı konuşma: Aciliyeti bulunan önemli konuların TBMM Genel Kurulu görüşmelerinin en başında milletvekilleri ya da hükümet tarafından dile getirilmesidir. Oturumu yöneten başkanvekili o gün hangi milletvekiline gündem dışı söz verileceğine karar verir. Her birleşimin başında en fazla 3 milletvekiline 5 er dakika bu hak tanınmaktadır. Hükümet adına bir bakan bu konuşmalara cevap verebilir. Hükümetin gündem dışı söz talebinde bulunması halinde ise, Genel Kurul da hükümet, siyasi parti grupları ve grubu bulunmayan bir milletvekili söz alabilir. Güvenoyu: Kurulmuş bir hükümetin göreve devam edebilmesi için sahip olması gereken TBMM desteğidir. Halkla ilişkiler binaları: Milletvekillerinin odalarının bulunduğu ve seçmenleriyle görüştükleri, TBMM Kampusu içerisindeki A ve B Blok lardan oluşan binalardır. Havale: Kanun tasarı ve teklifleri ile tezkerelerin TBMM Başkanlığı nca görüşüleceği komisyonlara gönderilmesidir. Kanun tasarı ve teklifleri ilgili daimi komisyonlara tali ve esas olarak, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin tezkereler Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon a, bütçe ve kesinhesap kanunu tasarıları ise Plan ve Bütçe Komisyonu na havale edilir. İdare Amiri: TBMM Kampusu içerisinde düzeni ve güvenliği sağlamak, Meclis e girişte kolaylık sağlayan özel giriş kartlarını vermek, Meclis içersinde dağıtılacak kitap, broşür, davetiye gibi basılı evrakların dağıtımına izin vermekle görevli Başkanlık Divanı üyesidir. İçtüzük: Yasama, denetim ve diğer görevleri yerine getirme sürecinde TBMM nin iç işleyişini, faaliyetlerini ve bu işleyiş ve faaliyetlerin ortaya çıkardığı yapıları düzenlemek amacıyla çıkardığı hukuki düzenlemedir. İhtisas komisyonu (sürekli komisyon, daimi komisyon): Belirli bir alanda uzmanlaşmış bulunan ve belli sayıda milletvekilinden oluşan, her dönem kurulan komisyonlardır. İhtisas komisyonları işlerin mutfağını oluşturmaktadır. Tartışmaların büyük çoğunluğu komisyonlarda gerçekleştirilmektedir. Komisyonlar milletvekillerinin, bürokratlar ve STK temsilcileriyle görüş alışverişinde bulundukları bir platform oluşturmaktadır. TBMM de halen 17 ihtisas komisyonu bulunmaktadır. İşaretle oylama: Milletvekillerinin el kaldırmak suretiyle oylarını kullandıkları oylama şeklidir. Bu oylamada milletvekillerinin ne yönde oy kullandıkları açık olmakla birlikte kullanılan oylara ilişkin bilgiler Meclis tutanaklarında yer almaz. İşaretle oylama en çok uygulanan oylama şeklidir. Kanun (Yasa): TBMM tarafından çıkarılan ve yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanınca yayımlanması gereken hukuki düzenlemelerdir. Kanunlar Dergisi: Bir yasama yılında çıkarılan tüm kanunlar ile o yasama yılında kabul edilen ve Resmi Gazete de yayımlanan TBMM kararlarını gösteren süreli yayındır. Dergi de bir kanuna esas işin teklif mi yoksa tasarı mı olduğu, bunların hangi komisyonlarda görüşüldüğü, hangi sıra sayısı ile basıldığı, Genel Kurul un hangi birleşimlerinde görüşüldüğü, sıra sayısının ve tutanakların ekli olduğu tutanak dergilerinin hangisi olduğu bilgilerine ulaşılır. Kanunlar dergileri TBMM Kütüphanesi nde bulunmaktadır. 162 163

Kanunlar Külliyatı: Osmanlı döneminde çıkarılıp günümüze intikal eden kanun ve bu nitelikte nizamnamelerle Türkiye Cumhuriyeti nin kuruluşundan günümüze kadar çıkarılan kanunların bir arada görüldüğü ve Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü nce hazırlanan eserdir. Yürürlükteki Kanunlar Külliyatı ve Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı olmak üzere ikiye ayrılır. Yürürlükteki bir kanunun zaman içinde yapılan değişikliklerin de işlendiği son halini görmek için Yürürlükteki Kanunlar Külliyatı na bakmak gerekir. Bu Külliyat a Başbakanlığın internet sayfasından ulaşılabilmektedir. (erişim için: http://www.mevzuat.gov.tr/) Kanun hükmünde kararname: TBMM tarafından verilen bir yetki kanununa dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan ve kanun gücünde olan hukuki düzenlemelerdir. Kanun tasarısı: Hükümet tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu nun tüm üyelerinin imzalarıyla ve gerekçeli bir şekilde TBMM Başkanlığı na sunulan yasa önerileridir. Kanun teklifi: En az bir milletvekilinin imzasıyla ve gerekçeli bir şekilde TBMM Başkanlığı na sunulan yasa önerileridir. Kapalı oturum: Milletvekilleri, bakanlar ve görevi gereği toplantıda bulunması gereken kamu görevlileri dışında kimsenin katılamadığı, tutanakları en az 10 yıl yayımlanmayan ve toplantı içeriğinin devlet sırrı olarak saklandığı Genel Kurul toplantılarıdır. Karar: TBMM Genel Kurulu tarafından kabul edilmekle yürürlüğe giren ve Cumhurbaşkanının onayına sunulmayan yasama işlemleridir. TBMM içtüzük değişikliği, komisyonlara üye seçimi, yabancı ülkelere asker gönderme gibi kararlar alabilmektedir. Karar yetersayısı: Belirli bir yönde karar alabilmek için o yönde kullanılmış olması gereken en az oy sayısıdır. Genel Kurulda oya sunulan konular Anayasa da, kanunlarda ve İçtüzük te ayrıca bir hüküm yoksa toplantıya katılan milletvekillerinin salt çoğunluğu ile kararlaştırılır. Bu sayı 139 dan az olamaz. Karma Komisyon: Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin Başbakanlık tan gelen tezkereleri karara bağlayan ve Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden oluşan komisyondur. Katip üye: Genel Kurul da Genel Kurul a hitaben evrakları okuyan, tutanak özeti, yoklama ve oy sayımı gibi hususlarda görevi olan Başkanlık Divanı üyesidir. Kesinhesap kanunu: Bir önceki yılda gerçekleşen bütçe uygulama ve harcamalarını gösteren kanundur. Kod kanun: Belirli bir alanda yeni baştan düzenleme yapan kanunları ifade eder. Örneğin Vatandaşlık Kanunu bir kod kanun iken, bu Kanun da değişiklik öngören bir kanun çerçeve kanundur. Komisyon: Genel Kurul adına inceleme yapmak üzere kurulan ve belirli bir sayıda milletvekilinden oluşan kurullardır. Anayasa, kanunlar ve İçtüzük çerçevesinde kurulan komisyonlar TBMM nin yasama ve denetim çalışmalarında önemli işlev görürler. Görev süreleri açısından komisyonlar daimi ve geçici olmak üzere ikiye ayrılırlar. Komisyon metni: Komisyonların görüştükleri kanun tasarı ve tekliflerine ilişkin hazırladıkları, komisyonda yapılan değişikliklerin işlenmiş olduğu, Genel Kurul da görüşmelerin üzerinden yapılacağı tasarı ve teklif maddeleridir. Komisyon metni komisyon raporunun bir bölümünü oluşturur. Komisyon raporu: Komisyonların karara bağladıkları işler için düzenledikleri raporlardır. Bu raporlarda komisyonun yaptığı düzenlemelere ilişkin gerekçeler ile hükümet temsilcisinin, milletvekillerinin ve diğer katılımcıların görüşmelerde dile getirdikleri lehte ve aleyhteki görüşlere, komisyon üyelerinin imzalarına, muhalefet şerhlerine ve komisyon metnine yer verilir. Komisyon uzmanı: Komisyonlara yasama bilgi desteği sunan, komisyon raporlarını yazan kariyer meslek görevlileridir. Meclis Araştırması: Meclisin belirli bir konuda bilgi edinmek üzere bir Meclis Araştırması Komisyonu aracılığıyla yapmış olduğu incelemedir. Meclis Soruşturması: Başbakan veya bakanların görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan da yargılanmalarını gerektiren bir durum olup olmadığının bir Soruşturma Komisyonu marifetiyle soruşturulmasıdır. Muhalefet şerhi: Komisyonca kabul edilen rapor hakkında çekimser veya aykırı görüşe sahip komisyon üyelerince verilen ve komisyon raporuna eklenen yazılı şerhlerdir. Raporun imza sirkülerinde bu üyelerin adlarının altında çekimser veya muhalif şeklinde ibareler yer alır. Olağanüstü toplantı: TBMM nin tatil veya ara verme sırasında Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanının çağrısı üzerine yaptığı toplantıdır. Oturum: Bir birleşimin ara ile bölünen kısımlarından her biridir. Özel gündem: Anayasa ve İçtüzük gereği belli bir sürede sonuçlandırılması gereken konuların görüşülme günleri ile beraber yer aldığı Genel Ku- 164 165

rul gündeminin kısmıdır. Resmi Gazete: Hükümet tarafından yayımlanan ve yasama, yürütme ve yargı organlarına ilişkin mevzuat, karar ve ilanların yer aldığı süreli yayındır. Kanunların yürürlüğe girerek vatandaşlar için bağlayıcı olması için Resmi Gazete de yayımlanması gerekir. Salt çoğunluk: Belirli bir sayının yarısından fazla olan çoğunluktur. TBMM nin üye tamsayısının salt çoğunluğu 276 dır. Sıra sayısı: Komisyon raporlarının yayınlandığı belgenin adıdır. Yasama döneminin başından itibaren komisyonların karara bağlayıp Başkanlığa sundukları raporlar bir sıra sayısı verilerek kitapçık halinde basılır ve milletvekillerine dağılır. Sıra sayısında raporların yanı sıra tasarı ya da teklifin gerekçesi ile metni, tali komisyon raporları ve varsa alt komisyon raporları da yer alır. Meclis araştırması ve soruşturması komisyonlarının raporları da sıra sayısı olarak bastırılır. Siyasi parti grubu: TBMM de en az 20 milletvekili bulunan siyasi partinin oluşturduğu gruptur. Söz konusu 20 milletvekilinin aynı partiye mensup olması gerekir; bağımsızların veya birden fazla siyasi partiye mensup milletvekillerinin, sayıları 20 ye ulaşsa dahi bir araya gelerek grup kurmaları mümkün değildir. Siyasi parti grupları Başkanlık Divanı nda ve komisyonlarda üye sayılarının oranlarına göre temsil edilirler ve Meclis in tüm faaliyetlerine güçleri oranında katılırlar. Stenograf: TBMM Genel Kurulu nun açık ve kapalı toplantılarında, komisyonlarda, Başkanlık Divanı toplantılarında, Anayasa Mahkemesi nin Yüce Divan sıfatıyla yaptığı duruşmalarda hazır bulunarak konuşulanları steno yöntemiyle yazıya geçiren TBMM personelidir. Soru: Başbakan veya bir bakandan açık ve belli bir konuda bir önergeyle yazılı veya sözlü olarak cevaplandırılmak üzere bilgi istemektir. Tatil: TBMM nin çalışmalarını belli bir süre ertelemesidir. Meclis en fazla 3 ay tatil yapabilir. İçtüzüğe göre Meclis 1 Temmuz da kendiliğinden tatile girer ve 1 Ekim de kendiliğinden toplanır. Ancak Danışma Kurulu nun önerisi üzerine Meclis 1 Temmuz dan sonrada çalışma kararı alabilir ve tatil tarihini değiştirebilir. TBMM internet sayfası: TBMM nin yasama ve denetim faaliyetleri ile milletvekilleri, komisyonlar ve Başkanlık Divanı na ilişkin bilgi ve belgelere ulaşılabilen web sayfasıdır: ( Erişim için: http://www.tbmm.gov.tr/) Tekrir-i müzakere (Yeniden görüşme): Genel Kurul da kanun tasarı veya teklifinin tümünün oylanmasından önce daha önce kabul edilen belli bir maddesinin yeniden görüşülmesidir. Yeniden görüşme önergesi Hükümet veya esas komisyonca bir defaya mahsus olmak üzere istenebilir. Temel kanun görüşmesi: Kapsamlı kanun tasarı ve tekliflerinin 30 maddeyi geçmeyen bölümler halinde, özel bir yöntemle görüşülmesidir. Bu yöntemde maddeler ayrı ayrı görüşülmemekte ve maddeler üzerinde verilen önerge sayısı daha da sınırlandırılmaktadır. Toplantı yetersayısı: TBMM Genel Kurulu ile komisyonların toplantıya başlayabilmeleri ve tespiti istendiğinde toplantıyı sürdürebilmeleri için gerekli olan en az milletvekili sayısıdır. Bu sayı Genel Kurul için 184, komisyonlar için üye tamsayısının 1/3 üdür. Tutanak Dergisi: Belirli bir sistem içerisinde kayda alınan ve deşifre edilen Genel Kurul da yapılan konuşmaların ve okunan evrakların tutanaklarının belirli esaslar dahilinde düzenlenmesi suretiyle oluşturulan süreli yayındır. Tutanak Dergisi nde ayrıca, geçen tutanak özeti, Genel Kurul gündemi, gelen kağıtlar, komisyon raporları (sıra sayıları), yazılı sorular ve cevapları gibi diğer metinler de yer alır. Üye tamsayısı: Anayasa da belirlenen toplam milletvekili sayısı olup, 550 dir. Çeşitli nedenlerle Meclis üyeliklerinde boşalma olması bu sayıyı değiştirmez. Yasama Dönemi: İki milletvekili genel seçimi arasındaki 4 yıllık süredir. Yasama dokunulmazlığı: Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak ve insan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetlerde bulunmak durumları hariç, seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekilinin Meclis kararı olmadıkça milletvekili olduğu süre içerisinde tutulamaması, sorguya çekilememesi, tutuklanamaması ve yargılanamamasıdır. Yasama sorumsuzluğu: TBMM üyelerinin Meclis çalışmalarında kullandıkları oylardan, sarf ettikleri sözlerden, açıkladıkları düşüncelerinden ve o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclis çe aksi bir karar alınmadığı sürece bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulmamaları, hukuki ve cezai bir takibata maruz kalmamalarıdır. Yasama yılı: 1 Ekim de başlayıp 30 Eylül de sona eren süredir. Ziyaretçi kabul salonu: Seçmenlerin milletvekilleri ile görüşebilmek için tanıtım kartı almaları gereken salondur. 166 167

ANA BİNA 1. TBMM GENEL KURUL SALONU 2. İHTİSAS KOMİSYONLARI PTT-THY-TCDDD 3. SİYASİ PARTİ GRUPLARI TBMM GENEL SEKRETERLİĞİ KANUNLAR VE KARARLAR D. BŞK.LIĞI KANUNLAR VE KARARLAR MÜDÜRLÜĞÜ KÜTÜPHANE DÖKÜMANTASYON VE TERCÜME MÜDÜRLÜĞÜ 4. İHTİSAS KOMİSYONLARI BÜTÇE MÜDÜRLÜĞÜ TUTANAK MÜDÜRLÜĞÜ LOKANTALAR 5. SİYASİ PARTİ GRUP TOPLANTI SALONLARI 6. BASIN VE YAYIN KURULUŞLARI 7. TBMM BAŞKANLIĞI BAŞKANLIK DİVANI ÜYELERİ ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ TELEVİZYON MÜDÜRLÜĞÜ 8. TÖREN SALONU İHTİSAS KOMİSYONLARI 9. ATATÜRK ANITI 10. ŞEREF GİRİŞİ 11. BİR NO LU KAPI 12. İKİ NO LU KAPI 13. ÜÇ NO LU KAPI 14. DÖRT NO LU KAPI 15. BASIN ve YAYIN KURULUŞLARI BASIN TOPLANTI SALONU 16. GENEL EVRAK VE BASIN-HALKLA İLİŞKİLER D.BŞK.LIĞI GENEL EVRAK VE ARŞİV MÜDÜRLÜĞÜ HALKLA İLİŞKİLER BİNASI 17. A BLOK PARLAMENTER HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE İŞ BANKASI 18. B BLOK DIŞ İLİŞKİLER VE PROTOKOL MÜDÜRLÜĞÜ ULUSLARARASI KOMİSYONLAR TÜRK PARLEMENTERLER BİRLİĞİ T.C. ZİRAAT BANKASI TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI 19. ALT GEÇİT GİRİŞİ 20. CAMİ 21. ZİYARET KABUL SALONU VAKIF MÜDÜRLÜĞÜ HEDİYELİK EŞYA SATIŞ REYONU KAFETERYA