VERG S RKÜLER NO: 2012/07 TAR H: 19.01.2012 KONU Gelir Vergisi Kanunu nun Geçici 67 nci Maddesi Kapsam nda Türev Ürünlerden Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesine Yönelik Aç klamalar n Yer Ald Gelir Vergisi Genel Tebli i Resmi Gazete de Yay nlanm r. Maliye Bakanl taraf ndan 19.01.2012 tarih ve 28178 say Resmi Gazete'de yay mlanan 282 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli i ile; Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsam ndaki türev ürünlerden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine ili kin aç klamalara yer verilmi tir. Bu do rultuda; 1- Kurumlar n kendi aralar nda yapm olduklar sözle melere ili kin olarak elde ettikleri kazançlar n, söz konusu kurumlar n Türkiye de i yeri veya daimi temsilcili i bulunup bulunmamas na göre tevkifata tabi tutulup tutulmayaca, 2- Forward sözle meleri kapsam nda elde elden gelirlerden yap lacak tevkifata ili kin uygulamalar, 3- Swap i lemleri (para swap, faiz swap ) kapsam nda elde edilen gelirlerden yap lacak tevkifata ili kin uygulamalar, 4- Opsiyon sözle meleri kapsam nda elde elden gelirlerden yap lacak tevkifata ili kin uygulamalar, 5- Vadeli lem ve Opsiyon Borsas kapsam nda elde edilen gelirlerden yap lacak tevkifata ili kin uygulamalar, 6- Arac Kurulu Varantlar ndan elde edilen kazançlardan yap lacak tevkifata ili kin uygulamalar hakk nda aç klamalar yap lm olup söz konusu tebli yaz z ekinde sunulmu tur. Sayg lar zla.
19 Ocak 2012 PER EMBE Resmî Gazete Say : 28178 Maliye Bakanl ndan: GEL R VERG GENEL TEBL (SER NO: 282) 193 say Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinde, menkul k ymetler ve di er sermaye piyasas araçlar n elde tutulmas ve elden ç kar lmas ndan sa lanan gelirler ile mevduat faizleri, repo gelirleri ve kat m bankalar ndan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine yönelik düzenlemelere yer verilmi olup, söz konusu maddede yer alan hükümlere ili kin ayr nt aç klamalar, 257 (1), 258 (2), 263 (3), 269 (4), 277 (5) ve 279 (6) seri numaral Gelir Vergisi Genel Tebli lerinde yap lm r. Bu Tebli de, Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsam nda türev ürünlerden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine ili kin aç klamalara yer verilmektedir. 1. Yasal Mevzuat Vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinin di er sermaye piyasas arac addolunmak suretiyle Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsam nda tevkif yoluyla vergilendirilmesini sa layan, söz konusu maddenin (13) numaral f kras ile vadeli i lem ve opsiyon borsalar nda yap lan i lemler ile tam ve dar mükellef kurumlar n aralar nda yapt klar sözle melere ili kin düzenlemelerin yer ald (14) numaral f kra a daki gibidir; (13) Bu maddede geçen menkul k ymet ve di er sermaye piyasas arac ifadesi, özel bir belirleme yap lmad sürece Türkiye'de ihraç edilmi ve Sermaye Piyasas Kurulunca kayda al nm ve/veya Türkiye'de kurulu menkul k ymet ve vadeli i lem ve opsiyon borsalar nda lem gören menkul k ymetler veya di er sermaye piyasas araçlar ile kayda al nmam olsa veya menkul k ymet ve vadeli i lem borsalar nda i lem görmese dahi Hazinece veya di er kamu tüzel ki ilerince ihraç edilecek her türlü menkul k ymet veya di er sermaye piyasas arac ifade eder. Bankalar n ve arac kurumlar n taraf oldu u veya bunlar arac yla yap lan; belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte, ekonomik veya finansal göstergeye dayal olarak düzenlenenler de dahil olmak üzere, para veya sermaye piyasas arac, mal, ymetli madeni ve dövizi alma, satma, de tirme hak ve/veya yükümlülü ünü veren vadeli lem ve opsiyon sözle meleri bu madde uygulamas nda di er sermaye piyasas arac addolunur. (14) Türkiye'de kurulu vadeli i lem ve opsiyon borsalar nda 31/12/2008 tarihine kadar yap lan i lemlerden elde edilen kazançlar için (1) numaral f krada belirtilen tevkifat oran s r olarak uygulan r. Tam ve dar mükellef kurumlar n (Türkiye'de i yeri veya daimi temsilci arac yla faaliyette bulunmayanlar hariç) aralar nda yapt klar vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinden do an kazançlar bak ndan bu madde hükümleri uygulanmaz. u kadar
ki banka ve benzeri finans kurumlar için Türkiye'de i yeri veya daimi temsilci arac yla faaliyette bulunma art aranmaz. Söz konusu (14) numaral f kra hükmü uyar nca kurumlar n aralar nda yapt klar vadeli lem ve opsiyon sözle melerinden do an kazançlar n geçici 67 nci madde uygulamas kar ndaki durumu tablo halinde gösterilmi tir. Sözle menin Taraflar Daimi Temsilci/ yeri Geçici 67 nci Mad. Göre Tevkifat Tam Mük. Kurum Tam Mük. Kurum - Yap lmayacak Dar Mük. Kurum Tam Mük. Kurum Var Yap lmayacak Dar Mük. Kurum Tam Mük. Kurum Yok Yap lacak Dar Mük. Banka ve Benzeri Finans Kurumu Tam Mük. Kurum Dar Mük. Banka ve Benzeri Finans Kurumu Tam Mük. Kurum Var Yok Yap lmayacak Yap lmayacak Türkiye de i yeri veya daimi temsilci arac yla faaliyette bulunmayan dar mükellef kurumlar için tevkifat yap lmas öngörülen durumda, 5520 say Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci f kras kapsam ndaki mükellefler ile münhas ran menkul k ymet ve di er sermaye piyasas arac getirileri ile de er art kazançlar elde etmek ve bunlara ba haklar kullanmak amac yla faaliyette bulunan mükelleflerden 2499 say Sermaye Piyasas Kanununa göre kurulan yat m fonlar ve yat m ortakl klar yla benzer nitelikte oldu u Maliye Bakanl nca belirlenenler için uygulanacak tevkifat oran % 0 d r. Bu kapsamda, baz türev ürünlerin geçici 67 nci maddeye göre vergilendirilmesine ili kin temel esaslar a da aç klanmaktad r. 2. Forward Sözle meleri Forward sözle mesi, taraflardan birinin sözle meye konu olan finansal varl sözle mede belirlenen fiyat üzerinden gelecekteki belirli bir tarihte sat n almas, kar taraf n da sözle meye konu finansal varl satmas art ko an bir sözle me türüdür. Sözle meye konu varl n fiyat, miktar ve teslim tarihinin sözle me tarihinde belirlendi i forward i lemlerinde, i lemin karla sonuçlanmas durumunda, sözle meye baz al nan
ymetin piyasa fiyat na göre olu an de eri ile i lem fiyat na (kullan m fiyat na) göre olu an de eri aras ndaki fark tevkifat matrah olu turacakt r. Buna göre, forward sözle mesinin hükmünden yararlan ld anda, sözle meye baz al nan ymetin piyasa fiyat na göre olu an de eri ile i lem fiyat na göre olu an de eri aras ndaki fark üzerinden sözle menin sona erdi i tarih itibar yla bankalar ve arac kurumlar taraf ndan tevkifat yap lacakt r. Örnek 1: Bay (A) n n 4/1/2011 tarihinde (Y) Bankas ile yapm oldu u 3 ay vadeli forward USD al m sözle mesine ili kin veriler a da yer almaktad r. lem Tarihi : 4/1/2011 Vade Tarihi : 4/4/2011 Sözle me Tutar : 1.000.000 USD Sözle me Kuru : 1,4890 Vadede Spot Kur : 1,5268 Sözle meye baz al nan Sözle meye baz al nan Tevkifat Matrah = k ymetin piyasa fiyat na - k ymetin i lem (kullan m) fiyat na göre olu an de eri göre olu an de eri Tevkifat Matrah = 1.000.000 USD * (1,5268-1,4890) = 37.800 TL Banka taraf ndan Bay (A) n n elde etmi oldu u 37.800 TL kazanç üzerinden % 10 oran nda tevkifat yap lacakt r. 3. Swap lemleri Swap, iki taraf n belirli bir zaman dilimi içinde farkl faiz ödemelerini ve/veya farkl para birimlerini kar kl olarak de tirdikleri bir takas sözle mesidir. 3.1. Para Swap Taraflar n önceden anla klar oran ve ko ullarda belirli miktardaki para birimlerini de tirmek suretiyle gerçekle tirdikleri para swap i leminde, farkl para birimlerinin kar kl olarak de tirilmesi sonucunda ortaya ç kan gelir tevkifat matrah olu turacakt r. Buna göre tevkifat matrah, ilk de im tarihindeki kura göre hesaplanan de er ile sözle mede vadedeki de im için belirlenen kura göre olu an de er aras ndaki farka e it olacakt r.
Örnek 2: Bay (B) nin (Y) Bankas ile yapm oldu u USD/TL para swap sözle mesine ili kin veriler a da yer almaktad r. lem Tarihi : 25/4/2011 Vade Tarihi : 24/5/2011 lem Tarihindeki Kur : 1,5112 Sözle me Kuru : 1,5220 Bay (B) sözle me tarihinde (sözle menin spot baca ), 20.000.000 USD kar olarak 30.224.000 TL vermi, vadede ise (sözle menin forward baca ) 20.000.000 USD verip 30.440.000 TL alm r. Bay (B) nin bu i lemi (30.440.000-30.224.000) 216.000 TL karla sonuçlanm olup, söz konusu kar üzerinden % 10 oran nda tevkifat yap lacakt r. Örnek 3: Bayan (C) nin (Z) Bankas ile yapm oldu u EURO/USD para swap sözle mesine ili kin veriler a da yer almaktad r. lem Tarihi : 27/5/2011 Vade Tarihi : 26/6/2011 lem Tarihindeki Kur : 1,4239 Sözle me Kuru : 1,4230 Bayan (C) sözle me tarihinde (sözle menin spot baca ), 25.000.000 EURO kar olarak 35.597.500 USD vermi, vadede ise (sözle menin forward baca ) 25.000.000 EURO verip 35.575.000 USD alm r. Bayan (C) nin bu i lemi (35.575.000-35.597.500) 22.500 USD zararla sonuçlanm olup, olu an zarar n 257, 258 ve 269 seri numaral Gelir Vergisi Genel Tebli lerinde yer alan aç klamalar çerçevesinde ayn tür i lemlerden do an karlardan mahsubu mümkün bulunmaktad r. 3.2. Faiz Swap Faiz swap, gösterge bir anapara tutar üzerinden farkl faiz oran esaslar na göre hesaplanacak faizlerin iki taraf aras nda anla lan vadelerde de imini öngören bir sözle me çe idi olup, ayn para biriminden olan borçlar n sadece faiz ödemelerinin yap de mekte, anapara de imi gerçekle memektedir. Faiz swap i lemlerinde, faiz ödemelerinin de imi nedeniyle ödeme dönemleri itibar yla hesaplanan net kazanç tutarlar tevkifat matrah olu turacakt r.
Bu çerçevede, faiz ödemelerinin bir takvim y içerisinde kar kl olarak ayn tarihlerde gerçekle mesi (çak ma) durumunda her bir ödeme tarihi itibar yla hesaplanan net kazanç tutar tevkifat matrah olu turacakt r. Ödeme tarihlerinin bir k sm n çak mas durumunda ise, bir takvim y a lmamak suretiyle ödemelerin çak tarihler itibar yla, mü teri taraf ndan ödenen faiz tutarlar ile mü teriye o tarihe kadar yap lan faiz ödemelerinin tamam kar la lmak suretiyle net kazanç tutar tespit edilecektir. Ödeme dönemleri itibar yla ortaya ç kan zararlar n ise, takvim y a lmamak kayd yla, 257, 258 ve 269 seri numaral Gelir Vergisi Genel Tebli lerinde yer alan aç klamalar çerçevesinde izleyen dönemlerde ayn tür i lemlerden do an gelirlerden mahsubu mümkündür. Takvim y sonuna kadar mahsup edilemeyen zararlar ise ihtiyari beyanname yoluyla mahsup edilebilecektir. Örnek 4: Bay (D) nin, 10.000.000 USD tutar ndaki 2 y l vadeli 6 ayda bir LIBOR faiz ödemeli borcundan do an yükümlülü ünü yerine getirebilmek amac yla 30/7/2010 tarihinde, (Z) Bankas ile % 4 faiz oran üzerinden yapm oldu u 2 y l vadeli 6 ayda bir faiz ödemeli swap sözle mesine ili kin veriler a da yer almaktad r. Sözle me Tutar : 10.000.000 USD Sözle me Tarihi : 30/7/2010 Sabit Faiz : % 4 De ken Faiz : USD LIBOR Faiz Ödeme Tarihleri: LIBOR Döviz Kuru 31/1/2011 % 4,5 1,60 29/7/2011 % 3,8 1,67 31/1/2012 % 4,1 1,61 31/7/2012 % 3,7 1,71 FA Z ÖDEME TAR HLER LIBOR (Z) BANKASI TARAFINDAN BAY (D) YE BAY (D) N N (Z) BANKASINA ÖDED FA Z TEVK FAT MATRAHI TEVK FAT TUTARI
ÖDENEN FA Z 31/1/2011 % 4,5 225.000 USD (225,000*1,60=360.000) 200.000 USD (200.000*1,60 = 320.000) 40.000 TL 4.000 TL 29/7/2011 % 3,8 190.000 USD (190.000*1,67 =317.300) 200.000 USD (200.000*1,67 = 334.000) (16.700 TL) - 31/1/2012 % 4,1 205.000 USD (205.000*1,61=330.050) 200.000 USD (200.000*1,61 = 322.000) 8.050 TL 805 TL 31/7/2012 % 3,7 185.000 USD (185.000*1,71=316.350) 200.000 USD (200.000*1,71= 342.000) (25.650 TL) - Bu durumda, Bay (D) 31/1/2011 ve 31/1/2012 tarihlerinde de ken faizden sabit faize geçmi olmas nedeniyle avantajl durumda olup, 31/1/2011 tarihinde faiz swap i leminden do an net kazanç tutar 40.000 TL, 31/1/2012 tarihinde faiz swap i leminden do an net kazanç tutar da 8.050 TL dir. 29/7/2011 ve 31/7/2012 tarihlerinde ise, Bay (D) zararl durumda olup, bu zarar ayn dönemde gerçekle tirilen ayn tür i lemlerin konsolide edilmesi yoluyla yok edilemezse, ilgili llar n izleyen üçer ayl k dönemlerinde ayn tür i lemlerden do an kardan mahsup edilebilecektir. Böyle bir kar n bulunmamas nedeniyle mahsup edilemeyen zarar tutarlar ise ihtiyari beyanname yoluyla mahsup edilebilecektir. Örnek 5: Bay (E) nin, 10.000.000 USD tutar ndaki 2 y l vadeli 3 ayda bir LIBOR faiz ödemeli borcundan do an yükümlülü ünü yerine getirebilmek amac yla 30/7/2010 tarihinde, (Z) Bankas ile % 4 faiz oran üzerinden yapm oldu u 2 y l vadeli 6 ayda bir faiz ödemeli swap sözle mesine ili kin veriler a da yer almaktad r. Sözle me Tutar : 10.000.000 USD Sözle me Tarihi : 30/7/2010 Sabit Faiz : % 4 De ken Faiz : USD LIBOR
Faiz Ödeme Tarihleri: Bay (E) (Z) Bankas LIBOR Döviz Kuru 28/10/2010 % 5,1 1,60 31/1/2011 31/1/2011 % 4,5 1,62 29/4/2011 % 2,6 1,64 29/7/2011 29/7/2011 % 3,8 1,67 28/10/2011 % 4,0 1,66 31/1/2012 31/1/2012 % 4,1 1,61 30/4/2012 % 3,9 1,67 31/7/2012 31/7/2012 % 4,0 1,71 FA Z ÖDEME TAR HLER BAY (E) (Z) BANKASI LIBOR (Z) BANKASI TARAFINDAN BAY (E) YE ÖDENEN FA Z BAY (E) N N (Z) BANKASINA ÖDED FA Z TEVK FAT MATRAHI TEVK FAT TUTARI 28/10/2010 % 5,1 127.500 USD (127.500*1,60= 204.000) 204.000 TL 20.400 TL 200.000 USD 31/1/2011 31/1/2011 % 4,5 112.500 USD (112.500*1,62= 182.250) (200.000*1,62 = 324.000) (141.750) - 29/4/2011 % 2,6 65.000 USD (65.000*1,64= 106.600) (35.150 )
95.000 USD 200.000 USD 29/7/2011 29/7/2011 % 3,8 (95.000*1,67= 158.650) (200.000*1,67= 334.000) (210.500) - 100.000 USD 28/10/2011 % 4,0 (100.000*1,66= 166.000) (44.500) - 102.500 USD 200.000 USD 31/1/2012 31/1/2012 % 4,1 (102.500*1,61= 165.025) (200.000*1,61= 322.000) (156.975) - 97.500 USD 30/4/2012 % 3,9 (97.500*1,67= 162.825) 5.850 TL - 31/7/2012 31/7/2012 % 4,0 100.000USD (100.000*1,71= 171.000) 200.000 USD (200.000*1,71= 342.000) (165.150) - Bu durumda, bir takvim y a lmamak suretiyle ödemelerin çak tarihler itibar yla net kazanç tutar n hesaplanmas gerekece inden, ayn takvim y içinde ba kaca ödemelerin çak bir tarih bulunmamas nedeniyle 28/10/2010 tarihi itibar yla (Z) Bankas taraf ndan Bay (E) lehine ödenen 204.000 TL faiz tutar üzerinden, % 10 oran nda tevkifat yap lmas gerekmektedir. Kar kl ödemelerin çak 31/1/2011 tarihi itibar yla Bay (E) zararl durumda olup, 141.750 TL tutar ndaki zarar izleyen üçer ayl k tevkifat dönemlerine aktar lm r. Zarar mahsubu sonucunda ödemelerin ikinci kez çak 29/7/2011 tarihinde de Bay (E) zarar etmi (210.500) olup, bu zarar tutar n izleyen üçer ayl k döneme aktar lmas sonucu 28/10/2011 tarihinde de tevkifata konu net kazanç tutar do mam r. Bu tarih itibar yla ortaya ç kan toplam 44.500 TL zarar tutar ise izleyen takvim y na aktar lamayaca ndan ihtiyari beyan yoluyla mahsup yoluna gidilebilecektir. zleyen takvim y nda kar kl ödemelerin çak 31/1/2012 tarihinde Bay (E) 156.975 TL zararl durumda olup daha önceki dönemlerde de yap ld üzere, bu zarar tutar n izleyen üçer ayl k dönemlerdeki kazanç tutar ndan mahsup edilmesi sonucunda ödemelerin
tekrar çak 31/7/2012 tarihi itibar yla da Bay (E) nin tevkifata konu bir kazanc do mam r. Dolay yla, Bay (E) bu i lemle ilgili olarak 28/10/2010 tarihinde 20.400 TL vergi ödemi olup, sözle menin kalan dönemlerinde ise takvim y a lmamak suretiyle zarar tutarlar n izleyen üçer ayl k tevkifat dönemlerine aktar lmas sonucunda tevkifata tabi kazanç do mam r. Örnek 6: Dar mükellef Bayan (F) nin (lehdar), 15.000.000 EURO tutar ndaki 2 y l vadeli 6 ayda bir LIBOR faiz ödemeli borcuna ili kin yükümlülü ünü yerine getirebilmek amac yla, 30/8/2010 tarihinde Türkiye de bulunan (Y) Bankas ile % 5 faiz oran yla yapm oldu u 2 y l vadeli 6 ayda bir faiz ödemeli swap sözle mesine ili kin veriler a da yer almaktad r. Sözle me Tutar : 15.000.000 EURO Sözle me Tarihi : 30/8/2010 Sabit Faiz : % 5 De ken faiz : EURO LIBOR Faiz De im Tarihleri: LIBOR Döviz Kuru 28/2/2011 % 4,7 1,59 29/8/2011 % 4,8 1,76 29/2/2012 % 5,3 1,73 31/8/2012 % 5,6 1,78 FA Z ÖDEME TAR HLER LIBOR (Y) BANKASI TARAFINDAN BAYAN (F) YE ÖDENEN FA Z BAY (F) N N (Y) BANKASINA ÖDED FA Z TEVK FAT MATRAHI TEVK FAT TUTARI 28/2/2011 % 4,7 352.500 EURO (352.500*1,59=560.475) 375.000 EURO (375.000*1,59=596.250) (35.775) - 29/8/2011 % 4,8 360.000 EURO (360.000*1,76=633.600) 375.000 EURO (26.400) -
(375.000*1,76=660.000) 29/2/2012 % 5,3 397.500 EURO (397.500*1,73=687.675) 375.000 EURO (375.000*1,73=648.750) 38.925 TL 3.892,50 TL 31/8/2012 % 5,6 420.000 EURO (420.000*1,78=747.600) 375.000 EURO (375.000*1,78=667.500) 80.100 TL 8.010 TL Dar mükellef Bayan (F) nin yapm oldu u swap sözle mesi dolay yla 29/2/2012 tarihinde elde etmi oldu u 38.925 TL gelir ile 31/8/2012 tarihinde elde etmi oldu u 80.100 TL gelir üzerinden % 10 oran nda tevkifat yap lacakt r. 4. Opsiyon Sözle meleri Belirli bir miktardaki varl (fiziksel emtia veya finansal varl k) belirli bir fiyattan gelecekte belirli bir tarihte sat n alma veya satma hakk sa layan opsiyon sözle melerinde, sat n alma veya satma hakk n kullan lmas suretiyle gelir elde edilmesi halinde tevkifat matrah, sözle meye baz al nan k ymetin piyasa fiyat na göre olu an de eri ile i lem fiyat na göre olu an de eri aras ndaki farktan, ödenen opsiyon priminin dü ülmesi suretiyle hesaplanacakt r. Opsiyon Primi, prim ödemesinin yap ld tarihte geçerli olan kur üzerinden Türk Liras na çevrilmek suretiyle hesaplanacakt r. Örnek 7: Bayan (G), 14/1/2011 tarihinde (Z) Bankas ile yapt 6 ay vadeli opsiyon sözle mesi ile EURO al m hakk elde etmi olup, söz konusu sözle meye ili kin veriler da yer almaktad r. Opsiyon priminin sözle menin yap ld tarihte ödendi i varsay lm r. Sözle me Tutar : 1.500.000 EURO Vade Tarihi : 14/7/2011 lem An ndaki Kur : 2,0630 Opsiyon Kuru : 2,1200 Vadede Spot Kur : 2,3250 Opsiyon Primi : 15.000 EURO (1.500.000*% 1)
Tevkifat Sözle meye baz al nan Sözle meye baz al nan Opsiyon Matrah = ( k ymetin piyasa fiyat na - k ymetin i lem fiyat na ) - Primi göre olu an de eri göre olu an de eri Tevkifat Matrah = 1.500.000 EURO * (2,3250-2,1200) - (15.000*2,0630) = 307.500 30.945 = 276.555 TL Bu durumda, (Z) Bankas taraf ndan Bayan (G) nin elde etmi oldu u 276.555 TL kazanç üzerinden % 10 oran nda tevkifat yap lacakt r. Sat n alma/satma hakk n kullan lmad durumda ödenen opsiyon primi ise zarar olarak dikkate al nacakt r. 5. Vadeli lem ve Opsiyon Borsas lemleri Gelir Vergisi Kanununun 6009 say Kanunla de ik geçici 67 nci maddesinin (1) numaral f kras kapsam nda, banka ve arac kurumlar n menkul k ymetler ve di er sermaye piyasas araçlar ndan elde edilen gelirler üzerinden yapmakla yükümlü olduklar tevkifat, 5520 say Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci f kras kapsam ndaki mükellefler ile münhas ran menkul k ymet ve di er sermaye piyasas arac getirileri ile de er art kazançlar elde etmek ve bunlara ba haklar kullanmak amac yla faaliyette bulunan mükelleflerden 2499 say Sermaye Piyasas Kanununa göre kurulan yat m fonlar ve yat m ortakl klar yla benzer nitelikte oldu u Maliye Bakanl nca belirlenenler için 1/10/2010 tarihinden itibaren % 0 oran nda uygulanacakt r. Di er taraftan, 27/9/2010 tarihli ve 2010/926 say Bakanlar Kurulu Karar (7) ile 193 say Kanunun geçici 67 nci maddesinin (1), (2) ve (3) numaral f kralar nda yer alan oran; tam ve dar mükellef gerçek ki i ve kurumlar taraf ndan hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayal olarak yap lan vadeli i lem ve opsiyon sözle meleri ve stanbul Menkul ymetler Borsas nda i lem gören arac kurulu varantlar dahil olmak üzere, hisse senetlerine (menkul k ymetler yat m ortakl klar hisse senetleri hariç) ili kin olarak elde edilen kazançlar için % 0 olarak belirlenmi tir. Buna göre, geçici 67 nci maddenin (14) numaral f kras hükmü gere i Türkiye'de kurulu vadeli i lem ve opsiyon borsalar nda yap lan i lemlerden elde edilen kazançlar için, an lan maddenin (1) numaral f kras nda belirtilen tevkifat oran n s r olarak uygulanmas na, 31/12/2008 tarihi itibar yla son verilmi olmas na ra men, an lan borsalarda hisse senetlerine (menkul k ymetler yat m ortakl klar hisse senetleri hariç) ve hisse senedi endekslerine dayal olarak yap lan vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinden elde edilen kazançlar için 2009/14580 say Bakanlar Kurulu Karar gere i 1/1/2009 dan itibaren, 2010/926 say
Bakanlar Kurulu Karar gere i ise 1/10/2010 tarihinden itibaren % 0 oran nda tevkifat uygulanmas na devam edilmektedir. Türkiye'de kurulu vadeli i lem ve opsiyon borsalar nda 1/10/2010 tarihinden itibaren gerçekle tirilen ve hisse senetlerine veya hisse senedi endekslerine dayal olanlar d nda kalan vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinden elde edilen kazançlara uygulanacak tevkifat oran ise % 10 olup, Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci f kras kapsam ndaki mükellefler ile münhas ran menkul k ymet ve di er sermaye piyasas arac getirileri ile de er art kazançlar elde etmek ve bunlara ba haklar kullanmak amac yla faaliyette bulunan mükelleflerden Sermaye Piyasas Kanununa göre kurulan yat m fonlar ve yat m ortakl klar yla benzer nitelikte oldu u Maliye Bakanl nca belirlenenler taraf ndan elde edilen söz konusu kazançlar üzerinden ise % 0 oran nda tevkifat yap lacakt r. Türkiye'de kurulu vadeli i lem ve opsiyon borsalar ile bu borsalar d nda 1/10/2010 tarihinden itibaren hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayal olarak yap lanlar nda kalan vadeli i lem ve opsiyon sözle melerinden elde edilecek gelirlerin geçici 67 nci madde uygulamas kar ndaki durumu tablo halinde gösterilmi tir. Yat mc Tipi Piyasa Türü Vadeli lem ve Opsiyon Borsas Tezgahüstü Tam Mükellef Gerçek Ki i % 10 tevkifat % 10 tevkifat Tam Mükellef Sermaye irketi (Sermaye Piyasas Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi fonlar dahil) % 0 tevkifat Tevkifata tabi de il Di er Tam Mükellef Kurum % 10 tevkifat Tevkifata tabi de il Dar Mükellef Gerçek Ki i % 10 tevkifat % 10 tevkifat Dar Mükellef Sermaye irketi ile münhas ran menkul k ymet ve di er sermaye piyasas arac getirileri ile de er art kazançlar elde etmek ve bunlara ba haklar kullanmak amac yla faaliyette bulunan mükelleflerden 2499 say Sermaye Piyasas Kanununa göre kurulan yat m fonlar ve yat m ortakl klar yla benzer nitelikte oldu u Maliye Bakanl nca belirlenen dar mükellefler % 0 tevkifat % 0 tevkifat (i yeri/daimi temsilcisi olmayan ve banka ve benzeri finans kurumu da olmayan)
Dar Mükellef Sermaye irketi ve münhas ran menkul k ymet ve di er sermaye piyasas arac getirileri ile de er art kazançlar elde etmek ve bunlara ba haklar kullanmak amac yla faaliyette bulunan mükelleflerden 2499 say Sermaye Piyasas Kanununa göre kurulan yat m fonlar ve yat m ortakl klar yla benzer nitelikte oldu u Maliye Bakanl nca belirlenenler d nda kalan dar mükellefler % 10 tevkifat % 10 tevkifat (i yeri/daimi temsilcisi olmayan ve banka ve benzeri finans kurumu da olmayan) Türkiye de yeri veya Daimi Temsilcisi Olan Dar Mükellef Kurumlar Dar Mükellef Kurum (banka ve benzeri finans kurumu olanlar) % 0 tevkifat Tevkifata tabi de il % 0 tevkifat Tevkifata tabi de il 6. Arac Kurulu Varantlar Arac kurulu varant, elinde bulunduran ki iye, dayanak varl ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakk veren ve bu hakk n kaydi teslimat ya da nakit uzla ile kullan ld, arac kurulu larca ihraç edilen menkul k ymet niteli indeki bir sermaye piyasas arac r. Arac kurulu varantlar opsiyon sözle melerine gösterdi i benzerlik nedeniyle opsiyon sözle melerinin menkul ymetle tirilmi bir çe idi olarak kabul edilmektedir. 27/9/2010 tarihli ve 2010/926 say Bakanlar Kurulu Karar ile yap lan düzenleme ile stanbul Menkul K ymetler Borsas nda i lem gören hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayal olarak ihraç edilen arac kurulu varantlar ndan elde edilen gelirler, hisse senetlerine ili kin olarak elde edilen kazançlar kapsam na al nm olup, 1/10/2010 tarihi itibar yla tam ve dar mükellef gerçek ki i ve kurumlar taraf ndan stanbul Menkul K ymetler Borsas nda i lem gören bu kapsamdaki arac kurulu varantlar ndan elde edilen gelirler üzerinden % 0 oran nda tevkifat yap lmaktad r. Di er taraftan, bu kapsamda olmayan arac kurulu varantlar n gelirleri geçici 67 nci maddeye göre genel hükümler çerçevesinde tevkifata tabi tutulacakt r. 7. Di er Hususlar 7.1. Vadeli lemler ve Opsiyon Borsas nda gerçekle tirilen vadeli i lemlerde sözle me, ters pozisyon al narak vadeden önce kapat labilmekte veya vade tarihinde tasfiye edilebilmekte olup, sözle meden do an kar/zarar tutar sözle menin sona erdi i bu tarihler itibar yla kesinle mektedir. Dolay yla, sözle menin ters pozisyon al narak kapat lmas veya vade tarihi beklenerek tasfiye edilmesinden önce, aç k pozisyon sahiplerinin teminat
hesaplar na günlük olarak yans lan günsonu uzla ma fiyat na göre hesaplanm de erleme karlar üzerinden, henüz sözle me kar/zarar kesinle memi oldu undan geçici 67 nci madde kapsam nda tevkifat yap lmas na gerek bulunmamaktad r. Buna göre, bu i lemlere ili kin tevkifat kar n kesinle ti i a amada gerçekle tirilecek olup, tevkifat matrah sözle melerin ters pozisyon al narak vadeden önce kapat lmas durumunda ilk sözle me fiyat ile ikinci sözle me fiyat aras ndaki fark, vadede kapat lmas durumunda ise kapan fiyat (vade tarihi uzla ma fiyat ) ile sözle me fiyat aras ndaki fark olacakt r. Örnek 8: Bay (H), 25/5/2011 tarihinde 1,5760 USD/TL kurundan 10.000 USD de erinde 31/5/2011 vadeli döviz al m sözle mesi sat n alm olup, organize borsada (VOB vb.) gerçekle tirdi i bu i lemle ilgili olarak (Z) Bankas arac yla ödemi oldu u teminat tutar 1.200 TL dir. Bay (H) nin Bankas arac yla Takasbank a yat rm oldu u teminat tutarlar na ili kin günlük de erleme farklar n hesaplanmas ve teminat hesaplar na yans lmas daki ekilde yap lmaktad r; Sürdürülebilir teminat tutar : 900 TL (1.200*0.75) Sözle me Kuru : 1,5760 TL De erleme Tarihi USD Kuru 25/5/2011 1,5960 26/5/2011 1,5450 27/5/2011 1,5680 28/5/2011 1,5560 29/5/2011 1,5750 30/5/2011 1,5840 31/5/2011 1,5860 25/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(günlük uzl. fiyat -söz. fiyat )* sözle me tutar ] :[(1,5960-1,5760)* 10.000]= 200 TL 200 TL kar Bay (H) nin teminat hesab na istendi i zaman çekilmek üzere yat lm r. (1200+200= 1400 TL)
26/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(günlük uzl. fiyat - bir önceki gün uzl. fiy.)* Sözle me tutar ] :[(1,5450-1,5960)* 10.000]= -510 TL 510 TL zarar Bay (H) nin teminat hesab ndan çekilmi olup, teminat tutar sürdürülebilir teminat n alt na indi inden (1400-510=890 TL), Takasbank taraf ndan yap lan teminat tamamlama ça üzerine 310 TL (1200-890=310 TL) eksik teminat tutar mü teri taraf ndan teminat hesab na yat lm r. 27/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(1,5680-1,5450)* 10.000]= 230 TL 230 TL kar teminat hesab na yat lm r. (1200+230= 1430 TL) 28/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(1,5560-1,5680)* 10.000]= -120 TL 120 TL zarar teminat hesab ndan çekilmi tir. (1430-120=1310 TL) 29/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(1,5750-1,5560)* 10.000]= 190TL 190 TL kar teminat hesab na yat lm r. (1310+190=1500 TL) 30/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(1,5840-1,5750)* 10.000]= 90TL 90 TL kar teminat hesab na yat lm r. (1500+90=1590 TL) 31/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(vade tarihi günl. uzl. fiyat - bir önceki gün uzl. fiy.)* sözle me tutar ] :[(1,5860-1,5840)* 10.000]= 20TL 20 TL kar teminat hesab na yat lm r. (1590+20=1610 TL) (31/5/2011) Sözle me net kar/zarar :[(vade tarihi günl. uzl. fiyat sözle me fiyat )* sözle me tutar ] :[(1,5860-1,5760)* 10.000]= 100 TL
Sözle me 100 TL karla sonuçlanm olup, söz konusu kar üzerinden % 10 oran nda tevkifat yap lacakt r. De erleme Tutarlar Toplam = Sözle me Kar/Zarar (200-510+230-120+190+90+20) = 100 Örnek 9: Örnek 8 deki Bay (H) nin 28/5/2011 tarihinde vadeden önce k sa pozisyon almak suretiyle sözle meyi kapatmas durumunda ise, teminat tutarlar na ili kin günlük de erleme farklar n hesaplanmas ve teminat hesaplar na yans lmas a daki ekilde yap lmaktad r; Sat fiyat (K sa Pozisyon): 1,5730 TL (28/5/2011 tarihinde gerçekle tirilen i leme ili kin kur) 25/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(günlük uzl. fiyat -söz. fiyat )* sözle me tutar ] :[(1,5960-1,5760)* 10.000]= 200 TL 200 TL kar Bay (H) nin teminat hesab na yat lm r. (1200+200= 1400 TL) 26/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(günlük uzl. fiyat - bir önceki gün uzl. fiy.)* sözle me tutar ] :[(1,5450-1,5960)* 10.000]= -510 TL 510 TL zarar Bay (H) nin teminat hesab ndan çekilmi olup, teminat tutar sürdürülebilir teminat n alt na indi inden (1400-510=890 TL), Takasbank taraf ndan yap lan teminat tamamlama ça üzerine 310 TL eksik teminat tutar mü teri taraf ndan teminat hesab na yat lm r. 27/5/2011 tarihindeki de erleme kar/zarar :[(1,5680-1,5450)* 10.000]= 230 TL 230 TL kar Bay (H) nin teminat hesab na yat lm r. (1200+230= 1430 TL) 28/5/2011 tarihindeki kapan kar/zarar :[(sat fiyat - bir önceki gün uzl. fiy.)* sözle me tutar :[(1,5730-1,5680)* 10.000]= 50 TL
(28/5/2011) Sözle me net kar/zarar :[(sat fiyat sözle me fiyat )* sözle me tutar ] :[(1,5730-1,5760)* 10.000]= -30 TL 28/5/2011 tarihinde olu an kar 50 TL olmakla birlikte, sözle me net olarak 30 TL zararla sonuçlanm oldu undan, herhangi bir tevkifat yap lmas söz konusu de ildir. De erleme Tutarlar Toplam = Sözle me Kar/Zarar (200-510+230+50) = -30 7.2. Organize borsalarda (VOB vb.) i lem yapan mü terilerin teminat hesaplar nda bulunan TL cinsinden nakdi teminatlar n TAKASBANK taraf ndan nemaland lmas sonucu elde edilen gelir mevduat faizi olarak geçici 67 nci madde kapsam nda % 15 oran nda tevkifata tabi tutulacakt r. Organize borsalarda i lem yapan bankalara ve 2499 say Sermaye Piyasas Kuruluna göre kurulan arac kurumlara ait nakdi teminatlar n nemaland lmas sonucu elde edilen gelirler üzerinden geçici 67 nci maddenin (4) numaral f kras hükmü gere ince tevkifat yap lmayacakt r. 7.3. Geçici 67 nci maddenin (1) numaral f kras na göre, üç ayl k dönem içerisinde ayn türden menkul k ymet veya di er sermaye piyasas arac ile ilgili olarak birden fazla al msat m i lemi yap lmas halinde tevkifat n gerçekle mesinde bu i lemler tek bir i lem olarak dikkate al nacak olup, ayn tür menkul k ymet ve di er sermaye piyasas araçlar n grupland lmas nda esas al nmak üzere; I. Sabit getirili menkul k ymetler, II. De ken getirili menkul k ymetler, III. Di er sermaye piyasas araçlar, IV. Yat m fonlar kat lma belgeleri ve yat m ortakl klar hisse senetleri adlar alt nda dört s f ihdas edilmi ti. Bu Tebli ile III. Di er sermaye piyasas araçlar, III. Di er menkul k ymetler ve di er sermaye piyasas araçlar olarak de tirilmi tir. Geçici 67 nci madde kapsam nda ayn tür menkul k ymet ve di er sermaye piyasas arac lemleriyle ilgili olarak ortaya ç kan ve bir takvim y a lmamak kayd yla izleyen üçer ayl k dönemlere devri öngörülen zararlar n mahsubu aç ndan önem ta yan bu s fland rmaya göre, menkul k ymetlere ba olarak yap lan vadeli i lem ve opsiyon sözle meleri menkul ymetin dahil oldu u s f içinde de erlendirilecek, menkul k ymete ba olmaks n yap lan
lemler ise III. Di er menkul k ymetler ve di er sermaye piyasas araçlar s kapsam nda de erlendirilecektir. Bu kapsamda, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayal olarak yap lan vadeli lem ve opsiyon sözle meleri ile stanbul Menkul K ymetler Borsas nda i lem gören hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayal olarak ihraç edilen arac kurulu varantlar hisse senetlerinin dahil oldu u de ken getirili menkul k ymetler s nda de erlendirilecektir. Öte yandan, hisse senedi ve hisse senedi endeksleri d nda bir dayanak varl a ba varantlar söz konusu grupland rmada III. s f kapsam nda de erlendirilecektir. Tebli olunur. --------------------------------------- 1 30/12/2005 tarihli ve 26039 say Resmî Gazete de yay mlanm r. 2 30/9/2006 tarihli ve 26305 say Resmî Gazete de yay mlanm r. 3 8/3/2007 tarihli ve 26456 say Resmî Gazete de yay mlanm r. 4 6/12/2008 tarihli ve 27076 say Resmî Gazete de yay mlanm r. 5 25/12/2010 tarihli ve 27796 say Resmî Gazete de yay mlanm r. 6 13/1/2011 tarihli ve 27814 say Resmî Gazete de yay mlanm r. 7 30/9/2010 tarihli ve 27715 say Resmî Gazete de yay mlanm r.