İNTEGRATİF TIP DERGİSİ TURKISH JOURNAL OF INTEGRATIVE MEDICINE ORIGINAL ARTICLE / ORJİNAL MAKALE Sedat Yıldız 1, Serhat Duruhan 2, Nezir Çelik 3, Mehmet Sıddık Tuncay 4, Mehmet Uyar 5, Batu Bayar 6 1 Özel İstanbul Hastanesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Van 2 Muayenehane, Beyin Ve Sinir Cerrahisi, Denizli 3 Damla Tıp Merkezi, Ankara 4 Cumhuriyet Üniversitesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Sivas 5 Ümran Tıp Merkezi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, İstanbul 6 Aile Hekimi, Kartal, İstanbul SHAM KUPA TERAPİSİ CİHAZI HAKKINDA BİR ELEŞTİRİ Özet Bu literatür eleştirisinde literatürde tanımlanan sham kupa uygulaması modeli ile ilgili mevcut bilgiler özetlenmiştir. Integr Tıp Derg. 2014;2(2):1-5. Anahtar kelimeler: Geleneksel Çin Tıbbı, hacamat, kupa terapisi A CRITIQUE ABOUT SHAM CUPPING THERAPY DEVICE Abstract In this literatüre critique, current data about sham cupping method is summarized. Turk J Integr Med. 2014;2(2):1-5. Keywords: Traditional Chinese Medicine, hijama, cupping therapy Sham kupa terapisi cihazı hakkında bir eleştiri. Integr Tıp Derg. 2014;2(2):1-5. Yazışma Adresi: İntegratif Tıp Derneği. Yayla M. Fatih Çarşısı, 2/118, Isparta Türkiye E posta: dr_sedatyildiz@yahoo.com Kabul/Yayın Tarihi: 19 Eylül 2014
Plasebo, hekim açısından tedavi edilen durum için özel bir etkinlik göstermeyeceğine inanılan, tıbbi tedaviyi taklit eden, simgesel etkisi için yararlanılan ve kontrollü deneylerde gözlemcinin ön yargılarını elimine eden bir tıbbi tedavi biçimi ya da tıbbi tedaviyi hızlandırmayı amaçlayan bir girişimdir (1). Kupa terapisi tarih boyunca birçok farklı kültür tarafından uygulanmış bir tedavi yöntemidir. Yöntem; plastik, ahşap, cam veya farklı doğal malzemelerden üretilmiş kupaların cilt üzerinde ağrılı noktalara veya akupunktur noktalarına negatif basınç ile yerleştirilmesi prensibine dayanır (2,3). Kupa terapisi ile ilgili çalışmalarda plasebo uygulama veya sham kupa uygulaması ile ilgili veriler sınırlıdır. Özellikle Lee ve arkadaşlarının (4), 2010 yılında yayınladığı Developing and validating a sham cupping device Bir sham kupa cihazı geliştirilmesi ve validasyonu isimli yayın kendisinden sonraki çalışmalara referans olmuş, bazı araştırmalarda plasebo uygulama grubunda yöntem ile ilgili adı geçen makaleye atıfta bulunulmuştur. Lee ve arkadaşları 17 hastaya geliştirdikleri sham tedavisini, 17 hastaya da gerçek kupa tedavisini uygulamışlar, gerçek kupa uygulaması sham uygulamaya göre belirgin olarak daha güçlü hissedilmiş, her iki grupta da hafif-orta düzeyde yan etkiler rapor edilmiştir. Sham uygulamanın kupa içinde çok az basınç oluşturması veya basınç oluşturmaması nedeniyle gerçek kupa uygulamasının kontrolü olabileceği sonucuna ulaşmışlardır (4). Lee ve arkadaşları oluşturdukları sham kupa modelinde (Şekil 1), 2mm`lik bir delik açılan kupa üzerinde altı kez uygulanan vakum etkisinde iken kupaları Shenshu (BL23) noktasına yerleştirmişler, negatif basınç olmadan kupaların ilgili alana yapışabilmesi için kupanın tabanında bir yapışkan madde kullanmışlardı. İlgili yayında BL23 noktası vertebra bölgesinde L2 spinöz çıkıntının alt sınırının 4,5 cm laterali olarak tanımlanmıştı. 2
Şekil 1. Lee ve arkadaşları tarafından önerilen sham kupa uygulaması modeli (Lee, 2010) (4) Uygulama başlangıcında kupa vakum etkisi gerçek kupa uygulamasında %88, sham grubunda %76 hissedilirken, bu durum baskı (sırasıyla %33-%31), şişirme (%13-%23), ağrı, sıkma vb şekillerde bildirilmişlerdi. Aynı çalışmada değerlendirmeyi yapan araştırmacılar kızarıklık (%35 - %29) ve ekimoz (%35-%6) gibi yan etkileri her iki grupta da bildirmişlerdi. TARTIŞMA Kupa uygulamasının olası etki mekanizmaları ile ilgili birçok teori öne sürülmüştür. Bu etkiler lokal etkiler, kapı kontrol teorisi, nöral sistem üzerine olan etkiler, hematolojik sistem üzerine olan etkiler, immün sistem üzerine olan etkiler, refleks mekanizmalar ve plasebo etki olarak sınıflanabilir (5). Lee ve arkadaşlarının geliştirdiği sham uygulamasında başlangıçta düşük miktarda da olsa negatif basınç oluştuğu için literatürde tanımlanan etki mekanizmaları sham uygulama için de geçerli olabilir. İlk başta uygulanan lokal negatif basınç kupa içindeki 2mm`lik delikler tarafından giderilinceye kadar sinir, fasya gibi lokal yapıların boyutlarında değişiklikler, kan dolaşımında değişiklikler ve akupunktur noktalarının kısa süreli uyarılması gibi etkiler gözlenebilir (6). Sham uygulama ve yapıştırıcı materyalin neden olduğu uyarılar, ağrılı bölgede Aβ liflerinin uyarılmasına ve spinal kord seviyesinde dorsal boynuz nöronlarının inhibitör alanlarının uyarılmasına neden olabilir (7). Bu etkilere ilave olarak sham uygulama lokal immün yanıtların yanında tedavi alıyor olmaya bağlı psikolojik etkilere de neden olabilir. 3
Çalışmada sham uygulaması grubuna dahil olan hastalar tarafından tanımlanan hisler ve uygulayıcıların rapor ettikleri yan etkiler dikkate alınarak, sham uygulamasının plasebo etkisinin ötesinde birçok etkiye neden olduğu söylenebilir. Daha önce kupa uygulamasını tecrübe etmiş hastalar üzerinde yapılacak araştırmalarda sham uygulamanın kullanılması durumunda hastaların deneyimleri ile uyumsuz bir tecrübe (ağrı, basınç hissi, şişme hissi, yanma vb) yaşayacakları; bu durumun da özellikle hastanın kendi bildirimine dayanan çalışma sonuçlarını etkileyeceği düşünülebilir. Son olarak ilgili yayında BL23 akupunktur noktası vertebra bölgesinde L2 spinöz çıkıntının alt sınırının 4,5 cm laterali olarak tanımlanmış iken iki farklı temel kaynakta ilgili nokta Geleneksel Çin Tıbbı prensiplerine uygun olarak cun ölçüsü ile verilmiştir (8,9). Dolayısıyla bir cun uzunluğu kişiden kişiye değişmektedir. Çalışmadaki demografik verilerin dağılımı dikkate alınarak bu ölçümün olası sonuçlar üzerinde az da olsa etkili olacağı düşünülebilir. Bu literatür eleştirisinde daha önce tanımlanmış olan bir sham kupa uygulaması sistemi ile ilgili tereddütler özetlenmiştir. İlgili uygulamanın henüz tam olarak tanımlanamamış olan biyofoton-biyoenerjetik sistemlere de etkisi olacağı öngörülebilir. İlk uygulama sırasında oluşacak basınç etkilerine karşın, kupa içi basıncı sürekli başlangıç düzeyinde tutan bir elektronik devre ve ölçümleri yapabilecek bir basınç transmitteri üzerinde çalışmalar devam etmektedir (10). Kupa uygulaması alanında daha nitelikli klinik araştırmalar için daha geçerli ve güvenilir plasebo sistemleri ile ilgili ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Kaynaklar 1. Brody H. The lie that heals: the ethics of giving placebos. Ann Intern Med. 1982;97(1):112-8. 2. Christopoulou-Aletra H, Papavramidou N. Cupping: an alternative surgical procedure used by Hippocratic physicians. J Altern Complement Med. 2008;14(8):899-902. 3. Kravetz RE. Cupping Glass. Am. Coll. of Gastroenterology. Blackwell Publishing. p.1418. 2004. 4. Lee MS, Kim JI, Kong JC, Lee DH, Shin BC. Developing and validating a sham cupping device. Acupunct Med. 2010;28(4):200-4. 5. Yıldız S, Eriş S, Polat NY, Yıldız ÜG, Kurt BB, Kurt Y, Ürper S. Geleneksel Çin tıbbında bir şifa yöntemi 2 Kupa terapisi için etki mekanizmaları: Derleme. Integr Tıp Derg. 2013;1(1):18-21. 6. Hong SH, Wu F, Lu X, Cai Q, Guo Y. Study on the mechanisms of cupping therapy. Zhongguo Zhen Jiu. 2011;31(10):932-4. 7. Zhu YF, Henry JL. Excitability of Aβ sensory neurons is altered in an animal model of peripheral neuropathy. BMC Neurosci. 2012;13:15. 4
8. Deadman P. A Manual of Acupuncture. 2nd Edition. Journal Of Chinese Medicine Publications. 2001. 9. Xinnong C. Chinese Acupuncture and Moxibustion, Third Edition. Foreign Language Press, Beijing, China 2010. 10. Yıldız S, Çelik N, Uyar M, Koç Z, Çelik GE, Güzel S. Kupa terapisi seansında vakum etkisi ve kupa içi negatif basıncın ölçülmesi: Bir ön çalışma. Integr Tıp Derg. 2014;2(1):1-4. 5