İÇDAŞ 1 LİMANI TEHLİKELİ MADDE REHBERİ HAZIRLAMA TARİHİ: 24.12.2015 Tesis Yetkilisi UĞUR BEKİR ŞENCAN 1
ĐÇĐNDEKĐLER Tehlikeli Madde Rehberi Revizyon Çizelgesi...4 TEHLĐKELĐ MADDE REHBERĐ REVĐZYON ÇĐZELGESĐ... 5 1. GĐRĐŞ... 6 1.1 Tesise Ait Genel Bilgiler... 6 1.2 Tesise Ait Genel Bilgiler... 8 Kıyı Tesisinde Şu An hali Hazırda Tehlikeli yük elleçlenmemektedir.... 8 2. SORUMLULUKLAR... 9 2.1 Yük ilgilisinin Sorumlulukları... 9 2.2 Kıyı Tesisi Đşleticisinin Sorumlulukları... 9 2.3 Gemi Kaptanının Sorumlulukları... 10 2.4 Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı Sorumlulukları... 12 2.5 Yük/Gemi Acentesinin Sorumlulukları... 12 3. KIYI TESĐSĐ TARAFINDAN UYULACAK/UYGULANACAK KURALLAR VE TEDBĐRLER... 13 4. TEHLĐKELĐ MADDELERĐN SINIFLARI, TAŞINMASI, TAHMĐL/TAHLĐYESĐ, ELLEÇLENMESĐ, AYRIŞTIRILMASI, ĐSTĐFLENMESĐ VE DEPOLANMASI... 17 4.1 Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması... 17 4.2 Tehlikeli maddelerin paketleri ve ambalajları... 20 4.3 Tehlikeli maddelere ilişkin plakartlar, plakalar,markalar ve etiketler... 24 4.5 Tehlikeli maddelerin sınıflarına göre gemide ve limanda ayrıştırma tabloları.... 29 4.6 Amber Depolarında tehlikeli yüklerin ayrıştırma mesafeleri ve ayrıştırma terimleri... 33 4.7 Tehlikeli yük belgeleri... 35 5. KIYI TESĐSĐNDE ELLEÇNENEN TEHLĐKELĐ YÜKLERE ĐLĐŞKĐN EL KĐTABI... 36 6. OPERASYONEL HUSUSLAR... 38 6.1 Tehlikeli madde taşıyan gemilerin gündüz ve gece emniyetli şekilde yanaşması, bağlanması, tahmil/tahliye yapması, barınması veya demirlemesine yönelik prosedürler;... 38 6.2 Tehlikeli maddelerin tahmil tahliye ve limbo işlemlerine yönelik mevsim koşullarına göre alınması gerekli ilave tedbirlere ilişkin prosedürler;... 39 6.3 Tehlikeli maddelerin tahmil tahliye ve limbo işlemlerine yönelik mevsim koşullarına göre alınması gerekli ilave tedbirlere ilişkin prosedürler;... 40 6.4 Tehlikeli maddelerin tahmil tahliye ve limbo işlemlerine yönelik mevsim koşullarına göre alınması gerekli ilave tedbirlere ilişkin prosedürler;... 40 2
7. DÖKÜMANTASYON,KONTROL VE KAYIT... 43 7.1 Maddelerle ilgili tüm zorunlu döküman, bilgi ve belgelerin neler olduğu, bunların ilgilileri tarafından temini ve kontrolüne ilişkin prosedürler... 43 7.2 Kıyı Tesisi Sahasındaki Tüm Tehlikeli Maddelerin Güncel Listesinin ve Đlgili diğer Bilgilerinin Düzenli ve Eksiksiz olarak Tutulması Prosedürleri... 44 7.3... 45 7.4 Tehlikeli Madde Emniyet Bilgi Formunun (SDS) Temini ve Bulundurulmasına Đlişkin Prosedürler.. 46 8. ACİL DURUMLAR, ACİL DURUMLARA HAZIRLIKLI OLMA ve MÜDAHALE... 47 8.1 Cana, mala ve/veya çevreye risk oluşturan/oluşturabilecek tehlikeli maddelere ve tehlikeli maddelerin karıştığı tehlikeli durumlara müdahale prosedürleri... 47 8.2 Kıyı Tesisinin Acil Durumlara Müdahale Etme İmkanı, Kabiliyet Ve Kapasitesine İlişkin Bilgiler... 47 8.3 Tehlikeli maddelerin karıştığı kazalara yönelik yapılacak ilk müdahaleye ilişkin düzenlemeler (ilk müdahalenin yapılma usulleri, ilk yardım imkan ve kabiliyetleri vb. hususlar)... 47 8.4 Kıyı Tesisinin Acil durumlarda tesis içi ve tesis dışı yapılması gereken bildirimler... 49 8.5 Kazaların Raporlanma Prosedürü... 51 8.6 Resmi makamlarla koordinasyon, destek ve işbirliği yöntemi... 52 8.7 Gemi ve deniz araçlarının acil durumlarda kıyı tesisinden çıkarılmasına yönelik acil tahliye planı... 52 8.8 Hasarlı tehlikeli yükler ile tehlikeli yüklerin bulaştığı atıkların elleçlenmesi ve bertarafına yönelik prosedürler... 52 8.9 Acil durum talimleri ve bunların kayıtları... 52 8.10 Yangından korunma sistemlerine ilişkin bilgiler... 53 8.11 Yangından korunma sistemlerinin onayı, denetimi, testi, bakımı ve kullanıma hazır halde bulundurulmasına ilişkin prosedürler... 53 8.12 Yangından korunma sistemlerinin çalışmadığı durumlarda alınması gereken önlemler... 53 8.13 Diğer risk kontrol ekipmanları... 53 9. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ... 54 9.1 İş sağılığı ve güvenliği tedbirleri... 54 9.2 Kişisel koruyucu kıyafetler hakkında bilgiler ile bunların kullanılmasına yönelik prosedürler.... 54 10. DİĞER HUSUSLAR... 56 10.1 Tehlikeli madde uygunluk belgesi'nin geçerliliği... 56 10.2 Tehlikeli madde güvenlik danışmanı için tanımlanmış görevler.... 56 10.3 Karayolu ile kıy tesisine gelecek/kıyı tesisinden ayrılacak tehlikeli maddeleri taşıyanlara yönelik hususlar ( tehlikeli madde taşıyan karayolu taşıtlarının liman veya kıyı tesisisahasına/sahasından girişte/çıkışta 3
bulundurmaları gereken belgeler, bu taşıtların bulundurmak zorunda oldukları ekipman ve teçhizatlar; liman sahasındaki hız limitleri vb. hususlar)... 56 10.4 Deniz yolu ile kıyı tesisine gelecek/kıyı tesisinden ayrılacak tehlikeli maddeleri taşıyanlara yönelik hususlar (tehlikeli yük taşıyan gemilerin ve deniz araçlarının liman veya kıyı tesisinde göstereceği gündüz/gece işaretleri, gemilerde soğuk ve sıcak çalışma usulleri vb. hususlar)... 56 10.5 Kıyı tesisi tarafından eklenecek ilave hususlar... 57 11. EKLER... 58 11.1 Tehlikeli yük taşıma ünitelri (CTUs) için kontrol sonuçları bildirim formu... 59 11.2 Liman Başkanlığı idari sınırları, demirleme yerleri ve kılavuz kaptan iniş/biniş noktalarının deniz koordinatları... 60 11.3 Tehlikeli Madde Olayları Bildirim Formu... 61 11.4 KKD Kullanım Haritası... 62 11.5 ACİL DURUM TESPİT RAPORU... 63 11.6 Tesisin Genel Yangın Planı... 64 11.7 Tesisin Genel Yerleşim Planı... 65 11.8 Tesisin Genel Görünüş Fotoğrafları... 66 11.9 Acil Durum toplanma Yerleri Planı... 67 11.10 Acil Temas Noktaları ve İletişim Bilgileri... 68 11.11 Liman Tesisinde bulunan Deniz Kirliliğine Karşı Acil Müdahale Ekipmanları... 70 11.12 Liman Hizmet Gemilerinin Envanteri... 71 11.13 Tehlikeli Madde EL Rehberi... 72 4
S.N Revizyon No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 TEHLİKELİ MADDE REHBERİ REVİZYON ÇİZELGESİ Revizyonun İçeriği Revizyon Revizyon Yapanın Tarihi Adı Soyadı İmzası 5
1. GİRİŞ 1.1 Tesise Ait Genel Bilgiler TESİS BİLGİ FORMU Tesis İşletmecisi adı / unvanı Tesis İşletmecisi İletişim bilgileri (adres,telefon,faks,e-posta ve web sayfası) Tesisin adı Tesissin bulunduğu il Tesisin iletişim bilgileri (adres, telefon, faks, e-posta, ve web sayfası) Tesisin bulunduğu coğrafi bölge Tesisin bağlı olduğu Liman Başkanlığı ve iletişim detayları Tesisin Bağlı olduğu Belediye Başkanlığı ve iletişim detayları Tesisin Bulunduğu Serbest Bölge veya Organize Sanayi Bölgesinin Adı Kıy Tesisi İşletme İzni/Geçici İşletme İzni Belgesinin geçerlilik tarihi Tesisin faaliyet statüsü (X) Tesis sorumlusunun adı ve soyadı, iletişim detayları (telefon,faks,e-posta) İÇDAŞ ÇELİK ENERJİ TERSANE ve ULAŞIM SANAYİİ A.Ş. Mahmutbey Mahallesi Dilmenler Caddesi No:20 34218 Bağcılar/İstanbul Telefon : 0 212 604 04 04 (pbx) Faks : 0 212 651 97 89 / 0 212 550 20 24 E-posta: icdas@icdas.com.tr Web: www.icdas.com.tr İÇDAŞ 1 Limanı Çanakkale 17200 Biga / ÇANAKKALE Telefon : 0 (286) 395 10 10 (Pbx) Faks : 0 (286) 364 58 76 E-posta: icdas@icdas.com.tr Web: www.icdas.com.tr Güney Marmara Bölgesi Karabiga Liman Başkanlığı Telefon : 0 286 354 10 17 Faks : 0 286 354 10 16 E-posta: karabiga.liman@udhb.gov.tr Belediye Başkanlığı Sınırları dahilinde değil Kendi yükü ve İlave 3.şahıs (X) -- 01/06/2017 Kendi Yükü (...) Uğur Bekir ŞENCAN Telefon : 0 286 395 11 26 Faks : 0 286 364 58 77 E-posta: ugur.sencan@icdas.com.tr 3. Şahıs (...) 6
Tesisin tehlikeli madde operasyonları sorumlusunun adı ve soyadı,iletişim detayları (telefon,faks, e-posta) Tesisin Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanının adı ve soyadı, iletişim detayları (telefon,faks, e-posta) Tesisin deniz koordinatları -- -- 40 27' K / 027 08' D Tesiste Elleçlenen tehlikeli madde cinsleri (MARPOL Ek-1, IMDG kod, IBC kod, IGC Kod, IMSBC Kod, Grain Kod, TDC Kod kapsamındaki yükler ile asfalt /bitüm ve hurda yükleri) Tesise yanaşabilecek gemi cinsleri Konteynır, dökme yük ile general cargo gemileri Tesisin anayola mesafesi (kilometre) 19 Tesisin demiryoluna mesafesi (kilometre) Veya demir yolu bağlatısı (Var/Yok) En yakın havaalanı adı ve tesise olan mesafesi (kilometre) Tesisin yük elleçleme kapasitesi (Ton/Yıl; TEU/Yıl; Araç/Yıl) Tesiste hurda elleçlemesi yapılıp yapılmadığı Hudut Kapısı var mı? (Evet/Hayır) Gümrüklü saha varmı? (Evet/Hayır) 119 YOK Çanakkale Devlet Havalimanı 100 15.000.000 TON / YIL Yapılmakta EVET EVET 100 Tonluk 3 adet vinç 60 Tonluk 2 adet vinç 40 tonluk 2 adet vinç 20 tonluk 1 adet vinç Yük elleçleme donanımları ve kapasiteleri 20 adet 150 tonluk loader 28 tonluk 2 adet forklift 15 tonluk 6 adet forklift 14 tonluk 3 adet forklift Depolama tank kapasitesi (m3) Açık depolama alanı (m2) Yarı Kapalı depolama alanı (m2) YOK Konteyner Depolama Sahası 7.500 Genel Kargo Depolama Sahası 100.000 Dökme Yük depolama Sahası 100.000 YOK 7
Kapalı Depolama alanı (m2) Belirlenen fumigasyon ve/veya fumigasyondan arındırma alanı (m2) Kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri sağlayıcısının adı/unvanı iletişi detayları 7500m2 YOK İÇDAŞ ÇELİK ENERJİ TERSANE ve ULAŞIM SANAYİİ A.Ş. Kılavuzluk ve Römorkörcülük Teşkilatı Mahmutbey Mahallesi Dilmenler Caddesi No:20 34218 Bağcılar/İstanbul Telefon : 0 212 604 04 04 (pbx) Faks : 0 212 651 97 89 / 0 212 550 20 24 E-posta: icdas@icdas.com.tr Web: www.icdas.com.tr Güvenlik Planı oluşturulmuş mu? (Evet / Hayır) Atık Kabul Tesisi Kapasitesi (Bu bölüm tesisin Kabul ettiği atıklara göre ayrı ayrı düzenlenecektir) Rıhtım/iskele vb. Alanların özellikleri Atık Türü Slaç Sintine Suyu Susuzlatırılmış Sintine Tankı Çöp Kapasite(m3) 20+41 m 3 41 m 3 43 m 3 100 m 3 Rıhtım/İskele No 1/4(iskele) 5/8(rıhtım) 9/12(iskele) Boy (metre) 270 475 325 En (metre) 35 50 40 Maksimum su Derinliği(metre) 27 16 27 Minimum su Derinliği (metre) 14 12 18 Yanaşacak en büyük gemi tonajı ve boyu (DWT veya GRT-metre) 60.000 40.000 180.000(292metre) Boru Hattının adı (Tesiste Mevcutsa) Sayısı (adet) Uzunluğu (adet) Çap (inç) YOK -- -- -- 1.2 Tesise Ait Genel Bilgiler Kıyı Tesisinde Şu An hali Hazırda Tehlikeli yük elleçlenmemektedir. 8
2. SORUMLULUKLAR Genel: Liman işletmecisi ve yük ilgilileri; tehlikeli yüklerin, çalışanların ve genel kamu da dâhil olmak üzere işlerden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığını ve güvenliğini koruyacak şekilde taşınması ve elleçlenmesi için birincil sorumluluğa sahiptirler. Bu kapsamda; 2.1 Yük İlgilisinin Sorumlulukları İÇDAŞ 1 Liman sahasında yük ilgilisi olarak tanımlanan tehlikeli yükün göndereni, alıcısı, temsilcisi ve taşıma işleri komisyoncusunun sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir: a) Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri hazırlar, hazırlatır ve bu belgelerin taşıma faaliyeti süresinde yükle birlikte bulunmasını sağlayacaktır. b) Tehlikeli yüklerin mevzuata uygun şekilde sınıflanmasını, tanımlanmasını, ambalajlanmasını, işaretlenmesini, etiketlenmesini, plakalanmasını sağlayacaktır. c) Tehlikeli yüklerin onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklenmesini, istif edilmesini, sağlama alınmasını, taşınmasını ve boşaltılmasını sağlayacaktır. ç) Tüm ilgili personelinin, deniz yolunda taşınan tehlikeli yüklerin riskleri, emniyet önlemleri, emniyetli çalışma, acil durum önlemleri, güvenlik ve benzer konularda eğitilmesini sağlar, eğitim kayıtlarını tutacaktır. d) Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz veya kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirinin alınmasını sağlayacaktır. e) Acil durum veya kaza durumlarında ilgililere gerekli bilgi ve desteği sağlayacaktır. f) Sorumluluk alanında oluşan tehlikeli yük kazalarını Bakanlığa bildirecektir. g) Resmi makamlar tarafından yapılan kontrollerde istenen bilgi ve belgeleri sunacak ve gerekli işbirliğini sağlayacaktır. 2.2 Kıyı Tesisi İşleticisinin Sorumlulukları Kıyı tesisi işleticisinin sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir. a) Gemilerin uygun, korunaklı, emniyetli şekilde yanaşma ve bağlanmasını sağlar. b) Gemi ve kıyı arasındaki giriş-çıkış sisteminin uygun ve emniyetli olmasını sağlar. c) Tehlikeli yüklerin yüklenmesi, boşaltılması ve elleçlenmesi faaliyetlerinde görev alan kişilerin eğitim almasını sağlar. ç) Tehlikeli yüklerin işletme sahasında uygun nitelikli, eğitimli, iş güvenliği tedbirlerini almış personel tarafından emniyetli ve kurallara uygun şekilde taşınmasını, elleçlenmesini, ayrıştırılmasını, istif edilmesini, geçici şekilde bekletilmesini ve denetlenmesini sağlar. d) Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri yük ilgilisinden talep eder, yükle birlikte bulunmasını sağlar. e) İşletme sahasındaki tüm tehlikeli yüklerin güncel listesini tutar. 9
f) Tüm işletme personelinin, elleçlenen tehlikeli yüklerin riskleri, emniyet önlemleri, emniyetli çalışma, acil durum önlemleri, güvenlik ve benzer konularda eğitilmesini sağlar, eğitim kayıtlarını tutar. g) Tesislerine giren tehlikeli yüklerin usule uygun şekilde tanımlandığını, sınıflandığını, sertifikalandırıldığını, ambalajlandığını, etiketlendiğini, beyan edildiğini, onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklendiğini ve taşındığını teyit etmek amacıyla ilgili evrakların kontrolünü yapar. ğ) Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz veya kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirini alarak liman başkanlığına bildirir. h) Acil durum düzenlemeleri yapılmasını ve bu konularda ilgili tüm kişilerin bilgilendirilmesini sağlar. ı) İşletme sorumluluk alanında oluşan tehlikeli yük kazalarını liman başkanlığına bildirir. i) Resmi makamlar tarafından yapılan kontrollerde gerekli destek ve işbirliğini sağlar. j) Tehlikeli maddeler ile ilgili faaliyetleri bu işlere uygun olarak tesis edilmiş rıhtım, iskele, depo ve antrepolarda yapar. k) Dökme petrol ve petrol ürünleri yükleme veya boşaltma yapacak gemi ve deniz araçları için ayrılmış rıhtım ve iskeleleri, bu iş için uygun nitelikte tesisat ve teçhizat ile donatır. l) İşletme sahasında geçici bekletilmesi mümkün olmayan veya izin verilmeyen tehlikeli maddelerin, bekletilmeksizin en kısa zamanda kıyı tesisi dışına naklini sağlar. m) Tehlikeli maddeleri taşıyan gemi ve deniz araçlarını, liman başkanlığının izni olmadan iskele ve rıhtıma yanaştıramaz. n) Tehlikeli madde taşınan konteynerler için ayırım ve istif kurallarına uygun bir depolama sahası oluşturur ve bu sahada gerekli olan yangın, çevre ve diğer emniyet tedbirlerini alır. Tehlikeli maddelerin gemi ve deniz araçlarına yüklenmesi, boşaltılması veya limbo edilmesinde, gemi ilgilileri ile yükleme, boşaltma veya limbo yapanlar, özellikle sıcak mevsimlerde ısıya ve diğer tehlikelere karşı gerekli emniyet tedbirlerini alır. Yanıcı maddeler, kıvılcım oluşturucu işlemlerden uzak tutulur ve tehlikeli yük elleçleme sahasında kıvılcım oluşturan araç veya alet çalıştırılmaz. o) Gemi ve deniz araçlarının acil durumlarda kıyı tesislerinden tahliye edilmesine yönelik acil tahliye planı hazırlar. 2.3 Gemi Kaptanının Sorumlulukları Limana yanaşan tehlikeli yük tahliye edecek veya yükleyecek gemi kaptanının sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir. a) Geminin, ekipman ve cihazlarının tehlikeli yük taşımacılığına uygun durumda olmasını sağlayacaktır. b) Tehlikeli yüklerle ilgili tüm zorunlu doküman, bilgi ve belgeleri kıyı tesisinden ve yük ilgilisinden talep eder, tehlikeli yüke eşlik etmelerini sağlayacaktır. c) Gemisindeki tehlikeli yüklerin yüklenmesi, istifi, ayrımı, elleçlenmesi, taşınması ve boşaltılması ile ilgili emniyet tedbirlerinin eksiksiz uygulanmasını ve devam ettirilmesini sağlar, gerekli denetim ve kontrolleri yapacaktır. ç)gemisine giren tehlikeli yüklerin usule uygun şekilde tanımlandığını, sınıflandığını, sertifikalandırıldığını, ambalajlandığını, işaretlendiğini, etiketlendiğini, beyan edildiğini, onaylı ve kurallara uygun ambalaj, kap ve yük taşıma birimine emniyetli bir biçimde yüklendiğini ve taşındığını kontrol edecektir. 10
d) Tüm gemi personelinin, taşınan, yüklenen, boşaltılan tehlikeli yüklerin riskleri, emniyet önlemleri, güvenli çalışma, acil durum önlemleri ve benzer konularda bilgili olmasını ve eğitilmesini sağlayacaktır. e) Tehlikeli yüklerin yüklenmesi, taşınması, boşaltılması ve elleçlenmesi konusunda uygun nitelikli ve gerekli eğitimleri almış kişilerin iş güvenliği tedbirlerini almış şekilde çalışmasını sağlayacaktır. f) Liman başkanlığının izni olmadan kendisine tahsis edilen saha dışına çıkamaz, demirleyemez, iskele ve rıhtıma yanaşamaz. g) Gemisinin tehlikeli yükü emniyetli şekilde taşıması için seyir, manevra, demirleme, yanaşma ve ayrılmalar sırasında tüm kural ve tedbirleri uygulayacaktır. ğ) Gemi ve rıhtım arasında güvenli giriş-çıkışı sağlayacaktır. h) Gemisindeki tehlikeli maddelerle ilgili uygulamalar, güvenlik prosedürleri, acil durum önlemleri ve müdahale yöntemleri konusunda personelini bilgilendirir. ı) Gemideki tüm tehlikeli yüklerin güncel listelerini bulundurur ve ilgililere beyan eder. i) Kurallara uygun olmayan, emniyetsiz, gemiye, kişilere veya çevreye risk oluşturan tehlikeli maddeler için gerekli emniyet tedbirini alarak durumu liman başkanlığına ve kıyı tesisi işleticisine liman bildirir. j) Gemide oluşan tehlikeli yük kazalarını liman başkanlığına bildirir. k) Geminin kaptanı, liman bölgesinde kişi ve çevre açısından emniyet ya da güvenliği riske atacak herhangi bir olayın liman idaresine derhal rapor edilmesini sağlamalıdır. Bu gemi, mürettebat, makineler, teçhizat veya cihazlar veya tehlikeli yükler veya onların içerikleri ile ilgili ortaya çıkabilecek olayları da içermelidir. l)geminin kaptanı, gemideki tehlikeli yükleri içeren herhangi bir hasarlı veya sızdırma yapan yük ünitesi veya yük nakliye ünitesi derhal rıhtım işletmecisine ve liman idaresine rapor edilmesini ve uygun çözümlerin alınmasını sağlamalıdır. k) Resmi makamlar tarafından gemide yapılan kontrollerde gerekli destek ve işbirliğini sağlar. Sınıf 1 e ait (bölüm 1.4 tekiler hariç) yüklerin yüklenmesi ya da boşaltılması sırasında, 25 W ı aşmayan güç çıkışı bulunan VHF vericiler haricinde gemide, vinçlerde ya da yakındaki başka bir yerde telsiz ya da radar vericileri kullanılmamalı ve bunların havai sistemlerinin hiçbir parçası patlayıcı maddelerden en az 2 metrelik emniyet mesafesi içinden geçmemelidir. (2)Hasarlı, sızdıran, nemden etkilenmiş kusurlu ambalaj, sevkiyata kabul edilmemelidir. (3)Yanaşmış durumda bulunan, tehlikeli yük taşıyan gemilerin yük güvertesi ve noktaları ile tehlikeli yüklerin kıyı depolama yerlerinde sigara içmek ve ateş kullanmak yasaktır. (4)Bir liman alanına girmeden önce, içinde tehlikeli yük bulunan gemilerin kaptanları, a-liman alanında tehlikeli yük taşınan ya da elleçlenen gemilere ilişkin yasal gereklilikleri öğrenmeli ve mürettebatının da öğrenmesini sağlamalıdır b-geminin, makinesinin, ekipmanlarının ve aletlerinin durumunu gereken şekilde kontrol etmelidir; Mümkün oldukça tehlikeli yüklerde ve muhafazalarında hasar ya da sızıntı olup olmadığını kontrol etmelidir c-gemide, makinesinde, ekipmanlarında ya da aletlerinde can, mal ya da çevre güvenliğini tehlikeye atabilecek bir eksiklik ya da kusur veya aynı şekilde tehlike yaratabilecek yük hasarı ya da sızıntısı veya muhafaza sistemi arızası olması durumunda liman başkanlığını bilgilendirmelidir. (5)Tehlikeli yükler gemi güvertesindeyse ya da gemi üstüne veya içine yüklenmek üzereyse ya da gemiden boşaltılıyorsa, her bir kişi ya da yükleme ve boşaltmadan sorumlu kişiler, a-kaptan ya da görevliler tarafından verilen uyarılar ve tavsiyelere uygun hareket edecekler, 11
b-kaptanın uygun gördüğü yer dışında, gemide herhangi bir yerde sigara içmekten kaçınacaklar c-kaptanın uygun gördüğü yer dışında, gemide herhangi bir yerde kıvılcım çıkacak davranışlardan kaçınılacak veya izin vermeyecek, d-kaptanın uygun gördüğü yer dışında, kaynak yapılmayacak 2.4 Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı Sorumlulukları Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı istihdamı yada hizmeti alımı durumunda güncellenecektir. (12.12.2017 tarihine kadar) 2.5 Yük/Gemi Acentesinin Sorumlulukları Deniz yoluyla gelen tehlikeli yüklerde gemi acentesince; a)liman Başkanlığına; -Tehlikeli Yük Deklarasyon Formu(Dangerous Goods Declaration Form) ile bildirimde bulunulur. b)liman İşletme Müdürlüğüne; -Tehlikeli Yük Manifestosu(Dangerous Goods Manifest)/ Gönderici Deklarasyonu -Tehlikeli Yükler Listesi(Dangerous Goods List) -MSDS/SDS Form -Emergency Kartlarının (Emergency Card) -Konteyner/Araç Doldurma Sertifikası -Tehlikeli Yük İstif Planının(Dangerous Goods Plan) Liman İşletme Müdürlüğüne e-mail yolu ile ugur.sencan@icdas.com.tr ve turker.ozman@icdas.com.tr adreslerine gönderilmesi gerekmektedir 12
3. KIYI TESİSİ TARAFINDAN UYULACAK/UYGULANACAK KURALLAR VE TEDBİRLER a) İÇDAŞ 1 Liman işletmesi, tehlikeli maddelerin elleçlemesini gerçekleştirmemektedir. Bu nedenle iskele veya rıhtımda boşaltıldığı alana depolanması sağlanamamaktadır, Tehlikeli yük elleçlenmesi durumunda liman alanında bekletilmeksizin mümkün olan en kısa zamanda bu maddelerin kıyı tesisi dışına naklini sağlayacaktır. b) Tehlikeli maddeler, uygun şekilde ambalajlanır ve ambalaj üzerinde tehlikeli maddeyi tanımlayan bilgiler ile risk ve emniyet tedbirlerine ilişkin bilgiler bulundurulur. Bu gereklilik aşağıdaki Tehlikeli Mal Etiketleri/Plakalar konularak sağlanır. SINIF 1 PATLAYICILAR Temel Riskler: Yükün düşmesi Yangın Yükün patlaması Elleçlemede devrilip dökülme ya da çarpma ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Depolanacağı alan etrafında yangın ihtimaline karşı gerekli uyarı levhaları konulmalı ve yangın söndürme sistemleri yerleştirilmelidir. Yangın bulunan ortamlarda bu tip madde varsa yangın müdahale işlemi bir koruyucu perde arkasından yapılmalıdır. Yangın söndürmede bol su kullanılması tavsiye edilmektedir. Sızıntı temizliğinde kıvılcım oluşumuna neden olmayacak ekipman ve koruyucu malzeme kullanılmalıdır. Patlayıcı atıklar diğer atıklardan ayrı bir alanda depolanmalıdır. En kısa sürede bertaraf edilmek üzere limandan uzaklaştırılmalıdır. SINIF 2 GAZLAR Temel Riskler: -Patlama -Boğulma (Solunumda yeterli oksijen alamayarak) -Yanıklar -Zehirlenme ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Yangın ihtimaline karşı gerekli uyarı levhaları konulmalı ve yangın söndürme sistemleri yerleştirilmelidir. Yanan yanıcı gaz konteynerının dışına bol su tutularak soğutmaya çalışılmalıdır. Yanıcı gaz bulunan kaplar su ile soğutulduktan sonra da patlama riskine sahiptir. 13
Bu nedenle soğutulan kutu ve kaplar patlama riskine karşı gerekli koruma alanlarına alınmalıdır. Zehirli gaz bulunduran sızıntılı yüklere kesinlikle yaklaşılmamalı, uzmanlara haber verilerek çevre güvenliği alınmalıdır. Gaz yangınları için söndürme maddeleri: KKT, CO2 ve Halon. Zehirli Gazların tehdidi altındaki yerlere, solunum cihazsız girilmemelidir. Atık haline gelen gazlar açık alanda depolandıkları için bertaraf için bir yöntem uygulanması olanaklı değildir. Ancak kapalı yerde depolanması zorunlu ise depolama sahasına havalandırma sistemi kurulmalıdır. SINIF 3 YANICI SIVILAR Temel riskler: Yangın ya da patlama İritasyon (Tahriş) Yanıklar Zehirlenme Sınıf 3 -Parlama noktası 61 C nin altında olan alev alabilen sıvılar, hassasiyeti azaltılmış sıvı patlayıcıları da içerir. ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Kolay alev alabilen ve parlayıcı- yanıcı sıvılardır. (Örn. Benzin, mazot, gazyağı) Herhangi bir sızıntı durumunda kapalı ortamda boğucu gaz çıkışı olabileceği ihtimali göz önüne alınarak müdahaleden önce ortamın bir süre havalandırılması beklenmelidir. Yanması durumunda su kullanılmamalı, kuru toz ya da köpük yangın söndürücüler kullanılmalıdır. Söndürme Maddeleri: Köpük, KKT ( Kuru Kimyevi Toz),CO2 ve Halon. Bu tip maddelerin bulunduğu konteynerlardan sızıntı olması durumunda uygun emici kitler kullanılarak temizlenmeli ve elde edilen atık sıvılar uygun yöntemler kullanılarak bertaraf edilmelidir. Sızıntı bulunan konteyner sızıntı havuzu içerine alınmalıdır. SINIF 4 KATI YANICILAR Temel Riskler: Patlama Yanıklar Zehirlenme ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Kırmızı - Beyaz çizgili etiketi olan yükler yandığı durumda bol su ile müdahale edilmelidir. Her türlü yangın söndürme cihazı bu yükler üzerinde etkilidir. Yarısı kırmızı yarısı beyaz etiketi olan yüklere karbondioksitli yangın söndürücüler kullanılmamalı, kuru toz yangın söndürücüler tercih edilmelidir. Alüminyum, magnezyum gibi hafif metallerin yangınlarında çok yüksek ısı oluştuğundan kesinlikle su kullanılmamalıdır. Mavi etiketi olan yüklere ise su kesinlikle kullanılmamalıdır. Su ile temas ettiğinde bu yükler yanıcı gazların oluşmasına ve alevin daha da güçlenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle Kuru tozlu yangın söndürücüler kullanılmalıdır. 14
Tehlikeli atıklar, tehlikeli atık depolama konteynerlarında depolanmalı ve bertaraf edilmek üzere prosedürüne uygun şekilde Bertaraf Tesislerine gönderilmelidir. SINIF 5 OKSİTLEYİCİ MADDELER VE ORGANİK PEROKSİTLER Temel Riskler: - Patlama - Yangın - Yangın başlatma - Yanıklar - Zehirlenme - Bozulabilir (dekompozisyon) ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Kendileri yanıcı olmamakla beraber, oksijen oluşturarak veya başka şekilde diğer maddelerin yanmasına yol açan maddelerdir. Kendiliğinden patlayarak parçalanma, çok hızlı yanma, darbe veya sürtünmeye karşı duyarlı, göze zarar veren maddeler de bu kapsamdadır.(örn. Hidrojen peroksit, Kalsiyum karbonat, Amonyum nitrat kromik asit) Bu tip malzemelerin yanması durumunda bol su ya da kuru toz içeren yangın söndürücüler ile müdahale edilmelidir. Hava ile temasını önlemek için herhangi bir malzeme kullanılması, oksitleyici malzemelerin yangınında, yangının büyümesine sebep olacağından kullanılmamalıdır. Cilt ile temasında kaçınılmalıdır. Sızıntı bulunan konteyner sızıntı havuzuna alınmalıdır. Zemine sızan kimyasal malzeme kimyasal emici kitler kullanılarak temizlenmelidir. Temizlikte kullanılan emici kitler ve temizlenen malzeme artıkları tehlikeli atık depolama alanında depolanmalıdır. SINIF 6 ZEHİRLİ (TOKSİK) VE BULAŞICI MADDELER Sınıf 6.1 Temel Riskler: -Buharların ya da gazların solunması, sindirim yoluyla alınması ve cilde temas -Akut ve kronik zehirlenme -Kaplardan sızmada kontrolün güç olması -Toksik bulut yayılması ve uzak alanların etkilenmesi -Solunum teçhizatı kullanma gerekliliği Sınıf 6.2 Temel Riskler: -Hastalık -Enfeksiyon -Salgın ve bulaşıcı hastalıklar Kategori A: (Yüksek enfeksiyon riski!) Kategori B: (Alçak enfeksiyon riski!) ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Yutulması, solunması durumunda zehirleyici ya da hastalık yapıcı özelliğe sahip yüklerdir. 15
( Örn. Metil bromit, arsenik, Metil alkol, tıbbi atıklar) Herhangi bir sızıntı durumunda zehirli gaz çıkışı olacağından kesinlikle müdahale edilmemeli, ortamdan uzaklaşılarak yetkililere haber verilmelidir. Sızıntı bulunan konteynera kesinlikle müdahale edilmemelidir. Bu konuda yetkili ve eğitim almış kişilerden destek alınmalıdır. SINIF 7 RADYOAKTİF MADDELER Temel Riskler: -İnsan duyularıyla tespit edilemez -Yangın durumunda paketleri ya da konteynerlerin soğutulması gerekir ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER İyonize ışınlar yayan radyoaktif malzemeler. Radyosyona bağlı hastalıklara sebep olurlar. (Örn. Radyoterapi işleminde kullanılan aktif gama kaynakları; Kobalt Co-60, Po-210) Radyoaktif maddeler, temas edilmesi halinde veya yaklaşılması halinde kanserojen ve ölümcül olan maddelerdir. Kesinlikle uzak durulmalıdır. Müdahale gereken durumlarda Alan derhal boşaltılarak Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM) e başvurulmalıdır. Bertarafı için Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM) e başvurulmalıdır. SINIF 8 AŞINDIRICI MADDELER Temel Riskler: - Hasarın gerçekleşmesi için temas gereklidir - Metallerle reaksiyona girerek yanıcı ve/veya patlayıcı gazlar meydana gelir - Temasla gözlere, solunum yoluyla solunum sistemine zarar verir. -Bu tip maddelerin buharı solunduğunda ya da göz ile temasında tehlikeli olduğundan gözlük, maske, koruyucu elbise, asit koruyucu eldiven ile yaklaşılmalıdır. -Asit ve baz özelliğinde aşındırıcı, metaller ile temasında gaz çıkışı yapan, maddelerdir. (Örn. Hidroklorik Asit (Tuz Ruhu), Sülfirik Asid, Nitrik Asit (Kezzap), Sodyum Hidroksit (Kostik), Potasyum Hidroksit, Sodyum Hipoklorit. (çamaşır suyu), Aküler ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Bu tip maddelerin buharı solunduğunda ya da göz ile temasında tehlikeli olduğundan gözlük, maske, koruyucu elbise, asit koruyucu eldiven ile yaklaşılmalıdır. SINIF 9 ÇEŞİTLİ MADDELER VE YÜKLER Sınıf 9 muhtelif tehlikeli madde ve eşya grubudur. Tehlikeli olduklarına karar verilen ama diğer sınıflardaki tanımlara uymayan yükleri içerir. Bu kesinlikle, bu maddelerin diğer sınıftakilerden daha az tehlikeli oldukları anlamına gelmez. Diğerlerine gösterilen dikkat ve özene benzer şekilde işlem gösterilmelidir. 16
4. TEHLİKELİ MADDELERİN SINIFLARI, TAŞINMASI, TAHMİL/TAHLİYESİ, ELLEÇLENMESİ, AYRIŞTIRILMASI, İSTİFLENMESİ VE DEPOLANMASI 4.1 Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması IMDG Kod; tehlikeli malları 1 ile 9 arasında dokuz önemli risk sınıfına ayırmaktadır. Tehlikeli yükler zararlarına bağlı olarak 9 kategoriye ayrılmışlardır. Bunlar sınıf olarak adlandırılırlar. (2) Bu sınıfların beşi (1, 2, 4, 5 ve 6.sınıflar) alt bölümlere yâda alt sınıflara tabi tutulmuştur. Sınıf 3, Sınıf 7, Sınıf 8, Sınıf 9 Tehlikeli Maddeler alt sınıflara ayrılmamıştır. Dokuz(9) başlıkta sınıflandırma Birleşmiş Milletler(UN=BM) tarafından tespit edilmiş olan kriterlere göre yapılmıştır. Kara, hava ve deniz gibi bütün ulaştırma modları tarafından aynı sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Sınıf 1:Patlayıcılar Sınıf 2: Gazlar Sınıf 3: Yanıcı Sıvılar Sınıf 4: Yanıcı Katılar Sınıf 5: Oksidleyici maddeler ve organik peroksitler Sınıf 6: Zehirli ve bulaşıcı maddeler (Toksik ve Mikrop Bulaştırıcı Maddeler) Sınıf 7: Radyoaktif maddeler Sınıf 8: Aşındırıcı(Korozif) maddeler Sınıf 9: Çeşitli maddeler ve yükler SINIF 1 PATLAYICILARIN BÖLÜMLERİ Bölüm 1.1: Büyük kütlelerdeki patlama tehlikesi olan madde ve nesneler (TNT, hexogen, pentrite) Bölüm 1.2: Fırlatma etkisine sahip fakat kitle halinde patlamayan madde ve nesneler (Belirli silahların mühimmatı) Bölüm 1.3: Yangın riski olan fakat bütün kütlesinin patlama riski olmayan madde ve nesneler (Bazı işaret fişekleri) Bölüm 1.4: Ciddi etkiler oluşturmayan madde ve nesneler (Havai fişekler, patlama fitilleri) Bölüm 1.5: Hassaslığı düşük ve kütlesel patlama tehlikesine sahip olan maddeler (belirli patlayıcı maddeler) Bölüm 1.6: Hassaslığı çok düşük ve kütlesel patlama tehlikesine sahip olmayan maddeler(duyarsız patlayıcı maddeler) Patlayıcılar aynı zamanda I hariç olmak üzere bir uyumluluk yazısı alırlar. Aynı yazıya sahip olanlar, farklı alt bölümlere ait olsalar bile birlikte istiflenebilir ve taşınabilirler. A: başka hiçbir grupla karıştırılarak taşınamaz. L: kendi içinde dahi karıştırılmamalıdır. 17
H: S hariç başka hiçbir grupla karıştırılamaz. K: Siviller tarafından taşınması yasaktır. Sınıflandırılmamış patlayıcılar, Uyum Grubu S hariç başka patlayıcılarla birlikte taşınamaz. 1.4S hariç, Sınıf 1 kapsamına giren patlayıcılar, başka hiçbir madde ile taşınamaz. Patlayıcı risk sırası: (Yüksek) 1.1, 1.5, 1.2, 1.3, 1.6, 1.4 (Alçak) SINIF 2 GAZLARIN BÖLÜMLERİ Depolama, ayırma ve taşıma amacına göre; Bölüm 2.1: Yanabilir gazlar (propan, bütan, asetilen) Bölüm 2.2: Yanıcı olmayan ve zehirli olmayan gazlar (sıkıştırılmış hava, karbondioksit, argon) Bölüm 2.3: Toksik gazlar (klorür, amonyum dioksit, siyanür) SINIF 3 YANICI SIVILAR Parlama noktaları 61 C nin altında olan alev alabilen sıvılar ile hassasiyeti azaltılmış sıvı patlayıcılardır. Alt Bölümlere ayrılmamıştır. SINIF 4 KATI YANICILARIN BÖLÜMLERİ Tutuşabilen, ani ateş alabilen ve suyla temas ettiklerinde yanıcı gaz çıkaran maddelerdir. 3 alt sınıfı vardır. Bölüm 4.1: Yanıcı katı maddeler (harici yanma kaynakları ile kolayca tutuşabilen maddeler-kuru pamuk, jüt, kendir lifi, saman ve kuru ot, kibrit, kauçuk artıkları, sülfür, vs.) Bölüm 4.2: Kendiliğinden yanan maddeler (suyla nemlenme veya rutubetli havada yanma-balık yemi, beyaz fosfor, kömür, selüloit artıkları, nemli yada yağa batırılmış pamuk, demir oksit, bazı tip plastikler vs.) Eğer kaplarında sızma olursa hava ile temasta yangın riski yaratır. 4.2 maddeler hava ile şiddetli reaksiyona girerler, bu yüzden ambalajlar hava geçirmez olmalıdır! Bölüm 4.3: Suyla temas halinde yanıcı gaz çıkartan maddeler (Belli şartlarda parlama özelliği olan kalsiyum karbit, alüminyum ve kalsiyum tozlu yan ürünler, ferrosilikon, lityum, magnezyum ürünleri, potasyum, metalik sodyum vs.) Su ile şiddetli reaksiyona girerler, bu yüzden ambalajlar su geçirmez olmalıdır! SINIF 5 OKSİTLEYİCİ MADDELER VE ORGANİK PEROKSİTLERİN BÖLÜMLERİ Isıtılınca oksijen çıkaran bir dizi oksitleyici maddeyi ve organik peroksitleri içerirler Bölüm 5.1: Yanıcı maddeler (parladıklarında oksijen çıkaran ve rutubetli ortamda şiddetli reaksiyon gösteren maddeler. Amonyum Nitrat, suni gübre, Amonyum Sülfat, baryum klorat gibi) Bölüm 5.2: Organik peroksitler (patlayıcı, süratle yanan, darbeye ve sürtünmeye duyarlı, diğer maddelerle şiddetli reaksiyona giren maddelerdir) Organik peroksitler (patlayıcı, süratle yanan, darbeye ve sürtünmeye duyarlı, diğer maddelerle şiddetli reaksiyona giren maddelerdir) Organik Peroksitlerin bazıları çok dengesizdir. Kontrol Sıcaklığı altında taşınmaları gerekir. Kontrol sıcaklığı aşılırsa Acil Durum Sıcaklığına gelmeden hemen soğutma önlemleri alınmalıdır! 18
SINIF 6 ZEHİRLİ VE BULAŞICI MADDELERİN BÖLÜMLERİ Zehirli ve bulaşıcı maddeleri içerir, Çevre Bakanlığı,Tarım Bakanlığı,Sağlık Bakanlığı izni ile taşınır. Bölüm 6.1: Toksik maddeler (yutulma, soluma ve cilde temasla ölüm yada yaralanmalara sebep olan maddeler, Arsenik, anilin, baryum oksit, fenol, nikotin, kurşun, siyanür, civa ürünleri, bitki ve böcek ilaçları) Bölüm 6.2: Bulaşıcı Maddeler (mikroorganizma veya toksinlerini içeren maddeler, kemik, kemik yağı, sıkıştırılmış et atıkları, hayvan derileri, kan ürünleri, kan tozu, tıbbi atık, bakteriler, mantarlar, parazitler, virüsler mikroplar vs.) 6.1-Böcek ilaçları, tarım ilaçları, kimyasal ürünler 6.2-Hastalık yaratıcı bakteri, virüsler, parazitler, mantarlar 6.2-A Kategori: yüksek risk ; B Kategori: alçak risk SINIF 7 RADYOAKTİF MADDELER Radyasyon enerjisi veya parçacık biçimindeki enerjiyi yayma sürecinde (ışıma) kendiliğinden parçalanan maddelerdir. Atom Enerjisi Kurumu tarafından sınıflandırılırlar. Uranyum, Toryum bileşikleri, bazı doğal madenler (Coltan), tıbbi cihazlar, yangın dedektörleri. Enerji Bakanlığı izni ile taşınır.türkiye Atom Enerjisi Kurumu na bilgi verilmesi gerekir. FISSILE : Uranyum reaktörü yakıtı, fıçı ambalajla nakledilir. FISSILE (bölünebilir) demektir. Sınıf 7 kategorisine ait alt bölümler bulunmamasına karşın, içindeki maddeler, potansiyel tehlike derecelerini gösteren, I'den (düşük radyasyon düzeyleri) III e (daha yüksek radyasyon düzeyleri) kadar üç kategoriye yerleştirilir. Bu uygulamanın, I in en yüksek, III ün en düşük olduğu ambalaj gruplarının tersi olduğuna dikkat edin. Baklava şekilli etiketin diğer özellikleri, radyasyon riskinin üç kategorisini ayırt eder: Düşük radyasyon düzeyli maddeler için(kategori I), etiket beyaz renktedir ve RADIOACTIVE (Radyoaktif) kelimesinden sonra dikey tek kırmızı çubuk yer alır. Kategori II (orta seviyedeki radyasyon düzeyleri), üst yarısı sarı, alt yarısı beyaz renkte, açıklama yazısını takiben iki dikey kırmızı çubuk bulunan baklava şekilli etiketle gösterilir. Kategori III (yüksek radyasyon düzeyleri) maddelerinde, Kategori II dekilere benzer sarı/beyaz baklava şekli yer alır, ancak üç dikey kırmızı çubuk bulunur. SINIF 8 AŞINDIRICI MADDELER Canlı dokuları yakma, yaralama veya bozma yoluyla dokuya oldukça ciddi zarar veren sıvı veya katı maddelerdir. Canlı dokulara zarar veren, tahriş edici, zehirli ya da zararlı buhar çıkaran, metalleri aşındıran, su ile reaksiyona giren katı ya da sıvılardır. Bu tip maddelerin buharı solunduğunda ya da göz ile temasında tehlikeli olduğundan gözlük, maske, koruyucu elbise, asit koruyucu eldiven ile yaklaşılmalıdır. SINIF 9 DİĞER TEHLİKELİ MADDELER VE NESNELER Muhtelif tehlikeli madde ve eşya grubudur; tehlikeli olduklarına karar verilen ama diğer sınıflardaki tanımlara uymayan yükleri içerir. 19
4.2 Tehlikeli maddelerin paketleri ve ambalajları Tehlikeli madde ve müstahzarlar, bu Tehlikeli Madde Taşıma Yönetmeliği hükümlerine uyularak, normal depolama ve taşıma şartlarında, sızma, kaçak, dökülme, bulaşma ve benzeri yollarla ambalaj dışına çıkmaları önlenecek şekilde ambalajlandıktan sonra piyasaya arz edilebilir. Tehlikeli maddeler taşınırken mutlaka kapalı bir şekilde (dökme taşımaları hariç) taşınmalıdır. Tehlikeli madde paketleri, normal şartlar altında, maddenin dışarıya sızmayacak şekilde imal edilmiş ve kapatılmış olmalıdır. Paketler yapılarına ve kapasitelerine göre farklılık göstermektedir. Tüm maddeler UN onaylı ambalajlarda paketlenmek zorundadır. Bu işaret aşağıda gösterilmiş olup, test detaylarını, üretim tarihi, onaylayan ülke vb. içeren bir kodlama sistemi ardında yer almaktadır. Aşağıda paketleme kodları için görsel anlatımlar bulunmaktadır Paketleme Kodları 20
Paketleme Kodları Paketleme Kodları Tehlikeli madde ve müstahzarlarının ambalaj kaplarına konulmasında aşağıdaki genel kurallara uyulması zorunludur. Ambalajlanan madde, ambalaj kabının dışına bulaşmamalıdır. Ambalaj kabı, içine konulan maddeden etkilenmemeli, onun özelliklerini değiştirmemelidir. 21
Sıvı halinde madde ve müstahzarların ambalajlanmasında, ısıl genleşmeler sonucu, patlama, yırtılma, gibi istenmeyen durumların önüne geçilebilmesi için, kaplarda boş hacim bırakılmalıdır. Maddenin ambalajlanmasında iç içe kaplar kullanılmışsa, iç kaptan dış kaba sızma olmamalıdır. Cam, seramik gibi kırılgan malzemeden yapılmış iç kaplar ile ambalajlamada, kırılmanın önlenmesi için iç ve dış kaplar arasında şok direncine sahip uygun destekleme malzemeleri kullanılmalı veya benzeri önlemler alınmalıdır Birbiri ile şiddetli reaksiyon veren maddeleri taşıyan iç kaplar, aynı dış kap içinde depolanamaz ve taşınamaz. Çok tehlikeli oldukları için bir sıvı ile ıslatılarak veya seyreltilerek korunması gereken maddelerin ambalajlanmasında, kaçakları tamamen önleyecek tasarımlar kullanılır ve yeterli önlemler alınır. Ambalaj olarak kullanılacak her türlü madde, malzeme ve araç, kullanım amacına uygun fonksiyon testlerinden geçirilir. Paketleme Çeşitleri Taşıma ve depolama sırasında, sıcaklığın artması, hava basıncı değişimi, çalkalanma gibi nedenlerle, kap içindeki madde tehlikeli boyutlarda gaz oluşturuyor ve basıncı artıyorsa, fazla gazı dışarı atarak otomatik basınç ayarlamasını sağlayacak sistemler takılmış kaplar kullanılmalıdır. Ancak, çıkan gazın tehlikeli ve zararlı olması durumunda, tehlikeyi önleyici başka önlemlerin alınması gerekir. 22
Paketleme Çeşitleri Paketleme Çeşitleri 23
4.3 Tehlikeli maddelere ilişkin plakartlar, plakalar,markalar ve etiketler Sınıf 1:Patlayıcılar Sınıf 1.1: Kitle Halinde ve Birden Patlayanlar Kitlesel bir patlamaya neden olabilecek patlayıcıları içerir. Bir patlama anında neredeyse tüm yükleri etkiler. Sınıf 1.2: Parça Fırlatan Fakat Kitle Halinde Patlamayanlar Parça fırlatama riski olan ama kitlesel bir patlamaya sebep olmayacak patlayıcıları içerir. Sınıf 1.3: Alevli Patlayanlar Yangın çıkarma tehlikesi olan,patlama şiddeti hafif, az da olsa parça fırlatma tehlikesi mevcut, fakat kitle halinde patlamaya sebep olmayacak patlayıcıları içerir. Sınıf 1.4: Düşük Zarar Veren Patlayıcılar Hafif patlama riski olan, etkileri bulunduğu kabı aşmayacak,dışarıda bir patlamaya veya yangına sebebiyet vermeyecek patlayıcıları içerir.. Sınıf 1.5: Patlaması Zor Fakat Kitle Halinde Patlayabilenler Kitle halinde patlayabilecek ama çok zor patlayan hassaiyeti çok düşük patlayıcıları içerir. 24
Sınıf 1.6: Patlaması Zor ve Kitle Halinde Patlama Tehlikesi Olmayanlar Hem çok zor patlayabilecek,hassasiyeti çok düşük olan ve aynı zamanda kitle halinde patlama tehlikesi olmayan patlayıcıları içerir. Sınıf 2 :Gazlar Sınıf 2.1: Yanıcı Gazlar 454 kg (1001 lbs) olan ve at 20 C (68 F) altında gaz halinde bulunan maddelerdir. Bu maddelerin basınçları 101.3 kpa (14.7 psi) dir ve bu basınç altında kaynama noktaları 20 C (68 F) veya altıdır. 101.3 kpa (14.7 psi) basınçta ve hava karışımları %13 altında parlayıcıdırlar. Veya alt limit gözetilmeksizin en az % 12 hava karışımında ve 101.3 kpa (14.7 psi) basınçta yanıcıdırlar Sınıf 2.2: Yanıcı ve Zehirli Olmayan Gazlar Bu sınıfta basınçlı gazlar, sıvılaştırlmış gazlar, basınçlı kryojenik gazlar, bir çözelti inide bulunan sıkıştırlmış gazlar ve okside edici gazlar bulunmaktadır. Yanıcı ve zehirli olmayan gazlar 20 C (68 F) sıcaklıkta 280 kpa (40.6 psia) basınç muhteviyatı olan 2.1 ve 2.3 sınıfına dahil olmayan gazlardır. Sınıf 2.3: Zehirli Gazlar İnsan sağlığına zararlı olduğu bilinen ve taşıma sırasında sağlık tehlikesi yaratan Zehirli gazlar 20 C ve altı sıcaklıkta, 101.3 kpa basınçta bulunan (bu basınç altında kaynama noktaları 20 C veya altı olan) İnsan sağlığına zararları kesin olarak kanıtlanmış olmasa da, hayvanlar üzerinde yapılan testlerde LC50 değeri 5000 ml/m3 üzerinde olan maddelerdir 25
Sınıf 3 :Yanıcı Sıvılar Yanıcı sıvılar parlama derecesi 60.5 C (141 F) den fazla olmayan, yada sıvı halde olup taşıma için ısıtılmış halde bulundurulan ve parlama derecesi 37.8 C (100 F) ve üzeri olan maddelerdir. Sınıf 4 :Yanıcı Katılar Sınıf 4.1: Yanıcı Katılar Olduğu haliyle yanıcı olan katılar. Bu maddeler sürtünme yoluyla ateş alabilirler ve yanma hızları saniyede 2.2 mm (0.087 inch)den hada fazladır. Tutuşabilen ve tamamı 10 dakika veya altı bir zamanda tepkimeye giren metal tozları da bu sınıfa dahildir. Termal olarak dengesiz olan, hava katılımı olmadan güçlü ekzotermik tepkimeye giren ve kendinden tutuşabilen maddeler de bu kategoridedirler. Sınıf 1 e dahil olan fakat etkinliği alınmış patlayıcılar veya üretici tarafından özellikle bu sınıfa dahil edilmiş maddelerdir. Sınıf 4.2: Kendiliğinden Yanabilen Katılar Kendiliğinden alev alan maddeler piroforik meddelerdir. Bunlar, hava ile temasın beşinci dakikasında ateş alan yada hava ile temas ettiklerinde ek bir enerji kaynağına ihtiyaç duymadan ısınan maddelerdir Sınıf 4.3: Suyla Temas Ettiğinde Tehlike Arz Edenler Bu maddeler suyla temas halinde yanıcı yada zehirli maddeler çıkaran maddelerdir. Tehlike ölçüsü 1 kg madde için saatte 1 Litreden fazla gaz çıkarmaktır. 26
Sınıf 5 : Oksitleyici Maddeler ve Organik Peroksitler Sınıf 5.1: Oksitleyici Ajanlar Bu tür maddele oksijen salgılayarak diğer maddelerin yanmasını sağlayan veya çabuklaştıran maddelerdir. Sınıf 5.2: Organik Peroksitler Organik peroksıtler (Sınıf 5.2) O-O halınde oksıjen bulunduran madelerdir. Bunlar hidrojen peroksidin bir türevi olarak düşünülebilirler, sudaki bir yada daha fazla hidrojen atomunun organik radikallerle yer degiştirmesi yoluyla üretilirler. Sınıf 6:Toksik ve Mikrop Bulaştırıcı Maddeler Sınıf 6.1: Toksik (Zehirli) Maddeler Taşıma sırasında insanlara zarar verebileceği bilinen maddeler toksik maddeler olarak sınıflarndırlırlar. Ayrica hayvanlar üzerinde yapılan teslerde de zehirli olduğu belirlenen maddeler insanlar için de tehliklei sayılıp bu kategoriye dahil edilirler. Sınıf 6.2: Mikrop Bulaştırıcı Maddeler Bulaşıcı hastalık muhteviyatlı maddeler bir patojen taşıdığı bilinen yada şüphelenilen maddelerdir.patojenler hayvan yada insalarda hastalığa yol açan mikro organizmalar (bakteri, virüsler, mantarlar vs.) yada diğer etkenlerdir. Sınıf 7: Radyoaktif Maddeler bulundurmaları gerekir. Sarı RADYOAKTİF III (LSA-III) etiketini taşıyan maddeler. Bazı rodyoaktif maddelerde bu etiket kullanılmasa da radyoaktiviteyi gösterir afiş 27
Sınıf 8: Aşındırıcı (Korozif) Maddeler Korozif Belirli bir süre temas halinde insan derisi üzerinde aşındırıcı, kalınlık azaltıcı etkisi olan maddelerdir. Çelik ve alüminyum üzeriden aşındırıcı etkisi olan maddeler de bu sınıfa girerler. Sınıf 9: Diğer Tehlikeli Maddeler Diğer Tehlikeli Maddeler Taşıma sırasında tehlike arzeden ama tanımlı sınıflardan herhangi birine uymayan maddeler bu sınıfa girer. Bu sınıfta aiağıdaki maddeler yer alır: - Anestezik yada diğer tür zararlı maddeler. Bunlar uçuş ekibi yada gemi personelinde görevlerini yerine getirmelerini engelleyecek derecede rahatsızlık yaratabilecek maddeler. - Sıcaklık derecesi arttırılmış maddeler, zararlı maddeler, insane sağlığına zararlı artıklar veya denizi kirletme riski olan maddeler. 4.4 Tehlikeli madde işaretleri ve paketleme grupları Paketleme Grupları tehlike seviyelerine göre belirlenmiştir Sınıf 1, 2, 5.2,6.2 ve 7 ile sınıf 4.1deki kendiliğinden tepkimeli olanların dışında tüm sınıflara ait tehlikeli mallar temsil ettikleri tehlike derecesine göre üç "paketleme grubuna" ayrılmıştır. Sınıf 3, Sınıf 4, Sınıf 5, Sınıf 6.1, Sınıf 8, Sınıf 9 İçin Paketleme Grupları: Grup I Ambalaj: Tehlike Yüksek Seviyede Grup II Ambalaj: Tehlike Orta Seviyede Grup III Ambalaj:Tehlike Düşük Seviyede Tehlikeli madde işaretleri her paket üzerinde bulundurulmalıdır, tehlikeli madde etiketlerinden farkı sınıflandırmanın yanında paket içeriğindeki maddenin yol açacağı tehlikeleri bildirmektir. Yukarıdaki işaretler ile tehlikenin çeşidi ve kullanılması gereken KKD lerin belirlenmesi kolaylıkla sağlanmaktadır. 28
Tehlikeli Madde İşaretleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 4.5 Tehlikeli maddelerin sınıflarına göre gemide ve limanda ayrıştırma tabloları. Liman Sahasında Tehlikeli Malların Ayırımına İlişkin Genel Esaslar a)sınıf 1 (bölüm 1.4S dışında), 6.2 ve 7 e ait tehlikeli yüklerin alınması ve tutulması, her bir terminal veya iskeledeki elleçleme tesisleri oldukça farklı olduğundan her bir liman için özel kurallara tabi olmalıdır. b)liman alanına teslim edilen bütün tehlikeli yükler, IMDG Koduna uygun olarak işaretlenmeli, belgelenmeli, ambalajlanmalı, etiketlenmeli ya da plakartlanmalıdır. c)tehlikeli yükleri ayırma, IMDG Kodu bölüm 7.2 ye uygun olarak aşağıdaki gibi olmalıdır: Liman Sahaları Ayrıştırma Tablosu Açıklamaları: 1.1-Ambalajlar/IBC ler/römorklar/düz raflar veya platform konteynerler için liman saha ayrıştırma tablosundaki O, S ve A nın Anlamları 0 =özel planlar öngörmediği sürece ayırma gerekli değil A =.dan uzak en az 3 m lik ayırma gerekli S = dan ayrı onaylanmış güvenlik duvarı ile ayrılmadığı sürece açık alanlarda en az 6 m lik, hangarlarda en az 12 m lik ayırma gerekli 29
1.2-Kapalı konteynerler/taşınabilir tanklar/kapalı karayolu taşıtları için liman saha ayrıştırma tablosundaki O, S ve A nın Anlamları 0 = ayırma gerekli değil A = dan uzak ayırma gerekli değil S =..ayrı onaylanmış güvenlik duvarı ile ayrılmadığı sürece açık alanlarda boylamasına ve yanlamasına en az 3 m lik ayrıma, hangarlarda boylamasına ve yanlamasına en az 6 m lik ayrıma gerekli 1.3-Açık karayolu taşıtları/demiryolu yük vagonları/üstü açık konteynerler için liman saha ayrıştırma tablosundaki O,S,A nın Anlamları 0 =.ayırma gerekli değil A = dan uzak en az 3 m lik ayırma gerekli S = dan ayrı onaylanmış güvenlik duvarı ile ayrılmadığı sürece açık alanlarda boylamasına ve yanlamasına en az 6 m lik ayrıma, hangarlarda ya da ambarlarda boylamasına ve yanlamasına en az 12 m lik ayrıma gerekli d)sınıf 1 (bölüm 1.4S hariç), 6.2 ve 7 e ait yüklerin genel olarak liman alanına girişine yalnızca doğrudan sevkiyat ve teslimat amacıyla liman başkanlığının izni verilmelidir. Bu sınıflar, tabloya dâhil edilmemiştir. Ancak, beklenmedik koşullarda, bu yüklerin liman alanında geçici olarak tutulmasının zorunlu olması halinde, bu yükler belirlenen alanlarda tutulmalıdır. e)ikincil tehlike taşıyan tehlikeli yükler için, ikincil tehlikeye yönelik ayırma gerekliliği, daha sıkı olduğunda uygulanmalıdır. Birden fazla sınıfa ait tehlikeli yük ihtiva eden yük taşıma üniteleri için, en sıkı ayırma gerekliliği uygulanmalıdır. f)farklı sınıflara ait olan, konteynerli olmayan bir şekilde ambalajlanmış tehlikeli yükler, doğrudan birbirinin üzerine istiflenmemelidir. Doğrudan birbiri üstüne istifleme, tek bir sınıfa ait olan, fakat farklı ikincil tehlikelere sahip ambalajlanmış tehlikeli yükler ve sınıf 8 e ait belirli yükler için geçerlidir. g)uygulanabilir olması halinde, tehlikeli yükler ihtiva eden konteynerler, tank konteynerler ve taşınabilir tanklar, doğrudan birbirinin üzerine istiflenmemelidir. Yalnızca aynı sınıfa ait tehlikeli yükler ihtiva eden konteyner için istisnalara izin verilmelidir. h)bu istisnalar, sınıf 8 e ait farklı yükler ihtiva eden konteyner için geçerli değildir. Uygulanabildiği yerde, konteynerler daima kapılara ve her iki tarafa erişime izin verecek şekilde istiflenmelidir. ı)toksik (zehirli) etiketleri ya da plakartları taşıyan tehlikeli yükler, yiyecek malzemelerinden ve hayvan yemlerinden ayrılmalıdır. i)ayırma gereklilikleri, yalnızca limanın depolama alanlarında ve taşıtlarda bulunan tehlikeli yükler için geçerlidir. j)özel ambalajlar hariç, bütün tehlikeli yükler, uygulanabildiği yerde, erişime izin vermek amacıyla en az 1 m lik mesafeyle ayrılmalıdır. 30
31
Tüm gemi tiplerinde IMDG sınıfları ve ayrıştırma tablosu 32
4.6 Ambar depolarında tehlikeli yüklerin ayrıştırma mesafeleri ve ayrıştırma terimleri Ambar Depolamasında Tehlikeli Maddelerin Ayrıştırma Mesafeleri Koyu renkli sayılar yüklerin IMDG sınıflarını göstermektedir. Belirtilen mesafeler IMDG sınıflarına göre maddelerin birbirinden ayrıştırma mesafelerini metre düzeninde vermektedir. Ayrıştırma mesafe tabloları ambarlarda depolama üzerine kurulduğundan ve Sınıf 1 ile Sınıf 7 maddeleri tabloda gözükmemektedir. Sınıf 1 ve Sınıf 7 maddeleri kesinlikle ambarlarda depolanmamaktadır. 33
Tehlikeli Yük Sınıfları Genel Ayrıştırma Tablosu Bu ayrıştırma tablosu paletli, varil, kutular, sandıklar ve benzeri ambalajlar içinde taşınan tehlikeli yüklere uygulanır. 34
4.7 Tehlikeli yük belgeleri Çok tehlikeli madde formu Gönderici Beyanı Acil durum kartı Konteyner/Kamyon Dolum Sertifikası MSDS / SDS ( Malzeme güvenlik bilgi formu) Tehlikeli Yük manifestosu olarak adlandırılmaktadır, genel olarak bu belgelerde aşağıdaki bilgilerin olması gerekmektedir. UN-Numarası, mutlaka UN ibaresiyle birlikte olmalıdır Maddenin resmi adı Maddenin sınıfı, böylece tehlike etiketi Mevcut ise paketleme grubu I,II veya III Taşıma evrakı üzerindeki bilgilerin sıralaması gelişigüzel olmamalıdır.(un-numarası, İsmi, Sınıfı/tehlike etiketi, paketleme grubu) UN 1093, ACRYLNİTRİL, 6.1(3), I veya ACRYLNİTRİL, 6.1 (3), UN1093, I Paketlerin ve büyük paketleme malzemelerinin (IBC) sayısı ve açıklaması Her bir tehlikeli maddenin toplam ağılığı (hacim, brüt, veya net ağırlık olarak). (1.sınıfa ait patlayıcı maddeler ve nesneler için net patlayıcı madde ağırlığı) Gönderenin irtibat bilgileri Alıcının irtibat bilgileri ADR 1.1.3.6 ya göre yapılan taşımalarda taşıma evrakında aşağıdaki ek bilgi bulunmalıdır: TAŞIMA BÖLÜM 1.1.3.6 DA BELİRTİLEN SINIRLARI AŞMAMIŞTIR İçerisinde az bir miktar tehlikeli madde kalmış ve temizlenmemiş, boş ambalajlar için taşıma evrakında aşağıdaki ibareler yer almalıdır: BOŞ AMBALAJ, BOŞ KAP, BOŞ IBC gibi. Ayrıca içerisinde son bulunan maddenin sınıfı da belirtilmelidir. Örneğin; BOŞ KAP, 3 Tehlikeli maddeler ile yüklenmiş bir konteyner taşıması denizyolu ile devam edecekse yüklenen tarafından yükün konteynerin içerisine emniyetli, doğru, güvenliği ve 49 ulusal/uluslararası kanunların öngörmüş olduğu bir şekilde yüklendiğini gösteren bir evrak ibraz edilmelidir. Bu tehlike madde yüklenmiş araçlar için de aynı geçerlidir. 35