RP762 v23 CAMLICA HES, KAYSERI ILI, ZAMANTI NEHRI ARAZI EDINIMI IÇIN RAPOR FORMU / PORTFOLYO PROJELERININ SOSYAL ETKILERI
Arazi Edinimi için Rapor Formu / Portfolyo Projelerinin Sosyal Etkileri Alt-Projenin Adı & Yeri: Çamlıca HES, Kayseri İli, Zamantı Nehri. Proje Sponsoru: Çamlıca Elektrik Üretim A.Ş., Çamlıca III HEPP projesinin sahibidir. Çamlıca Elektrik Üretim A.Ş., 2003 yılında kurulmuş ve 2007 yılında Akfen Grup'a katılmıştır. Şirket Kayseri'de Çamlıca HES ve Sivas'ta Saraçbendi HEPP yatırımlarının gerçekleştirilmesi ve hidroelektrik güç santralleriyle elektrik üretimi için kurulmuştur. Proje maliyeti: Çamlıca III HES'nin yatırım maliyeti 34.248.240 ' dur (KDV ve faiz miktarı buna dahil değildir) Kurulu üretim kapasitesi (Ünite sayısı X MW/ünite): Çamlıca III bir boşaltma kanalı, savak kanalı ve güç girişi, 4,7 çapında ve yaklaşık 3.169 m uzunluğunda bir transfer tüneli, 18 m çapında ve 37,40 m yüksekliğinde bir bir dengeleme deposu, yaklaşık 78 m uzunluğunda bir açık cebri ve santrale giden bir üçlü ayrımdan oluşan 50 m yüksekliğinde yoğun betondan (sıkıca doldurulmuş) barajı içeren orta ölçekli bir güç santralidir. Santral kaya içerisinde ayrı durmakta olan bir binadır ve 3 ünite düşey şaftlı ve yaklaşık 8,6 MW yani her biri 25,81 MW kurulu kapasiteli Francis türbinini içermektedir ve yıllık olarak 75.9 GWh güç üretecektir. Uygulamanın önemli tarihleri : Kamu Yararı Kararı 10 Nisan 2008'de EPDK tarafından verilmiştir. Genel Bilgi : Çamlıca A.Ş.'nin her bir proje için en öncelikli yaklaşımı mümkün olduğu her ölçüde, özellikle fiziksel veya ekonomik yer değişimi gibi sosyal etkileri önlemektir. TSKB tarafından finans desteği sağlanan proje halen yapım aşamasındadır ve arazi istimlak süreci halihazırda bitmiş durumdadır. Çamlıca III için, 132.811 m 2 'lik bir arazi etkilenecektir, bunun 13.029 m 2 'si Orman İşletme Müdürlüğü'ne ve 119.782 m 2 'si özel mülkiyete aittir. İstimlakten etkilenen toplam insan sayısı 65'tir (gayrımenkullerin hak sahiplerinin sayısıdır) ve bunlardan 51 tanesi erkek, 14 tanesi kadındır. Arazi listesine göre istimlakten etkilenecek olan hiçbir ev bulunmamaktadır. Etkilenen arazilerin çoğunluğu halen tarım veya diğer üretim amaçlarıyla kullanılmaktadır. Ancak kamulaştırılması planlanan arazilerin miktarını (Çamlıca III HEPP için 119.782 m 2 ) etraftaki tarım arazileriyle karşılaştırdığımızda bu miktarın çok fazla olmadığını görürüz. Durumların büyük bir çoğunluğunda arazisi alınmış olan hane halkının başka bir yerde de arazisi vardır ve aynı zamanda isterlerse kamulaştırılmış arazinin yerine aynı bölgede başka bir arazi edinmesi de söz mümkündür. Böylece arazi istimlakının ekonomik etkileri sınırlanmış kabul edilebilir. Projenin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılması için, 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 15/c maddesi ve 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 7. Maddesine göre Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından bir kamulaştırma kararı alınmıştır. Kamulaştırma kararı, 30Eylül 2004 tarihinde 25599 no'lu Resmi Gazete'de yayınlanmış olan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından gerçekleştirilen Kamulaştırmalarda 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 27. Maddesinin Uygulaması üzerine Bakanlar Kurulu Kararı nın yürürlüğe konmasını sağladığından, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu İlk Derece Mahkemelerinde, ekteki listede belirtilmiş olan taşınmaz malların müsaderesi ve kamulaştırma ücretlerinin belirlenmesi talebiyle derhal kamulaştırma davaları açacaktır. Mahkeme tarafından bilirkişilerce bu davaların sonucu olarak sahada incelenmesiyle belirlenen tahmini kamulaştırma ücretleri kamulaştırılacak taşınmazların malikleri ve hisse sahiplerinin gösterilmesi yoluyla listenecekler ve ödeme için hazır olacak şekilde bankaya yatırılacaktır. İlgili kimseler, kimlik kartlarını ve veraset belgelerini veya vekaletnameyi sunarak bahsedilen banka şubelerinden kamulaştırma ücretlerini çekebilirler. Bu kamulaştırma ücretlerinin tamamlanması için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Değerlendirme Komisyonu da bir değerlendirme işlemi yürütecek ve mal sahiplerine ihbarlar göndermek yoluyla arazide uzlaştırma toplantıları düzenlenecektir. Arazi istimlakının etkilerini değerlendirmek için aşağıdaki noktalar dikkate alınır; kanuni mevzuat ile uyumluluk (o
bölgede var olan su kullanımını listeleyen resmi belgeler, kamulaştırma-tahsisat için kamu yayarı kararı), kamusal muhalefete ilişkin her türlü kanıt, kamulaştırma alanının miktarı, arazi kullanım türü (tarımsal, mera, ormancılık, kıraç), etkilenecek kişilerin sayısı, yatırımcı şirketin gönüllü satışa yönelik niyeti. Bundan başka fiili kamulaştırma durumu hakkında bilgi veren, proje sahibinin takip ettiği ilerleme raporu. Özel Mülkiyet Sahiplerinden Edinilen Arazi ve Varlıkların Envanteri: Tablo ekli olan excel dosyasındadır çünkü tabloda çok fazla sütun bulunmaktadır ve word formatına uyumlu değildir. Kamusal, Belediyeye Ait veya Devletten Edinilen Arazilerin Envanteri : Tablo ekli olan excel dosyasındadır çünkü tabloda çok fazla sütun bulunmaktadır ve word formatına uyumlu değildir.
Kamu Bilinci, İstişareler ve İletişim : Türkiye'deki ÇED şartlarına göre Çamlıca Elektrik Üretim A.Ş. Hidroelektrik proje sahalarında etkilenen topluluklarla kamusal bilgilendirme toplantısı düzenlemiştir. 28 Nisan 2010'da, Yahyalı Kasabasının Çavdaruşağı Köyünde bir Kamusal Katılım Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Davetiyeler yerel ve bölgesel gazetelerde önceden ilan edilmiştir. Kamuoyu toplantılarında, projenin sosyal ve ekonomik etkilerini içeren mevcut bilgiler halka sunulmuştur. Çevresel ilişkiler ve çevresel etkileri azaltma önlemleri sunulan teknoloji ve uygulanan mevzuatın ayrıntılı açıklamaları bu toplantılarda sunulmuştur. Toplantılardan sonra saha ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. Paydaşlar tarafından bu toplantılarda ortaya konulan, yerel işe alımların en üst seviyeye çıkartılmasına ve arazi istimlakı sürecine ilişkin daha fazla bilgi edinme talepleri ve baraj göletinde toplanan suların tarımsal amaçlarla kullanılıp kullanılmayacağına ilişkin talepler dahil olmak üzere tüm talepleri bu toplantılarda ortaya konulmuştur. Bu sorulara cevaben şirket mümkün olan her yerde yerli halkı işe almış (aşağı yukarı inşaatın işçi gücü etrafteki köylerden oluşmaktadır), arazi istimlak sürecine ilişki olaran daha fazla bilgi verilmesini sağlamış ve Hükümet ile Zamantı Nehri'nin üzeriden karşıya ek bir geçiş sağlanması imkanını ve suyun tarımsal amaçlarla kullanılıp kullanılmayacağını konuşacağına dair planlarını açıklamıştır. Santralin inşası, inşaat safhasındaki işçiler 250 kişi olacağından nüfus şartlarında sınırlı etkilere sahip olacaktır. Projenin operasyon aşaması boyunca toplam 15 kişi işe alınacaktır. İnşaat ve işletme aşamaları boyunca işe alınacak personel proje bölgesindeki halk için iş sahası yaratacaklardır böylece bölgesel nüfusun gelir ve geçinme vasıtası elde etmesine katkıda bulunacaklardır. Proje faaliyetleri, ekonomik değerdeki arazilerin (tarımsal alan, meyve bahçeleri, alışveriş alanları) ve/veya orman arazisinin, kültürel değere sahip alanların veya yerleşim alanlarının yok edilmesi gibi Proje bölgesi içerisinde sosyo ekonomik çevreyi negatif şekilde etkileyecek hiçbir fiziksel zarara neden olmayacaktır. Proje sahaları içerisinde hiçbir yerleşim alanı bulunmamaktadır dolayısıyla proje faaliyetleri için hiçbir yeniden yerleştirme faaliyetine ihtiyaç duyulmayacaktır. Proje bölgedeki mevcut taşıma sisteminde hiçbir değişikliğe sebep olmayacaktır. Proje, proje bölgesinde işletme süreci boyunca nüfusta hiçbir büyük derecede sağlık riskine sebep olmayacaktır. Tüm atıklar güvenli bir şekilde ve ulusal mevzuata göre kamuya teması olmadan ortadan kaldırılacaktır. Bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması riskini en aza indirgemek için personel periyodik olarak sağlık kontrollerinden geçirilecektir. Toplantıdaki paydaşlar çoğunlukla çevredeki kasaba ve köylerin yerel idare birimlerinin temsilcilerinden, esasen köy başkanlarından (muhtar) ve köylülerden oluşmaktaydı. Tüm toplantılar Türkçe yapıldı. Hisse sahipleri tarafından çevresel ve sosyal özellikler tartışıldı ve açıklamalar araştırıldı. Projeye ilişkin genel tepki pozitif idi. Hisse sahipleri tarafından çevresel ve sosyal etkiler tartışıldı ve bunlara ilişkin açıklamalar alındı. Projeye ilişkin genel tepki pozitif idi. Proje bölgeleri yakınındaki kasaba yolları ve Proje için yerel halkın işe alınması gibi bazı noktalar hisse sahipleri tarafından vurgulandı. Işe alınmalarla ilgili sorular Proje katılımcısı tarafından cevaplandı. PK( Proje Katılımcısı) inşaat süreci boyunca, işçilerin yerel halktan sağlanacağı konusunda açıklamada bulundu. Ancak bilgisayarlı sistem işi için bazı belirli yetenekler arandığından işletme döneminde daha nitelikli insanlar gerekli olacaktır. Proje takımı ilgili ulusal mevzuata uyulacağı ve Proje faaliyetlerine bu mevzuatın uygulanacağı konusunda teminatta bulunmuşlardır. Paydaş bilgilendirme toplantılarından öte paydaşlar ile olan iletişim ve arazi istimlakı üzerinde birebir fikir alışverişleri göreceli olarak resmi olmayan bir şekilde ancak yerel halk liderleri ile görüşmelere dayalı olarak yapılmıştır ve halk-proje ilişkileri esasen projenin bu aşamasında yerel halkın geniş ölçüde çalışan işçileri oluşturmasına bağlı olarak pozitif olmuştur. Halkın endişeleri ve yardım talepleri Akfen Enerji çalışanlarına yönlendirilmiştir. Halen inşa halinde olan iki projenin her birinde müşterek bir sosyal yatırım alanı yaratılmıştır; bu alanlar yolların geliştirilmesi, yerel belediye kütüphanelerine bilgisayar bağışı, yeni köy ulaşım yollarının inşası ve buna benzer etkilerdir. TSKB'nin incelemesi göstermektedir ki yerel topluluklar bu gelişmelere destekleyici yaklaşmaktadırlar ve bugüne kadar bu projelere ilişkin olarak inşaata hiçbir şekilde toplumun direnişi olmamıştır. Bu durum kamusal toplantıların
sonuçlarından ve toplum liderleri ile bazı etkilenen taraflar ile yapılan TSKB arazi bazlı toplantılardan kaynaklanmaktadır. Arazi Ediniminin Durumu: Tablo ekli olan excel dosyasındadır çünkü tabloda çok fazla sütun bulunmaktadır ve word formatına uyumlu değildir. Sağlanan Diğer Tedbirler veya Yardımlar (nakit ödemenin ötesinde) : Halen inşaat halinde olan projede bir takım sosyal gelişimler gerçekleştirilmiştir; bunlar arasında yolların geliştirilmesi, okulların ve camilerin yenilenmesi, bölgesel belediye kütüphanelerine bilgisayar bağışında bulunulması, yeni köy ulaşım yollarının oluşturulması vs. gibi elementler bulunmaktadır. Şirket mümkün olan her yerde yerel halktan işe alımlar gerçekleştirmiştir (inşaat gücünün çoğunluğu çevre köylerden elde edilmiştir). Korunmasız (Zarar Gören) İnsanların Tanımı : Proje bölgesinde yaşayan ve zarar görecek durumda olan(korunmasız) kişiler yoktur. Bu durum Köy Muhtarları ile yapılan görüşmeler yoluyla belirlenmiştir. Şikayetlerin (Haksızlığın) Giderilmesi : HES projemizin inşası için şimdiye kadar hiçbir haksızlık durumu oluşmamıştır. İnşaat sahasındaki insanlar ile köylüler ve köy muhtarları arasındaki ilişkiler daima pozitif seviyede tutulmaktadır. Yerel halk genel olarak proje ile ilgili veya günlük yaşam ile ilgili herhangi bir problem olduğunda köy muhtalarına şikayette bulunurlar ve köy muhtarları bu şikayetlere ilişkin olarak gerekli faaliyetleri gerçekleştirir. Diğer bir deyişle köy muhtarları haksızlıkların ve şikayetlerin kaydında anahtar kişidir ve bu kişi problemleri çözmek için gerekli adımları atar. Köy Muhtarları ve ilgililerle yapılan görüşmelerde paydaş toplantılarının (Halkın Katılım Toplantısı) bugüne kadar yerel topluluk için proje bilgisinin temel kaynağı olduğu doğrulanmıştır. Resmi paydaş toplantılarına ek olarak, proje tarafından evleri veya arazileri etkilenecek olan tüm yerleşim sakinleri ile, etkilenecek gayrımenkulün etkilenme derecesini belirlemek ve tazminat miktarlarını görüşmek ve belirlemek için, bir dizi resmi olmayan toplantı yapılmıştır. ÇED toplantılarının ötesinde parsel sahiplerine taahhütler ve arazi istimlakına ilişkin birebir görüşmeler bugüne kadar göreceli olarak gayrıresmi bir şekilde gerçekleştirilmiş, ancak köy muhtarlarıyla yapılan görüşmelere dayanarak, proje gelişiminin bu aşamasında yerel halkın esasen iş sahibi yapılmasına bağlı olarak, halk-proje ilişkilerinin pozitif olduğu görülmüştür.