BUZUL GÖLLERİ KENTİ RİZE Türkçe Birinci Baskı Ekim 2013 Bütün yayın hakları saklıdır. Rehberde yer alan yazılar ve görseller, telif sahibinin izni alınmadan kısmen veya tamamen basılamaz ve çoğaltılamaz. ISBN Numarası 978-605-149-492-0 1
Yayımlayan: Kaçkar Turizm Birliği Hazırlayan: Ersin DEMİREL www.ersindemirel.blogspot.com ersindemi@hotmail.com Fotoğraflar: Ersin DEMİREL Grafik Tasarım: Grafit Tanıtım ve Tasarım Ajansı gocmenali@gmail.com Katkıda Bulunanlar: Adnan ER, Cografika İstanbul, Erkan AKSU Gürkan KÖSE, Hüseyin ÇAĞLAYAN, Ozan YILDIRIM Selçuk GÜNEY, Serdar GALİPOĞLU Rehber kitapta geçen yürüyüş rotaları mutlaka bölgeyi bilen bir rehber veya alan kılavuzuyla birlikte gezilmelidir. Aksi takdirde oluşabilecek tüm sorumluluklar gezginin kendisine aittir. Yayımlanan GPS koordinatları sadece bilgilendirme amaçlıdır. Uydu sinyalleri ve/veya matbaa hataları sebebiyle oluşabilecek durumlardan yayımcı sorumlu tutulamaz. 2
İÇİNDEKİLER Önsöz Buzul Gölleri Rize nin Buzul Gölleri Fındıklı Ardeşen Çayeli İkizdere Yürüyüş Rotaları Yürüyüşçüler İçin Önemli Uyarılar Rize Buzul Gölleri Yürüyüş Rotaları Bilgi ve İletişim Göller Listesi (Alfabetik) Kaynakça 4 6 8 12 18 28 72 74 100 102 104 128 129 133 3
ÖNSÖZ Rize nin sürprizi bol coğrafyası her bölgede farklı zenginlikleri gözler önüne sererek şaşırtır gezginleri. Doğudan batıya doğru ilerlediğinizde dağların kuytuluklarındaki ışıl ışıl göz kırpan göllere rastlarsınız. Kartpostallara yakışan manzaralar sunan masmavi buzul gölleri vahşi bir güzelliğe sahiptir. Kimi derinliğiyle ürküntü verirken kimisi etrafındaki envai çeşit bitkilerle adeta bir çiçek bahçesine benzer. Sabahları suyun üzerinde güneşin gülümsemesini seyrederken, öğle vakti inen sisle beraber hemen yanı başınızdaki gölü gözden kaybedersiniz. Akşamları ise ışık yansımalarıyla maviden mora dönüşen bir renk cümbüşü yaşanır yükseklerde.
Sınırları içerisinde çok sayıda buzul gölünü barındıran ender şehirlerden biri olan Rize, bu tarifsiz güzellikleri turizmle buluşturmayı hedefliyor. Hazırlanan rehber kitap bu konuda yapılan çalışmaların ilki olması bakımından önem taşıyor. Daha önce yayınladığımız Köprüler, Şelaleler ve Yaylalar rehber kitaplarının yanı sıra, Buzul Gölleri kitabının, hazırlanmakta olan Konaklar ve Macera Kenti Rize temalı diğer kitaplarla birlikte kentimizin tanıtımında etkin bir rol oynayacağına i- nancımız tamdır. Bu çalışmada emeği geçen herkese ve kitabın basımına destek olan Halkbank Genel Müdürlüğü ne teşekkür ederim. Nurullah ÇAKIR Rize Valisi Üçgöller, Fındıklı
BUZUL GÖLLERİ Jasper, Kanada Coğrafi bir terim olarak göl; karadaki çöküntü alanlarını dolduran tatlı ya da tuzlu, az çok derin ve geniş su örtüsü olarak tanımlanıyor. Yeryüzündeki gölleri tektonik, volkanik, kıyı set, heyelan set, alüvyon set, buzul ve yapay göller olarak sınıflandırabiliriz. Buzullar tarafından taşınan materyallerin eridikleri yerlerde birikerek setler oluşturması ve bu setlerin gerisinde suların birikmesi sonucu oluşmuş göller, genel olarak buzul gölü olarak anılır. Dünyanın en büyük buzul gölleri Kuzey Amerika daki Büyük Göller dir. Kanada ve Alaska en fazla buzul gölünün yer aldığı bölgelerden biridir. Türkiye de başta Kaçkar Dağları olmak üzere Aladağlar, Bolkar Dağları, Munzur Dağları, Uludağ, Karagöl Dağı, Süphan Dağı ve Cilo Dağları nın yüksek kesimlerinde çok sayıda buzul gölü bulunuyor. Bunlar son buzul dönemindeki buzul hareketleri sonucu oluşmuş tatlı su gölleri. Milyonlarca yıl öncesinde oluşan göllerin meydana gelme süreci kısaca şöyle: Soğuk dönemlerde aşağılara doğru hareket eden buzullar, ılıman dönemlerde eriyerek yükseklere çekilir; üzerinde hareket ettikleri zeminleri de örselerler. Bu hareketlerin yüzlerce yıl devam etmesi ile vadi tabanları yayvanlaşır ve yüksek kesimlerdeki bazı düzlüklerin aşınmasıyla derin çukurlar oluşur. Bu çukurların tabanı da killi malzemeyle dolarak su sızdırmaz hale gelir, çukurda zamanla su birikir ve göl oluşur. Bu göllerin büyük kısmı çok yüksekte olduğundan canlıya rastlanan örnekler çok azdır. Daha alçak rakımlı göllere 6
atılan alabalıkların yaşayabildiğine dair birkaç örnek biliniyor. Bolkar Dağları ndaki Çinili Göl ve Karagöl, Toros kurbağası gibi tek nokta endemiği canlılara ev sahipliği yapıyor. Buzul göllerinin en yükseği Süphan Dağı nın zirvesinde, yaklaşık 4 bin metrede. En büyüğü Kaçkarların doğusunda bulunan Ambar Gölü, en derini ise 60 metre ile Kaçkar Dağı nın güneyinde yer alan Deniz Gölü dür. Orta Toroslar da Aladağlar bölgesinde bulunan Yedigöller Platosu bir zamanlar buzul işgali altındaydı. Yüksek zirvelerin buzul örtüsü altında birer ada gibi göründüğü plato, zamanla şimdiki halini aldı ve buzullardan geriye yedi adet göl kaldı. Buzul gölleri, Türkiye nin en temiz su kaynakları. Bu kaynaklara çok yakın gelecekte gereksinim duyabiliriz, bu nedenle mutlaka koruma altına alınmaları gerekiyor (Yrd. Doç. Dr. Yıldırım GÜNGÖR, Türkiye Göller Atlası, Özel Koleksiyon 2010). Bu arada Türkiye de, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki daimi kar sınırının üzerindeki dağlarda buzullar bulunduğunu belirtelim. Aladağlar, Ağrı, Bolkar, Erciyes ve Kaçkar Dağları buzulların görüldüğü en önemli alanlardır. Genellikle vadi, doruk ve buz yalağı tipindeki buzulların en büyüğü ve ünlüsü, tepesinde hiç eksik olmayan 10 km²lik buzul şapkasıyla 5165 metrelik Ağrı Dağı ndadır. Ülkemizdeki en büyük vadi buzulu unvanı ise, 4 kilometre uzunluğu ile Güney Toroslar daki Uludoruk buzuluna aittir. 7 Lake Louise, Banff Kanada
BİLGİ VE İLETİŞİM RİZE NİN BUZUL GÖLLERİ
Kaçkar Gölü,
RİZE NİN BUZUL GÖLLERİ Büyükdeniz Gölü, -Adnan ER Rize, Türkiye nin en fazla buzul gölüne ev sahipliği yapan kenti unvanını haklı bir gururla taşıyor. Bu anlamda dünyadaki benzerleriyle yarışan Rize, Buzul Gölleri Kenti sıfatını fazlasıyla hak ediyor. Mavi, lacivert, yeşil veya turkuaz renklere bürünen bu doğal güzellikler inci tanesi gibi yayılıyor dağların koyaklarına. İki yüze yaklaşan sayısıyla en çok buzul gölü Kaçkar Dağları nda bulunuyor. Kaçkar Dağları bölgesinin milli park ilan edilmesinde önemli bir rol oynayan göller, doğubatı doğrultusunda uzanan dağların doruk altlarındaki çanaklarda yer alıyor. Buzul çağı koşullarında etkili olan soğuk iklim şartları nedeniyle, Anadolu nun yüksek dağlarında oluşan buzulların en yaygın olarak geliştikleri yerlerden biri de Doğu Karadeniz Dağları dır. Yükseltisi 3500 metrenin üzerine çıkan zirvelere sahip olan bu dağlık alanda, özellikle 2500 metre üzerindeki yüksek kısımlar önemli bir buzullaşma alanıdır. Bölgedeki buzul alanlarını; Kaçkar Dağları (Kaçkar, Krenek, Dübe), Verçenik Dağı (Sinançor, Dilektepe), Altıparmak Dağı Kırmızıgedik, Bulut Dağı Avusör, Soğanlı Dağı, Gavur Dağı Avliyana ve Giresun Dağı buzulu olarak sayabiliriz. Bölgede yer alan Kavron, Çaymakçur, Davalı, Büyükçay, Avusör-Bulut ve Kaçkar vadileri buzul vadilerine tipik birer örnektirler. Kaçkar Dağları nın morfolojik karakteri bölgede buzul göllerinin oluşumuna olanak tanıyan en önemli etkendir. Güneş ışınlarının daha az etkilediği yamaçlarda 10
açılan sirklere yerleşen buzullar, daha iyi beslendikleri için çukurluk alanlarda buzul göllerini oluştururlar. Bölgenin karakteristik özelliği olan bol yağış, sis, yüksek kesimlerdeki soğuk hava ve kar erimeleri, göllerin beslenmesine olanak tanır. Özellikle Karadeniz den gelen nemli hava kütlelerinin oluşturduğu bulutlar, günün belirli saatlerinde vadileri beyaza boyayarak ince fakat sık bir yağmur çisentisi meydana getirirler. Kimi zaman çok yüksek olmayan bir moren setine sahip olan göllerin derinlikleri de genellikle fazla değildir. Rize buzul göllerinin çok az bir kısmı heyelan veya alüvyon set gölü tipindedir. Rize, Türkiye nin en büyük (Ambar Gölü) ve en derin (Deniz Gölü) buzul göllerine ev sahipliği yapmaktadır. Sayı itibarıyla en fazla göl, ilçesi sınırlarında bulunur. Anadolu nun birçok bölgesinde olduğu gibi burada da bazı göller aynı isimle anılmaktadır. Pek çok göl derinliğinden dolayı Karagöl, rengi yüzünden Yeşilgöl veya güneş ışınlarını yansıtması nedeniyle Yıldız(lı) adıyla anılmaktadır. Göllere ancak yürünerek ulaşılabildiğini, bir kısmına erişmenin imkansız veya çok zor olduğunu özellikle hatırlatalım. Sadece İkizdere ilçesindeki Ovit Dağbaşı, Dipsiz ve Büyük Akçaağıl; Ardeşen ilçesindeki Tobamzga, İntor ve Ovit ile Çayeli ilçesindeki Eğnaçor gölleri yol kenarında olmalarından dolayı erişimi kolay ve araçla ulaşılabilen göller arasındadır. Elinizdeki rehber kitap, ayrıntılı haritalar ve bölgede yaklaşık 9 yıllık bir yürüyüş deneyiminin yardımıyla hazırlanmıştır. Takdir edileceği üzere tüm göllere ulaşmak neredeyse olanaksızdır. Listede yer alan isimsiz göller ile takım gölleri hesaba katıldığında, Rize il sınırları içerisindeki buzul gölü sayısı 215 e yaklaşmaktadır. 11 Göleteği Gölü, Ardeşen
FINDIKLI GÖLLERİ Buzul gölleri Çağlayan ve Arılı vadilerinin başlangıç noktasını oluşturan dağların doruklarında yer alıyor.
Çor Gölü, Fındıklı
FINDIKLI GÖLLERİ 1. Marsis Kuzey Büyük Göl : (N41 05.448 - E41 24.354) Çağlayan Vadisi nin başlangıç noktasındaki göl, Türkler için kutsal bir dağ olan 3334 metrelik Marsis Dağı zirvesinin altında yer alıyor. Çağlayan Vadisi nin başlangıcında bulunan yarımay şeklindeki göl 2740 metre yükseklikte. 2. Marsis Kuzey Küçük Göl : (N41 05.531 - E41 24.498) Büyük Göl ün hemen üst tarafındaki bu göl 2770 metre yükseklikte. Dağcıların Marsis Dağı çıkış güzergahı üzerindeki Küçük Göl, Çağlayan Vadisi ne hakim bir noktaya konumlanıyor. 3. Öküzboğan Gölü : (N41 05.829 - E41 23.399) Çamlık Yaylası na yaklaşık 4 kilometre uzaklıkta yer alan Öküzboğan Yaylası nda bulunan göl 2815 metre yükseklikte. Sularını Öküzboğan Deresi ne gönderen göl, Yukarı Balıklı-Çor Yaylası-Öküzboğan-Salikvan-Yusufeli güzergahını izleyen eski göç yolu üzerinde. Kuzeyinde ve batısında ikişer adet olmak üzere çevresinde dört göl daha görülebiliyor. Yayladan 2,5 kilometre uzaklıktaki göle yürünerek ulaşılabiliyor. 4. Çışkar Tepe Gölü : (N41 05.295 - E41 22.589) Öküzboğan Gölü nün batısına konumlanan göl 2692 metre yükseklikte yer alıyor. 2932 metrelik Çışkar ile 2834 metrelik Kanlı tepelerinin arasındaki göle, Öküzboğan Yaylası ndan 2,5 kilometrelik bir yürüyüşle ulaşılabiliyor. 5. Küçük Çor (Gevgel) Gölü : (N41 05.248 - E41 21.817) Çor Yaylası üzerindeki küçük düzlükte yer alan bu minik ve sığ göl 2637 metre yükseklikte. Çor Gölü, Fındıklı 14
Küçük Çor Gölü, Fındıklı 6. Çor (Poşhut) Gölü : (N41 05.080 - E41 21.266) Çor Yaylası üzerindeki göl 2670 metre yükseklikte yer alıyor. Çor ile Şorakbaşı tepeleri arasındaki düzlükte bulunan göl, kumsalı ve mavi rengiyle etkileyici bir görüntü sunuyor. Gölün suları Abu Deresi aracılığıyla Çağlayan Vadisi ne akıyor. Çor Yaylası na ulaşım, Çatak Yaylası ndan başlayıp dere kenarı boyunca ilerleyen yaklaşık 5 kilometrelik bir yürüyüşle sağlanıyor. Gölü görmek isteyenler, Çor Yaylası ndan 4 kilometre daha yürümek durumundalar. 7. Şorakbaşı Gölü : (N41 04.760 - E41 21.806) 3111 metrelik Şorakbaşı Dağı nın kuzeydoğusunda, Çor Gölü nün hemen üzerinde yer alıyor. 2837 metre yükseklikteki göl, Şorakbaşı ile Kar tepelerinin arasındaki düzlüğe konumlanıyor. Ulaşılması zordur. 8. Terek Gölü : (N41 05.926 - E41 20.286) Ulaşılması çok zor göllerden biri olan Terek, 2592 metre yükseklikte yer alıyor. Çor Yaylası nın bulunduğu vadiye bakan göl, sularını Abu Deresi ne göndererek Çağlayan Vadisi nin yeşillenmesine katkı sağlıyor. 9. Sancaktepe Üçgöller : (N41 06.441 - E41 19.823) Sev Gölü nün güneydoğusundaki küçük göller 2828 metre yükseklikte yer alır. Suları Salma Deresi aracılığıyla Çağlayan Vadisi ne akar. 10. Sev Gölü : (N41 06.557 - E41 19.472) Haritalarda Alaca Göl olarak geçen bu büyük göl, yöre halkı tarafından Sev Gölü olarak biliniyor. 3103 metrelik Sancaktepe nin kuzeyine konumlanan göl, Salma Yaylası na çok yakındır. 2756 metre yükseklikte bulunur. Sularını Salma Deresi ne gönderen Sev Gölü, Çağlayan Deresi nin en önemli kaynaklarından biridir. 15
FINDIKLI GÖLLERİ 11. Salma Gölü : (N41 06.832 - E41 19.827) Salma Yaylası nın hemen üzerindeki göl 2527 metre yükseklikte bulunuyor. Sev Gölü nün bir alt kademesinde yer alan gölün suları, Çağlayan Vadisi ne doğru akarken şelaleler meydana getiriyor. Salma Yaylası na ulaşım Yukarı Balıklı veya Sultan Yaylası çıkışlı patikadan yürünerek sağlanıyor. Küçük Alaca Gölü, Fındıklı-Erkan AKSU 12. Büyük Alaca Gölü : (N41 07.614 - E41 18.572) Sultan Yaylası na yaklaşık 8 kilometre uzaklıktaki göl Alacayayla yakınlarında yer alıyor. 2848 metrelik Alacatepe nin hemen altındaki gölün suları, Irmakbaşı Deresi aracılığıyla Çağlayan Vadisi ne akıyor. Büyük Alaca, deniz seviyesinden 2674 metre yükseklikte. Üçgöller 1, Fındıklı Üçgöller 3, Fındıklı 16
13. Küçük Alaca Gölü : (N41 08.956 - E41 17.423) Yenişehitlik köyünden 3 saatlik bir yürüyüşle ulaşılan Sultan (Zuğu) Yaylası na yaklaşık 2,5 kilometre uzaklıktaki göl, 2368 metre yükseklikte yer alıyor. Suları, önce Mersak, daha sonra da Çağlayan Deresi yle buluşuyor. 14. Çabuklu Gölü : (N41 06.480 - E41 17.736) Yolu olmadığı için ancak Yukarı Balıklı dan veya Yaylacılar köyü Çatak Yaylası ndan yürünerek ulaşılabilen Çabuklu Yaylası nın batısındaki göl, 2343 metre yükseklikte yer alıyor. Sularını Üçgöller ile birlikte oluşturdukları Çabuklu Deresi aracılığıyla Arılı Vadisi ne boşaltıyor. 15. Üçgöller : (N41 05.650 - E41 19.035) Rize nin en güzel göllerinden biri olan Üçgöller, Yukarı Balıklı Yaylası na 2 kilometre mesafede yer alıyor. 2778 metre yükseklikteki göller, Hapiskan, Sancaktepe, Uzunyayım ve Şoraksivrisi tepelerinin kuşattığı geniş bir çanağa konumlanıyor. Göl sularının serüveni, Çabuklu Deresi yardımıyla Arılı Vadisi üzerinden kavuştukları Karadeniz de son buluyor. Yayladan yürüyerek göllere ulaşabilir ve burada kamp yapabilirsiniz. 17 Üçgöller 2, Fındıklı
ARDEŞEN GÖLLERİ Altıparmak Dağları ndan beslenen göller, Tunca ve Marselavat vadilerinin dik yamaçlarındaki çanaklara konumlanıyor.
K. ve B. Göleteği Gölü, Ardeşen
ARDEŞEN GÖLLERİ Ovit Gölü, Ardeşen 16. Ovit Gölü : (N41 05.324 - E41 17.986) Ardeşen ilçesine 42 kilometre mesafede yer alan Yukarı Balıklı Yaylası na ulaşımı sağlayan karayoluna 500 metre uzaklıktaki göl, Rize nin en kolay ulaşılabilen göllerinden biri. 2555 metre yükseklikteki Ovit Gölü, sularını Balıklı Deresi aracılığıyla Arılı Vadisi üzerinden Karadeniz e gönderiyor. 17. Duatepealtı Gölü : (N41 05.135 - E41 17.014) Ardeşen ilçesine 43 kilometre uzaklıktaki Büyük Yayla nın yakınlarında yer alan göl, 2849 metrelik Duatepealtı Tepesi nin yamaçlarına konumlanıyor. 2582 metre yükseklikteki gölün suyu, Küçük Yayla Deresi aracılığıyla Tunca Deresi ne kavuşuyor. 18. Büyük Yayla Gölü : (N41 04.771 - E41 18.991) Büyük Yayla yakınlarındaki bir başka göl olan Büyük Yayla Gölü, 2818 metrelik Büyükyaylakapısı Tepesi nin zirve altında yer alıyor. 2736 metre rakımdaki gölün suları Tunca Vadisi ndeki Şorak Deresi ne akıyor. Yaylanın doğusundaki sırta yürüyerek açık bir havada gölü fotoğraflayabilirsiniz. 20
19. Gürcü Gölü : (N41 03.991 - E41 20.029) Ardeşen ilçesine 45 kilometre mesafedeki İntor Yaylası ndan veya günümüzde artık kullanılmayan Şorak Yaylası ndan yürünerek ulaşılabilen Gürcü Gölü, 2746 metre yükseklikte yer alıyor. 3086 metre rakımdaki Gürcügölübaşı Tepesi nin batısına konumlanan göl, Şorak Vadisi nin karşı yakasındaki Büyük Yayla Gölü yle göz teması halinde. 20. Şorak Gölü : (N41 04.551 - E41 21.055) Kente göçten fazlasıyla etkilenen Şorak Yaylası, ne yazık ki terk edilmişliğin hüznünü yaşıyor şimdilerde. Kayadibi ve İntor yaylalarından eski patikalarla ulaşılan bu yaylanın hemen üzerinde aynı adlı göl bulunuyor. 1721 metre yükseklikte yer alan Şorak Gölü nün yakınlarında birkaç minik gölcük daha var. Yayladan göle kolaylıkla yürüyebilirsiniz. Şorak Gölü, Ardeşen 21 Gürcü Gölü, Ardeşen Serdar GALİPOĞLU
ARDEŞEN GÖLLERİ 21. Küçük Dikdurg Gölü : (N41 03.997 - E41 21.540) Hevek Vadisi ne bakan Küçük Dikdurg Gölü 2728 metre yükseklikte yer alıyor. Rize-Artvin sınırındaki göl 2978 metrelik Dutkaaşıdı Tepesi nin hemen altındaki düzlükte görülebiliyor. 22. Dikdurg Gölü : (N41 03.860 - E41 21.452) Hevek Vadisi ne bakmasına karşın Rize il sınırlarında kalan bu göl 2725 metre yükseklikte yer alıyor. İntor ve Şorak yaylalarından Artvin in Yusufeli ilçesi Bıçakcılar köyüne geçiş güzergahında, artık pek kullanılmayan eski göç yolu üzerinde bulunuyor. 23. Hevek Gölü : (N41 03.427 - E41 20.886) Tunca Vadisi nin en sonunda yer alan İntor Yaylası ndan ulaşılabilen bu büyük göl 2880 metre yükseklikte. Yaylaya yaklaşık 3 kilometre mesafedeki Hevek, sularını Kumlu Dere ye aktararak Tunca Deresi ni oluşturan akarsulardan biri aynı zamanda. Göle İntor Yaylası ndan 3 kilometrelik bir yürüyüşle ulaşılabiliyor. Dikdurg Gölü, Ardeşen 22
24. Kuledibi Gölü : (N41 02.351 - E41 20.166) Artvin ili Yusufeli ilçesi Özgüven köyünün bulunduğu vadide yer almasına karşın Rize sınırlarına dahil olan göl 2671 metre yükseklikte. Körgöl Tepesi nin güneydoğusuna konumlanan gölün suları Özgüven Deresi aracılığıyla Çoruh Nehri ne akıyor. 25. İntor Gölü : (N41 02.575 - E41 18.652) Ardeşen ilçesine 45 kilometre mesafede yer alan İntor Yaylası nın yakınındaki göle 40 dakikalık rahat bir yürüyüşle ulaşmak mümkün. 2404 metre yükseklikteki göl, küçük bir çanak içerisinde yer alıyor. Yayla yakınında, Körgöl ve Gölbaşı tepelerinin altında mevsimlik göller bulunuyor. 26. Tobamzga Gölü : (N41 02.234 - E41 15.620) Ardeşen ilçesine 46 kilometre mesafede, aynı adlı yaylanın yanı başındaki göl 2622 metre yükseklikte yer alıyor. Tobamzga Gölü Tunca Vadisi ni yukardan seyreden bir manzaraya sahip. Rize nin araçla ulaşılabilen göllerinden biri. 23 Tobamzga Gölü, Ardeşen Hüseyin ÇAĞLAYAN
ARDEŞEN GÖLLERİ 27. Ortasırtsol (Parağ) Gölü : (N41 01.022 - E41 18.379) Ardeşen ilçe merkezine 44 kilometre mesafedeki Dereyayla, Altıparmak Dağları nın eteklerindeki geniş bir çanağa kurulmuş. Tunca Vadisi nin sonunda yer alan Dereyayla yakınlarında birçok göl bulunuyor. Bunlardan en bilineni yöre halkı tarafından Parağ adıyla anılan Ortasırtsol Gölü. 2615 metre yükseklikteki bu büyük göl, 2784 metrelik Ortasırt Dağı nın kuzeydoğusuna konumlanıyor. Yayladan 1,5 saatlik bir yürüyüşle ulaşılabilen göl, Taşumağı Deresi ni oluşturduktan sonra sularını Tunca Deresi ne gönderiyor. Yaz aylarında kendine güvenenler, derinliği yeterli olan Ortasırtsol Gölü nde yüzebilirler. Ortasırtsol Gölü, Ardeşen Ortasırtsağ Gölü, Ardeşen 24
Göleteği Gölü, Ardeşen 28. Ortasırtsağ Gölü : (N41 00.651 - E41 18.135) Denizden 2675 metre yüksekte bulunan göl, Ortasırtsol Gölü nün batısına konumlanıyor. Yöre halkı tarafından Derebaşı olarak anılan göle, Dereyayla dan yaklaşık 2 saatlik bir yürüyüşle ulaşılabiliyor. Gölün suyu Uzunoluk Deresi aracılığıyla Tunca Deresi ne akıyor. 29. Göleteği Gölü : (N41 00.309 - E41 17.322) Dereyayla dan kolay yürünebilen bir patikayla ulaşılabilen Göleteği Gölü 2460 metre yükseklikte yer alıyor. Kıyısında eski yayla evlerinin bulunduğu göl, yöre halkı tarafından Kelömer in Gölü olarak anılıyor. Altıparmak Dağları nın gölgelendirdiği göl yüzeyi, özellikle sabah saatlerinde müthiş yansımalar yaratıyor. Gölden çıkan sular şelale yaratarak aşağıdaki dere yatağına süzülüyor. 30. Küçük Göleteği Gölü : (N41 00.011 - E41 17.545) Dereyayla yakınlarındaki bir başka göl, Göleteği nin hemen üzerine konumlanıyor. Göleteği Gölü nden yaklaşık 25 dakikalık bir yürüyüşle ulaşılabilen Küçük Göleteği Gölü nün yakınında iki minik gölcük daha var. Göl, denizden yaklaşık 2580 metre yükseklikte yer alıyor. 25
ARDEŞEN GÖLLERİ Küçük Göleteği Gölü, Ardeşen 31. Samlı Gölü : (N40 59.853 - E41 17.121) Küçük Göleteği Gölü nün hemen üzerinde yer alan göl 2610 metre yükseklikte. Yöre halkı tarafından Karagöl olarak anılan Samlı Gölü, Rize nin ulaşılması zor göllerinden biri. 32. Boravant Gölü : (N41 00.269 - E41 16.467) Suyunu Boravanlı Deresi aracılığıyla Tunca ya gönderen göl 2755 metre yükseklikte yer alıyor. Tunca ile Marselavat vadileri arasındaki sırtta konumlanan göle ulaşmak oldukça zor. Çifte Göl, Ardeşen-Cografika Arşivi 26
33. Soğanlı Gölleri (Alaca Göller) : (N40 59.862 - E41 16.292) Haritalarda Alaca adıyla geçmesine karşın bölgede Soğanlı olarak anılan iki göl, 2718 metre yükseklikte yer alıyor. Ardeşen ilçesine 50 kilometre mesafedeki Golezana Yaylası nın yakınındaki göllere, açık bir havada 2 saatlik bir yürüyüşle ulaşılabilir. 34. Çifte Göl : (N40 59.582 - E41 15.815) Golezana Yaylası ndan 2 saatlik bir yürüyüşle ulaşılabilen göller, Altıparmak Dağları nın eteğine ardı ardına sıralanıyor. 2536 metre yükseklikteki göllerin bulunduğu yerden, Marselavat Vadisi nin büyük bir bölümünü ve aşağıda yer alan Eğrisu (Ergiş) Gölü nü fotoğraflamak mümkün. Soğanlı (Alaca) Gölleri, Ardeşen-Cografika Arşivi 27
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Rize il sınırlarındaki buzul göllerin büyük bir bölümünü barındıran ilçesi, şelaleleri, dağları ve gölleriyle doğaseverler için doğal bir cennet gibidir. Buzul gölleri Altıparmak, Kaçkar, Dilek, Tatos ve Verçenik dağlarına yayılıyor.
Ambar Gölü,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 35. Yukarı Eğrisu Gölleri : (N40 58.884 - E41 15.366) Çifte Göller e çok yakın olan bu göllere ulaşmak oldukça zor. 2674 metre yükseklikte biri büyük diğeri küçük olmak üzere iki göl yer alıyor. 36. Ambar Gölü : (N40 58.332 - E41 14.752) Rize il sınırlarındaki en büyük buzul gölü unvanını taşıyan Ambar Gölü 2721 metre yükseklikte yer alıyor. Suları önce Eğrisu Gölü ne doğru akıp daha sonra Yukarıdurak Deresi ne kavuşuyor. Ambar Tepesi ile Çatal Kayaları arasındaki bölgede bulunan göle ulaşmak için Avusör Yaylası-Dadala Pansiyon güzergahını izleyerek yaklaşık 5 saat yürümek gerekiyor. Dadala Pansiyon un üzerinde yer alan aşıttan gölün olağanüstü fotoğraflar verdiğini belirtelim. Ambar Gölü ne ayrıca Eğrisu veya Golezana yaylalarından Eğrisu Gölü yoluyla ulaşılsa da, bu rotanın oldukça yorucu ve riskli olduğunu hatırlatalım. 37. Eğrisu (Ergiş) Gölü : (N40 58.996 - E41 14.802) ilçesine 40 kilometre uzaklıktaki aynı adlı yaylanın biraz ilerisinde bulunan Eğrisu Gölü, Ergiş Tepesi nin eteklerinde yer almasından dolayı bu adla da anılıyor. 2454 metre yükseklikteki göle Eğrisu veya Golezana yaylalarından Eğrisu (Ergiş) Gölü, Cografika Arşivi 30 Yukarı Eğrisu Gölleri, Çam
yaklaşık 2 saatlik bir yürüyüşle ulaşmak mümkün. Suları; Türkiye nin en yüksek rakımdaki şelalelerinden birini oluşturarak, Zigam Deresi aracılığıyla Yukarıdurak Deresi ne akıyor. 38. Ergisu (Lelvan) Gölü : (N41 00.232 - E41 14.306) ilçe merkezine 53 kilometre mesafedeki Didingola Yaylası ndan yürünerek ulaşılabilen göl 2586 metre yükseklikte. Yakın bir gelecekte hayata geçecek Yeşil Yol projesi, göle araçla gitmek isteyenlerin işini kolaylaştıracak. 39. Kaçkar Gölü : (N40 58.244 - E41 13.279) Didingola Yaylası ndan 1 saatlik yürüyüşle ulaşılabilen göl, küçük ve büyük olmak üzere iki bölümden oluşuyor. Seyahat acentelerinin tur programlarında yer verdikleri Kaçkar Gölü Rize nin en popüler mekanları arasında. Özellikle Komati Yaylası-Didingola Yaylası-Kaçkar Gölü-Dadala Pansiyon- Avusör Yaylası parkuru yürüyüşçüler tarafından tercih ediliyor. Didiburun ile Avcıtaş tepeleri arasındaki vadi tabanında yer alan Kaçkar Gölü, özellikle hemen üzerindeki tepelerden harika fotoğraf veriyor. lıhemşin-cografika Arşivi 31 Ergisu (Lelvan) Gölü, Ozan YILDIRIM
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Kaçkar Gölü, 32
40. Neknar Gölü : (N40 58.802 - E41 12.611) Didingola Yaylası na yaklaşık 1,5 saatlik mesafede yer alan Neknar Gölü 2783 metre yükseklikte. Kukmeka ile Miyagoz tepeleri arasındaki bir çanağa konumlanan gölün hemen üzerinde üç küçük göl daha bulunuyor. Açık havada dere boyunca ilerleyen patikayı izleyerek göl kenarına yürüyebilirsiniz. Neknar Gölü, 41. Koçdüzü Büyük Göl : (N41 00.213 - E41 11.895) ilçe merkezine 42 kilometre uzaklıktaki Koçdüzü Yaylası, gölün neredeyse kıyısına kurulmuş durumda. 2382 metre yüksekliğindeki göl, Samayile Tepesi nin eteklerindeki bir düzlüğe konumlanıyor. Yanından Koçdüzü-Didingola yolu geçiyor. 33 Koçdüzü Büyük Göl,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Avusör Büyük Göl, -Adnan ER 34
42. Avusör Büyük Göl : (N40 56.186 - E41 12.030) ilçe merkezine 31 kilometre uzaklıktaki Avusör Yaylası nın hemen üzerindeki göl, kolay ulaşımı nedeniyle en çok ziyaret edilen buzul gölleri arasında. 2678 metre yükseklikteki göle 1,5 saatlik yürüyüşle ulaşmak mümkün. Göl, aynı zamanda Kındevul Tepe (Kemerli Kaçkar) zirve tırmanışı güzergahının üzerinde bulunuyor. Suları Küçükdere aracılığıyla önce Avusör Deresi ne daha sonra da Fırtına Deresi ne kavuşuyor. 43. Palakçur Derebaşı Gölü : (N40 54.286 - E41 12.440) ilçe merkezine 29 kilometre uzaklıktaki Palakçur Yaylası nın bulunduğu vadinin sonunda yer alan göl 2878 metre yükseklikte. Bulut Dağları nın 3159 metrelik Ayvikur Tepesi eteklerinde bulunan göl, Palakçur Yaylası-Babür Geçidi-Satelef Yayla (Artvin) arasındaki eski göç yolu üzerinde. 44. Cennovit Gölü : (N40 53.508 - E41 12.086) ilçesine 30 kilometre mesafede yer alan Çaymakçur Yaylası nın yakınlarındaki göl, vadinin sol tarafına konumlanıyor. Körahmet Geçidi güzergahı üzerinde bulunan Cennovit Gölü 2934 metre yükseklikte. Göl suları, Cennovit Deresi aracılığıyla Çaymakçur Deresi ne karışıyor. Eski göç yolu üzerindeki gölün hemen altında Küçük Cennovit Gölü yer alıyor. 35
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 45. Mesuk Gölü : (N40 53.042 - E41 10.388) Çaymakçur Yaylası nın bulunduğu vadinin içinde yer alan Mesuk Gölü 2577 metre yüksekliğe konumlanıyor. Yaz ortalarında gölün suları azalıyor. 46. Karadeniz Gölü : (N40 52.688 - E41 10.139) Rize ilinin en bilinen göllerinden biri olan Karadeniz Gölü, Çaymakçur Yaylası nın üzerinde bulunmasından dolayı Çaymakçur adıyla da biliniyor. Göl suları Çornavit Deresi aracılığıyla Çaymakçur Deresi ne karışarak Fırtına Vadisi ne akıyor. Naletleme Geçidi rotası üzerinde olması göle ayrı bir önem kazandırıyor. Hem Kaçkar zirvesine tırmanan dağcıların hem de den Artvin in Yusufeli ilçesine geçen yaylacıların kullandığı güzergahın üzerindeki göl, 2782 metre yükseklikte. Hemen üstünde iki minik göl bulunan Karadeniz Gölü nün yakınında Mesuk ve Hoç gölleri yer alıyor. Çaymakçur Yaylası-Karadeniz Gölü-Adsız Göl-Büyükdeniz Gölü-Kavron Yaylası parkuru, bölgede en fazla tercih edilen yürüyüş güzergahlarından biri. 47. Naletleme (Çaymakçur) Geçidi Gölü : (N40 51.695 - E41 10.597) Rize-Artvin sınırında kalan Naletleme (Çaymakçur) Geçidi yakınlarındaki göl, 3260 metre yükseklikte. Aşıta Rize tarafından ulaştığınızda, göl geçidin güneybatısına konumlanıyor. Karadeniz Gölü, -Selçuk GÜNEY 36
Karadeniz Gölü, -Adnan ER 37 Karadeniz Gölü,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Kavron Adsız Göl, 48. Kavron Adsız Göl : (N40 52.429 - E41 09.765) ilçesine 31 kilometre mesafede bulunan Kavron Yaylası, doğaseverlerin outdoor aktiviteleri için tercih ettikleri bir yerleşim yeri. Bunun en önemli nedeni yaylanın etrafında pek çok buzul gölü ve trekking rotasının bulunması. 2907 metre yükseklikte yer alan Adsız Göl, Kavron Yaylası na yaklaşık 3 kilometre mesafede. Kavron Adsız Göl, 38
Büyükdeniz Gölü, -Adnan ER 49. Büyükdeniz Gölü : (N40 52.133 - E41 09.813) Adsız Göl ün hemen üzerinde bulunan Büyükdeniz Gölü, Kaçkar zirvesinin altına konumlanıyor. Kavron gölleri olarak adlandırılan Meterez, Adsız ve Öküzyatağı ile aynı çanak içerisindeki göl 2922 metre yükseklikte. Gölün suyu Çinnaçur Deresi aracılığıyla Kavron Deresi ne akıyor. 39 Büyükdeniz Gölü,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ
Deniz (Büyük Peşevit) Gölü, -İspir-Yusufeli
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 50. Meterez Gölü : (N40 51.792 - E41 09.682) Büyükdeniz Gölü nün güneyinde yer alan Meterez Gölü, aslında biri büyük diğeri küçük iki gölden oluşuyor. Sularını Büyükdeniz Gölü ne yollayan Meterez, 3150 metre yüksekliğe konumlanıyor. Açık havalarda sıkı bir yürüyüşle, Öküzyatağı Gölü nün yanından geçip Kavron Yaylası üzerinden göle ulaşabilirsiniz. Meterez Gölü, -Adnan ER 51. Öküzyatağı Gölü : (N40 51.137 - E41 08.314) Kaçkar Dağları zirve tırmanışının kuzey rotası üzerinde yer alan Öküzyatağı Gölü 2778 metre yükseklikte. Mezovit Çayırı olarak bilinen çanak içerisindeki göle Kavron Yaylası ndan yürünerek ulaşılabiliyor. Gölün suları Meceol Deresi aracılığıyla Kavron Deresi ne akıyor. 52. Kavron Derebaşı Gölü : (N40 50.262 - E41 07.767) Kavron Yaylası ndan 5 kilometrelik kısa bir yürüyüşle varılan Derebaşı Gölü 2868 metre yükseklikte yer alıyor. Oldukça sığ bir göl olan Derebaşı, Kavron Deresi nin en önemli kaynaklarından biri. Göl aynı zamanda Kavron Yaylası-Kavron Gediği- Davalı Yayla arasında bir kısmı taş döşeli güzergah üzerinde bulunuyor. 42
Öküzyatağı Gölü, -Adnan ER 53. Kırmızı Tepe Gölleri : (N40 50.969 - E41 06.953) Kavron ile Palovit vadilerini birbirinden ayıran sırtta konumlanan Kırmızı Tepe nin zirvelerine yayılan dört adet göl, 2942 metre yükseklikte yer alıyor. Suları Kavron Deresi ne akan göllere ulaşmak çok zor. 43 Kavron Derebaşı Gölü,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Küçükdeniz (Küçük Peşevit) Gölü, 44
54. Küçükdeniz (Küçük Peşevit) Gölü: (N40 48.718 - E41 09.715) Rize-Artvin-Erzurum sınırında yer alan Küçükdeniz Gölü, dağcıların kullandığı Kavron-Derebaşı Gölü-Kavron Gediği- Soğanlı Vadisi-Deniz Gölü-Kaçkar Zirvesi rotası üzerinde bulunuyor. 3527 metrelik Soğanlı Dağı nın eteğindeki Küçükdeniz Gölü güzel bir kamp alanı aynı zamanda. 3370 metre yükseklikteki gölün suları Peşevit Deresi aracılığıyla Davalı Deresi ne iniyor. 55. Deniz (Büyük Peşevit) Gölü: (N40 49.057 - E41 09.652) Kaçkarlar veya Türkiye deki buzul gölleri söz konusu olduğunda ilk akla gelen göllerden biri olan Deniz Gölü, 3384 metre rakımda bulunuyor. Ülkemizin en derin buzul gölü unvanını elinde bulunduran göl, Türkiye nin 4. en yüksek zirvesi olan Kaçkar Dağı na tırmanış rotası üzerinde yer alıyor. Yöre halkı tarafından Büyük Peşevit olarak adlandırılan göl her daim karlı tepelerle çevrili. Koyu lacivert rengiyle büyüleyici bir güzelliğe sahip olan Deniz Gölü, Rize- Artvin-Erzurum il sınırlarının kesiştiği bir noktaya konumlanıyor. Göl yakınında ayrıca, zirve rotası üzerindeki Aynalıgöl ü görebilirsiniz. 45
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Deniz Gölü, -Selçuk GÜNEY 56. Apivanak Aşıtı Gölü : (N40 49.580 - E41 07.063) ilçe merkezine 53 kilometre uzaklıktaki Apivanak Yaylası, tarihi kemer köprüsüyle dikkat çeken eski ticaret yolunun üzerinde bulunuyor. Yaylaya 3 kilometre mesafedeki küçük göl 2980 metre yükseklikte. Apivanak aşıtına yakın bir konumda olan göle eski bir patikadan yürünerek ulaşılıyor. 57. Anadağ Gölü : (N40 49.041 - E41 06.912) Palovit Vadisi nin sonunda yer alan göl Apivanak Yaylası na 3 kilometre uzaklıkta bulunuyor. 2984 metre yükseklikteki Anadağ Gölü, sivri doruklu dağların çevrelediği kayalık bir çanakta görülebilir. Vadinin bitiminde sol tarafta kalan, rengi ve derinliğiyle dikkat çeken göle yayladan yürünerek ulaşılabiliyor. 58. Kıbledağ Gölü : (N40 48.923 - E41 06.235) Apivanak Yaylası yakınlarındaki bir başka göl de, vadinin sağ tarafında 2994 metre yükseklikte yer alan Kıbledağ Gölü dür. Yayladan yaklaşık 3 kilometre uzaklıktaki göle yürünebilir. 46
59. Apivanak Çukur Göl : (N40 49.227 - E41 05.942) Kıbledağ Gölü nün kuzeyinde kalan Çukur Göl, Karadağ eteklerindeki dört gölün en büyüğü. Yaklaşık 3000 metre yükseklikteki gölün hemen altında aynı büyüklükte bir başka göl, üstündeki çanakta ise iki küçük gölcük daha görebilirsiniz. Apivanak Yaylası ndan yaklaşık 3 kilometre uzaklıktaki göle yürünebiliyor. 60. Döner Gölü : (N40 47.541 - E41 05.834) Rize-Erzurum sınırında yer alan Döner Gölü 3054 metre yükseklikte. Hemen altındaki düzlükte ile İspir ilçeleri arasında kullanım hakkı nedeniyle sorunlu olan Davalı Gölü bulunuyor. Döner Gölü ne, Hacıvanak Yaylası nın bulunduğu vadinin sonundaki Hodoçur Geçidi aşılarak varılıyor. Geçidin yaklaşık 3200 metre rakımda olduğunu belirtelim. Döner Gölü nün kuzeyinde iki küçük göl daha var. 47 Anadağ Gölü,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 61. Karmik (Cofk-Yıldızlı) Gölü : (N40 49.751 - E41 04.208) ilçe merkezine 43 kilometre mesafedeki Tirovit Yaylası ndan Karmik Yaylası na ancak yürünerek ulaşılıyor. Tirovit e yaklaşık 3 kilometre mesafedeki yaylanın hemen üzerinde yer alan aynı adlı göl, 2870 metre yüksekliğe konumlanıyor. Cofk ve Yıldızlı adlarıyla da anılan göle, Karmik-Hacıvanak arasındaki eski patikayı izleyerek varmak mümkün. 62. Zincirli Göl : (N40 49.700 - E41 04.398) Karmik Gölü nün hemen yakınındaki Zincirli Göl 2847 metre yükseklikte bulunuyor. 63. Meşrang Gölleri : (N40 49.246 - E41 03.668) Karmik ile Hacıvanak vadilerini birbirinden ayıran tepeler üzerinde bulunan Meşrang gölleri, 3303 metrelik Pornak Tepe zirvesinin hemen altında yer alıyor. 3070 metre yükseklikteki göller, Karmik Yaylası-Karmik Gölü-Hacıvanak Yaylası güzergahına çok yakın bir konumda. 64. Beşik Gölü : (N40 49.447 - E41 03.105) Enlibayır Tepesi nin zirve altında yer alan Beşik Gölü 3120 metre yükseklikte. Elevit ile Tirovit yaylaları arasında bulunan Karunç Yaylası ndan zorlu bir yürüyüşle ulaşılabilen gölün suları, Naltut Deresi aracılığıyla Karmik Deresi ne karışıyor. Göl yaz aylarında kısmen kuruyor. 65. Kara Göl : (N40 49.908 - E41 03.177) 2957 metre yükseklikteki Kara Göl, Beşik Gölü nün biraz aşağısındaki düzlükte yer alıyor. Batısında küçük bir göl daha var. 66. Güncan Gölü : (N40 50.262 - E41 02.960) Kara ve Beşik gölleriyle aynı vadide yer alan göl, Güncan ile Horcan tepeleri arasındaki çanağa konumlanıyor. 2948 metre rakımdaki Güncan Gölü ne, Karunç Yaylası ndan vadiye uzanan patika yardımıyla ulaşılabiliyor. 67. Kotençur (Kermukereç) Gölü : (N40 53.318 - E41 03.077) ilçesine 54 kilometre uzaklıktaki Amlakit Yaylası nın yakınlarındaki Kotençur Yaylası nda bulunan bu küçük göl, 2608 metre yükseklikte yer alıyor. 68. Kızılbel Cevik Gölü : (N40 50.411 - E40 59.389) Göl, ilçesine 36 kilometre uzaklıktaki Elevit Yaylası yakınlarında bulunuyor. Çat ve Elevit vadilerini seyreden göl, Elevit Yaylası na yaklaşık 2,5 kilometre mesafede. Kızılbel Tepesi nde yer alan Cevik Gölü 2925 metre yükseklikte. Ulaşılması zordur. 48
69. Bahtiyar Gölü : (N40 50.504 - E40 58.717) Sularını Cancak Deresi aracılığıyla Elevit Deresi ne gönderen Bahtiyar Gölü 2793 metre yükseklikte bulunuyor. Kızılbel Gölü nün batısındaki çukurluk bir alanda yer alıyor. Ulaşılması zordur. 70. Yaz Dağı Gölü : (N40 49.488 - E40 59.743) ilçesine 45 kilometre uzaklıktaki Başköy Yaylası yakınlarında yer alan göl, 3459 metre yüksekliğindeki Yaz Dağı nın doruklarına konumlanıyor. 3060 metre rakımdaki gölün suları Hacıvanak Vadisi ndeki aynı adlı dereye karışıyor. Ulaşılması oldukça zor göllerden biridir. Zincirli Göl, -Selçuk GÜNEY 49
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ
Karmik (Cofk) Gölü, -Selçuk GÜNEY
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Çiçekli Göl, 71. Çiçekli Göl : (N40 48.184 - E41 00.277) Başyayla ya 2 kilometre mesafedeki Çiçekli Göl, 2850 metre yükseklikte yer alır. Eskiden Çiçekli Yayla-Hacıvanak Yaylası arasında ulaşımı sağlayan patikanın geçtiği Çapug (Kale) aşıtı üzerindeki göl, manzaralı bir bölgede bulunuyor. Yayladan göle yürüyebilir, ayrıca güneybatı yönünde bir göl daha görebilirsiniz. 72. Micovit (Mezovit-Yıldız) Gölü : (N40 47.955 - E41 01.082) Çiçekli Göl ün güneyinde kalan ve Hacıvanak Vadisi ne bakan Micovit Gölü 2770 metre yüksekliğe konumlanıyor. Yörede yaşayanlar tarafından Mezovit ve Yıldız gölü adlarıyla da anılan göle, Başyayla ve Hacıvanak yaylalarından yürüyerek ulaşmak mümkün. 73. Kardovit Gölü : (N40 47.897 - E41 01.421) Micovit Gölü nün güneydoğusundaki bu yeşil renkli göl 2807 metre yükseklikte yer alıyor. Gölü görmek isteyenler, Başyayla (3 km) veya Hacıvanak (2 km) Yaylası ndan yürümek durumundalar. 52
74. Dönen Gölü : (N40 47.361 - E41 01.535) Hacıvanak Vadisi ndeki orta büyüklükte göllerden biri olan Dönen, 2956 metre yükseklikte. ilçesine 39 kilometre mesafede yer alan Hacıvanak Yaylası yakınlarındaki Dönen Gölü, yaylaya yaklaşık 4 kilometre uzaklıkta. Gölü fotoğraflamak isteyenler zorlu bir yürüyüşü göze alarak Kardovit Gölü üzerinden bölgeye ulaşabilirler. 75. Şorohaşıtı Gölleri : (N40 47.064 - E41 01.831) Hacıvanak Vadisi nde yer alan dört küçük göl 2950 metre yüksekliktedir. Hacıvanak- Çamlıkaya Hunut Yaylası (Erzurum) arasındaki eski göç yolu üzerindedir. 76. Şoroh Gölü : (N40 46.278 - E41 02.965) ilçesine 43 kilometre mesafedeki Çiçekli Yayla sakinleri, bir zamanlar ticaret yolu olarak vadi sonundaki Şoroh aşıtını kullanıyorlardı. Şoroh Gölü, bu aşıtı geçtikten sonra Erzurum tarafına dönüldüğünde karşınıza çıkıyor. 2941 metre yükseklikte yer alan bu ince uzun göl, sularını Çoruh Nehri ne gönderiyor. 77. Dilek Dağı Yıldız Gölü : (N40 45.950 - E40 59.791) Çiçekli Yayla Ortasırt mahallesinin yakınlarındaki göl, vadinin sağ yamacına konumlanıyor. Dilek ile Tatos dağları arasında bulunan Yıldız Gölü 2837 metre yüksekliktedir. Yaylaya yaklaşık 5 kilometre mesafede, sarp yamaçlarla çevrili bir mevkide yer alan gölün suları Çiçekli Deresi ne akıyor. 53 Micovit (Mezovit) Gölü,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 78. Çiçekli Yayla Kumlu Göl : (N40 45.917 - E40 59.323) Yıldızlı Göl ün batısında yer alan göl Çiçekli Deresi Vadisi ne bakan bir konumda. 2805 metre yüksekliğindeki gölün güneyinde küçük bir göl daha var. 79. Çırma Gölü : (N40 45.544 - E40 58.899) Neredeyse Tatos Dağları nın zirvesine konumlanan Çırma Gölü, Çinaçor gölleriyle Kumlu Gölü arasındaki dar bir çanakta yer alıyor. 2974 metre yükseklikteki göle ulaşmak çok zordur. 80. Çinaçor Gölleri : (N40 45.058 - E40 58.830) Tatos Dağları nın zirvelerine serpiştirilmiş göllerden ikisi olan Çinaçor gölleri, 3187 metre yüksekliğe konumlanıyor. Suları Erzurum tarafına akan göllerin bulunduğu mevkiye ulaşım oldukça zor. 81. Tatos Anadağ Gölü : (N40 44.919 - E40 58.747) Çinaçor Gölleri nin batısında yer alan Tatos Anadağ Gölü 3181 metre yükseklikte, Tatos zirvesine yakın bir noktadadır. Ulaşmak oldukça zordur. Tatos Derin Göl ve Tatos Gediği Gölü 54
82. Kabil Gölü : (N40 45.046 - E40 59.817) Çinaçor ve Tatos Anadağ göllerinin güneyindeki bu ince uzun göl 2910 metre yüksekliktedir. Suları Anadak Deresi ne dökülür. 83. Tatos Derin Göl : (N40 44.118 - E40 57.485) Çiçekli Yayla ya yaklaşık 6 kilometre mesafedeki Sulak Göller, Rize-Erzurum bağlantısını sağlayan eski göç yolu üzerindedir. Göllerin güneyinde yer alan Tatos aşıtı geçildiğinde, hemen sol tarafınızda Derin Göl ü görebilirsiniz. Erzurum un İspir ilçesi sınırlarındaki Salaçur Vadisi ne bakan göl, sularını Aktakan Deresi ne bırakır. Derin Göl 3165 metre yüksekliktedir. 84. Tatos Gediği Gölü : (N40 44.013 - E40 57.386) Derin Göl ün hemen altındaki bu küçük göl 3147 metre yüksekliktedir. 85. Tatos Sulak Göller : (N40 44.277 - E40 56.687) Çiçekli Yayla ya 6 kilometre mesafede 2985 metre rakımda bulunan göller, hem Verçenik Yaylası bölgesine yakınlığından hem de Tatos gediği üzerinden İspir tarafına geçiş güzergahında olmasından dolayı önemli bir mevkidedir. Yürüyüşseverlerin sık ziyaret ettiği göllerden biridir. 55 Tatos Sulak Göller,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ
Tatos Sulak Göller, -Selçuk GÜNEY
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 86. Mocar Gölü : (N40 44.210 - E40 56.098) Verçenik ile Çiçekli yaylaları arasındaki bağlantıyı sağlayan rota üzerinde yer alan göl 2958 metre yüksekliktedir. Verçenik Yaylası na yaklaşık 2 kilometre mesafedeki gölün yakınlarındaki sırt ve düzlüklerde beş küçük göl daha görülebilir. Yürüyüşçüler için ideal kamp yerlerinden biridir. 87. Verçenik Yıldızlı Göl : (N40 42.893 - E40 57.312) Verçenik Dağı nın güneydoğusunda yer alan Çatalkaya ile Koyunsokağı tepelerinin arasındaki çanakta yer alan göl, 2959 metre yüksekliktedir. Rize-Erzurum il sınırı üzerinde ulaşılması zor bir mevkide bulunan göl, sularını Aktakan Deresi ne boşaltır. 88. Kurban Düzü Gölleri : (N40 42.178 - E40 56.257) Yıldızlı Gölü nün güneyindeki geniş bir çanağa toplanan altı küçük gölden oluşan Kurban Düzü gölleri 3125 metre yüksekliktedir. Altı gölden sadece At Gölü adlı küçük göl Rize il sınırında, diğerleri ise Erzurum il sınırında kalır. Göllere İspir Salaçur Vadisi nden ulaşılabildiği gibi, Sulak Göller-Tatos Gediği-Derin Göl-Salaçur Vadisi güzergahındaki eski göç yolu izlenerek de varılabilir. Kurban Düzü Gölleri, -İspir 58
Mocar Gölü,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Mal Gölü, 89. Mal Gölü : (N40 41.907 - E40 55.537) 3096 metre yüksekliğindeki göl turkuaz sularıyla dikkat çeker. Verçenik Dağı nın güneyinde yer alan Mal Gölü ne, Salaçur Vadisi ndeki artık kullanılmayan Pidosor Yaylası ndan başlayan hayli dik bir yürüyüşle ulaşılabilir. 90. Deli Göl : (N40 41.821 - E40 55.376) Mal Gölü nün batısında kalan Deli Göl 3136 metre yüksekliktedir. Mal Gölü nü ziyaret eden deneyimli dağcılar yürüyerek Deli Göl e ulaşabilirler. Korhuni Aşağı Göl, 60
Deli Göl, -Cografika Arşivi 91. Korhuni Aşağı Göl : (N40 41.495 - E40 53.987) Verçenik Yaylası-İspir arasındaki önemli bir aşıt olan İspir Kapısı nın (Hemşin gediği) güneyindeki vadide yer alan göl, 2895 metre yüksekliktedir. Bir bölümü sazlık olan gölün suları yaz aylarında çekilir. 92. Korhuni Orta Göl : (N40 41.755 - E40 54.089) Korhuni Aşağı Göl e oranla biraz daha büyük olan Orta Göl 2983 metre yüksekliktedir. 61 Korhuni Orta Göl,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ Korhuni Yukarı Göl, 93. Korhuni Yukarı Göl : (N40 42.114 - E40 54.337) Aynı vadinin en büyük gölü olan Korhuni Yukarı Göl, 3053 metre yükseklikteki geçidin hemen altında yer alır. Sularını diğerleri gibi Burdukan Deresi ne gönderir. Korhuni göllerini ziyaret etmek isteyenlerin Verçenik Yaylası-Kapılı Göller-İspir Kapısı-Korhuni Gölleri-Salaçur yürüyüş rotasını izlemeleri gerekir. Parkur ancak iki veya üç günlük kamplı olarak yapılabilecek zor bir etkinliktir. 94. Kapılı Göller : (N40 42.847 - E40 54.893) Rize nin en çok ziyaret edilen buzul göllerinden olan Kapılı Göller, önemli bir kamp alanıdır aynı zamanda. Verçenik Dağı tırmanışı ve İspir Kapısı rotası üzerindeki irili ufaklı dört göl, 2973-3075 metre arasındaki yüksekliklerdedir. Göller yürüyüşçülere birbirinden güzel fotoğraf kareleri ve etkileyici manzaralar sunar. Verçenik Yaylası na yaklaşık 3 kilometre uzaklıktadır. 95. Kolkanlı Gölü : (N40 42.590 - E40 54.298) Kapılı Göller in batısındaki vadiye konumlanan Kolkanlı Gölü 3203 metre yüksekliktedir. Ulaşılması hayli zor olan göl, Verçenik Yaylası nın bulunduğu Büyükyayla Deresi Vadisi ne bakar. Hemen altında küçük bir göl bulunur. 62
96. At Gölü : (N40 43.159 - E40 54.071) ilçe merkezine 48 kilometre mesafedeki Verçenik Yaylası nın bulunduğu vadi, buzul gölleri açısından oldukça zengindir. Büyükyayla Deresi nin hayat verdiği bu vadinin derinliklerinde yer alan göllerden biri olan At Gölü, 2915 metre yüksekliktedir. Batısında iki göl daha vardır. At Gölü, Verçenik Yaylası- Çermaniman Yaylası-Cimil Vadisi rotasını izleyen eski yayla yolu üzerindedir. Verçenik Yaylası ndan yaklaşık 3 kilometrelik bir yürüyüşle göle ulaşabilirsiniz. 97. Verçenik Kumlu Gölü : (N40 43.305 - E40 54.279) At Gölü nün çok yakınında yer alan Kumlu Gölü 2864 metre yüksekliktedir. Bölgede Büyükyayla Deresi nin oluşmasına katkı sağlayan göllerden biridir. At Gölü, 63 Kapılı Göller,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ
Kapılı Göller,
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 98. Buzlu Göller : (N40 44.216 - E40 53.701) Büyük ve küçük olarak iki gölden oluşan Buzlu Göller, Verçenik Yaylası nın bulunduğu vadinin sağ tarafındadır. Büyükincin, Salır ve Ziyaret tepelerinin çevrelediği geniş bir çanağın içine konumlanırlar. Buzlu Göller in hemen üzerinde iki küçük göl daha bulunur. Verçenik Yaylası na yaklaşık 3,5 kilometre uzaklıktaki göllere yürüyerek ulaşabilirsiniz. Denizden 2882 metre yüksekteki Buzlu Göller den Çermeşk göllerinin bulunduğu vadiye açık havada yürüyerek geçiş yapılabilir. 99. Gağdovit Gölü : (N40 45.394 - E40 52.840) Demirkapı Dağı nın sırtlarında yer alan bu küçük göl 2950 metre yüksekliktedir. ilçesine 42 kilometre mesafedeki Başköy Ortaklar Yaylası nın yakınlarında yer alan Çermeşk Yaylası nın bulunduğu vadiye bakmaktadır. Ulaşımı zordur. 100. Çermeşk Gölü : (N40 44.989 - E40 52.106) Rize nin en güzel göllerinden biri olan Çermeşk, yeşil-lacivert rengiyle görenleri büyüler. Başköy Ortaklar Yaylası na 3 kilometre mesafedeki Çermeşk Yaylası ndan yürünerek ulaşılabilir. 2795 metre yükseklikteki göl, Çermeşk Yaylası-Çermeşk Gölü-Kevut Yaylası-Cimil Yaylası rotasını izleyen eski göç yolu üzerindedir. Çermeşk Gölü nün güneyinde Karagöl ile birlikte üç göl daha görebilirsiniz. Buzlu Göller, Çermeşk Gölü, 66
101. Karagöl : (N40 44.636 - E40 52.121) Çermeşk Gölü nün güneyinde yer alan Karagöl 3012 metre yüksekliktedir. Hemen üzerinde iki göl daha bulunur. Çermeşk Gölü nü ziyaret edenler fazladan bir saatlik yürüyüşü göze alırlarsa Karagöl ü de görebilirler. 102. Cimil Dağı Gölü : (N40 45.571 - E40 50.373) Çermeşk Gölü nün batısındaki vadide bulunan bu küçük göl 2990 metre yüksekliktedir. Başyayla yakınındaki göl aynı zamanda Cimil Vadisi ne geçiş güzergahı üzerinde yer alır. Açık bir havada eski patikalardan Cimil Yaylası üzerinden göle yürünebilir. 67
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ 103. Balıklı Göl : (N40 49.425 - E40 52.833) 3354 metrelik Avgahan ile 3072 metrelik Sırpal tepelerinin sarmaladığı bir vadinin başında yer alan göl 2995 metre yüksekliktedir. Balıklı Göl e, ilçesine 46 kilometre mesafedeki Ambarlı Yaylası ndan veya 61 kilometre mesafedeki Tahpur Yaylası ndan yürünerek ulaşılabilir. Seyahat acentelerinin ve doğaseverlerin sıkça ziyaret ettiği bir göldür. Sıcak yaz günlerinde mutlaka burada yüzme keyfini yaşamalısınız. Çevresinde dört küçük göl daha yer alır. 104. Ambarlı Yaylası Üçgöller : (N40 49.781 - E40 52.177) Balıklı Göl ün kuzeybatısında yer alan göller 2858 metre yüksekliktedir. Taraklı, Sandıklı ve Kuzu adlarıyla anılan göller, Balıklı Göl den bir sırtla ayrılan farklı bir vadide yer alır. Ambarlı Yaylası ndan çıkarak önce Üçgöller i, daha sonra da Balıklı Göl ü ziyaret edip geniş bir daire çizerek yeniden aynı yaylaya dönen günübirlik bir yürüyüş etkinliği düzenleyebilirsiniz. 105. Akçar Gölü : (N40 49.229 - E40 54.143) Balıklı Göl ün doğusunda yer alan göl, aynı adlı dağın yamaçlarına konumlanır. Fırtına Vadisi ne bakan gölün suları, Varyemez ve Hemşin Dereleri aracılığıyla Fırtına Deresi ne karışır. 2833 metre yüksekliğindeki Akçar, Çat-Kaleköy yolundaki Sebekdüzü mevkisinin hemen üzerindedir. 68 Balıklı Göl,
106. Sarinçof Gölü : (N40 46.367 - E40 55.950) Çiçekli ve Ortayayla dan ulaşılabilen Sarinçof, biri büyük biri küçük iki gölden oluşuyor. Suları Hacıncur Deresi aracılığıyla Hemşin Deresi ne akarak Fırtına Deresi nin oluşumunda önemli bir rol oynuyor. Göller 2835 metre yükseklikte bulunuyor. 107. Yıldız (Çiçekli Yayla) Gölü : (N40 45.977 - E40 56.275) Sarinçof Gölü nün güneyinde yer alan Yıldız Gölü, 3027 metre yükseklikten Tatos Sulak Göller in bulunduğu vadiyi seyrediyor. Batısında üç, güneyinde ise bir tane küçük göl daha yer alıyor. Çiçekli Yayla yakınlarındaki göl, Sarinçof Gölü ile aynı güzergah üzerinde. Kendine güvenenler açık havalarda yürüyerek yanına ulaşabilir. 108. Melekar Gölü : (N40 45.353 - E40 55.542) Göl, ilçesine 48 kilometre uzaklıktaki Verçenik Yaylası nın kuzeydoğusuna konumlanır. Mocar Gölü nün kuzeyinde yer alan Melekar ın güneydoğusunda iki göl daha bulunur. 3086 metre yüksekliğindeki göle ulaşım oldukça zordur. 69
ÇAMLIHEMŞİN GÖLLERİ
Balıklı Göl,
ÇAYELİ GÖLLERİ İlçe sınırındaki iki göl Senoz Vadisi nin başlangıç noktasında yer alır. 109. Eğnaçor Gölü : (N40 46.998 - E40 47.226) Çayeli ilçe merkezine 47 kilometre uzaklıktaki Eğnaçor Yaylası nın hemen önündeki göl, biri büyük ikisi küçük olmak üzere üç bölümden oluşuyor. 2810 metre yükseklikteki Eğnaçor Gölü yol kenarında olmasından dolayı kolaylıkla ziyaret edilebiliyor. Eğnaçor Gölü, Çayeli
110. Ongici Gölü : (N40 46.276 - E40 48.107) Eğnaçor Yaylası nın yakınlarında bulunan göl, Senoz Vadisi ne bakıyor. İkizdere ile Çayeli ilçelerinin sınırındaki Ongici Gölü 3188 metrelik Marebedam Tepesi nin yamaçlarına konumlanıyor. Sularını Senoz Deresi ne gönderen göle, Eğnaçor Yaylası ndan veya İncesu-Eğnaçor yolundan yürünerek ulaşılabiliyor. Ongici Gölü, Çayeli-Serdar GALİPOĞLU
İKİZDERE GÖLLERİ İkizdere ilçesinde yer alan buzul gölleri çoğunlukla Cimil, Çapans, Demir, Ovit, Soğanlı ve Karataş dağlarının eteklerine yayılmış durumda.
Yedigöller, İkizdere-İspir
İKİZDERE GÖLLERİ 111. Yediçukur Yaylası Çukur Göl : (N40 46.135 - E40 47.312) İkizdere ye 22 kilometre uzaklıktaki Yediçukur Yaylası nın hemen üzerinde bulunuyor. Bir zamanlar yaylacıların kullandığı Andon- Çağırankaya-Cimil göç yoluna çok yakın bir yere konumlanan göl oldukça sığdır. Yediçukur Yaylası Çukur Göl, İkizdere 112. Salar Gölü : (N40 43.388 - E40 52.040) Cimil Yaylası na yaklaşık 8 kilometrede mesafedeki Çermaniman Yaylası nda yer alan göl 2844 metre yüksekliktedir. Bir zamanlar yaylacıların her yaz şenlendirdiği Çermaniman, ne yazık ki son yıllarda terk edilmiş durumda. Yaylanın kuzeyine konumlanan göle 45 dakikalık kolay bir yürüyüşle ulaşılabiliyor. Salar Gölü, İkizdere
113. Kubbeli Göl : (N40 42.564 - E40 51.189) Çermaniman Yaylası nın batısındaki göl 2961 metre yükseklikte yer alıyor. Cimil Vadisi nin sonunda bulunan küçük göle yürüyerek ulaşmak mümkün. 114. Cin (Cio) Gölü : (N40 42.508 - E40 53.331) Çermaniman Yaylası nın kuzeydoğusundaki Cin Gölü 2994 metre yükseklikte. Bir zamanlar Çimenliliman ile Ayılıbayır tepeleri arasındaki geçidi kullanan yaylacılar, Cimil den e eski patikaları izleyerek ulaşabiliyorlarmış. Çermaniman-Cin Gölü-At Gölü-Verçenik Yaylası rotasının hemen üzerinde yer alan göl, yamaçta yolcuların soluklandığı bir mola yeriymiş. 77 Cin Gölü, İkizdere
İKİZDERE GÖLLERİ Atmeydanı Geçidi Gölü, İkizdere 115. Çermaniman Yıldızlı Göl : (N40 42.041 - E40 52.429) Çermaniman Yaylası nın güneydoğusuna konumlanan göl, 3087 metrelik Dört Tepe nin eteklerinde mavi mavi ışıldıyor. 2985 metre yükseklikte yer alan göle, yayladan yaklaşık 3 kilometrelik rahat bir yürüyüşle ulaşılabiliyor. Yakınında küçük bir göl daha bulunan Yıldızlı Göl, vadinin karşı yamacındaki Cin Gölü yle göz temasında. 116. Atmeydanı Geçidi Gölü : (N40 41.091 - E40 52.435) Cimil Yaylası-Sarpinovit Yaylası-Yedigöller (Salaçur)-İspir güzergahını izleyen eski göç yolu üzerindeki göl, Sarpinovit Vadisi nden Salaçur Vadisi ne ulaşan geçidin altındaki ilk düzlükte yer alıyor. Salaçur Vadisi ni seyreden bir konumdaki göl Sapronoyit Tepesi nin hemen altında, 3148 metre yükseklikte. 78
117. Musa Gölü : (N40 40.609 - E40 52.799) Atmeydanı Geçidi Gölü nün güneyindeki dar vadide bulunan Musa Gölü 3420 metre yükseklikte yer alıyor. Çiftegöl Dağı nın kuzeyine konumlanan göl, Hemşin Geçidi nin bulunduğu vadinin içindeki Korhuni göllerini seyrediyor. Çevresindeki altı adet irili ufaklı göl fotoğraflanmaya değer. Göllerden çıkan sular birleşerek küçük bir şelale oluşturuyor. 118. Dört Göller : (N40 39.825 - E40 52.263) Çiftegöl Dağı nın güneyine konumlanan dar bir vadide yer alan göller 2910 metre yükseklikte. Yöre halkı tarafından İşmir Düzü adı verilen mevkiye yayılan Dört Göller, sularını Bizokum Deresi ne salıyor. Göllerin bulunduğu bölge, Ovit-Aksu Gölleri-Yedigöller yürüyüş güzergahının kamp alanlarından biri aynı zamanda. 119. Çifte Göller : (N40 39.530 - E40 52.584) Yedigöller platosunun kuzeyine konumlanan bu iki göl 3078 metre yükseklikte. Yürüyüşçülerin sık sık uğradığı göller, Aksu Gölleri-Dört Göller-Yedigöller rotası üzerinde yer almasından dolayı önem taşıyor. Dört Göller, İkizdere