İÇİNDEKİLER KONU SAYFA NO Birinci Bölüm Amaç 1 Kapsam 1 Hukuki dayanak 1 Tanımlar 1 İkinci Bölüm Hizmet Alımlarında Uygulanacak Usul ve Esaslar Temel ilkeler 2 Usul ve esaslar 2 Onay alınması 11 Üçüncü Bölüm Yapım İşlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Usul ve esaslar 12 İcra takibi 13 Rücu 13 Sorumluluk 13 Yürürlük 13 Yürütme 13 EKLER SAYFA NO Ek 1 14 Ek 2 15
TCDD İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET ALIMLARINDA UYULACAK USUL VE ESASLAR HAKKINDA 808 NUMARALI GENEL EMİR (Danıştay 10. Daire Başkanlığının 27.05.2015 tarih ve 2014/4029 Esas sayılı kararı ile, 6 ncı maddenin 1. fıkrasının (e) bendinin 2. paragrafının, (h) bendinin 1. paragrafının, (j), (m), (l) ve (o) bentlerinin yürütmesi durdurulmuştur.) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu genel emrin amacı iş gücü ihtiyacına dayalı hizmet alımlarında, işçi haklarının korunması, kuruluşun işçi haklarıyla karşı karşıya kalmasının önlenmesi için Kuruluş ile alt işveren ilişkisinde uyulacak usul ve esasların düzenlenmesidir. Kapsam MADDE 2- (1) Kuruluş işyerlerinde iş gücü ihtiyacına dayalı hizmet alımları ile yapım işlerinde; şartname ve sözleşmelerde yer alması gereken düzenlemelerle, tüm çalışma süresinde ve sonrasında uygulanacak; şahsi dosya tutulması, ücret, tahakkuk, ödeme, denetim, izin, fazla mesai, belgeleme gibi işlemlerle rücu usul ve esaslarını kapsamaktadır. Hukuki dayanak MADDE 3- (1) Bu Genel Emir; 4857 sayılı İş Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve diğer ilgili mevzuata dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4- (1) Asıl işveren/kuruluş: TCDD Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatını, (2) Alt İşveren / Yüklenici / Taşeron: Yapım işi müteahhidi ile Kuruluş işyerlerinde iş gücü ihtiyacına dayalı hizmetlerde iş alarak işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM Hizmet Alımlarında Uygulanacak Usul ve Esaslar Temel ilkeler MADDE 5- (1) Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. (2) Asıl işveren-alt işveren ilişkisinde; asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanunundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan her türlü ücret, izin, fazla mesai, ikramiye, kıdem, ihbar, kötü niyet, ayrımcılık gibi parasal haklardan alt işveren ile birlikte sorumludur. (3) Kuruluşun sorumlu tutulamayacağına dair şartname ve sözleşmelere hüküm konulması kuruluşun sorumluluğunu kaldırmamaktadır. (4) Her türlü parasal haklarının alt işveren tarafından ödendiğinin belgelerini mahkemeye ibraz etmek suretiyle bizzat asıl işverenin kendisinin ispat etmesi gerekmektedir. Buradaki ispat yükü işçide değil işverenlerdedir. (5) İşçinin asıl işverenden alınan iş kapsamında ve değişen alt işverenlere ait işyerinde ara vermeden çalışmasını sürdürdüğü, bir fesih bildirimi yapılmadığı sürece işyeri devrinin gerçekleştiği kabul edilir. Bu durumda kuruluşun ödediği tazminatın rücusundan değişen alt işverenler; (a) Kıdem tazminatı yönünden; son yüklenici tamamından, daha önceki yükleniciler ise sadece işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sorumludur. (b) İzin ve ihbar tazminatı yönünden; tamamından ve sadece son yüklenici sorumludur. (c) Diğer işçilik alacakları yönünden; Her bir yüklenici son ücret üzerinden sadece kendi ve kendinden önceki dönemden sorumludur. Usul ve esaslar MADDE 6- (1) Kuruluş hizmet alımları kapsamında çalışan işçilerin ilgili mevzuattan doğan hakların korunması, yüklenicilerin ihale sözleşmesinden ve ilgili mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirmeleri ve Kuruluşun ileride doğabilecek hukuki yaptırımlarla karşılaşmaması için Kuruluş birimlerince aşağıdaki hususlara uyulacaktır: a) Hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve şartnamelere; işe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kuruluşa bırakılması yönünde ve hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması, yönünde hükümler konulmayacak ve fiili uygulama yapılmayacaktır.
b) Yüklenici tarafından istihdam edilecek işçinin; - Türk vatandaşı olduğuna, - 18 yaşını tamamlamış olduğuna, - Sağlık durumunun çalıştırılacağı işe uygun olduğuna dair sağlık raporunun bulunduğuna, - Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmadığına, İlişkin belgelerin talep edileceğine şartnamelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi ve bu belgelerin işçi özlük dosyasında olması sağlanacaktır. - Yükleniciler, 4857 İş Kanununun 30 uncu maddesinde belirtilen usul ve esaslar dahilinde %3 oranında özürlü işçi çalıştırmak zorundadır. Bu hususlara şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. c) Hizmet ihalelerimizde, 27/09/2008 tarihli ve 27010 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Alt işverenlik Yönetmeliği" hükümlerine göre Kurum ile Yüklenici arasında imzalanan sözleşmenin hizmet Yüklenicisi tarafından ilgili işyerimizin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne tescil ettirilmesi sağlanacak ve iş yeri sicil numarası ve işyeri bildirgesi alınacaktır. Çalıştırılan işçilerin bu iş yeri numarası ile işe girişi yapılacaktır. Bu hususlara şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. ç) Alt işveren üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır. Alt işveren işçiye, işe başlama, çalışma şeklini, çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, sözleşmenin süresi kapsamında iş süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı iş sözleşmesi vermekle, işverenin çalışma saatlerine uygun çalışma düzeni kurmakla yükümlüdür. Bu sözleşmenin bir sureti işçi özlük dosyasında bulundurulacaktır. Yüklenici, çalıştıracağı personeli ile ilgili; işe başlatılmaları, iş süreleri ve çalışma şekilleri vs. dahil her tür düzenlemeleri, İş Kanunu ve diğer mevzuatlarda belirtilen kurallar doğrultusunda yapacak ve bu mevzuatlar doğrultusunda personelini çalıştıracaktır. Bu hususlara şartname ve
sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. d) Kurum işyerlerinde; Yüklenici işçilerinin işyerine giriş-çıkışları, güvenlik ve sözleşme şartlarının yerine getirilip getirilmediğinin kontrolü amacıyla, kapıda Alt işveren işçileri tarafından imzalanmış olan "Alt işveren İşçisi Takip Formu"nun bir örneği, günlük olarak Yüklenici veya vekili tarafından onaylanarak, sözleşmeyi yürütmekle görevli Kurum birimine teslim edilecektir. Kıdem ve ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağı ve sair işçilik alacaklarının hesabında bu formlardaki kayıtlar esas alınacaktır. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. e) Kuruluşun sözleşme yaptığı Yüklenici, çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenler. Bu dosyada, işçinin SGK sicil numarası ve kimlik bilgilerinin yanı sıra, İş Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır. Kuruluş ve alt işveren, işçi hakkında edindiği bilgileri dürüstlük kuralları ve hukuka uygun olarak kullanmak ve gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bilgileri açıklamamakla yükümlüdür Alt işveren o işyerine ilk giriş tarihinden itibaren işçisini çalıştırdığı tüm dönemlere ilişkin her türlü ücret, yıllık izin, izin, fazla mesai, ikramiye, kıdem, ihbar, kötü niyet, ayrımcılık vs. parasal haklarının alt işveren tarafından ödendiğini gösterir işçi ve alt işveren tarafından imzalı belgelerin özlük dosyasında tutulması gerekmektedir.(danıştay 10.Daire Başkanlığının 27.05.2015 tarih 2014/4029 Esas sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.) Yüklenici çalıştırdığı işçilerinin özlük dosyalarında; İş Sağlığı ve Güvenliği, Mesleki Eğitim ile İşbaşı Eğitimi aldıklarını gösterir belgeleri, çalışma ortamı ve işin durumuna göre belirlenen Kişisel Koruyucu Malzemelerinin verildiğine ve işyerinde kullanacaklarına dair zimmet belgeleri, sağlık raporları, ağır ve tehlikeli işlerde çalışacaklar için formatına uygun sağlık raporlarını, gece çalışacaklar için gece çalışmasına uygun olduğunu gösteren sağlık raporunu, iş koluna göre Mevzuatta belirtilen (akciğer filmi, kulak odyogramı, solunum fonksiyon testi, portör muayenesi, tetanos, vb) sağlık testi sonuçlarını, işçilerin kullandıkları araçlarla ilgili ehliyetlerini, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuatın gerektirdiği diğer belgeleri bulunduracaktır. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. Sözleşme başlangıcında Yüklenicinin çalıştırdığı personellerin tüm özlük bilgileri ile başlangıçta bildirilen işçilerden iş akdi feshedilenlerin yerine başlayan personelin özlük bilgileri de dahil yukarıda belirtilen bilgi ve belgeleri
içerir özlük dosyaları Yüklenici tarafından Kuruluş ilgili birimlerine (Daire Başkanlıklarında; görevlendirilen şube müdürlüklerine, Bölgelerde; hizmet alımı yetkisi verilen servis müdürlüklerine; Fabrika ve Limanlarda ise, İnsan Kaynakları Müdür/Müdür Yardımcılarına) teslim edilecek ve bu özlük dosyaları bu birimlerce dosyalanacak olup, takibi yapılacaktır. Ayrıca bu birimler, söz konusu özlük dosyalarını iş sözleşmesinin feshinden sonra en az 10 yıl arşivde saklayacaktır. Dosya bilgilerinin bilgisayar (dijital) ortamda arşivlenmesine yönelik sistemin kurulması halinde bilgi girişlerinin yüklenici işçisi çalıştıran işyerinde şifre verilecek uzman ve son kullanıcılar tarafından yapılması sağlanacaktır. f) İşçi ücretlerinin "Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik in 10 uncu ve 11 inci maddeleri gereğince bankalar aracılığıyla yapılması sağlanacaktır. Çalışılan aya ait işçi ücretlerinin, işçiler adına açılmış olan banka hesaplarına, Yükleniciye hak ediş ödemesinin yapıldığı gün veya takip eden gün içinde aktarıldığına ilişkin bankaca onaylı belge aslının aynı gün veya takip eden gün içinde Kuruluş birimlerine ibrazı sağlanacaktır. Aynı zamanda, çalışılan aya ait ödemelerin hesabına yatırıldığı işçi tarafından da alındığına dair imzası aranacaktır. Yüklenici işçilerine, 4857 sayılı İş Kanunun 37 nci maddesine göre, bu maddede belirtilen unsurları içerir bir Ücret hesap pusulası vermek zorunda olup, bu ücret pusulasının işçi tarafından alındığına dair imzalı bir nüshasının Yüklenici tarafından, Kuruluşun ilgili Birimlerine işçilerin özlük dosyalarına konulmak üzere intikali sağlanacaktır. Bu hususlara şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. g) Bir yıllık hizmet akdini tamamlayan çalışanların hak ettikleri izinlerin Yüklenici tarafından hizmet taahhüdünü aksatmayacak şekilde kullandırılması esastır. Yıllık izinlerini kullanan Yüklenici çalıştırdığı işçilerinin, yıllık izinlerini kullandığına dair imzalarının alınması şarttır. Yüklenici hiçbir şekilde izinlerin kullandırılması nedeniyle ortaya çıkacak eksik hizmetler için işçilerinin izin kullandığını gerekçe gösteremez. Hangi nedenle olursa olsun hizmetlerde aksama veya eksiklik oluşması durumunda şartnamede düzenlenmiş, "İş Eksikliği ne ilişkin yaptırım uygulanacaktır. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. ğ) Yüklenicinin İş Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerinden doğan mükellefiyetleri gereğince; ikaza gerek kalmaksızın işin niteliği, iş kolunun gerektirdiği ve işin tehlike sınıfına göre; iş kazası ve meslek hastalıklarını önleyici yaklaşımla, çalışma sahası ve işçiye yönelik her türlü güvenlik ve iş sağlığı tedbirlerini almak, bu tedbirlerin
uygulamasını sağlamak ve kontrolünü yapmak; işyerinde her türlü malzeme, araç ve teçhizatı noksansız bulundurmak ve işçilerine kullandırmakla, işçilerinin iş sağlığı ve güvenliği mevzuatından kaynaklı her türlü eğitimlerini aldırmakla yükümlüdür. Yüklenici, çalışılan iş kolunun gerektirdiği baret, emniyet kemeri, iş elbisesi, iş eldiveni, koruyucu gözlük, eldiven, maske, ayakkabı, yağmurluk vb. kişisel koruyucuları işçilerine kullandırmakla, ilk yardım malzemesi, iş güvenliği ikaz levhaları vb. işyerinde hazır bulundurmakla ve tüm emniyet tedbirlerini almakla yükümlüdür. Bu itibarla yerine getirilmesinde gerek ihmal ve dikkatsizlik, tedbirsizlikten ve gerekse ehliyetsiz işçileri kullanmaktan veya herhangi bir sebepten meydana gelecek kazadan kusuru olması halinde tamamen Yüklenici sorumludur. Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde; İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 22 nci maddesine göre İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları oluşturulacak; faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda işbirliği ve koordinasyon sağlanarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarınca verilen kararlar uygulanacaktır. Bu hususlara şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. h) Yüklenicilerin aylık hak edişleri yapılırken çalıştırdıkları işçilerin ücretleri her türlü ücret, yıllık izin, izin, fazla mesai, ikramiye, kıdem, ihbar, kötü niyet, ayrımcılık vs. parasal hakları ile sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primlerini tam, zamanında ve düzenli olarak yatırıldığına dair belgeler ile ihale dokümanı ve sözleşme hükümleri çerçevesinde yüklenicinin ödemeye esas belgelerinin kontrolleri yapıldıktan sonra tahakkukları yapılacaktır.(danıştay 10.Daire Başkanlığının 27.05.2015 tarih 2014/4029 Esas sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.) İstenildiğinde bu belgeler, ilgili yerlere verilmek üzere tahakkuku yapan birimlerce dosyalanacak ve bir nüshasının çalışanların özlük dosyalarına konulması sağlanacaktır. Aylık hak edişleri yapılırken çalıştırdıkları işçilerin ücretleri ile sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primlerini tam, zamanında ve düzenli olarak yatırmaması durumunda sözleşmenin fesh edileceğine yönelik hüküm konulacaktır. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. ı) Yapılacak hak ediş ödemesine esas bu Genel Emrin 6 ıncı maddesinin (h) bendinde belirtilen ödemeye esas belgeler, hak edişin ait olduğu ayı izleyen ayın 15 inci (dahil) gününe kadar yüklenici tarafından Kuruluş ilgili birimlerine ibraz edilmek zorundadır. Anılan bu belgeler ibraz edilmediği takdirde, Genel Emrin 6 ıncı maddesinin (i) bendi uygulanacak, bu durum üç defa tekerrür ettiğinde ise, sözleşmenin "İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi" başlıklı maddesi
uyarınca gerekli işlemler yapılacaktır. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. i) Hizmet İşleri Genel Şartnamesi nin Çalışanların Özlük Hakları başlıklı 38 inci maddesi; "... Kontrol teşkilatı işyerinde çalışanlar arasında yüklenici veya alt yüklenicilerce ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığını, vasıflı personel çalıştırılması ihale dokümanında öngörülen işlerde bu personele asgari ücretin üzerinde bir ödeme yapılması istenmişse, belirlenen asgari ödeme tutarının ilgili personele ödenip ödenmediğini kontrol ederek veya bu konuda kendisine gelen talep ve ihbarları değerlendirerek, yükleniciden ve alt yüklenicilerden istenecek bordrolara göre bu ücretlerin yüklenicinin hakedişinden ödenmesini sağlar. Bu amaçla yüklenicinin hakediş istemesi üzerine, bu istek ve hakedişin ödeneceği tarih (yaklaşık olarak), şantiye şefliği, işyeri ilan tahtası veya işçilerin toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilan asılmak suretiyle duyurulur hükümleri uyarınca; Yükleniciler tarafından işçi ücretlerinin ödendiğine dair belgelerin Kuruluşa ibraz edilmemesi ve ücretin ödenmemiş olması halinde resen; yükleniciden istenecek bordrolara göre işçi ücretlerinin ödenmediğinin kesin olarak tespit edilmesi durumunda, bu ücretlerin Yüklenicinin hakedişinden ödenmesi sağlanacaktır. Bu hususlara şartname ve sözleşmelerde yer verilecektir. j) Yüklenici işin bitiminde çalıştırdığı tüm personelden alacaklarının kalmadığı yönünde, Türk Borçlar Kanununun Ceza koşulu ve ibra başlıklı 420 nci maddesinde; İşçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı olması, ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması şarttır. Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür. Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını muhtevi diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir. Bu hâlde dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması zorunludur. hükmüne uygun olarak işçinin çalışma süresine ait ödenen bütün işçilik hakları ve alacakları açısından işvereni ibra eden usulüne uygun olarak alınmış ibranameyi ve bu ibranamede belirtilen miktarın yine banka hesabı aracılığı ile ödendiğini gösteren belgeyi Kuruluşa tevdi edecektir. Yüklenici tarafından iş sözleşmesi feshedilen işçilerin alacaklarının kalmadığı yönünde düzenlenen yukarıdaki unsurları içerir ibranamelerin alınarak, bu ibranameler ile bu ibranamelerde belirtilen miktarın yine banka hesabı aracılığı ile ödendiğini gösteren belgelerin bu Genel Emrin 6 ıncı maddesinin (e) bendinde belirtilen Kuruluş birimlerine intikali sağlanacak ve bu belgeler özlük dosyalarına konulacaktır.(danıştay 10.Daire Başkanlığının 27.05.2015 tarih
2014/4029 Esas sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.) k) Yüklenicinin icra takibine uğraması halinde, 4857 sayılı İş Kanununun 36 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasının; "Anılan müteahhitlerin bu işverenlerdeki her çeşit teminat ve hak edişleri üzerinde yapılacak her türlü devir ve el değiştirme işlemleri veya haciz ve icra takibi bu işte çalışan işçilerin ücret alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım üzerinde hüküm ifade eder." hükmü uyarınca işlem yapılacaktır. l) Yüklenici çalıştırdığı işçilerine karşı ilgili kanun ve mevzuattan doğan herhangi bir yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle, ücret, fazla mesai, kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı ve benzeri mali ve sosyal haklar ve bunlarla ilgili olarak prim, vergi ve fon gibi konularda ve keza iş kazası ve meslek hastalığı ve üçüncü şahıslara zarar verilmesi gibi sebeplerle veya yüklenicinin istihdam ettiği işçinin iş kazası sonucu vefat etmesi veya sakat kalması gibi nedenlerle doğan yüklenici işçilerinin, varislerinin veya üçüncü kişilerin her çeşit alacak ve tazminatlarından Yüklenici sorumludur. Bu konularda Kuruluştan tazminat veya alacak talep edilmesi halinde ödeme Yüklenici tarafından derhal yapılacaktır. Aksi halde Kuruluşça ödenmediği kesin olarak tespit edilen bu miktarlar Yüklenicinin hakedişlerinden veya alacağından, bunun mümkün olmadığı durumlarda teminatlardan tahsil edilecektir. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır.(danıştay 10.Daire Başkanlığının 27.05.2015 tarih 2014/4029 Esas sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.) m) Yüklenicinin çalıştırdığı işçilerine karşı ilgili Kanun ve Mevzuattan doğan herhangi bir yükümlülüğü yerine getirmemesi nedeniyle ücret, fazla mesai, kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı ve benzeri mali ve sosyal haklar ve bunlarla ilgili olarak prim, vergi ve fon gibi konularda ve keza iş kazası ve meslek hastalığı ve üçüncü şahıslara zarar verilmesi gibi sebeplerle Kuruluş aleyhine dava açılması veya icra takibi yapılması halinde, davaların Mahkemelerce veya ilgili Birimlerce sonuçlandırılmasına kadar Yüklenicinin teminatları Kuruluşça tutulacaktır. Dava ve icra takiplerinin Kuruluş aleyhine sonuçlanması halinde ve Kuruluş Yüklenici işçilerine veya üçüncü şahıslara herhangi bir ödeme yapmak durumunda kaldığı takdirde, Yüklenici bu ödemeleri rücuen Kuruma derhal ödemekle yükümlüdür. Aksi halde, işçi alacakları Yüklenicinin hak edişinden, yetmediği takdirde teminatından defaten kesilerek tahsil edilecektir. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır.(danıştay 10.Daire Başkanlığının 27.05.2015 tarih 2014/4029 Esas sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.)
n) Son hakediş ödemesi; yükleniciler tarafından sözleşmenin son ayına ait işçilerin ücret, varsa fazla mesai dahil İş Mevzuatına göre hak ettikleri diğer alacakları ile sosyal güvenlik primlerinin ve vergilerin ilgili yerlere ödendiğine dair belgelerin Kuruluş bu Genel Emrin 6 ncı maddesinin (e) bendinde belirtilen birimlerine ibraz edilmesi durumunda yapılacaktır. İbraz edilmemesi halinde söz konusu ödemeler, yüklenicinin son hak edişinden mahsup edilmek üzere Kuruluş tarafından yapılacaktır. Bu hususlara şartname ve sözleşmelerde yer verilecektir. o) Yükleniciler ihaleye ait sözleşmenin bitiminde (aynı veya farklı yüklenicinin, aynı veya farklı işçilerle hizmete devam etmesi halleri dâhil), o sözleşme kapsamında çalışan işçilerin iş mevzuatına göre hak ettikleri; kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı ve benzeri mali ve sosyal haklarının yasal süresi içerisinde ödendiğine ve işçinin herhangi bir hakkının kalmadığına ilişkin ibraname ve bu ödemeleri gösteren banka dekontu, ödemelerin işçilerin hesabına yatırıldığına dair bankaca onaylı ödeme tutarlarını gösterir listeyi veya PTT makbuzu ile ödeme bordrosunu, sözleşmenin bitim tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde ibraz etmedikçe kesin teminatı iade edilmez. Bu sürenin sonunda söz konusu ödemelere ilişkin belgelerin Kuruluşa sunulmaması halinde; Yüklenici işçilerinin yıllık ücretli izin alacağı, ihbar ve kıdem tazminatı ve sair işçilik haklarına ait hesaplamalar Kuruluş tarafından yapılır ve Yüklenicinin kesin teminatından karşılanmak suretiyle işçilere ödenir. Teminatının karşılamadığı tutar için Kuruluşun yükleniciye rücu hakkı saklıdır. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır.(danıştay 10.Daire Başkanlığının 27.05.2015 tarih 2014/4029 Esas sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.) ö) Yüklenici firma, çalışanlarının ya da üçüncü kişilerin uğrayacağı zararları herhangi ihtar veya ihbara gerek kalmaksızın tazmin etmekle yükümlüdür. Bu nedenle Yüklenici mali mesuliyet sigortasını ve çalıştırdığı personellerinin ferdi kaza sigortalarını yaptıracaktır. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecektir. Yüklenici mali mesuliyet ve yüklenicinin çalıştırdığı personellerin ferdi kaza sigortalarının alt ve üst limitleri, talep eden Birim tarafından belirlenip, ihaleyi yapacak birime bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca bu giderlerin de sözleşme taslağında yer alan Sözleşme bedeline dahil olan giderler kısmına ve idari şartnamede yer alan Teklif fiyata dahil olan giderler kısmına yazılması gerekir. p) Kuruluşun muvazaaya dayalı bir dava ile karşılaşmaması için, İş Kanunu, Alt İşverenlik Yönetmeliği ve ilgili mevzuatta belirtilen hususlara dikkat edilerek, muvazaaya neden olacak hükümlere şartnamelerde ve sözleşmelerde yer verilmeyecektir.
r) Yüklenici iş sağlığı ve güvenliği konusu dahil mevzuatın gerektirdiği her türlü resmi kayıt ve belgelerin ilgili mevzuatta belirtilen hükümlere uygun olarak tutulmasından dolayı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne, Sosyal Güvenlik Kurumu ile mevzuatta belirtilen diğer kurum ve kuruluşlara karşı sorumlu olacaktır. Yüklenici, çalıştırdığı işçisinin iş kazasına ya da meslek hastalığına uğraması dahil 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu ile İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve diğer mevzuattan kaynaklanan her türlü bildirim ve işlemleri idari para cezasına maruz kalmadan süresinde yapacaktır. Yüklenicinin bu yükümlülüklerini yerine getirmemesi vb. herhangi bir sebepten kaynaklanan mezkur borçlarını ilk ihtarda ödeyecektir. Bu sebeplerden dolayı resmi merciler Kuruluştan idari para cezaları dahil herhangi bir ödeme talebinde bulunduğu takdirde, Kuruluş bu ödemeleri ilgili resmi Kuruluşa ödemek üzere Yüklenicinin ilk hak edişinden kesecektir. Bu hususa şartname ve sözleşmelerde yer verilecek ve sözleşme uygulama döneminde yerine getirilmesi sağlanacaktır. s) İş mevzuatı, İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatını ilgilendiren hususlarda Kuruluş gerek görevlendirdiği kendi personeline veya uygun gördüğü ihtisas sahiplerine kontrol ve denetim yaptırabilir. ş) Kuruluşun personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında; yukarıda kararlaştırılan hususların işleyişi konusunda; Takibinin, ilgili birimler (Bu Genel Emrin 6 ıncı maddesinin (e) bendinde belirtilen) tarafından, Denetiminin, Daire Başkanlıklarında Başkanın görevlendireceği Daire Başkan Yardımcısı ve/veya Şube Müdürleri tarafından; Fabrika, Liman ve Bölge Müdürlüklerinde oluşturulacak ilgili Servislerin Baş Kontrolör, Kontrolör ve/veya Servis Müdürü/Müdür, Servis Müdür Yardımcısı/Müdür Yardımcısı tarafından periyodik ve sondaj usulü yapılması sağlanacaktır. Onay alınması MADDE 7- (1) Personel çalıştırılmasına yönelik hizmet alımı teklifleri, ünite, servis veya birimler tarafından, iş gücü hesaplama modülü ek-1 ve ek-2 de belirlenen standartlara uygun olarak eleman sayıları hesaplanıp, ihtiyaç ortaya çıkması halinde işgücü hesaplama modülü tanzim edilerek bağlı olduğu Daire Başkanlığına gönderilecektir. Daire Başkanlıklarınca alınacak onay emirleri, İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığının koordine parafı alındıktan sonra APK Dairesi Başkanlığına gönderilecektir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Yapım İşlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Usul ve esaslar MADDE 8- (1) Yapım işlerinde ise; Yükleniciler tarafından işçi ücretlerinin ödendiğine dair belgelerin idareye ibraz edilmemesi ve ücretin ödenmemiş olması halinde, ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine; 4857 sayılı İş Kanununun 36 ncı maddesinin Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar; asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusunu aramaksızın, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hakedişlerinden öderler. Bunun için hakediş ödeneceği ilgili idare tarafından işyerinde şantiye şefliği işyeri ilân tahtası veya işçilerin toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilân asılmak suretiyle duyurulur. Ücret alacağı olan işçilerin her hakediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmez." hükmüne göre işlem yapılacaktır. Bu düzenlemeye göre ihale makamı olan Kuruluş, işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmek durumundadır. Bu madde gereğince yapılacak ilan üzerine işçilerin başvuruda bulunmamış olmaları, Kuruluşun anılan madde kapsamındaki sorumluluğunu kaldırmamaktadır. Dolayısıyla Kuruluş ilgili birimleri hak ediş ödemesi yapmadan önce yüklenici işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğinin söz konusu madde kapsamında kontrolünü yapacaktır. (2) Kontrolün yapılması: İhaleyi yapan Daire Başkanlığınca görevlendirilecek Daire Başkanlıklarında Başkanın görevlendireceği Daire Başkan Yardımcısı ve/veya Şube Müdürleri tarafından; Fabrika, Liman ve Bölge Müdürlüklerinde, ilgili Servislerin Servis Müdürü/Müdür, Servis Müdür Yardımcısı/Müdür Yardımcısı ve/veya Baş Kontrolör, Kontrolör tarafından sağlanacaktır. (3) Düzenlenen hak edişlerle birlikte yüklenici işçilerine ait ücret bordroları, hakediş ekinde yükleniciden istenecektir. Ücret bordrolarında ödendiğine dair işçi imzası aranacaktır. Hakedişlerle birlikte bu belgeler saklanacaktır. Geçici kabul ile birlikte ücret bordroları PDF dokumanı olarak İnsan Kaynakları Dairesine/İnsan Kaynakları Müdürlüklerine gönderilecek, dijital ortamda saklanacaktır.
İcra takibi MADDE 9- (1) Yüklenicinin icra takibine uğraması halinde, 4857 sayılı İş Kanununun 36 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasının; "Anılan müteahhitlerin bu işverenlerdeki her çeşit teminat ve hak edişleri üzerinde yapılacak her türlü devir ve el değiştirme işlemleri veya haciz ve icra takibi bu işte çalışan işçilerin ücret alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım üzerinde hüküm ifade eder. " hükmü uyarınca işlem yapılacaktır. Rücu MADDE 10- (1) Kuruluş taşeron işçisine ücret, tazminat vs. gibi her ne nam altında olursa olsun ödeme yapmak zorunda kalırsa; ödenen miktar taşeronlardan 5 inci maddenin 5 inci fıkrasındaki esaslar dahilinde rücuen tahsil edilecektir. Bunun için; Hizmet alan birim rücudan sorumlu taşeronların listesini ve her bir taşeronun sorumlu olduğu rücu miktarını Mali İşler Müdürlüklerine, bildirerek, taşeronların kurumdan olan her türlü alacaklarından kuruluş alacağını kestirecektir. Taşeronların kuruluşta alacakları bulunamadığından tahsilat yapılamadığı hallerde, sorumlu taşeronlara iadeli taahhütlü tebligat yaparak sorumlu olduğu miktarın ödenmesini isteyecek tahsilat yapamadığı takdirde buna ilişkin belgeleriyle TCDD Hukuk Müşavirlikleri Yönetmeliğinin 24.maddesine göre Hukuk Müşavirliklerine gönderecektir. Sorumluluk MADDE 11- (1) Yukarıdaki madde hükümlerinin işleyişi konusunda ihmal/kusuru bulunan personel hakkında idari ve hukuki sorumlulukları uyarınca gerekli işlem yapılacaktır. Çeşitli ve Son Hükümler Yürürlük MADDE 12- (1) Bu Genel Emir 15 / 10 / 2012 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 13- (1) Bu Genel Emir hükümlerini TCDD Genel Müdürü yürütür.