Rusya Seramik Kaplama Malzemeleri ve Sağlık Gereçleri Sektörü

Rusya Seramik Kaplama Malzemeleri ve Sağlık Gereçleri Sektörü I. Giriş 2010 yılında reel GSYİH artış oranı %4 olan Rusya da bu oranın 2011 ve 2012 yıllarında %4,2 seviyelerine çıkacağı tahmin edilmektedir. Diğer bir deyişle, 2010 yılında 1,5 trilyon $ olan GSYİH nın 2012 yılında 1,9 trilyon $ a ulaşması beklenmektedir. 17 milyon m² yüzölçüme, 141 milyonu aşan nüfusa ve önemli doğal kaynaklara sahip olan Rusya nın dış ticaret hacmi ise 2010 yılı itibariyle 625 milyar $ seviyesindedir. Rusya da mevcut konut stoğunun %60 ı 1960 öncesi inşa edilmiştir. 1990 yılında başlatılan sosyal konutları ücretsiz özelleştirme hareketi ile konut sahiplik oranı %33 ten 2010 yılı sonu itibariyle %80 lere ulaşmıştır. Rus inşaat pazarında evlerin iç dekorasyonsuz teslim edilmesi ve tüketicinin evini kendisinin dekore etmesi gibi yeni eğilimlerin, yenileme pazarındaki büyümeyi tetiklemesi beklenmektedir. İnşaat izinleri için gerekli sürenin Avrupa ya kıyasla çok daha uzun olması (Rusya da 703 günden 443 güne indirilmiştir. Avrupa ortalaması 165 gündür) inşaat yatırımları önünde önemli bir engel olarak gösterilirken, bu sürecin hızlandırılarak inşaat sektörünün hareketlendirilmesi hedeflenmektedir. Rusya da evlerin iç dekorasyonsuz satılıyor olması ve halkın önemli kısmının yazlık, ikinci evlerinin bulunması (docha) sebebiyle yapı market kanalına talep yüksek seviyededir. Rus Hükümetinin açıkladığı 2010-2012 yılları arasında gerçekleştirilecek özelleştirme programı kapsamında, ülkeye daha fazla yabancı yatırımcının çekilmesi beklenmektedir. Rus Hükümeti 2011 yılında 23,5 milyar $ büyüklüğünde altyapı yatırımlarının ülke içi ulaşım kanallarına yapılacağını açıklamıştır. Hükümetin, Soçi/Rusya da yapılacak 2014 Kış Olimpiyatları ve 2018 FIFA Dünya Kupası için altyapı çalışmalarına büyük bir bütçe ayırması beklenmektedir. Çeşitli enerji altyapı projeleri için düğmeye basılmıştır. Geliştirilen kamu-özel sektör işbirliği programı ile yatırımların hızlanması ve sayısının artması beklenmektedir. II. Seramik Kaplama Malzemeleri (SKM) Rusya da 2010 yılında seramik sanayinin gösterdiği performans, ülkedeki yatırımların ve genel olarak da makro ekonomik ortamın iyileştiğinin bir yansımasıdır. Confindustria Ceramica s Intelligence Unit, Prometia ya göre; emtia fiyatlarındaki artış ve kredi koşullarının giderek normalleşmesi sonucu 2010 yılında Rusya ekonomisinde iyileşme meydana gelmiştir. Diğer taraftan, ücret ve maaş artışları ile istihdam durumundaki gelişmeler de tüketici davranışına olumlu yönde yansıyarak piyasayı canlandırmıştır. İnşaat yatırımlarındaki durgunluk bilhassa altyapı projeleri ve kamunun konut projeleri sayesinde atlatılmış, ancak özel sektör yatırımlarında aynı düzeyde gelişme kaydedilememiştir. 2011-2012 döneminde konut piyasasında gelişme olması beklenmektedir. Rusya inşaat piyasası hacmi 2003-2008 yılları içinde de değer bazında 4,5 kat artmıştır. İnşaat sektöründeki patlama hem gayrimenkul hem de ticari emlak sektörlerini kapsamıştır. Bu nedenle, genel olarak inşaat malzemeleri, özelde ise seramik ürünleri tüketimi artmıştır. Uzmanlara göre, Rusya da ev dekorasyon malzemeleri pazarı Moskova da 1,5 milyar $ olmak üzere, yaklaşık 6 milyar $ dır. Pazarda iki misli bir artış söz konusudur. Yerli üreticiler pazarın %40 ına sahipken, ithalatın payı %60 dır. Bu yapının sebebi şöyle açıklanabilir: Öncelikle yerli üretim, büyüyen pazardaki talebi karşılamamaktadır. İkincisi; yerli firmalar pazardaki etkili ürün tanıtım teknikleri açısından yabancı firmaların gerisinde kalmışlardır. Üçüncüsü ise ithal ürünlerin yüksek kaliteli olmasıdır. Son yıllarda sadece birkaç Avrupa ülkesinde seramik karo pazarında kayda değer büyüme kaydedilmiştir. Genel olarak, pazarlar zaten olgun ve pazar aktörleri arasında bölünmüş durumdadır. Rusya pazarı ise giderek daha çekici hale gelmektedir. Dünyanın önde gelen seramik karo üreticileri Rusya içindeki pozisyonlarını sağlamlaştırmaya çalışmaktadırlar. 7-8 yıl önce Avrupalı üreticilerin Rusya içinde herhangi bir varlığı yok iken ve ithalat çok az

sevideyken, bugün ev dekorasyon malzemeleri ve özellikle de seramik karo talebinin artmasıyla yabancı üreticiler Rusya pazarındaki arzlarını artırmışlardır. Öte yandan, yerli üreticiler de yabancı üreticilere ayak uydurarak üretimlerini geliştirmişlerdir. Rusya da ürün kalitesini etkileyen faktörler; düşük kalite kil, eski moda tasarımlar, hatalı üretim süreçler olarak sayılmaktadır. Seramik kaplama malzemeleri sektörü Rusya ev dekorasyon malzemeleri pazarı içinde en hızlı büyüyen ürün grubudur. Rusya da SKM pazarı 1996-1997 yılları arasında oluşmaya başlamıştır. Pazar her yıl %25 oranında büyümekte olup, özellikli SKM pazarı daha da hızlı (her yıl %30) büyümektedir. 1995-2007 yılları arasında seramik karo üretimi artmıştır. Rosstat (Ulusal İstatistik Birimi) verilerine göre; SKM üretimi 1995 yılında 32,1 milyon m² iken 2000 yılında 3 misli artarak 137,6 milyon m² ye ulaşmıştır. 2006 yılı itibariyle 115 milyon m² olan üretim, 2008 yılında 147 milyon m² ye ulaşmıştır. 2008 yılının ortalarında inşaat sanayi satın alma gücündeki ani düşüşle karşı karşıya kalmış ve inşaat malzemeleri talebi büyük oranda azalmış, 2009 yılında krizin de etkisi ile Rusya da SKM üretiminde %20 düşüş olmuştur. Tile International 2011/1 de yer alan bir çalışmaya göre; geçtiğimiz yıl; yurt içi karo tüketiminde artış kaydeden Rusya, global krizin etkilerini 2010 yılında bir nebze üzerinden atmış görünmektedir. Yurt içi satışlarda gözlenen yükselişte 30 milyon m² den 36 milyon m² ye çıkan ithalatın önemli etkisi olmuş ve Rusya nın SKM ithalatı 2010 yılında %21 artış göstermiştir. Tablo 1 de Rusya SKM pazarına ilişkin çeşitli göstergeler verilmekte olup, dış ticaret verilerinde BM verilerine göre farklılıklar söz konusudur. Dış ticaret, iki ayrı kaynağa göre ithalat ve ihracat bölümünde incelenmiştir. Tablo 1. Rusya Seramik Kaplama Malzemeleri Pazarına İlişkin Göstergeler milyon m² 2006 2007 2008 2009 2010* Üretim 115,0 135,0 147,0 117,0 126,0 İhracat 6,0 7,0 10,0 8,0 9,0 İthalat 41,6 47,2 54,0 30,0 36,3 İthalatın Gerçekleştirildiği Ülkeler Beyaz Rusya 14,0 15,0 16,0 12,0 12,0 İspanya 10,1 11,5 12,5 7,5 8,5 İtalya 5,6 6,2 7,0 3,2 3,8 Çin 9,5 11,0 13,3 8,5 7,0 Ukrayna n.a n.a n.a n.a 2,5 Polonya 1,2 2,5 3,0 2,0 2,0 Türkiye 1,2 1,0 1,0 0,5 0,5 Yurt İçi Tüketim milyon m² 150,6 175,2 189,8 142,7 153,5 % Değişim 14,8 16,3 8,3-24,8 7,5 Kaynak: Tile International 2011/1 *tahmin Tablo 2. SKM GTİP Tanımları

69.07 Cilasız veya sırsız seramikten döşeme veya kaplama karoları ve kaldırım taşları; cilasız veya sırsız seramikten mozaik küpler ve benzerleri (bir mesnet üzerinde olsun olmasın): 6907.10 - Karolar, küpler ve benzeri eşya (kare veya dikdörtgenden başka şekilde olsun olmasın) (en geniş yüzeyi, bir kenarının uzunluğu 7 cm. den az olan bir karenin içine girebilecek olanlar) 6907.90 - Diğerleri: 69.08 Cilalı veya sırlı seramikten döşeme veya kaplama karoları ve kaldırım taşları; cilalı veya sırlı mozaik küpler ve benzerleri (bir mesnet üzerinde olsun olmasın) : 6908.10 - Karolar, küpler ve benzeri eşya (kare veya dikdörtgenden başka şekilde olsun olmasın) (en geniş yüzeyi, bir kenarının uzunluğu 7 cm. den az olan bir karenin içine girebilecek olanlar): 6908.90 - Diğerleri: II.1. Üretim ve İhracat Rusya da SKM üretimi yapan başlıca büyük firmalar arasında; Kerama Marazzi, Keramir, Estima, Volgogradsky Keramichesky Zavod, Lira Keramika, Nefrit-Keramika, Euro-Keramika, Sokol, Piastrella, Samarsky Stroyfarfor sayılabilir. Vitra ise Serpukhov şehrinde SKM üretimi konusunda tesis kurmuştur. Rusya da yurt içi üretimde 2009 yılında gözlenen negatif yöndeki gelişim 2010 yılında yerini yükselişe bırakmış ve 2009 yılına göre %7,7 üretim artışı kaydedilmiştir. 2010 yılına ilişkin ilk tahminlere göre; ülkenin SKM üretimi 126 milyon m² düzeyinde gerçekleşmiştir. Özellikle zemin kaplamasına yönelik seramik karo üretiminde önemli ölçüde artış olmuş ve bu ürünlerde kriz öncesi kaydedilen üretim seviyesine oldukça yaklaşılarak 69,8 milyon m² ye ulaşılmıştır. Ancak, duvar karosunda üretim durağanlığını korumuş, 2008 yılında 73,7 milyon m² olan duvar karosu üretim miktarı 2010 yılında 56,8 milyon m² seviyesinde kalmıştır. Tile International 2011/1 e göre; Rusya nın SKM ihracatı; 2010 yılında %12 artışla 9 milyon m² seviyesinde kaydedilmiştir. Ancak BM verilerine göre Rusya nın SKM ihracatı incelendiğinde; Miktarda %32, değerde de %29 düşüşle 2010 yılında 7,9 milyon m² ve 51,6 milyon $ seviyesinde SKM ihracatı yapıldığı görülmektedir. İhracatın yaklaşık olarak yarısı Kazakistan a yapılırken, Ukrayna %22 pay ile ikinci pazar konumundadır. SKM ticaretinde net ithalatçı olan Rusya da ihracatın ithalatı karşılama oranı %14 dür. Tablo 3. Rusya nın SKM İhracatında Başlıca Ülkeler 2009 2010 %Değişim Ülke m² $ $/m² m² $ $/m² m² $

1 Kazakistan 7.744.169 47.941.116 6,2 3.892.322 24.238.571 6,2-49,7-49,4 2 Ukrayna 1.057.841 7.948.862 7,5 1.433.077 11.585.476 8,1 35,5 45,8 3 Azerbaycan 1.103.913 6.595.945 6,0 621.389 3.966.736 6,4-43,7-39,9 4 Kırgızistan 407.898 2.845.943 7,0 405.580 3.030.042 7,5-0,6 6,5 5 Özbekistan 782.530 2.706.157 3,5 841.989 2.933.388 3,5 7,6 8,4 6 Gürcistan 167.653 1.269.551 7,6 314.770 2.395.691 7,6 87,8 88,7 7 Ermenistan 81.220 704.801 8,7 81.915 743.096 9,1 0,9 5,4 8 Moldova 191.129 973.120 5,1 104.651 675.019 6,5-45,2-30,6 9 İspanya 0 0-60.480 644.930 10,7 - - 10 Tacikistan 51.715 363.635 7,0 53.481 421.171 7,9 3,4 15,8 11 Moğolistan 16.882 172.367 10,2 31.485 279.270 8,9 86,5 62,0 12 Litvanya 5.639 57.799 10,2 31.907 258.310 8,1 465,8 346,9 13 Letonya 30.116 249.286 8,3 13.023 125.026 9,6-56,8-49,8 14 Bulgaristan 10.419 109.367 10,5 7.177 89.763 12,5-31,1-17,9 15 Angola 50 53.100-5 59.100 - -90,0 11,3 16 Belçika 0 0-3.041 51.568 17,0 - - 17 Türkmenistan 10.737 129.886 12,1 3.657 43.504 11,9-65,9-66,5 18 Karadağ 0 0-3.317 36.329 11,0 - - 19 Finlandiya 31 27.072 873,3 28 22.330 797,5-9,7-17,5 20 Sırbistan 0 0-6.878 16.922 2,5 - - 21 Çin 7.158 78.296 10,9 449 4.998 11,1-93,7-93,6 22 İtalya 1.259 6.116 4,9 300 2.493 8,3-76,2-59,2 23 Avusturya 0 0-13 788 60,6 - - 24 Macaristan 0 0-6 41 6,8 - - Diğer 3.454 22.272 6,4 0 0 - -100,0-100,0 Toplam 11.673.813 72.254.691 6,2 7.910.940 51.624.562 6,5-32,2-28,6 Tablo 4. Alt Ürün Grupları Bazında Rusya nın SKM İhracatı GTİP 2007 2008 2009 2010 m² $ m² $ m² $ m² $ 6907.10 20 35.000 11 6.081 59 58.805 4 8.265

6907.90 1.841.455 12.884.510 1.910.511 15.731.504 2.128.741 13.370.724 1.340.733 9.136.341 6908.10 8.139 57.743 73 3.709 6.497 44.579 4.450 22.706 6908.90 12.966.442 88.266.042 9.786.633 75.525.156 9.538.516 58.780.583 6.565.753 42.457.250 Toplam 14.816.056 101.243.295 11.697.228 91.266.450 11.673.813 72.254.691 7.910.940 51.624.562 II.2. İthalat Doğu Avrupa, Polonya ve Çek Cumhuriyeti nin de içinde bulunduğu ülkelerdeki karo üreticileri geçtiğimiz yıllarda Rusya daki tesislerde üretim seviyesini iyileştirici çalışmalar yapmışlardır. 2004-2005 yıllarında Polonyalı üreticiler üretim seviyesini artırmayı başarıyla tamamlamıştır. 2009 yılında, Polonyalılar ürettikleri karoları Rusya pazarı içinde, diğer Orta Avrupa ülkelerinden daha düşük fiyata (10-15 $/m²) satmışlardır. 2009 yılı itibariyle; Rusya pazarı içinde faaliyet gösteren Polonyalı firmaların başında OPOCZNO ve TUBADZIN gelmekte, CERAMIKA-KONSKIE, PARADYZ, POLCOLORIT de bu firmaları izlemektedir. Almanya, Rusya pazarı içindeki varlığını dört büyük üretici firmayla sürdürmektedir. Bu firmalar, Villeroy & Boch, Agrob, Buchtal, Korzilius ve Steuler dir. Bunların ortalama m² fiyatı 18 dur. Bunun dışında İngiliz firmalar da Rusya pazarında ürünlerini satmaktadırlar. Bu firmalar; Orijinal Style ile Minton Hollins dir ve ortalama m² fiyatları 35 $ dır. 2002 yılında satışları 760 milyon olan GRUPPO MARAZZI nin bir parçası olan CERABATI tarafından üretilen Fransız karoları, Rusya pazarına 2002 yılında girmiştir ve 2009 yılı itibariyle perakende fiyatı her 1 m² için 20-25 $ dır. Doğu Rusya, İtalyan teknolojisi ile üretilen yüksek kaliteli, düşük fiyatlı (1 m 2 si yaklaşık 10 $ dır) ve değişik tasarımlı çeşitli koleksiyonları olan Çin karosu satmaktadır. Rusya, Beyaz Rusya dan da önemli oranda seramik karo ürünleri ithal etmektedir. Yüksek vergi oranları, alınan ücretler ve nakliye masrafları, ithalat fiyatlarını neredeyse perakende fiyatları ikiye katlayacak şekilde yükseltmektedir. Tablo 5 de ithal seramik karoların maliyet yapısı verilmekte olup, bu yapı yerli üretimin gelişmesini teşvik etmektedir. Tablo 5. İthal Seramik Karoların Maliyet Yapısı Fiyat Bileşenleri Pay % Toptan Arz Masrafları 100 Gümrük Vergisi 15 Vergi Matrahı (%115) 20 Nakliye Masrafları 10-15 Nakliye Masrafları ve Gümrük Vergilerini içeren nihai fiyat 148-153 Toptan Satış Marjı 25-35 Toptan Satış Fiyatı 175-188 Ticaret Zammı 10-25

Parekende Fiyat 185-213 Kaynak: Interim Techininal Report, National Environmental Harmonisation Strategy, Legal Gap Analysis, EU-Russia Cooperation Programme Dış ticaret verilerinde daha önce de değinildiği gibi, değişik kaynaklara göre farklılıklar görülmekte olup, iki ayrı kaynağa göre değerlendirmeler aşağıda verilmektedir. Bu çerçevede; Tile International 2011/1 de yer alan bir çalışmaya göre; Rusya nın SKM ithalatı miktar bazında incelendiğinde; Ülkenin 2010 yılında SKM ithalatının miktar bazında üçte biri Beyaz Rusya dan yapılmıştır. 2. sıradaki İspanya ile 3. sıradaki İtalya dan yapılan ithalatta artış görülürken, Çin den gerçekleştirilen ithalat 2008 yılı miktarının neredeyse yarısına inmiştir. Ukrayna da son yıllarda yapılan önemli yatırımlar sayesinde ülkenin Rusya SKM pazarındaki payı artmış ve Polonya yı geçerek 5. sıraya yerleşmiştir. Türkiye ise; Rusya SKM pazarından miktar bazında 2010 yılında %1,4 pay alarak 7. sırada yer almış, ancak 2009 yılında %1,7 olan payında gerileme kaydedilmiştir. BM verilerine göre; Rusya nın SKM ithalatı miktar ve değer bazında incelendiğinde; 2010 yılında 2009 yılına göre miktar bazında %27,3 artışla 34,8 milyon m², değer bazında da %34,2 artışla 364 milyon $ seviyesinde gerçekleşen ithalatta; ilk on ülke arasında en büyük artışın Ukrayna, Almanya ve Çin den yapılan ithalatta olduğu görülmektedir. Rusya nın Türkiye den SKM ithalatı ise miktarda %15,5 artarken, değer bazında %25,3 artmıştır. Rusya nın SKM ithal ettiği ilk on ülke arasında İngiltere hariç diğer tüm ülkelerde m² bazında ortalama ithal birim fiyatlarında artış görülmektedir. (Tablo 6) Tablo 6. Rusya nın SKM İthalatında Başlıca Ülkeler 2009 2010 %Değişim Ülke m² $ $/m² m² $ $/m² m² $ 1 İspanya 7.118.131 94.935.577 13,3 6.922.609 102.718.242 14,8-2,7 8,2 2 İtalya 4.651.672 69.637.625 15,0 5.431.791 92.595.739 17,0 16,8 33,0 3 Çin 4.742.242 34.717.202 7,3 6.901.587 59.294.880 8,6 45,5 70,8 4 Ukrayna 6.215.088 26.847.072 4,3 10.045.577 50.377.275 5,0 61,6 87,6 5 Polonya 2.650.807 20.019.405 7,6 3.234.380 26.175.058 8,1 22,0 30,7 6 Almanya 581.648 9.132.572 15,7 927.559 15.903.450 17,1 59,5 74,1 7 Türkiye 449.231 4.972.677 11,1 518.855 6.230.711 12,0 15,5 25,3 8 Portekiz 171.685 2.386.209 13,9 192.525 3.130.083 16,3 12,1 31,2 9 Çek Cum. 431.801 4.646.937 10,8 236.116 2.723.394 11,5-45,3-41,4 10 İngiltere 22.113 801.890 36,3 28.127 983.583 35,0 27,2 22,7 11 Litvanya 133.837 1.049.733 7,8 129.192 979.639 7,6-3,5-6,7 12 Fransa 22.568 645.128 28,6 25.497 515.924 20,2 13,0-20,0 13 Letonya 30.221 300.405 9,9 50.800 398.566 7,8 68,1 32,7 14 BAE 3.190 76.673 24,0 18.345 277.685 15,1 475,1 262,2 15 Hollanda 3.960 137.308 34,7 6.111 275.030 45,0 54,3 100,3

16 Mısır 9.975 138.684 13,9 9.300 232.915 25,0-6,8 67,9 17 İran 22.459 164.501 7,3 21.196 168.345 7,9-5,6 2,3 18 İsrail 264 4.524 17,1 9.411 130.314 13,8 3.464,8 2.780,5 19 Malezya 6.237 78.133 12,5 7.946 98.291 12,4 27,4 25,8 20 Japonya 712 20.607 28,9 5.316 91.285 17,2 646,6 343,0 21 Belçika 4.219 69.357 16,4 5.136 81.747 15,9 21,7 17,9 22 Tunus 2.599 26.221 10,1 6.294 72.814 11,6 142,2 177,7 23 Vietnam 0 0-6.786 68.229 10,1 - - 24 Bulgaristan 0 0-5.121 65.531 12,8 - - 25 G. Kore 7.355 69.013 9,4 2.938 54.774 18,6-60,1-20,6 Diğer 23.721 374.772 15,8 11.113 270.270 24,3-53,2-27,9 Toplam 27.305.735 271.252.225 9,9 34.759.628 363.913.774 10,5 27,3 34,2 Not: Tile International 2011/1 de ithalatta ilk sırada yer alan Beyaz Rusya COMTRADE verilerinde görünmemektedir. Tablo 7. Alt Ürün Grupları Bazında Rusya nın SKM İthalatı GTİP 2007 2008 2009 2010 bin m² bin $ bin m² bin $ bin m² bin $ bin m² bin $ 6907.10 47 397 25 269 7 247 6 362 6907.90 21.279 119.491 23.557 144.757 7.770 65.027 11.383 96.592 6908.10 93 955 104 1.289 56 1.423 85 2.321 6908.90 22.343 159.673 26.469 214.474 19.473 204.555 23.286 264.639 Toplam 43.762 280.516 50.155 360.789 27.306 271.252 34.760 363.914 II.3. 2011 Yılına Bakış Rusya pazarında 2010 yılının özellikle ikinci yarısında gözlenen olumlu gelişmeler ışığında yapılan 2011 yılına ilişkin ilk tahminlere göre; SKM üretimde %12 oranında artış kaydedilerek 138-139 milyon m² ye ulaşılacak ve mevcut kapasitenin kullanım oranlarında da artış kaydedilecektir. 2011 yılında Rusya SKM pazarında Kerama Marazzi nin duvar karosu hattı ve Vitra firmasının yeni tesis kurulumu dışında, önemli bir yeni üretim hattının devreye girmesi beklenmemektedir. 2011 yılında özellikle İspanya ve Ukrayna dan yapılan ithalatta artış beklenmektedir. III. Seramik Sağlık Gereçleri (SSG)

Rusya Seramik Sağlık Gereçleri (SSG) üretiminde son yıllarda gözlenen artış dikkat çekmektedir. 1991-1995 dönemindeki düşüşün ardından 1995 yılından 2007 yılına kadar gözlenen üretim artışı sektörün son yıllardaki performansını göstermektedir. Bu gelişme sayesinde, 1995 yılında 4,4 milyon adet olan üretim 2007 yılında 9,9 milyon adet e ulaşmıştır. Rusya SSG pazarında 15 yerel firma faaliyet göstermekte olup, en büyük beş firma pazarın üçte ikisini oluşturmaktadır. ZAO Kirovskiy Stroyfarfor (Kirov/Kaluga da) sektörde en eski firma olup, OAO Stroypolimerkeramika (Vorotynsk/Kaluga da) firması ise modern ve en büyük firmalardan biridir. Büyük ve eski firmalardan bir diğeri de OOO Samarskiy Stroyfarfor (Samara da) olup, ZAO Santek (Cheboksary de), Noginskiy Stroyfarfor (Moskova/Noginsk de) ve Leningrad/Tosno da 2006 yılında üretime geçen OOO Roca Santekhnika diğer öneli firmalar arasında bulunmaktadır. Tablo 8. SSG GTİP Tanımları 69.10 Seramikten musluk taşları, lavabolar, lavabo ayakları, küvetler, bideler, alafranga tuvaletler, rezervuarlar, pisuarlar ve sıhhi tesisatta kullanılan benzeri diğer eşya: 6910.10.00.00.00 - Porselen veya çiniden olanlar 6910.90.00.00.00 - Diğerleri III.1. Üretim ve İhracat Ulusal endüstrinin yeniden yapılandırılması ve ileri teknolojilerin kullanımı Rusya SSG pazarında en acil konudur. SSG endüstrisinde beklenen belirgin değişiklikler, hem potansiyel yeni rakipler hem de Avrupa ülkelerinden ve Çin den yapılan ithalat artışı ile bağlantılı görülmektedir. Rusya da şahıs firmaları tarafından yapılan yatırımlar, imar girişimleri, yeni hatların ve fabrikaların inşası oldukça önemlidir. Rusya nın SSG üretimine ilişkin olarak beşer yıllık dönemler halinde oluşturulan üç ayrı senaryo Tablo 9 da verimektedir. 2025 yılında 15-21 milyon adet SSG üretimini öngören bu tahminlerde 2007-2013 döneminde büyük bir artış öngörülmezken, 2013 ten sonra daha büyük oranlı gelişme olması beklenmektedir. Tablo 9. Rusya nın SSG Üretimine İlişkin Gelecek Senaryoları Senaryo 2007 2013 2017 2020 2025 SSG Üretimi (milyon adet) 3 9,9 10,0 12,7 15,4 21,3 2 9,9 10,0 12,6 14,8 18,6 1 9,9 9,9 11,8 13,0 15,2 Kaynak: Interim Techininal Report, National Environmental Harmonisation Strategy, Legal Gap Analysis, EU-Russia Cooperation Programme Birinci senaryoya göre, SSG üretiminin 2025 yılında 15,2 milyon adet e yükselmesi tahmin edilmektedir. Bu hedefe ulaşmak için; gerekli yatırımların ortalama fiyat segmentindeki üretim büyümesiyle 106 milyon $ olacağı, yüksek fiyat segmentinde de 132,5 milyon olacağı tahmin edilmektedir. İkinci senaryoya göre, SSG üretiminin 2025 yılında 18,6 milyon adet e yükseleceği tahmin edilmektedir. Bu durumda ise; gerekli yatırımların ortalama fiyat segmentindeki üretim büyümesiyle 174 milyon $ olacağı, yüksek fiyat segmentindeki üretim büyümesiyle 218 milyon

olacağı tahmin edilmektedir. Üçüncü senaryoya göre, 2025 yılında 21,3 milyon adet olarak hedeflenen SSG üretim seviyesine ulaşmak için gerekli yatırımların ortalama fiyat segmentinde 228 milyon $ olacağı, yüksek fiyat segmentinde ise 285 milyon olacağı tahmin edilmektedir. SSG ihracatının %65 ini Kazakistan a yapan Rusya, SKM de olduğu gibi SSG de de net ithalatçı konumundadır. Hem miktar hem de değer bazında 2010 yılında SSG ihracatı ortalama %40 seviyelerinde düşüş kaydederek 323 bin adet karşılığı 8,7 milyon $ a inmiştir. Özbekistan, Ukrayna, Çek Cum. Rusya nın SSG açısından diğer başlıca pazarları arasında yer almaktadır. Rusya nın SSG dış ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı %8,8 dir. Tablo 10. Rusya nın SSG İhracatında Başlıca Ülkeler 2009 2010 %Değişim Ülke adet $ $/adet adet $ $/adet adet $ 1 Kazakistan 427.185 9.955.268 23,3 219.807 5.619.184 25,6-48,5-43,6 2 Özbekistan 40.754 913.794 22,4 37.428 991.598 26,5-8,2 8,5 3 Ukrayna 28.276 861.449 30,5 26.797 754.027 28,1-5,2-12,5 4 Çek Cum. 7.658 195.520 25,5 20.577 482.661 23,5 168,7 146,9 5 Belçika 3.478 125.027 35,9 5.730 212.168 37,0 64,7 69,7 6 Azerbaycan 18.982 548.997 28,9 3.326 179.811 54,1-82,5-67,2 7 Gürcistan 4.446 151.051 34,0 2.748 153.471 55,8-38,2 1,6 8 Letonya 0 0-2.764 115.600 41,8 - - 9 Moldova 4.155 128.530 30,9 3.262 97.147 29,8-21,5-24,4 10 Türkmenistan 0 0-36 29.754 826,5 - - 11 Kırgızistan 1.482 48.022 32,4 374 19.453 52,0-74,8-59,5 12 Moğolistan 1.450 25.564 17,6 510 11.088 21,7-64,8-56,6 13 İngiltere 2.170 36.588 16,9 1 7.250 7.250,0-100,0-80,2 14 Tacikistan 1.918 9.568 5,0 370 4.095 11,1-80,7-57,2 15 Litvanya 0 0-18 1.040 - - - 16 Almanya 0 0-1 348 348,0 - - 17 Ermenistan 15 3.850 256,7 2 196 98,0-86,7-94,9 18 İtalya 0 0-1 192 192,0 - - 19 Finlandiya 0 0-3 96 32,0 - - 20 Bulgaristan 1.577 306.392 194,3 0 0 - -100,0-100,0 21 Çin 197 7.983 40,5 0 0 - -100,0-100,0 22 Kıbrıs 4 261 65,3 0 0 - -100,0-100,0 23 İran 2 59.548-0 0 - -100,0-100,0

24 Panama 1 87 87,0 0 0 - -100,0-100,0 25 Papua Yeni Gine 8 544 68,0 0 0 - -100,0-100,0 26 Romanya 93 3.297 35,5 0 0-100,0-100,0 Toplam 543.851 13.381.340 24,6 323.755 8.679.179 26,8-40,5-35,1 Tablo 11. Alt Ürün Grupları Bazında Rusya nın SSG İhracatı GTİP 2007 2008 2009 2010 adet $ adet $ adet $ adet $ 6910.10 180.827 3.905.904 138.798 3.947.492 157.961 3.608.850 66.358 2.057.959 6910.90 438.426 10.472.970 330.410 9.886.385 385.890 9.772.490 257.397 6.621.220 Toplam 619.253 14.378.874 469.208 13.833.877 543.851 13.381.340 323.755 8.679.179 III.2. İthalat Rusya SSG pazarının ihtiyacının karşılanmasında ithalat önemli rol oynamaktadır. Rusya nın SSG ithalatı değer bazında SKM ithalatının dörtte biri düzeyindir. 2010 yılında miktarda %7,2 değerde de %20,8 artışla 2,4 milyon adet 98,4 milyon $ SSG ithal eden ülkenin bu sektördeki en önemli tedarikçisi Çin dir. Ukrayna ve İtalya ise Çin i takip etmektedir. Bu üç ülke 2010 yılında Rusya nın SSG ithalatının değer bazında yarısından fazlasını oluşturmuştur. Ülkemiz Rusya SSG pazarında 12. sıradaki tedarikçi ülke konumundadır. Tablo 12. Rusya nın SSG İthalatında Başlıca Ülkeler 2009 2010 %Değişim Ülke adet $ $/adet adet $ $/adet adet $ 1 Çin 694.525 17.715.075 25,5 843.633 22.713.014 26,9 21,5 28,2 2 Ukrayna 871.370 14.212.271 16,3 819.292 19.632.154 24,0-6,0 38,1 3 İtalya 61.244 7.770.711 126,9 89.356 10.581.170 118,4 45,9 36,2 4 Bulgaristan 85.832 4.375.967 51,0 134.946 7.589.468 56,2 57,2 73,4 5 Almanya 44.166 8.341.987 188,9 33.151 6.783.997 204,6-24,9-18,7 6 Polonya 224.290 7.748.050 34,5 180.915 6.435.655 35,6-19,3-16,9 7 İsveç 24.724 2.405.557 97,3 39.149 3.790.079 96,8 58,3 57,6 8 İspanya 70.439 4.472.778 63,5 53.465 3.481.857 65,1-24,1-22,2 9 Fransa 27.988 3.292.032 117,6 27.770 3.251.813 117,1-0,8-1,2 10 Çek Cum. 44.432 2.321.009 52,2 57.832 3.078.638 53,2 30,2 32,6

11 İngiltere 9.357 526.795 56,3 42.393 2.683.676 63,3 353,1 409,4 12 Türkiye 37.130 1.703.413 45,9 44.436 2.413.577 54,3 19,7 41,7 13 Finlandiya 22.954 2.579.483 112,4 17.510 1.695.528 96,8-23,7-34,3 14 Vietnam 23.776 693.316 29,2 28.787 922.217 32,0 21,1 33,0 15 Tayland 8.844 444.469 50,3 13.402 691.609 51,6 51,5 55,6 16 Avusturya 2.192 409.074 186,6 3.550 565.883 159,4 62,0 38,3 17 Hollanda 2.523 435.367 172,6 2.563 403.387 157,4 1,6-7,3 18 İsviçre 302 67.064 222,1 2.378 346.187 145,6 687,4 416,2 19 Slovenya 3.688 317.560 86,1 2.481 235.020 94,7-32,7-26,0 20 Japonya 409 255.512 624,7 168 193.319 1.150,7-58,9-24,3 21 Fas 11.577 566.433 48,9 5.890 187.405 31,8-49,1-66,9 22 Portekiz 4.756 247.560 52,1 3.579 181.403 50,7-24,7-26,7 23 ABD 194 74.616 384,6 485 145.538 300,1 150,0 95,0 24 Macaristan 95 30.395 319,9 812 117.646 144,9 754,7 287,1 25 Romanya 132 43.855 332,2 447 73.419 164,2 238,6 67,4 Diğer 10.706 462.492 43,2 3.963 235.011 59,3-63,0-49,2 Toplam 2.287.645 81.512.841 35,6 2.452.353 98.428.670 40,1 7,2 20,8 Tablo 13. Alt Ürün Grupları Bazında Rusya nın SSG İthalatı GTİP 2007 2008 2009 2010 bin adet bin $ bin adet bin $ bin adet bin $ bin adet bin $ 6910.10 1.410 23.598 1.502 33.647 923 17.401 677 19.058 6910.90 3.116 112.256 2.965 110.939 1.365 64.112 1.775 79.371 Toplam 4.526 135.854 4.467 144.586 2.288 81.513 2.452 98.429 IV. Dış Ticaret Politikası, Vergiler ve Önemli Bazı Bilgiler Rusya nın; BDT Ülkeleri ile Serbest Ticaret Anlaşması, AB ile Şubat 1996 dan itibaren geçerli olan ortaklık ve işbirliği anlaşması 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren Beyaz Rusya ve Kazakistan ile birlikte kurulan Gümrük Birliği

bulunmaktadır. Dünya Ticaret Örgütü ne üyelik müzakereleri de sürmektedir. Rusya, 2006-2007 yıllarında BDT üyesi ülkelere sağlamakta olduğu ucuz enerji desteğini önemli ölçüde daraltmıştır. Bu da ülkenin ucuz gazı bundan böyle Sovyet dönemi sonrası bir işbirliği desteği olarak kullanmayacağı anlamına gelmektedir. Bununla birlikte, Rusya nın Sovyet dönemi sonrasında yeniden ekonomik entegrasyon için BDT yerine Avrasya Ekonomik Topluluğu nu (Eurosec) daha verimli bir araç olarak görmeye başladığı gözlenmektedir. 2000 yılında kurulan Eurosec halihazırda Rusya, Beyaz Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan dan oluşmakta olup, Ermenistan, Ukrayna ve Moldova üyelik öncesi gözlemci statüsündedir. 250 milyon nüfuslu potansiyel bir pazar olan Eurosec in birinci hedefi bir Gümrük Birliği oluşturmaktadır. Eurosec, 2006 yılında entegre bir döviz piyasası kurulması yönünde anlaşmaya varmıştır. Rusya ve Kazakistan bölgeye finansman sağlanması amacına yönelik olarakavrasya Kalkınma Bankası nı kurmuştur. Banka 1,5 milyar $ tutarında kayıtlı sermayeye sahiptir. Rusya tarafından ihraç ürünlerimizin ülkeye girişine getirilen kolaylık, ülkemizin ithalatta uygulanan ülke preferans sistemine dahil edilmesidir. Sovyet döneminden beri (1974) uygulanan bu sistem, 1992 yılında tekrar düzenlenmiş olup, ülkemiz gelişmekte olan ülkeler statüsünde mütalaa edilerek Rusya ya ihraç edilecek Türk mallarının %25 oranında gümrük vergisi indirimi ile ülkeye girmesine imkan sağlamıştır. Ancak Rusya, ithalatta uyguladığı Genel Preferanslar Sistemine (GSP) dahil madde gruplarında bir azaltmaya gitmiştir. Bu uygulama ile ülkemizin belli başlı ihraç ürünlerinden tekstil, deri eşya, şekerleme mamulleri, makarna, temizlik malzemeleri, bisküviler liste dışında kalmıştır. Diğer taraftan, 6907, 6908, 6910 nolu GTİP de bulunan seramik kaplama malzemeleri ile seramik sağlık gereçleri GSP kapsamında yer almamaktadır. Rusya da ithal mallar genel olarak üç çeşit vergiye tabidir: Bunlar; Gümrük Vergileri, KDV, bazı ürünlere uygulanmakta olan özel tüketim vergileri. Gümrük vergileri; yüzde olarak ya da birim başına Avro cinsinden veya bu iki yöntemin birleşimi üzerinden uygulanmaktadır. Rusya da birçok mal grubunda gümrük kıymetlerinin tespiti açısından referans fiyat uygulaması yapılmaktadır. Rus Gümrük İdaresince fiyat açısından riskli olduğu değerlendirilen bazı mallarda belirlenen asgari kıymetlerin altında kalan beyanlar kabul edilememekte, malın girişine ancak asgari kıymet üzerinden vergi alınması kaydıyla izin verilmektedir. Bu uygulama Gümrük Teşkilatı içinde sirküler yoluyla yürütülmekte ve kamuya ilan edilmemektedir. Buna karşın, referans fiyat uygulaması bulunmayan mallar açısından ise, beyan edilen fiyatların gerçeğe uygunluğunu tespitte her bir gümrük kapısı bağımsız hareket edebilmektedir. Rus gümrük tarife sistemi dört kademelidir. BDT ülkelerinden gelen ithalatta gümrük vergisi muafiyeti bulunmaktadır. MFN statüsündeki ülkelerden (AB dahil 130 ülke) ithalatta en düşük gümrük vergisi oranları uygulanmaktadır. Dört gruptan oluşan gümrük vergileri %5, %10, %15 ve %20 oranından uygulanmaktadır. Yalnızca beyaz şeker, otomobiller, sigara, kümes hayvanları gibi bazı belirli ürünler dört grup haricinde yüksek oranda vergilendirilmektedir. Ülkemize uygulanan gümrük vergisi oranı; kg fiyatı 0,06 euro dan düşük olmamak kaydıyla Seramik Kaplama Malzemelerinde %15, Seramik Sağlık Gereçleri nde ise kg fiyatı 0,24 euro dan az olmamak kaydıyla yine %15 dir. KDV ise %18 olup, sınırlı temel gıda malları ile çocuklara yönelik gıda ve giysilerde bu oran %10 dur. Özel tüketim vergisi de; alkol, bira, sigara, puro, tütün, petrol, düşük oktanlı otomobil benzini, yüksek oktanlı gaz, dizel yakıt, makine yağları, 90 beygir üzerindeki otomobillere uygulanmaktadır. Rusya tarafından uygulanmakta olan vergilere http://www.alta.ru/taksa-online/en adresinden ulaşılması mümkündür. Diğer taraftan, Rusya ya ithal edilen mallar için malın adı, orijini, net ağırlığı, malın terkibi, üretim yılı, raf ömrü, besleyici değeri, kullanım koşulları gibi bilgilerin etikette Rusça olarak yer alması gerekmektedir. Söz konusu şartlar her bir mal için GOSSTANDART tan temin edilebilmektedir. Bunun yanı sıra, Rusya ya ithal edilen mallar için Rusya standartlarına uygunluk belgesinin gümrük mercilerine ibrazı gerekmektedir. Standart veya standartlara uygunluk belgesi olmayan malların ithaline izin verilmemektedir. Söz konusu belgeyi vermeye yetkili merci ise GOSSTANDART (www.gost.ru) tır. Anılan kuruluş tarafından, Rusya içinde veya ülke dışında oluşturduğu test ve ölçüm merkezleri vasıtasıyla sertifika düzenlenmektedir. Rus standartlarına uygunluk belirli bir ihraç partisi için alınabileceği gibi, belirli bir ürün için de alınabilmektedir.

Standartlara uygunluk belgesinin fiili ithalat anında geçerlilik süresinin dolmamış olması gerekmektedir. GOSSTANDART tanımladığı standart normlarını uygulamak üzere laboratuarlar oluşturabilmekte, söz konusu laboratuarlar tarafından düzenlenen sertifikalar Rusya çapında geçerli olmaktadır. GOSSTANDART hangi ürün için hangi üniteye başvurulması gerektiği konusunda talep sahiplerine bilgi verebilmektedir. Rusya dışında üretim yapan firma ve kuruluşların üretim mahallinde test talepleri, bu işlem için gerekli harcamaların başvuru sahibince karşılanması halinde kabul edilebilmektedir. TSE ile GOSSTANDART arasında yapılan bir anlaşma çerçevesinde laboratuarların karşılıklı akreditasyonu konusunda çalışmalar devam etmekte olup, bu konuda gelişme sağlanması halinde belirlenecek Türk laboratuarlarınca verilecek uygunluk sertifikası Rusya tarafından kabul görecektir. GOST-R Uygunluk Belgesi GOSSTANDART ın Rusya da akredite ettiği firmalardan alınabileceği gibi Türkiye den de bazı firmaların aracılığı ile temin edilmesi mümkündür. T.C. Moskova Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği ne aracılık yaptığını bildiren firmalara ait bilgilere aşağıdaki linkden ulaşılabilmektedir. http://www.musavirlikler.gov.tr/altdetay.cfm?altalanid=2327&dil=tr&ulke=rf V. Kaynaklar UN Statistics Division (COMTRADE) Interim Techininal Report, National Environmental Harmonisation Strategy, Legal Gap Analysis, EU-Russia Cooperation Programme Tile International 2011/1 Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporu, 2011, TOBB Rusya Federasyonu Ülke Raporu, Nisan 2011, İGEME