Nihad KARSLI. Serdar GÜNDÜZ Erdem ARTAN, Serdar GÜNDÜZ 11,12 Samed KONAK. Serdar GÜNDÜZ Samed KONAK. Serdar GÜNDÜZ Nihad KARSLI

İÇİNDEKİLER Editörden Neden Kamu Lisansı? Scribus Web Site Tanıtımları GNU ve Kamu Lisansları Wipe Bash Shell ve Harici Topaklama Goopi Httrack Pisi Paket Depomuz Pardus 2008.2 Sürüm Takvimi Virtualbox Python Modülleri Gimp Filtreleri Çağlayan ARKAN ile Röportaj PKD'den haberler Yeni Yılınız Kutlu Olsun Nihad KARSLI 2 3,4 Murat ÖZENÇ 5,6,7,8,9,10 Serdar GÜNDÜZ Erdem ARTAN, Serdar GÜNDÜZ 11,12 Samed KONAK 13,14,15 16,17,18 Serdar GÜNDÜZ Samed KONAK 19,20 Erdem ARTAN 21,22,23 Erdem ARTAN 24,25,26,27 Pardus-Linux Wiki 28 Erdem ARTAN 28 Erdem ARTAN 29 Erdem ARTAN 30,31,32,33,34 35,36 Doğukan KORKMAZTÜRK 38,39,40,41 Serdar GÜNDÜZ Nihad KARSLI 41 Erdem ARTAN 42 1

EDİTÖRDEN... Neler yapabilirdim? Maddi destek olabilirdim. Dağıtımın kullanıcı sayısını artırmak için tanıtım yapabilirdim. Yardımlaşma için internet üzerinde yazılar yazabilir, forumlar oluşturabilirdim, vb... E bunları yapmak için, öncelikle neyin ne olduğunu öğrenmem gerekiyordu. Ben de başladım incelemeye... Henüz civcivdi bir tavuğun yumurtasından çıkan ve adı da ulusal dağıtım konmuştu. Denemeler yapılıyordu. Sonra birisi deneme amaçlı bir "bootloader" yazmıştı; kurulum da yapılabiliyor hale gelmişti. Bu aşamada dağıtımı denemek, aksayan yönlerini test etmek ve kullanmaya başlayanlara yardımcı olmak için bir forum açmaya karar verdik iki arkadaşımızla. Adı ne olacaktı bu forumun? Bir kere meselenin özgür yazılım ve GNU/Linux oldugu belli olmalı idi. O halde adında Linux olmalı idi. Dağıtımın adına da atıfta bulunmalıydık. Yine sivil kesim tarafından meydana getirilecek bir topluluk olacağından, adının uzantısı ".org" olmalı idi. Sonunda Pardus-Linux.Org (kısaca "PLO") oldu. Evvel zaman içinde... Devlet destekli olarak, özgür ya da açık kaynak kodlu bir dağıtım geliştirileceğini PLO, hızla büyüdüğü için 5-6 sunucu değiştirmek zorunda kaldı. Resmi geliştirici olsun, öğrenmiştim. Pek çok kişinin aksine bu haber beni gönüllü olsun veya sadece hevesli olsun bir çok dostumuz emek vermeye başladı bizimle birlikte. İşte burada sorunlar da ortaya çıkmaya başladı. sevindirmişti. Genellikle dağıtımlar sivil oluşumlarca geliştirilip desteklenirken, ülkemizde bunun tam tersi bir yapılanma beni sevindirdi. Bu sevincimin nedeni, iş disiplininin sağlanacak, gönüllülerin sıkça yaşanan küsme veya alınma gibi nedenlerle dağılması ihtimalinin ortadan kalkacak ve memleket dili ile üretilmiş, yerli bir dağıtıma sahip olunacak olması idi. Devlet destekli bir dağıtıma sevinenler; projenin de memur kafası ile yönetildiğini ve yine bu dağıtıma ilişkin her türlü faaliyetin öyle ya da böyle kontrol altında tutulmak istendiğini anlayınca sözün tam manası ile "Burası Türkiye" dedi. Ancak bunlar yanlış düşünceler ve sözlerdi. Bizim bu aşamada ne yapacağımıza karar vermemiz gerekiyordu. Ve biz kararımızı verdik... Bu hatalı düşünceleri dikkate almayacak, bildiğimiz yoldan sapmayacaktık. PLO şu an itibari ile Pardus Kullanıcıları Derneği'ne ait bir portal haline gelmiştir. İlk gün söylediğimiz gibi bu portal kullanıcılarına aittir. Onlar ne derse o olur. Sivil topluluk olmak, çok sesliliğe değer vermek ve bu doğrultuda hareket etmek temel prensipleri ile Pardus GNU/LINUX dağıtımına destek olmaya, yanlışları, hiç bir süzgeçten geçirmeden ve hiç kimseden korkmadan, yapanların suratlarına söylemeye devam edecektir. Projenin sahibi devlet değil, aksine millet ve insanlıktır. Nitekim önemli bir kesim de benim gibi düşünmüş olmalı ki camiada pek çok kişi bu girişime destek oldu. Gerek projenin içinde resmi olarak, gerek dışarıdan gönüllü olarak iş gücü ve düşünce desteği verildi. Ben de LKD'nin bir üyesi olarak bu işin bir Nihad KARSLI ucundan tutup destek vermek istedim. 2

NEDEN KAMU LİSANSI? Günaydın... Eğer beni duyamıyorsanız lütfen elinizi kaldırın. Oh, sanırım duyamıyorlar. Bu konuşma için ne kadar sürem var? 2 saat mi? Özgür yazılım teknik bir olgudur, ama Özgür yazılım konusu teknik bir konu değildir, daha çok etik (aklaki), politik ve sosyal bir konudur. (İts the issue of what the rules of society should be free using software.) Bununla birlikte bir topluluğun yazılım kullanımını düzenleyen kurallarla ilgili bir konudur. Birçok zaman, yazılım firmaları için, kendilerine hizmet etme doğrultusunda çalışan insanlar kendilerine "İnsanların bize daha çok para ödemeleri için onları nasıl yönlendirmeliyiz" sorusunu sorarlar. Eminim ki birçoğunuz cevabı biliyorsunuz. Gerçekten şanslı bir adamım ki, 70'lerde program paylaşabilen bir topluluğun içerisinde bulunabildim. Bu sebeple ki, demin ele aldığımız basit soruyu farklı bir açıdan değerlendirebilme ve yorumlayabilme hakkına sahip oldum. Yeni yorum "İçerisinde bulunmanın iyi olduğu bir topluluğu hangi kurallarla yönlendirmek gerekir?" idi ve gerçekten birçok cevap edindim, ki bu cevaplar da, şu anki konuşmamın konusudur. Bu topluluk hakkında biraz bahsedecek olursak, bu topluluk bir çok iyi üniversitenin programcılarının ve bazı yazılım firmalarında çalışan yazılımcıların katılımıyla oluşan bir topluluk. Bu toplulukta, eğer bir yazılım geliştirirseniz, bunu paylaşabilirsiniz, diğer insanlar da paylaşabilir, bu tamamen normaldir. MIT'de çalışmakta olduğum Yapay Zeka laboratuvarı, bu topluluğun en derin parçasıdır, çünkü orada kullandığımız tüm yazılım topluluk yazılımıdır ve tamamı özgürdür. 00:02:32... 00:03:04 Dolaysıyla bu toplulukta, eski bir hackerın ekranında çalışıyorsanız, -hacker bu toplulukta program geliştiricilere verilen isimdir ve birbirimize böyle sesleniriz- ve kullanılamaz bir şey (kod) gördüğünüzde "Hey bu nedir?" diye bir şey sorabilirsiniz, size "O Stanford'dan gelen bozuk, işe yaramaz, arızalı bir program ve şu anda 'Bozuk Dizini'nde duruyor" diyebilirler. O dizine baktığınızda, sadece çalıştırılabilir dosya/program'ın yanı sıra, kaynak kodu da görebilirsiniz ki bu da size o bozuklukların nasıl giderildiği hakkında fikir verir. Programın çalıştırılması sırasında bir çok bug(hata) görebilmeniz muhtemeldir ki bu da size yeni özellikler konusunda fikir verir. Kaynak koduna gidebilir ve hatayı giderebilir, yeni özellikler ekleyebilirsiniz. Oradaki kaynak kodunun bir kısmını kesip alabilir ve kendi yazdığınız ve tamamı ile farklı bir iş için geliştirdiğiniz programınıza entegre edebilirsiniz. Dolaysıyla programı sadece çalışma amacı doğrultusunda değil, faydalı olabilecek daha farklı doğrultularda da kullanabilirsiniz. Geliştirdiğimiz program insani kültürün bir parçasıdır, bizim işimiz insani kültürü yayma projesidir, ki bu proje de herkes için erişilebilirdir. İşim bende gerçekten güzel hisler uyandırıyor çünkü ortada bunu "herkes için yaptığımız" gerçeği var, sadece bir grup insan için yapıp, diğerlerini reddetmek, ya da sadece para için yapmak yok, çünkü bu benim açımdan bu pek gurur verici olmazdı. Fakat ardından, bizim sahip olduğumuz gibi bir topluluğa sahip olmayan kullanıcıların hayatının nasıl olduğunu tattık. Bu durum Xerox ve MIT arasında lazer yazıcı konusunda gerçekleşti. Belki de hikayeyi 3

NEDEN KAMU LİSANSI? Bu bizim için kötü oldu çünkü programın kaynak koduna erişemediğimizden sorunu çözemedik. Fakat diğer yandan da çok iyi oldu ve bu konudan önemli bir ders çıkarttım. duymuşsunuzdur. Bu sadece özgür yaklaşımın etiği(ahlâkı) hakkında benim dikkatimi çeken birçok olaydan bir tanesi, ve doğruyu yanlışı düşünmeme sebep olan. Bu lazer yazıcı bir çok yönden iyi bir yazıcı, öyle ki 1 sayfa/saniye hızında yazabilen, çok yüksek çözünürlüklü ve düzgün satırlarla düzgün çıktılar verebilen bir yazıcı, ayrıca eski yazıcımızdan da çok çok iyi bir yazıcı. Fakat çok iyi olmayan bir yönü var ki, o da fazlasıyla kağıt sıkışıklığı oluşması. Ayrıca bu printer öyle bir yere yerleştirilmiş ki, insanlar bu yazıcıyı, çıktılarını almaya gitmek dışında çok sık göremiyorlar, dolaysıyla sıkışık vaziyette çok fazla kalabiliyor. Biz bunu fark ettiğimizde, tabii ki eski printerımızda yaptığımız gibi sorunu çözmek istedik, ki eski printerımız yenisine oranla çok yaavvaaşş tı :) Tabii ki bizler printer mühendisi değil, yazılımcılarız, dolaysıyla printerı daha iyi hale getiremeyiz ama printer yazılımındaki özelliklere müdahale ederek sorunları çözebiliriz. Eski printerımızda, bir dosyanın yazımı bittiğinde, kullanıcı "Dosyanızın yazımı bitmiştir" şeklinde bir mesaj ile uyarılırdı. Tabii ki beklemeniz gerekirdi çünkü printer yavaştı ama fazladan bir süre değil, çünkü yazım süresi biliniyordu. Kağıt sıkışmalarından dolayı printera yeni bir özellik ekledim, böylece ne zaman sıkışma gerçekleşse, çıktı bekleyen kullanıcılara sistem tarafından "Printerda bir sorun var, gidip bir bakıver" diyen bir mesaj gönderiliyordu. eğer böyle bir mesaj sizin ekranınıza gelir ise, bir başkasının gidip ilgilenmesini beklemeye cesaret edemezsiniz, çünkü bir çok insanın aynı mesajı almış olabileceğini bilir ve bir an evvel printera gidersiniz. Vardığınızda, printerda sıkışma olmuştur fakat bir kaç dakika içinde sizin gibi bir kaç insan daha oradadır ve sorunla ilgilenilir. Sonuç olarak; tüm printerları çalışır bir vaziyette tutarsınız, sıkışmalar halen olur fakat bu, sistemin çok uzun bir süre arızalı bir şekilde kapalı kalmasını engeller. Bu güzel bir çözümdü ve dolaysıyla aynı çözümü yeni printerımız için de düşündük, fakat denemek bir yana, beton bir duvarla karşılaştık. Eski printerımızda bunu gerçekleştirebiliyorduk çünkü o, topluluğun bir parçası olan özgür bir yazılımla kontrol ediliyordu. Dolaysıyla yeni printerımıza bu özelliği ekleyebilmemiz için kaynak kodu gerekmekteydi. Gelin görün ki, yeni printerımız Xerox un kendi yazdığı bir programla yönetiliyordu, kaynak koduna bile sahip değildik. Dolaysıyla hiçbir değişiklik yapamadık, elimizdeki programın (Xerox) bir mahkumu gibiydik. 00:08:59... 00:09:33 Ve sorunu çözüp işe geri döndüm, biraz süre geçtikten sonra saatime baktım ve "Oh, yarım saat geçmiş, belki şimdiye yazım bitmiştir" dedim, yukarı printerın yanına çıktığımda diğer insanların 200 sayfalık çıktıları vardı ki bunları basması yaklaşık 2 dakika 30 saniye sürmüştü ve bu hızlı printer yine sıkışmıştı. O noktada kendime "Burada durup sıkışmayı çözüp, kendi çıktım gelinceye kadar bekleyeceğim" diyorsnuz. 00:10:05... 10:30:32 Sonra, Xerox yazılımının kaynak kodunun bir üniversitede birisinde bulunduğunu duydum. Oraya ziyarete gittiğimde ilgili kişinin ofisine gittim ve "Merhaba ben MIT'denim, aceba sizin printer yazılımının kaynak kodlarının bir kopyasını ödünç alabilirmiyim?" dedim ve o kişi bana "Hayır, size bir kopya vermeyeceğime dair sözüm var." dedi. Sadece sinirli değildim, aynı zamanda şok olmuştum, o kadar ki bu konuda adil bir şekilde öfkemi dışa vurmaktan çok uzaktım. 00:11:24...00:11:30 Bu bizim için kötü oldu çünkü programın kaynak koduna erişemediğimizden sorunu çözemedik. Fakat diğer yandan da çok iyi oldu ve bu konudan önemli bir ders çıkarttım. Bu birçok açıdan önemli çünkü bir çok kullanıcı bunu öğrenmiyorlar. Gördüğünüz gibi o kişi, MIT deki meslektaşlarına yardım etmemeye söz vermiş, fakat bunu sadece bize değil, bunu aynı zamanda muhtemelen size de yaptı. Yazar: Richard Stallman Çeviri: Murat Özenç 4

SCRIBUS S cribus Nedir? Masaüstü Yayıncılık yazılımı olan Scribus'ı başlıklar hâlinde inceleyeceğiz. Scribus'ı tanımaya başlayalım. Scribus; dergi, takvim, broşür, kartvizit gibi görsel materyallerin tasarlandığı bir mizanpaj yazılımıdır. Scribus, pdf çıktıları almakta çok yeteneklidir. Dergimizin mizanpajı tamamen Scribus ile yapılmıştır. Scribus sözcüğü İngilizce'de kâtip, yazıcı vb. anlamlara gelen "scribe" sözcüğünden türetilmiştir. Scribus, Türkçe de dahil olmak üzere pek çok dil desteğine sahiptir. Türkçe dil desteği için Pozitifpc e-dergisi editörü Barış ATASOY'a teşekkür ederiz. Scribus, GNU General Public License (GPL) ile lisanslı özgür bir yazılımdır. Scribus; "Python" ve C++ ile uygulama-grafik arayüz geliştirme ortamı olan "QT" ile kodlanmış, geliştirilmiştir. Scribus'ın GNU/Linux, Mac ve Windows ortamlarında çalışan sürümleri mevcuttur. Scribus'ın resmi web sitesi www.scribus.net adresinden son sürüm olan 1.3.3.12'yi indirebilir, detaylı bilgi ve belgeye ulaşabilirsiniz.(resim-scribus logosu) P ardus altında Scribus'ın kurulumu En kolay kurulum yöntemi konsoldan; sudo pisi it scribus komutunu işletip bağımlı olduğu paketleri de beraberinde yüklemeyi kabul etmektir. Scribus'ı çalıştırmak için; Pardus=>Programlar=>Ofis=>Scribus yolunu takip etmelisiniz. G hostscript Postscript, Adobe firmasının basılacak dömkümanın yazıcılar tarafından farklı yorumlanmasını önleyen bir baskı standardıdır. Ghostscript ise sisteme scribus ile birlikte kurulan açık kaynak kodlu Postscript yorumlayıcısıdır. Ghostscript sayesinde baskı önizleme yapabilir farklı baskı cihazlarında aynı ton, renk ve baskı katitesini elde ederiz. Sisteminizde hangi Ghostscript sürümünün kurulu olduğunu öğrenmek için Scribus'ı çalıştırıp Yardım=>Scribus Hakkında butonunu tıklamalısınız. V erimli çalışmak için tavsiyeler Öncelikle çalışmalarımızı kolayca yönetebilmemiz için Yazı ve ilgili resimleri farklı dizinler altında saklamalıyız. Etkili sayfa tasarımları için zihnimizde canlandırdığımız fikirleri bir kâğıda çizmemiz büyük kolaylık sağlayacaktır. Scribus'ın kolaylık sağlayacak diğer bir özelliği de.txt uzantılı metin dosyalarının içindeki yazıları kolayca metin alanlarına aktarmasıdır. (Bu özellikten Metinlerle Çalışma alt başlığında bahsedilmiştir.)bu nedenle yazılarımızı ayrı *.txt dosyalarında saklamamız işimizi kolaylaştıracaktır. Izgara ve Kılavuz çizgilerin, resim ve yazı alanlarının bir bütünlük oluşturacak şekilde konumlandırılmasında büyük payı vardır.izgara ve Kılavuzları sayfa üzerinde göstermek için; Görüntüle=>Izgarayı göster ve Kılavuzları göster seçenekleri seçilmelidir. Scribus'ın belki de en çok kullanacağınız aracı olan "Özellikler" penceresini her daim ekranda bulundurmanız tasarımınızda yer alan; çizgi, şekil, renk,metin ve resim alanlarının niteliklerine anında müdehâle etme imkânı verir. 5

SCRIBUS M Çalışma sayfası oluşturma Scribus'ı çalıştırdığımızda veya Dosya=>Yeni yolunu izlediğimizde bizi "Yeni Belge" penceresi karşılar. Bu pencerede çalışmanızın amacına göre oluşturmak istediğiniz sayfanın pek çok ayarını yapabilirsiniz. Örneğin; *.pdf uzantılı bir slaty gösterisi hazırlamak istiyorsak A4 ebatlarındaki sayfamızın Sayfa yönünün "yatay" olması ve uzunluk ölçü biriminin mm olması başlangıç için yeterlidir. Tasarımın herhangi bir aşamasında Dosya=>Belge düzeni yolunu izleyerek sayfa ayarlanı değiştirebilirsiniz. etinlerle çalışma Metinlerle çalışmanın en kolay yolu Araç çubuğundaki "Metin Çerçevesi Ekle" butonuna basıp tasarım alanında bir dörtgen çizmektir. Dörtgenimize sağ tıklayarak "Metin al" dediğimizde bizi karşılayan dosya yöneticisinden istediğimiz *.txt, *.doc veya *.odt uzantılı belge içindeki metni çerçevemizin içine taşıyabiliriz. *.doc, *.odt vb. uzantılı dosyalar beraberinde yazıtipleri, satır stilleri de getireceğinden *.txt uzantılı dosyalar kullanmak pek çok karışıklığın önüne geçer. Metnimizi *.txt dosyamızdan ekledik şimdi de metin editörü yardımıyla metnimizi düzenleyelim. Metin alanına sağ tıklayıp "Metni Düzenle" butonuna tıklıyoruz. Karşımıza zengin bir metin editörü çıkıyor. Gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra Dosya=>"Metin Çerçevesini düzenle ve çık" seçeneğini seçiyoruz. Benzer ayarlar Özellikler(F2) penceresi/metin sekmesi altından da yapılabilir. 6

SCRIBUS S atır stilleri oluşturma Satır stilleri; özellikle çok sayfalı dökümanlardaki başlık, alt başlık,kod vb. yazılarda bütünlük sağlaması nedeniyle için kullanılır. Tüm sayfalarda aynı yazıtipi, punto, renk vb. özellikleri bir kez tanımlayarak metin editöründen ilgili satırı ve uygulanmasını sitediğiniz stili seçerek satırlarımıza bu stilleri uyguluyoruz. Bu sayede farklı metinlerdeki ortak yazı alanlarını bir yerden yönetebiliyoruz. Örneğin; Broşür hazırladığınızı düşünelim. Broşürünüzde 20 farklı ürünün tanıtımı var. Siz broşür adlarının yazılmasını istediğiniz şekilde satır stili olarak tanımlayıp stilinize de "ürün_adları" ismini verip, ürün adlarının bulunduğu satırlara bu stili uygularsanız hem zamandan kazanır hem de bütünlük sağlamış olursunuz. Bir başka kolaylığı da stillerin sonradan değiştirildiğinde bu değişiklik stilin uygulanmış olduğu satırlardaki metinleri de değiştiriyor olmasıdır. P aragrafları bağlama Paragrafları birbirine bağlama özelliğini kullanırsak bir metin için birden fazla metin alanıyla uğraşmak zorunda kalmayız. Metin alanlarının boyutlarında yapılan küçültmeler sonucunda metin alanına sığmayan satırlar bağlı olduğu metin alanına kayar metin alanının büyütülmesi durumunda ise; bir sonraki metin alanından satılar açılan yeri doldurur. Metin çerçevelerini bağlamak için; Bir metin çerçevesine sağ tıklayıp "Metin al" yolu izlenerek eklenmek istenen *.txt dosyası seçilir. Başka bir metin çerçevesi daha oluşturulur. Ardından içine metin eklediğimiz çerçeve seçili durumdayken araç çubuğundaki"metin Çerçevelerini Bağla" aracı tıklanır. Ardından bağlanmak istenen boş çerçeveye veya çerçevelere sırayla tıklanır. "Metin Çerçevelerini Bağla" aracı bağlı metin alanlarını ayırmak için de kullanılır. 7

SCRIBUS boyutlandırabiliriz. Scribus, Gimp ile etkileşimli çalışır. Herhangi bir resme sağ tıklayıp "Resmi Düzenle"yi seçersek GİMP'in açıldığını görürüz. Scribus, bir imaj editörü kadar olmasa da basit efektler yardımıyla imajları işlememize olanak tanır. Resme sağ tıklayıp "Resim efektleri" seçeneğini kullanarak bulanıklaştırma, keskinleştirme gibi belli başlı efektleri resimlerimize uygulayabiliriz. R esimlerle çalışma Resimlerle çalışmak için Araç Çubuğundaki "Resim Çerçevesi Ekle" butonuna basıp sayfa alanında bir dörtgen çizmeliyiz. Çizdiğimiz bu dörtgen şeklindeki resim çerçevesini sonradan boyutlandırabiliriz. Çerçeveyi çift tıklayarak açılan dosya yöneticisinden istediğimiz resmi seçerek sayfaya ekliyoruz. Çerçevenin sayfa üzerinde konumunu değiştirmek için tutup sürüklememiz yeterli. Eğer özellikler penceresi açık değilse F2'ye basarak görünmesini sağlıyoruz. Özellikler penceresinden "Resim" sekmesini seçelim. "Resmi çerçeveye göre ölçeklendir" seçeneğini aktif yaparsak resmin çerçeve boyutlarına uyduğunu görürüz. Veya resme sağ tıklayıp "Çerçeveyi resme göre ayarla" özelliğini seçersek çerçevenin resmin orjinal ebatlarına büründüğünü görürüz. İstersek serbest ölçeklendirme seçeneklerini kullanarak resmi yeniden P df linkleri oluşturma Scribus bizlere okuyucularla etkileşimi arttırmak için sayfa içi ve web linkleri verme özellikleri sunar. Link vermek için; Pdf=>Link butonuna basarak link vereceğimiz metnin ya da resmin üzerinde dörtgen bir alan seçeriz. Seçili alanın eflatun renkli bir çerçeveyle kaplandığını göreceksiniz. Bu çerçeve içine çift tıklayarak sayfa içi ya da web linkleri için adres gösterebiliriz. 8

SCRIBUS S ayfa ekleme,kopyalama ve silme Çalıştığımız sayfayı kopyalamak istiyorsak Sayfa=>Kopyala yolunu takip etmeliyiz. Karşımıza çakan küçük pencerede hangi sayfayı nereye kopyalamak istediğimizi belirtmeliyiz.sayfa eklemek için; Sayfa=>Ekle yolunu izleyip yeni sayfanın nereye ekleneceğini belirtmeliyiz. Sayfa silmek için ise silmek istediğimiz sayfayı seçip Sayfa=>Sil yolunu izleyerek silebiliriz. H azır şablonlarla çalışma P df çıktıları alma Scribus, farklı pdf versiyonlarına uyumlu çıktılar verebilir. Tasarımımızı pdf olarak kaydetmek için; Dosya=>İhraç et=>pdf olarak Kaydet yolunu izlemeliyiz. Açılan "Baskı denetleyicisi" penceresinde elde dosyamızın pdf versiyonunu seçmeliyiz. Burada bizi Baskı Denetleyicisi adlı yararlı bir uygulama karşılayacak. Öğreler ve Sorunlar adlı iki sütundan oluşan pencerede bize kolaylık sağlayan bilgileri görebiliriz. Örneğin aşağıdaki resimde yeşil renkle normal olan öğeler, sarı renkle DPI değeri düşük olan öğleler, kırmızı renkle ise sayfaya eklenmiş ama kaynağı bulunamamış öğler belirtilmiş. Bu aşamada geri dönüp sorunları düzeltip daha sonra çıktı almalıyız. Pdf olarak kaydet penceresinde Dosya Türleri/Uyumluluk başlığı altında belgemizin diğer pdf versiyonlarıyla uyumlu olması için istediğimiz pdf versiyonunu seçiyoruz. İçeriğin en az kayıpla pdfye çevrilmesi için, Pardus-Linux e-dergisinin hazırlanmasında da kullanılan, PDF/X3 versiyonunu ve 1.5 uyumluluğunu öneririm. Pdf dosyamızın slayt Scribus, varsayılan olarak dergi, broşür, gazete ve slayt gösterisi şablonu barındırmaktadır. İsterseniz http://scribusstuff.org/ adresinden onlarca ücretsiz şablon edinebilirsiniz. Bu şablonlar üzerinde değişiklikler yaparak ürünlerinizi kolayca oluşturabilirsiniz. Farklı şablonları scribus'a yükleyebileceğiniz gibi hâli hazırdaki özgün tasarımlarınızı da şablon olarak kaydedebilirsiniz. Şablonları açmak için Dosya=>Şablondan Oluştur yolunu izlemeli, açılan pencereden istediğiniz şablonu seçmelisiniz. 9

SCRIBUS gösterisi olarak açılmasını istiyorsak Pdf olarak kaydet penceresinden "Görüntüleyici" sekmesi altındaki Görsel düzen bölümünden "Tam Ekran Modunu Kullan" seçeneği aktif hâle getirilmelidir. Scribus, pdf çıktılarımıza geçiş efektleri de uygulayabilir.ekstralar sekmesinden "Sunum Efektlerini Etkinleştir" seçeneği aktif edililerek istenen efektler istenen sayfalara uygulanır. Son olarak yazıtiplerinin pdf dosyasına gömülmesinden bahsedeceğim. Pdf olarak kaydet penceresinden Yazıtipi sekmesi seçildiğinde "Gömülecek yazıtipleri" ve "Fonts to Outline" adlı iki kutucuk göreceğiz. Eğer; kullandığımız yazıtiplerini sadece "Gömülecek yazıtipleri" kutusuna eklersek pdf dosyalarında karakterler kopyalanabilir, Fonts to Outline kutusuna eklenen yazıtipleri ise kopyalanamaz. S onuç: Bilgim dahilinde sizlere bu yetenekli yazılımı tanıtmaya çalıştım. Scribus, sade görünümüne rağmen burada değinemediğim pek çok özelliği içinde barındırıyor. En etkili öğrenme yolunun "yaparakyaşayarak öğrenme" olduğu düşünüldüğünde sizlere önerim; slayt gösterisi, broşür vb. çalışmalar yaparak becerinizi geliştirmenizdir. Yorumlarınızı Pardus-Linux.org Forumlarında dile getirebilirsiniz. PLO e-dergi okumaya devam etmeniz dileğiyle hoşçakalın... Serdar GÜNDÜZ serdargunduz@live.com 10

WEB SİTE TANITIMLARI L inuxmasasi.com LinuxMasası, Türkiye'de tüm Linux dağıtımlarını kucaklayıp bir topluluk oluşturmayı amaçlamış nadir haber kaynaklarından biri... Kendisini "En Güncel Linux Haber ve Hizmetleri" sloganıyla ifade ediyor. Ana sayfaya şöyle bir göz attığımızda, çeşitli Linux dağıtımlarından haberler, Linux için ipuçları, Linux için kurulmuş diğer oluşumlardan haberler göze çarpıyor. En önemli özelliği ise neredeyse hergün güncelleniyor olması. Güncel Türkçe Linux haberlerinden uzak kalmamak için takip etmenizi öneriyoruz. http://www.linuxmasasi.com/ U sturupsuz.googlepages.com Fırat Özgül tarafından Python Yazılım Geliştirme Dili üzerine girdiler yapılan bir site. Python ile yazılım geliştirmeye hevesli kişilerin, Python'un basit işlemlerinden başlayarak, yazılım geliştirmeyi öğrenmelerinde önemli bir kaynak. Eminiz ki Pardus ile tanışıp, Pardus-Linux.org forumlarında Python öğrenmek isteyen birçok kişinin başvurduğu önemli kaynaklardan biridir burası. Eğer, Python öğrenmek istiyorsanız ve bunu Tkinter ile desteklemek istiyorsanız, bir kitap almadan önce mutlaka bu siteye uğrayın. Python ufkunuzu açacağına eminiz. http://usturupsuz.googlepages.com/index.html 11

WEB SİTE TANITIMLARI B U buntu-tr.org Ubuntu-tr.org, Distrowatch.com'da son 12 ayda günlük ortalama 2311 kez tıklanan Ubuntu dağıtımının, Ubuntu tarafından resmi olarak tanınan ve yerel Türkiye sitesi olarak onaylanan sitesi... Kubuntu, Xubuntu gibi Ubuntu türevlerini de konu alıyor ve desteklerini sunuyor. Sitede dünyanın en iyi Linux dağıtımlarından biri olan Ubuntu hakkında bir çok Türkçe kaynağa ulaşabilir, her ay çıkardıkları SUDO E-Dergi'yi okuyabilir, forumlarında destek bulabilirsiniz. http://www.ubuntu-tr.org uraxezer.wordpress.com Linux ağırlıklı konular işlenen bir günlük.. Burak Sezer tarafından yazılmakta. Sitede genel olarak Gentoo konusu işlenmiş. Tabii bunun yanında Pardus da ihmal edilmemiş. İncelediğimizde, Gentoo konusunda Türkçe kaynağın çok az olduğu bu dönemde, Gentoo dağıtımını kurmaya heveslenenler için iyi kaynakların olduğunu görmekteyiz. Bunun yanında Hadron isimli bir Gentoo çalışan CD geliştirmiş Burak... Gnome masaüstü ortamı, Firefox, Pidgin, GParted gibi kullanıcıların işine yarayacak birçok yazılımla geliyor. Üstelik USB'ye kurulum için betik de mevcut. Eğer Linux konusunda meraklıysanız ve derinlere dalmak istiyorsanız, ilk duraklarınızdan birisi de burası olmalı diyoruz. Mutlaka takip edin;) http://buraxezer.wordpress.com/ 12

GNU ve KAMU KURUMLARI On yıl önce, ulusal sağlık enstitülerindeki mühendisler süper hesaplamalar yapabilmek (supercomputing) adına bir grup sıradan bilgisayarı bir araya topladılar. Sonuç başarılı oldu ve binlerce DNA dizisini işlemek veya hücre işlevi üzerine çalışmak adına 6 aylık molekül simülasyonlarını çalıştırmak gibi aksi takdirde imkansız görünen işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan bu yöntem o günden itibaren geliştirilmeye başlandı. Bu simülasyonlar bilim adamlarına laboratuarlarda ölçemedikleri şeyleri inceleme imkanı sağlamaktadır. Örnek olarak, moleküller hücre zarına nasıl nüfuz edeler veya bir ilaç bir proteinle nasıl etkileşir. Biowulf olarak bilinen bu sistem, hızlı ağda haberleşen 6500 işlemciye ve 8800 gigabyte hafızaya sahiptir. Bir süperbilgisayar oluşturabilmek için yeterli sayıda yazılım satın almak acentaya milyon dolarlara mal olabilirdi. Fakat 1999'da Biowolf'u oluşturan tasarımcılar çoğu ücretsiz temin edilebilen açık kaynak yazılımlar kullanmayı tercih ettiler. "1999'da beri geliştikçe gelişti, bunu zamanında başarabildik çünkü yazılım masrafları neredeyse sıfırdı" sözü NIH (National Institutes of Health)'in sistem uzmanı Steven Fellini'ye ait. Tescilli yazılımların aksine, açık kaynaklı uygulamalar uygun gördükleri şekilde düzenleyebilmek üzere kullanıcıların uygulamanın kaynak kodlarına ulaşmalarına izin verirler. Bütün açık kaynaklı yazılımların ücretsiz olmamasına rağmen, açık kaynaklı yazılımlar için kullanılan lisanslar kullanıcılara yazılımı dağıtma hakkını vermek zorundadırlar. Açık kaynaklı lisanslar aynı zamanda teknolojiktarafsız olmalıdır, ve başka bir yazılıma ihtiyaç duymadan çalışmalıdırlar. Fellini "Eğer NIH sistemini kurmak için tescilli yazılımlar kullanmış olsaydı, masrafları nedeniyle bugünki olduğu halinden çok daha küçük çapta olurdu" diyor. "Biowolf için kullanılan açık kaynaklı yazılımlara yakın Tescilli yazılımların sistemde kullanılan 2200 düğüm için lisans başına 370 $ masrafı olurdu. Bu bedel tescilli yazılımların bakımı için harcanan ve satın alma fiyatının en az yüzde 10'u değerindeki yıllık ücretlerini içermemektedir" diyor Fellini. Bunun yanında Biowolf kümelerinde tescilli bilimsel yazılımlar kullanılıyor olsaydı, NIH'in gücü ancak sınırlı sayıda lisans satın almaya yetebilirdi ve bilim adamları bu sayıyla sınırlanırdı. NIH'in sayısal biyoloji uzmanı Susan Chacko "Açık laynak yazılım lisanslarının sınırlandırmalarını ortadan kaldırmaktadır" demiştir ve şöyle devam etmiştir: "Yazılım ve bakım alanlardaki tasarruflar donanıma alanında kullanılarak sistemin genişletilmesi sağlanabilir". 13

GNU ve KAMU KURUMLARI Ö zelleştirilmiş Uygulamalar Ancak Açık Kaynak yazılımlar kullanmanın yararı ücret tasarruflarından ibaret değildir. Çünkü Açık Kaynak kullanıcılara yazılımın çalışmasını sağlayan her satırı görebilmelerini sağlamaktadır, kullanıcı uygulamayı bir hesap tablosu veya kelime işlemci gibi ihtiyaçlarına yönelik özelleştirebilir. Tescilli yazılımlar kullanıcılarına bu esnekliği sağlamazlar. Savunma Departmanının veri strateji lideri Daniel Risacher "departmanın kullandığı tescilli yazılımlar söz konusu olduğunda esneklik çok önemli bir mevzudur" diyor. tarifesinde güncelleme ve yazılımı onarma hakkını verdiğini söylüyor. Risacher yeni yazılıma geçiş evresinde açık kaynağın kullanıcılarına sahip oldukları eski yazılımları tekrar kullanabilme imkanını da sağladığını vurguluyor. Yazılımı kullanan acentalar aynı zamanda yazılımı onarma masrafları konusunda da paylaşım yapabilmekteler çünkü son sonuçları paylaşabilmekteler. Risacher "Bizim amacımız kaynak kodu görebilmek ve onun üzerinde birlik olarak çalışabilmektir, bu yazılımı güncelleme imkanı sağlamaktadır ve yazılımı potansiyel olarak daha güvenli ve emniyetli kılmaktadır" diyor. Risacher kasım ayında açıklanacak olan savunma acentalarına yazılım seçme konusunda yardımcı olacak ve Açık Kaynağın departmanlar için en iyi seçim olabileceğini vurgulayan bir açıklama üzerinde çalışıyor. Risacher aynı yazılımı kullanmak adına departmanın bütün şubelerinin lisansa sahip olabilmelerine rağmen lisans anlaşmasındaki sınırlandırmalar nedeniyle aynı yazılımın bir başka servis versiyonunun kullanılamadığını söylemiş. Bunun bugünün ortamında en gerekli zorunluluklardan departmanın şubeleri arasındaki veri paylaşımına mani olduğunu belirtmiş. Risacher açık kaynağın departmana çok daha fazla kendi kararlarının belirleme gücü vereceğini ve bu sayede daha kararlı bir ortam oluşturulacağını belirtiyor. Risacher, açık kaynak servislere sadece yazılımı paylaşma hakkını değil, aynı zamanda yazılımı tedarik etme, satıcının tarifesinde değil acentanın 14

GNU ve KAMU KURUMLARI D aha Temiz Kodlar Açık kaynak yazılım şirketi Red Hat'ın teknoloji şefi ve Açık Kaynak Girişim Başkanı Michael Tiemann şu sözleri dile getiriyor: "Bütün bunlara ek olarak Açık Kaynak kodlar tescilli kodlara göre daha temizdirler (hatasızdırlar). Tescilli kodlar ortalama olarak her 1000 satır kod için 20-30 adet hata içermektedir". Tiemann: "20-30'unun asilerden oluştuğu 1000 askerlik bir tabur mevzilemeyi hayal edin, bu savaşa gitmek için isteyeceğiniz türden bir ordu değildir." Tiemann, buna karşılık açık kaynak kodlar ortalama her 1000 satır kod için 1'den daha az sayıda hata içermekte olduğunu söylüyor ve bu durumun açık kaynak platformlarda geliştirilen yazılımların daha az problem içerdiklerini göstermekte olduğunu belirtiyor. Tiemann: "32 en popüler açık kaynak uygulamanın en kötüleri tescilli yazılımlara oranla 50 kat daha iyi seviyede kusur yoğunluğuna sahiptirler". G üvenlik Üzerine Uyarı UNIX, Linux ve Windows işletim sistemleri kullanıcılarına güvenlik yönetim uygulamaları geliştiren Symark Software yazılım şirketinin yardımcı pazarlama müdürü Ellen Libenson açık kaynak yazılımların tescilli yazılımlara göre daha iyi bir ize sahip olmasının %100 güvenli olduğu anlamına gelmediğini belirtiyor. Linux popüler bir açık kaynak işletim sistemidir. gelmekte olduğunu belirtiyor. Libenson, Linux gibi açık kaynak ürünlerin tamamen güvenli olduğu düşünüldüğünde ve şirketlerin topluluk tarafından geliştirilen basit uygulamaların kullanıcıların ihtiyaçlarını giderebileciği düşünüldüğünde, bu uygulama hakkında herhangi bir destek bulunmadığı ve kaynak kodun saldırılara karşı savunmasız olup olmadığı hakkında kimsenin güvence almadığı anlamına Libenson: "Ürünün arkasında gerçek bir organizasyon varmı, yoksa ürünün kaynağı belirsiz/güvenilmez mi, kaynak çeşitli yetenek grupları bireylerinin açık topluğunun vahşi batısı mı?". Libenson, açık kaynak yazılım seçmeden önce (seçerken) kullanıcıların tescilli yazılımlar için harcadıkları kadar çaba harcamaları gerektiğini belirtiyor. Acentaların ürünün satıcısına önem verdikleri gibi tedarik edicisine de önem vermeleri ve sorgulamaları gerektiğini, ürünü ortaya çıkaran personelin kalitesinin ve ürünü oluştururken en iyi güvenlik pratik metodlarının kullanılıp kullanılmadığının araştırılması gerektiğini belirtiyor. http://forum.samkon.org/index.php?topic=43. msg70#msg70 Open source software proves affordable, flexible for NIH, DoD Elise Castelli federaltimes.com Orjinal metin: http://www.federaltimes.com/index.php?s=37 81023# Çeviren: Guardian (Samed KONAK) 15

WIPE S abit diskten kalıcı olarak veri silmek sektörlerin yazmaya açık-kapalı olduğu bilgisi sabitdiskin ön belleğinde tutulur. Sistem bir veriyi istediğinde harddisk bu verinin hangi iz üzerindeki sektörlerde olduğunu ön belleğine bakarak bulabilir. //WHAT IS WIPE? "wipe" is a short, nice tool for securely wiping out files from magnetic media. Purpose: to quickly wipe out traces of your latest dissident activities (cryptography etc.) when you realise that your local SSP (State Security Police, aka. NSA, DST, CIA, MIT (Turkish Intelligence Agency), Mossad,...) is knocking at your door. by Berke Durak Thu Dec 30 21:50:59 CET 1999 // Çöp kutusuna taşıdığımız veriler çöpü boşaltana kadar diskten silinmezler. Shift+delete tuş kombinasyonunu kullanarak sildiğimiz dosyalar ve dizinler ise çöp kutusuna taşınmadan silinirler. Aslında silinmeleri sadece bizim sildiğimiz dosya/dizinlerin simgelerini göremememizden veya dosya adının konsoldan ls -al komutuyla dizin içeriği listesinde görünmemesinden ibarettir. Silinmeyen bu veriler veri kurtarma yazılımlarıyla geri dönüştürülebilir. Bu konuyu daha iyi anlamak için sabit disklerin(harddisk) çalışma mantığına yüzeysel olarak değinelim. Sabit diskleri zihnimizde somutlaştırmak için şöyle bir örnek verelim; çift yönlü ve tekrar yazılıp silinebilen bir cd gibidir. (Cd sözcüğünün TDK tarafından belirlenen Türkçe karşılığı Yoğun tekerdir.) Sabitdiskler manyetik etkiye açık dayanıklı malzemeden imâl edilmişlerdir. CD'lerle Görünüşleri ve veri saklama amaçları dışında ortak noktaları yoktur. Silmek istediğimiz veriyi çöpe gönderip çöpü boşalttığımızda sabit disk yüzeyindeki manyetik izlerin üzerinde bulunan sektör veya sektörler, veri yazmaya açık duruma getirilir. Bu nedenle bu alanların üstüne veri yazılmadığı sürece diskte kalırlar. Disk yüzeyindeki 16

WIPE Resim 1'de sabit disk yüzeyinde manyetik işaretleme yöntemiyle çizilmiş dairesel izleri görebiliriz. Dairesel izler üzerinde oluşturulan sektörler, sabit diskin okuma kafası ile dikey yönde hareket edip, diskin dönmesiyle, üzerinden geçmesini bekleyerek okuma-yazma yapar. Her bir sektör içinde 512 bayt veri saklayabilir. 512 bayttan büyük veriler birbirine komşu sektörler içine kopyalanır. Sektörlerin birbirine yakınlığı diskin veriye ulaşım hızını arttırır. Eğer disk yüzeyinde parçalanmış verilerin çokça bulunması hâlinde disk birleştirme (defrag) işlemiyle sisteminizi hızlandırabilirsiniz. Masaüstü bilgisayarlarda genellikle dakikada 7200 devir dönen sabit diskler kullanılır. Dizüstü bilgisayarlarda ise güç tüketiminden tasarruf etmek için 5400 devirli sabir diskler tercih edilir. Sunucu ve iş istasyonu olarak kullanılan bilgisayarlarda ise dakikada 15000 devir dönen modeller tercih edilir. Şimdi bu verilerin nasıl ve ne ile kalıcı olarak silineceğine değinelim. Disk yüzeyindeki manyetik işaretlemelerden ibaret olan veriyi kalıcı olarak silmek için çeşitli methotlar (algoritmalar) geliştirilmiştir. Bir akademisyen olan Peter GUTMANN'a ait "gutmann" algoritması bunlardan biridir. gutman algoritması kabaca sektörlere defalarca rastgele üretilen anlamsız verileri yazarak silinmesini istediğimiz veriyi geri dönüştürülemez hale getirir. Biz Gnu/Linux altında "wipe" adlı yazılımı kullanarak gutmann yöntemiyle verileri dönüştürülemez duruma getireceğiz. Wipe rastgele veri üretmek için, varsayılan olarak, bir linux aygıtı olan /dev/random aracını kullanır. Wipe farklı rastgele veri üreten yazılımlarla birlikte de kullanılabilir. Wipe, bu aracın ürettiği rastgele veriyi kullanarak silme işlemi (defalarca üstüne yazma) yapar. Wipe sistemimize SCSI,IDE ve Serial ATA (S-ATA) standartlarıyla bağlı disklerde silme yapabilir. Wipe varsayılan olarak 1 kez üzerine yazma yaparak siler. Wipe varsayılan olarak her silme geçişinde sektöre 512 bayt rastgele veri yazarak silme yapar. Bu değeri değiştirmek mümkündür. Wipe adlı yazılımın pisi paketini pardus-linux.org'un paket deposu olan http://paketler.pardus-linux.org/users-2008/ adresinden edinebilirsiniz. Wipe, konsoldan çalışan, kullanıcı arayüzü olmayan, bir yazılımdır. wipe -parametre /silinecek/dosya/adresi komutuyla çalıştırıyoruz. Ev dizini dışında dosya silmek için root hakları isteyecektir. Sisteminize zarar vermemek için çok dikkatli olmalısınız. Şimdi parametreleri bazılarını kullanarak birer örnek yapalım. -r (Bir dizini ve beraberinde alt dizin ve dosyalarıda silmek istiyorsak bu parametreyi kullanırız.) -s (Sessiz mod; hata mesajlarını görmezden gelip sessizce silmeye devam eder.) -p (üzerine yazma sayısını elle ayarlayabiliriz. Wipe en çok 32 kez üzerine yazmayı destekler.) Diğer parametreler için manuel dosyasına bakınız. 17

WIPE Örnek 1: Desktop dizinimizdeki resimler adlı dizini 10 kez üzerine yazarak silmek istiyorsak; wipe -rsp10 /home/kullanıcıadı/desktop/resimler komutunu kullanırız. Örnek 2: Home dizini altındaki kitap.odt dosyasını silmek istersek; wipe -s /home/kitap.odt (-s parametresi ile hataları görmezden gelmesini söyledik.) komutunu kullanırız. Örnek3: İnternet tarayıcınızla zararlı bir içeriği görüntülediğinizde firefox kullandığınızı varsayarsak resim, animasyon vb. datalar Cache dizini altına kopyalanır. Bu verileri, Cache dizinini tamamen silerek diskimizden kazıyabiliriz. Firefox, Cache dizinini tekrar oluşturacaktır. Cache dizini, Ev dizini altındaki.mozilla (gizli bir dizindir) dizini altındadır. Tam adresi: /home/egitimist/.mozilla/firefox/idt37drd.default/cache Cache dizinini şu şekilde silebiliriz. Cache bir dizin olduğu için -r parametresini ve varsayılan olarak 4 kez üzerine yazarak silmek için -p4 parametresini kullanacağız. wipe -rp4 /home/egitimist/.mozilla/firefox/idt37drd.default/cache Örnek 4: Bulunduğumuz dizindeki metin.txt dosyasını silmek için; wipe metin.txt (wipe komutunu parametresiz olarak çalıştırırsak varsayılan olarak 1 kez üstüne yazma yapar.) komutunu işletmemiz yeterli. Örnek 5: Bulunduğumuz dizindeki vidyo adlı dizini ve içindekileri 32 kez üzerine yazma yöntemiyle silmek istersek şu komutu veririz. wipe -rp32 vidyo Örnek 6: Linux altında varsayılan olarak sistem kayıtlarının (loglarının) tutulduğu dizin /var/log dizinidir. sisteminizde yapılacak bir incelemede ilk bakılacak yerlerin başında gelir. Bu dizini sistemden kazımak için wipe emrimize hazır; sudo wipe -rp4 /var/log Kaynaklar http://e-bergi.com/2007/aralik/sabitdisk-ve-yapisi Peter_GUTMANN'ın_makalesi: http://wipe.sourceforge.net/secure_del.html Wipe'nin proje sayfası : http://wipe.sourceforge.net/ Wipe'nin manuel sayfası http://abaababa.ouvaton.org/wipe/wipe.1.html Linux_altında_forensic_analiz_kitapçığı: http://www.linuxleo.com/docs/linuxintro-lefe-3.65.pdf Berke DURAK'ın incelemesi ve paket deposu (1999): http://damaged.no-ip.com/pub-dir/linux/admintools/linuxwipetools.tar.gz http://paketler.pardus-linux.org/users-2008/ Wipe'nin ana sayfası: http://wipe.sf.net/ Unutmamalıyız ki silme algoritmaları olduğu gibi veri kurtarma algoritmaları da Serdar GÜNDÜZ mevcuttur. Diskten silinen bir verinin kesin olarak silinip silinmediği hakkında serdargunduz@live.com hiç bir zaman emin olamayız. Sabit diskinizin temiz kalması dileğiyle hoşçakalın. 18 :

BASH SHELL ve HARİCİ TOPAKLAMA H arici Topaklama Bash dilinde joker karakterler pathname expansion (hedef isim genleşmesi) olarak adlandırılırlar. pathname expansion'larda bazen globbing (topaklama) denilen işlemi ifade etmektedirler. pathname expansion'lar komut içerisinde kullanıldıklarında "*", "?", ve "[...]" karakterlerini genişletirler, örneğin: $ ls *.jpg # Bütün JPEG dosyalarını listeler $ ls?.jpg # Tek karaktere sahip (isminde) bütün JPEG dosyalarını listeler (eg a.jpg, 1.jpg) $ rm [A-Z]*.jpg # Adı büyük harflerden oluşan tüm JPEG dosyalarını siler pathname expansion hakkında genel olarak anlaşılmayan nokta; bu eylemin işletim sistemi veya çalıştırılan program tarafından değil, BASH dili tarafından gerçekleştiriliyor olmasıdır. Çalıştırılan uygulama joker karakterleri asla görmez, BASH uygulamayı çalıştırmadan önce expansion'ları komut satırında kullanır. exec() ve benzer fonksiyonlar kullandığınız kodlar yazdığınız zamanlar hariç, bu nadiren önem arz eden bir durumdur. Uygulamayı BASH aracılığı ile çalıştırmıyorsanız, exec() fonksiyonuna yönlendirdiğiniz komut satırında yer alan joker karakterler genişletilmeyecektir. Fakat BASH tarafından desteklenen joker karakter formları bu kadarla Çalıştırılan uygulama joker karakterleri asla görmez, BASH uygulamayı çalıştırmadan önce expansion'ları komut satırında kullanır. sınırlı değildir. Bu diğer formlar Extended Globbing (Harici Topaklama) olarak adlandırılırlar ve bu formlar kullanılmadan önce aşağıdaki betik ile aktifleştirilmelidir: $ shopt -s extglob harici topaklamanın (extended globbing) BASH kabuğunun man (manual-klavuz) dosyalarındaki tanımı:?(pattern-list) Matches zero or one occurrence of the given patterns //numune karakterlerinin sıfır veya bir adet karakter değişikliğini karşılaştırır *(pattern-list) Matches zero or more occurrences of the given patterns //numune karakterlerinin sıfır veya daha çok sayıda karakter değişikliğini karşılaştırır +(pattern-list) Matches one or more occurrences of the given patterns //numune karakterlerinin bir veya daha çok sayıda karakter değişikliğini karşılaştırır @(pattern-list) Matches one of the given patterns //girilen numune karakterlerinin birini karşılaştırır!(pattern-list) Matches anything except one of the given patterns //girilen numune karakterleri haricinde herşeyi karşılaştırır Burada numune karakterleri ile kastedilen " " (pipe symbol - boru sembolü) karakterleri ile ayrılmış karakter listesidir. Sıradan ifadelerle (Regular Expressions) karşılaştırarak neden rehber karakter kullanıldığını anlayabilirsiniz: [b]bash Sıradan İfadeler (Regular Expression)[/b]?(numune-listesi) (......)? *(numune-listesi) (......)* +(numune-listesi) (......)+ @(numune-listesi) (......) [@ bir Sıradan İfade değildir]!(numune-listesi) "!" Sıradan İfadelerde negatif eylemleri belirtmede 19

BASH SHELL ve HARİCİ TOPAKLAMA kullanılmaktadır. Evet, "@" karakteri haricindekiler için nedenini görebilirsiniz.. Örnek olarak, "ab" veya "def" ile başlayan tüm JPEG veya GIF dosyalarını listelemek için şu komutu kullanabilirsiniz: $ ls +(ab def)*+(.jpg.gif) Tabiki harici topaklama (extended globbing) kullanmadan aşağıdaki komutu da kullanabilirsiniz: # ls ab*.jpg ab*.gif def*.jpg def*.gif "ab(2 3)+.jpg" sıradan ifadesi ile aynı karşılaştırmayı yapacak bütün dosyaları listelemek için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz: $ ls ab+(2 3).jpg Bu işlem sıradan topaklama (regular globbing) ile gerçekleştirebileceğiniz bir işlem. Not: Bu işlem ab2.jpg, ab3.jpg, ab2222.jpg, ab333.jpg, gibi ifadeleri karşılaştırmaktadır. Bununla birlikte; muhtemelen en ilginç harici topaklama (extended globbing) ifadesi, harici olan herşeyi karşılatırmaya yarayan (syntax) "!(...)" ifadesidir. Ancak, dikkatli olmanız gereken konu bu ifadenin her zaman gerçekleştirmek istediğinizi uygulamayabileceğidir. Örnek olarak, JPEG vye GIF olmayan bütün dosyaları listeleyelim. $ ls *!(.jpg.gif) [i]# yanlış, Yanlış, YANLIŞ[/i] Bu karşılaştırma çalışmaz, çünkü herhangi bir dosyanın ".jpeg" veya ".gif" kısımları "*" ifadesi karşılaştırmasına tabi tutulmakta ve dosya adının sonunda yer alan hükümsüz metin (null string) "!(...)" ifadesi ile karşılaştırılmayan kısıma dahil olmaktadır. Diğer bir değişle, "*" ve "!" ifadeleri birlikte kullanılmıştır. Doğru yazım biçimi aşağıdaki gibidir: $ ls!(*.jpg *.gif) Daha karmaşık olumsuz bir örnek için birinci örneğimize geri dönelim ve JPEG veya GIF olmayan ve "ab" veya "del" ile başlayan tüm dosyalarımızı listeletelim. Çok kolay, sadece birinci örneğimizi alıyoruz ve "!(...)" ifadesi içerisine yerleştiriyoruz. $ ls!(+(ab def)*+(.jpg.gif)) Tabiki de; karmaşık sıradan ifadelerde (regular expressions) olduğu gibi, bu karşılaştırma yazdığınız andan 10 dakika sonra akıl almaz bir hal alacaktır. http://forum.samkon.org/index.php?topic=27.0 Bash Extended Globbing Mitch Frazier - linuxjournal.com Orjinal metin: Bash Extended Globbing Mitch Frazier linuxjournal.com Çeviren: Guardian (Samed KONAK) 20 -

GOOPI P ardus'ta Google Kurmak hiç dert değil, GooPi var! Google yazılımlarının kurulumu genelde Pardus kullanıcıları için bir sorun olmuştur. Özellikle Pardus ile yeni tanışanlar ve önceki işletim sistemindeki Google yazılımlarına aşık olanlar, komut satırı hoşlarına gitmediklerinden belki de Google yazılımlarına biraz uzak kalmışlardır. İşte bu sorunların üstesinden gelmek için GooPi adlı bir yazılım tasarlandı. GooPi'nin amacı, veritabanına eklenen Google yazılımlarının Pisi Paketlerini yapıp kullanıcı tarafından kurulması amacıyla kullanıcıya sunmak. GooPi'nin gelişim sürecine bakacak olursak, ilk olarak Pardus-Linux.org topluluğundan istihza rumuzlu Fırat Özgül tarafından Python ve Tkinter kullanılarak yazılmıştır. Bir takım çalışmalardan dolayı duyurulması askıda bırakılan yazılım daha sonra olgunluğunu tamamlayarak Python ve QT kullanılarak Barış Dinç tarafından tekrardan yazılmıştır ve Pardus-Linux.org Users-2008 deposuna alınmıştır. G oopi Tam Olarak Ne Yapar? GooPi>Çalıştırılır>Yazılımlar Seçilir>Pisileme Başlar>Kullanıcı Pisileri Kurar GooPi'nin geliştirenleri tarafından belirlenen ve Google yazılımlarının Pisi Paketlerinin yapılmasını sağlayan bir veritabanı vardır. Bu veritabanına göre GooPi, Google yazılımlarının kullanıcının ihtiyacı doğrultusunda birkaç tık yardımıyla Pisi Paketlerinin yapılmasını sağlar. İşleyişine gelecek olursak : 1 GooPi çalıştırılır. 2 GooPi'nin sunduğu yazılımlardan istenilenler seçilir. 3 Pisileme işlemi başlatılır. 4 Masaüstünde oluşan Pisi Paketleri kullanıcı tarafından kurulur. 21

GOOPI G oopi Hangi Yazılımları Destekliyor? GooPi veritabanında şu anda, resim düzenleme yazılımından biraz daha fazlası Picasa, masaüstü aramada baş yardımcınız olacak Google Desktop ve Dünya'yı oturduğum yerden gezer görürüm diyenler için Google Earh yazılımları bulunmaktadır. Zamanla, ihtiyaç doğrultusunda Pardus altında sorunsuz bir şekilde çalıştırılabilen diğer Google yazılımları da veritabanında yerini alacaktır. İsteklerinizi http://forum.pardus-linux.org adresine iletmekten çekinmeyin. Google Earth aracılığıyla şehirleri ziyaret edebilir, tatile ya da doğa turuna çıkmadan önce kendi yol haritanızı tasarlayabilir, gideceğiniz yerin tam olarak nerede olduğunu öğrenebilir, İnternet'ten ücretsiz olarak indirebileceğiniz birtakım eklentileri sayesinde bazı şehirlerin önemli tarihi ve turistik yerleri hakkında bilgi edinebilir, 3 boyutlu bina modellemelerine erişebilirsiniz. Hatta resimde de gördüğünüz gibi sırtınızı denize verip, tepelerine ak düşmüş dağları da seyredebilirsiniz ;) Picasa ile bilgisayarınızdaki tüm resimlere bir tık ile erişebilir, resimlerinize canlılık katabilir, renk ayarlarıyla oynayabilir, çeşitli efektler katabilir, kırmızı göz giderme gibi özellikler kullanabilirsiniz. Picasa Web Albümü'nüzdeki resimlere kolayca erişebilir, oradaki resimleri düzenlebilir ve oraya resimler ekleyebilirsiniz. Resimleri E-Posta olarak gönderebilir, günlük hesabınıza kolayca ekleyebilir, baskıya verebilir hatta kolaj bile yapabilirsiniz. Ve tüm bunları hiçbir özel yetenek gerektirmeden yapabilirsiniz. 22

GOOPI Google Desktop dosya aramada sizin en yakın dostunuz olacak. Seçtiğiniz dizinlerin Google Desktop açıkken indekslenmesine izin vererek, bir dosyayı aramak istediğinizde bilgisayarınızın zorlanması ya da dosyayı bulması için uzun bir zaman geçmesi gibi sorunlarla karşılaşmayacaksınız. Google Desktop ile hemen, anında hangi dosyanızın nerede olduğunu bulabileceksiniz. Ayrıca imleciniz herhangi bir İnternet tarayıcısına gitmeden kolaylıkla Google'ın arama servislerinden yararlanabileceksiniz. G oopi'yi Nasıl Yükleyebilirim? GooPi'yi yüklemek için yapmanız gereken tek şey, PardusLinux.org Users-2008 Pisi Paketleri Deposunu paket yöneticisine eklemeniz ve paket yöneticisi aracılığıyla kurmanızdır. Depoyu eklemek için isterseniz konsolda : sudo pisi ar Users2008 http://paketler.pardus-linux.org/users2008/pisi-index.xml.bz2 komutunu verebilir ya da Paket Yöneticisi > Ayarlar > Yapılandır > Depolar yolunu izleyebilirsiniz. Depo hakkında ayrıntılı bilgi için http://wiki.pardus-linux.org/index.php/forum_deposu adresini ziyaret edebilirsiniz. Teşekkür.. GooPi fikrini ortaya atan ve Python-Tkinter ikilisi ile bu yazılımın temellerini atan Fırat Özgül'e, yazılımın Python-QT ikilisi ile baştan yazılmasını sağlayan Barış Dinç'e ve veritabanı dosyalarının temelini yazan Bahadır Özdemir'e, Pardus kullanıcılarının işlerine bayağı yarayacak bu yazılıma katkılarından dolayı teşekkür ederiz. Erdem ARTAN badibere@gmail.com 23

HTTRACK B iri Internet Sitesi Nasıl İndirilir Mi Dedi? Buyurun : HTTRack HTTRack, tarayıcı tabanlı, Internet sitelerini sabit sürücüye indirip çevrimdışı gezinti yapmaya olanak sağlayan bir yazılımdır. Hemen bir örnek verelim ve Pardus Kullanıcıları Derneği sitesi olan www.pkd.org.tr adresini indirelim : Pardus > Uygulamalar > İnternet yolu altına yerleşen WebHTTrack Website Copier yazılımına tıkladığımızda bizi öntanımlı İnternet tarayıcımızda Hoş Geldiniz yazısıyla karşılıyor. İstersek sağ alttan dil seçimi de yapabiliyoruz. Ve ilerliyoruz. Yeni sayfamızda bizden bir proje adı, kategori ve dosyaların indirileceği konumu istiyor. Bu kısımları isteğimize göre doldurarak ilerliyoruz. Bir öneri : Türkçe'ye özel harfler kullanmayın. 24

HTTRACK Yeni sayfamızda bizden indirilecek adresleri ve adreslerin indirilme kurallarını istiyor. Kimi seçenekler sadece sitenin içeriğini indirirken, kimi seçenekler de sideki tüm bağlantıları indiriyor. Tüm bu seçimleri yaptıktan sonra ilerliyoruz. Ve sitemiz indirilmeye hazır. Sadece başlatma komutumuzu bekliyor. Eğer ayarlarınızı yapmış ve doğruluğundan eminseniz başlatabiliriz. 25

HTTRACK Ve gösteri başlasın... Sitemizin normal bir kullanıcının yasal yollardan indirebileceği tüm içeriği teker teker indiriliyor. Bize ise sadece izlemek ya da arka alanda başka işlerle meşgul olmak kalıyor. İstersek indirilen öğelerin yanındaki ATLA düğmeleriyle indirilmeye çalışınan herhangi bir öğenin indirilmemesini sağlayabiliriz. Ve bitti.. Bu sayfada ister indirme kayıtlarına bakın, ister çıkış yapın ve sitenizi görüntülemek üzere Pardus > Uygulamalar > İnternet yolundaki Browse Mirrored Websites uygulamasını çalıştırın. 26

HTTRACK Bu sayfada da görüldüğü üzere, indirdiğimiz tüm projeler listelenmiş durumda. Açmak için hemen projemize tıklıyoruz ve karşımızda www.pkd.org.tr Çevrimdışı gezintinin keyfini çıkarabilirsiniz. Kolay gelsin.. Peki bu yazılımı yüklemek için ne yapmalı : Paketimiz Pardus 2008 deposunda.. Kurmak için : 1. yol : Paket Yöneticisi'nden httrack yazılımı aranır ve kurulur. 2. yol : Konsol açılır ve sudo pisi it httrack yazılır. Çevrimdışı gezdikçe Pardus-Linux.org'u hatırlayınız. Mutlu gezintiler ;) Erdem ARTAN badibere@gmail.com 27

PiSi PAKET DEPOMUZ P PARDUS 2008.2 SÜRÜM TAKVİMİ P ardus-linux.org Pisi Paket Deposu 2005 yılından bu yana faaliyet gösteren Pardus-Linux.Org Pisi Paket Deposu http://paketler.pardus-linux.org adresinde faaliyet gösteriyor. Bu adreste dört farklı depo bulunmaktadır. users-2008 deposunda Pardus'un 2008 ve sonraki sürümleriyle uyumlu paketler bulunuyor. experimental-2008 deposunda Pardus'un sürümleriyle uyumlu paketler bulunur. 2008 ve lxde-2008 deposunda LXDE masaüstü ortamını kurabilmek için gereken paketler bulunmaktadır. sonraki Pardus'a Bu depolardan herhangi bir paket üzerine sağ tıklayıp "Farklı Kaydet" diyerek paketi bilgisayarınıza indirebilir, daha sonra da çift tıklayarak kurabilirsiniz. Ancak tabii ki depolarımızı etkin bir şekilde kullanmak isterseniz depoları sisteminize eklemek en doğru çözüm olacaktır. Böylelikle eğer depo içindeki bir paketin aynı depo içinde başka bir pakete bağımlılığı varsa, bağımlı olunan paket de kendiliğinden kurulacaktır. ardus 2008.2 Sürüm Takvimi Açıklandı 2008 sürümüne geçmesiyle kendi içinde yazılımsal olarak bir çok devrim oluşturan Pardus, Hyaena hyanena kod adlı 2008.1 sürümünden sonra 2008.2 sürümünü çıkarmaya hazırlanıyor. Birçok güncellemeyle ve daha karalı bir yapıyla, daha sorunsuz bir Pardus hedefleyen 2008.2 sürümüne, Pardus 2008.1 kullanıcıları güncellemeler yardımıyla kolaylıkla terfi edebilecek ve Pardus için KDE 4.2 ile aynı zamanlarda duyurulması düşünülen kararlı sürümü kullanabilecekler. Pardus 2008.2'in sunuluş aşamalarının hedefleniyor: 30 Aralık 2008: Pardus 2008.2 Alfa 07 Ocak 2009: Pardus 2008.2 Beta 16 Ocak 2009: Pardus 2008.2 Sürüm Adayı 1 23 Ocak 2009: Pardus 2008.2 Sürüm Adayı 2 30 Ocak 2009: Pardus 2008.2 Kararlı Sürüm şu şekilde http://paketler.pardus-linux.org ayrıntılı bilgi için; http://wiki.pardus-linux.org/index.php/forum_deposu adresine bakabilirsiniz 28 olması

VIRTUALBOX VirtualBox 2.1 Sürümü ve Göze Çarpan Yeni Özellikleriyle Karşımızda Bilgisayarımıza sanal olarak başka işletim sistemleri yüklememize yaran VirtualBox'ın, 2.1 sürümü duyuruldu. Sun Microsystems tarafından açıklanan yeni sürüm, beraberinde bazı göze çarpan özellikleri de getiriyor. VirtualBox 2.1, Mac OS 'ta donanım sanallaştırma(intel VT ve AMD-V), 32-bit sistemlerde 64-bit misafir işletim sistemi çalıştırabilme, Intel Nehalem için sanallaştırma iyileştirmesi, VMDK/VHD desteği, yeni NAT motoru, sunucu arayüzlü ağ bağlatısı gibi önemli destekler sunuyor. Bunların yanında en önemli gelişme ise misafir işletim sistemleri için OpenGL desteği!.. OpenGL desteği şu an için deneysel. Fakat bu destek şu anda sadece Windows XP ve Windows Vista 32-bit işletim sistemleri misafir olarak kurulduğunda sağlanıyor, fakat diğer işletim sistemleri için destek önümüzdeki günlerde beklenmiyor değil. Ek olarak, Sun Microsystems ilerki sürümlerde misafir işletim sistemleri için DirectX desteği sunmayı da hedefliyor. OpenGL desteği için misafir işletim sisteminde tanımlanan sanal donanıma için OpenGL sürücüsünü yüklemek yeterli olacaktır. VirtualBox 2.1 ile iyileştirilen Intel Nehalem(Core i7) ile EPT(Extended Page Tables) ve VPI(Virtual Processor Identifiers) fonksiyonları da desteklenmiş oluyor. Tüm bunların yanında, VirtualBox 2.1 ile her sanal makine için sekiz ağ bağdaştırıcısı, birkaç API değişikliği, farklı alanlarda geliştirilmiş başarım, arayüz onarımları gibi birkaç değişiklik de göze çarpıyor. VirtualBox ne yazık ki Pardus 2008 depolarında bulunmuyor. Yüklemek ve bazı ipuçlarından faydalanmak için Pardus-Linux.org Wiki adresi olan http://wiki.pardus-linux.org/index.php/programlar:virtualbox adresine uğrayabilirsiniz. Yükledikten sonra eğer hiçbir hata vermeden açılmaz ya da konsoldan çalıştırmaya kalktığınızda /opt/virtualbox-2.1.0/virtualbox: error while loading shared libraries: libcap.so.1: cannot open shared object file: No such file or directory gibi bir hata verirse, konsolu açıp sudo cp /lib/libcap.so.2.10 /usr/lib/libcap.so.1 komutunu veriniz. Erdem Artan badibere@gmail.com 29

PYTHON MODÜLLERİ P ython ile Basit Bz2 İşlemleri bz2 modülü, Python 2.3 ile modüller arasında kendine yer edinen ve bzip2 sıkıştırma desteği sağlayan bir modüldür. Python ile yazılmış yazılımımıza dahil etmek için import bz2 komutu kullanılır. compress(), decompress() String türündeki verileri sıkıştırmak için compress() fonksiyonunu kullanırız. Bu fonksiyon bize 8-bit sıkıştırılmış veri çıktısı verir. Sıkıştırılmış veriyi ilk haline döndürmek için ise decompress() fonksiyonunu kullanırız. 01- import bz2 02- ileti = "Pardus-Linux.org" 03- s_veri = bz2.compress(ileti, 5) 04- n_veri = bz2.decompress(s_veri) compress() ve decompress() adlarından da anlaşıldığı gibi sırasıyla sıkıştırma ve sıkıştırılan veriyi açmada kullanılırken, flush() sıkıştırma işleminin sona erdiğini bildirir. 01- import bz2 02- ileti = "Özgürlük İçin Pardus, Pardus İçin PardusLinux.org" 03- s_veri = "" 04- mengene = bz2.bz2compressor(5) 05- levye = bz2.bz2decompressor() 06- for kelime in ileti.split(): 07s_veri += mengene.compress(kelime + " ") 08- s_veri += mengene.flush() 09- n_veri = levye.decompress(s_veri) Satırları inceleyecek olursak : 1. satırda modülümüzü çağırdık. 2. satırda ileti değişkenine bir metin atadık. 3. satırda sıkıştırılmış veriyi saklayacağımız değişkenimizi tanıttık 4. satırda 5. seviyede sıkıştırıcı oluşturduk. 5 değeri yerine 0 ile 9 Bu betikte 1. satırda modülümüzü çağırıp, 2. satırda yeni bir değişken arasında bir değer yazabiliriz ve yazılması mecburi bir değer değildir. tanımladık ve 3. satırda 5. seviye sıkıştırma aracıyla değişkenimizi 5. satırda ayıklayıcımızı oluşturduk sıkıştırdık. 3. satırda geçen 5 sıkıştırma seviyesi olup, girilmesi mecbur 6. ve 7. satırlarda her bir kelime için, kelimelerin peşine boşluk değildir ve 0 ile 9 arasında bir değer alabilir. 4. satırda sıkıştırılmış ifadeyi ekleyerek sıkıştırma işlemi gerçekleştirdik ve s_veri değişkenine atadık. ayıklayarak n_veri değişkenine atadık. 8. satırda sıkıştırma işleminin bittiğini bildirdik. BZ2Compressor, BZ2Decompressor compress() ve decompress() fonksiyonlarından başka, yine string türündeki 9. satırda sıkıştırılmamış veriyi n_veri değişkenine atadık. verilerin ardışık sıkıştırılma işlemleri için BZ2Compressor ve BZ2Decompressor sınıfları kullanılabilir. Bu sınıflar ile yeni bir sıkıştırma BZ2File nesnesi oluşturulur ve bu nesne ile işlemler yapılır. Bu sınıflar compress(), Aslında sıkıştırma ve ayıklama işlemleri genelde metin üzerinde değil flush() ve decompress() adlı üç fonksiyona sahiptir. compress() ve flush() de dosyalar üzerinde gerçekleşir. bz2 modülünü dosyalar üzerinde BZ2Compressor sınıfıyla kullanılırken, decompress() BZ2Decompressor kullanmak için BZ2File sınıfı kullanılır. Bu sınıf, bz2 dosyasını açar ve sağladığı fonksiyonlarla dosya üzerinde işlem yapmamızı sağlar. sınıfıyla kullanılır. 30

PYTHON MODÜLLERİ Kullanımı : dosya = bz2.bz2file (dosyaadı,açmatipi,arabellek,sıkıştırmaoranı) şeklindedir. dosyaadı, tırnak içinde yazılmış olarak bir dosyanın doğrudan adresi olabileceği gibi, bir dosyanın yolunu belirten bir değişken de olabilir. açmatipi, dosyanın yazılabilir ya da okunabilir tipte açılması için kullanılır. Eğer arabellek değeri girilmemişse yazılması mecburi değildir. Yazılabilir olarak açmak için "w", okunabilir olarak açmak için de "r" yazılır. Bir değer girilmezse öntanımlı olarak okunabilir türde açılır. arabellek, işlem gerçekleştirilirken kullanılan arabellek miktarını belirtir. Eğer sıkıştırmaoranı girilmemişse yazılması mecbur değildir. 0 değeri arabellek değerinin ayrılmadığını belirtir ve öntanımlı olarak 0 değerini alır. Dosya büyüklüğüne göre ayarlanması tavsiye edilir. sıkıştırmaoranı, dosyanın açılırken ya da sıkıştırılırken hangi sıkıştırma seviyesinde açılacağını bildirir. 0 ile 9 arasında değer alabilir ve yazılması mecburi değildir. BZ2File sınıfının sağladığı fonksiyonlara gelecek olursak : close() : Açmış olduğumuz dosyayı kapatmak için close() fonksiyonu kullanılır. read(byte) : Açılan dosyadan girilen byte miktarı kadar veri okur. readline(byte) : Açılan dosyadan girilen byte miktarı kadar verileri satır satır okur. readlines(byte) : Açılan dosyadan girilen byte miktarı kadar verileri satır satır okur ve bir liste olarak çıktısını verir. xreadlines() : Daha fazla başarım amacıyla kullanılır. seek(hedef, burası) : "burası" olarak verilen konumdan, "hedef" olarak verilen konuma gitmek için kullanılır. "burası" seçeneğinin girilmesi mecburi değildir ve girilmezse 0 değerine yani belgenin başına eşittir. tell() : Konumu tamsayı olarak verir. write(veri) writelines() : "veri" değişkenin içeriğini dosyaya yazar. : Ardışık metinleri dosyaya yazmak için kullanılır. Örnek verecek olursak : 0102030405060708- import bz2 dosya = bz2.bz2file("plo.bz2","r") icerik = dosya.read() dosya.close() dosya = bz2.bz2file("plo.bz2","w") yazilacak = "Pardus Kullanıcıları Derneği" dosya.write(yazilacak) dosya.close() Bu betikte basit olarak, 2. satırda dosyamızı okunabilir türden açtık ve 3. satırda dosya içeriğini icerik adlı değişkene atayıp 4. satırda dosya ile bağımızı kopardık. 5. satırda dosyayı bu kez yazılabilir şekilde açıp, 7. satırda dosyamıza 6. satırda belirlediğimiz metnimizi yazdık ve dosya ile bağlantıyı 8. satırda kapattık. Python ile Basit XML İşlemleri Bir XML dosyasını Python ile çözümlemek ve XML dosyasıyla işlemler yapabilmek için xml.dom, xml.sax, xml.parsers gibi modüller kullanılabilir. Biz bu iş için xml.dom modülünün biraz daha hafifletilmişi olan ve xml.dom fonksiyonlarının birçoğunu kullanabileceğimiz xml.dom.minidom modülünü inceleyeceğiz. xml.dom.minidom modülü parse() ve parsestring() adlarında işimize çok yarayacak iki fonksiyon sağlar. Hemen kullanıma geçecek olursak : 01- from xml.dom.minidom import parse, parsestring 02- ornek1 = parse("parduslinux.org.xml") 31

PYTHON MODÜLLERİ 03- ornek2 = parsestring("<pardus><pkd>www.parduslinux.org</pkd><pkd>forum.parduslinux.org</pkd><pkd>wiki.parduslinux.org</pkd></pardus>") verileri çekmek için, işimize çok yarayacak bir fonksiyon bulunmakta : getelementsbytagname('pkd'). Bu fonksiyon bize bir XML metninde PKD bölümünde bulunan tüm yazıları verecektir. Betiği inceleyelim : Kullanımına gelecek olursak : 1. satırda gerekli modül ve fonksiyonları çağırdık 2. satırda Pardus-Linux.org.xml dosyasını çözümledik 3. satırda ise XML biçiminde yazılmış bir metni çözümledik. 01- for bolum in ornek1.getelementsbytagname('pkd'): 02print bolum.toxml() betiğine benzer bir betik kullanırız. bolum değişkenin bağlı olduğu Yukarıdaki betikten de alayacağınız gibi, parse() fonksiyonu bir XML bölüm için bolum.nodename, içeriği için bolum.nodevalue ve sahip dosyasını çözümlerken, parsestring() fonksiyonu XML tipinde yazılmış olduğu herhangi bir alt bölüm için bolum.childnodes fonksiyonları kullanılır. bir değişkeni ya da metni çözümlemektedir. Eğer bu aşamada ornek1 değişkeninin ne içerdiğini merak ediyorsanız, <xml.dom.minidom.document instance at 0xa90a8ac> gibi Buraya kadar gördüklerimiz bir XML dosyasının basit olarak nasıl okunabileceğiyle ilgiliydi. Şimdi de bir XML dosyasına nasıl veri eklenir bir veri içeriyor. Eğer ornek1 değişkenini XML biçiminde yazdırmak istersek, toxml() konusuna değinelim. fonksiyonunu kullanırız. Bir XML bölümü eklemek için kullanacağımız fonksiyon createelement() iken, eklediğimiz bölümün içine metin yazmak için kullanacağımız 01- ornek1 = parse("pardus-linux.org.xml") fonksiyon createtextnode() ve bölümü içindeki yazıyla birlikte XML 02- print ornek1 yazısına ekleyeceğimiz fonksiyon appendchild() fonksiyonudur. Hemen 03- print ornek1.toxml() örneklemeye geçecek olursak : 2. satırın çıktısı <xml.dom.minidom.document instance at 0xa90a8ac> 1- from xml.dom.minidom import parse 3. satırın çıktısı 2- ornek = parse("pardus-linux.org.xml") <?xml version="1.0"?><pardus> <PKD>www.pardus-linux.org</PKD> 3- bolum = <PKD>forum.pardus-linux.org</PKD> ornek.createelement("tubitak") <PKD>wiki.pardus-linux.org</PKD> </PARDUS> 4- ekle = Diyelim ki bize sadece PKD bölümünün içinde yazanlar lazım. Sadece bu ornek.createtextnode("www.pardus.org.tr") 32

PYTHON MODÜLLERİ 10<Forum>forum.pardus-linux.org</Forum> 11<Wiki>wiki.pardus-linux.org</Wiki> 12<Gezegen>gezegen.pardus6linux.org</Gezegen> ornek.childnodes[0].appendchild(bolum) 13<Sohbet>sohbet.parduslinux.org</Sohbet> Satırları açıklayacak olursak : 14<EDergi>www.pardus-edergi.org</EDergi> 1. satırda gerekli olan modülü ve fonksiyonu çağırdık 15</PLO> 2. satırda XML dosyamızı çözümledik 16<AnaSayfa>www.pkd.org.tr</AnaSayfa> 3. satırda <TUBITAK> bölümünü oluşturduk 17</PKD> 4. satırda "www.pardus.org.tr" verisini oluşturduk 18</PARDUS> 5. satırda <TUBITAK>www.pardus.org.tr</TUBITAK> satırını oluşturduk </TUBITAK>""" 6. satırda <PARDUS> anabölümünün en altında yeni bölümümüzü ekledik. 1920Ve XML dosyası işleme konusunu basit bir biçimde öğrenmiş olduk. Şimdi 21- xml = parsestring(xmlverisi) 22xml.dom modülünden işimize yarayacak bazı nesneleri tanıyalım : 23- print xml.firstchild.nodename --> 24- print xml.lastchild.nodename --> parentnode : Bir üst bölümün ne olduğunu verir. 25- print xml.childnodes[0].nodename --> childnodes : Alt dizinleri listeler. 26- print xml.childnodes[0].childnodes[1].nodename --> firstchild : İlk bölümü verir. 27- print xml.childnodes[0].childnodes[3].nodename --> lastchild : Son bölümü verir. 28- print removechild : Bölümü siler. xml.childnodes[0].childnodes[3].childnodes[3].nodename --> nodename : Bölüm adını verir 29- print xml.childnodes[0].childnodes[3].childnodes[3].parentnode.no Bunların kullanımına kısa bir örnek verecek olursak : dename --> 01- from xml.dom.minidom import parsestring 5- bolum.appendchild(ekle) 02- xmlverisi = """ 03<TUBITAK> 04<AnaSayfa>www.tubitak.gov.tr</AnaSayfa> 05<PARDUS> 06<AnaSayfa>www.pardus.org.tr</AnaSayfa> 07<PKD> 08<PLO> 09<AnaSayfa>www.parduslinux.org</AnaSayfa> Bu betikte sadece 23-29. satırların çıktılarını verelim : 23. satır -> 24. satır -> 25. satır -> 26. satır -> 27. satır -> 28. satır -> 29. satır -> 33

PYTHON MODÜLLERİ Ş imdi öğrendiğimiz bz2 modülü ve xml.dom.minidom modülleriyle basit bir yazılım yapalım. Yazılımınız şu işi yapsın : 18- for i in range(0,len(isimlistesi)): 19print isimlistesi[i], " - ", pisilistesi[i] Satırları açıklayacak olursak: 1. ve 2. satırlarda bizim için gerekli olan modülleri çağırdık. 1-http://paketler.pardus-linux.org/users-2008/pisi-index.xml.bz2 4. satırda dosya adlı bir değişken yarattık ve pisi-index.xml dosyasının adresinden indirdiğimiz dosyayı açsın. içine pisi-index.xml.bz2 dosyasının ayıklanmış biçimini yazdık 2- pisi-index.xml olarak dosyayı çözümlesin. 3- Forum Deposu'ndaki yazılımların adlarını ve yanlarına paketlerin tam 5. satırda pisi-index.xml dosyasını okunabilir türde açtık 6. satırda XML dosyamızı çözümledik adlarını yazdırsın. 8. ve 9. satırlarda iki ayrı liste tanımladık 11. satırda tüm <Name> bölümlerini seçtik. Hemen işe koyulalım : 12. satırda XML dosyasında bulunan kişi adlarını da almasın diye sadece bir üst bölümü <Package> olan <Name> bölümlerini alacak bir Dosyayı indirdik sayıyoruz. önlem koyduk 13. satırda önleme göre listemize isimleri ekledik. 01- import bz2 15. satırda <PackageURI> bölümlerini seçtik ve 16. satırda listeye 02- from xml.dom.minidom import parse ekledik. 0318. ve 19. satırlarda ise önce yazılım adı sonra da pisi adını yazacak 04- dosya = open("pisi-index.xml","w").write(bz2.bz2file("pisişekilde bir betik yazdık. index.xml.bz2").read()) 05- dosya = open("pisi-index.xml","r") 06- xmlverisi = parse(dosya) 0708- isimlistesi=[] 09- pisilistesi=[] 1011- for bolum in xmlverisi.getelementsbytagname("name"): 12if bolum.parentnode.nodename == "Package" : 13isimlistesi.append(bolum.firstChild.data) 1415- for bolum in xmlverisi.getelementsbytagname("packageuri"): 16pisilistesi.append(bolum.firstChild.data) 17- Erdem ARTAN badibere@gmail.com 34

GİMP FİLTRELERİ PLO E-dergi'deki yazılarımıza başlıyoruz. Bu dersimiz daha çok Gimp'e yeni başlayan arkadaşlarımız için uygun ve çok basit bir ders. Dersimizde çeşitli filtrelerin kullanımı anlatılmaktadır. Adım 1 Dosya>Yeni yolunu izleyerek istediğiniz ölçülerde yeni bir pencere açın. (Ben 640x480px ölçülerinde açtım.) Ardından penceremizi siyah renk ile doldurun. Adım 2 Filtreler>Işık ve Gölge>Supernova yolunu izleyin ve istediğiniz gibi ayarladıktan sonra uygulayın. Adım 3 Filtreler>Bozulma>Warp yolunu izleyin ve ayarları aşağıdaki gibi yapın 35

GİMP FİLTRELERİ Sonuç: Ardından pencereyi kapatmadan yandaki resim üzerinden istediğiniz bölgeye farenin sol tuşuyla basıp farenizi hareket ettiriniz. Umarım sizin için yararlı bir ders olmuştur. Gimp'e ilk başladığım zamanlar bu yöntemi çok severdim :) İyi çalışmalar... Doğukan Korkmaztürk doki9528@hotmail.com 36

ÇAĞLAYAN ARKAN İLE RÖPORTAJ çok daha samimi bir Kendinizi tanıtır mısınız, Çağlayan Arkan nasıl kullanıcılarıyla platformda iletişim kurma şansı elde ediyoruz. biridir? Özellikle gençlerle farklı bir iletişim şekli ve Blog 1985 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi frekansı yakaladığımı söyleyebilirim. açısından önemli bir konu da, herkesin e-posta Endüstri Mühendisliği nden mezun olduktan sonra, 1994-1995 te Orta Doğu Teknik Üniversitesi yoluyla bana erişmesinin yolunu açmış olması Ekonomi ve İdari Bilimler Fakültesi nde Executive oldu; ziyaretçiler özel e-posta göndermeyi, MBA eğitimimi tamamladım. Profesyonel iş bloga yazı yazmaya tercih ediyorlar. Her gün yaşamıma 1984 yılında Tekofaks ta satış temsilcisi onlarca e-posta cevaplıyorum. olarak başladım ve kariyerime satış müdürü olarak Dünyanın en büyük yazılım şirketinde devam ettim. yönetici olarak çalışıyorsunuz. Microsoft'tan 1987 1997 yılları arasında Kopiteknik Şirketler ve iş hayatınızdan bahseder misiniz? Grubu nda kurucu ortak ve yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptım. Bu görevin ardından, 1997 Microsoft tüm dünyada bilişime yön veren bir yılında SBS e (Siemens Business Services) katıldım. şirket. Kişilerin ve kurumların gerçek 1997-1999 yılları arasında SBS te sırasıyla İş potansiyellerini ortaya çıkaran yazılımlar Geliştirme Direktörlüğü, Uluslararası İş Geliştirme üretiyoruz. Hedefimiz insanların her zaman, Yönetmenliği ve 1999 yılından 2003 yılı Eylül ayına her yerden ve her cihazla bilgiye erişimlerini kadar da Genel Müdürlük görevlerinde bulundum. sağlamak. Türkiye de, 1993 yılında altı kişiyle 2003 yılı Eylül ayından beri Microsoft Türkiye de kurulduk ve bugün 300 e yakın çalışanımızla birlikte Türkiye Bilişimle Kalkınıyor Genel Müdürlük görevimi sürdürmekteyim. vizyonu doğrultusunda çalışmalarımızı Blogunuzu incelediğimizde istikrarlı bir blog sürdürüyoruz. Ülkemiz aynı zamanda 79 yazarı olduğunuzu gördük. Bloglama ve internet ülkenin bulunduğu Microsoft Orta Doğu ve Afrika Bölgesi nin de merkezi olarak yer hakkında yorumlarınızı alabilir miyiz? alıyor. Türkiye nin sahip olduğu potansiyelini 2007 nin Nisan ayından bu yana çok fazla kesintiye ortaya çıkartabilmesi için, bilişimin tüm uğratmadan blogumu yazmaya devam ediyorum. dünyada olduğu gibi, ülkemizde de en fazla Ancak iş yoğunluğum nedeniyle bloga çok fazla yatırım yapılan alanlardan biri olması vakit ayıramıyorum. Bloglar daha özel ve samimi gerektiğine inanıyoruz. 7 bini aşkın bilişim bir konuşma platformu sunmalarının yanı sıra bir şirketinden oluşan ekosistemimizle birlikte, gelişmesi ve yaygınlaşması, aidiyet duygusu da yaratıyorlar. Microsoft taki bilişimin ve gündelik hayatımızda arkadaşlarımızla, bilişim sektöründeki ekonomide verimlilik yaratması yolunda yaptığımız her dostlarımızla ve bununla birlikte değerli Microsoft çalışma bana gurur veriyor. Hayatımız, müşterilerle, partnerlerle ve yollarda geçiyor. Bir yandan, iş ortakları ekosisteminin gelişmesi, müşterilerin teknoloji yatırımlarının istenilen iş hedeflerini üretmesi, diğer yandan gençlere, üniversitelere, şu anda İnternet e erişimi olmayanlara ulaşmak çabamız var. 37

ÇAĞLAYAN ARKAN İLE RÖPORTAJ Gnu/Linux camiasını takip ediyor musunuz? Açık Kaynak Camiasının önde gelen isimlerinden Richard Stallman ve Linus Torvalds hakkında neler düşünüyorsunuz? Dünyanın lider yazılım şirketi olarak Microsoft, bazı rakip ürünleri açık kaynak kodlu olmasına rağmen açık kaynak dünyasıyla bir rekabet içinde değildir. Bu düşüncemi açacağım. Açık Kaynak dünyasını tek bir ürün özelinde değil, daha geniş bir perspektifte takip ediyor ve değerlendiriyoruz. Ayrıca açık kaynak kodlu yazılımlar geliştiren insanların oluşturduğu toplulukları destekliyoruz. Üstelik bu topluluklar içinden birçok gencin daha sonra Microsoft ekosistemine katıldığını da gözlemliyoruz. Açık kaynak uygulama geliştirme yönteminin kullanıcılar ve yazılım geliştiriciler için yeni açılımlar getirdiğini düşünüyoruz. Linux çekirdeğini yazan Linus Torvalds ile GNU Projesi ni başlatan Richard Stallman da endüstriye yön veren önemli girişimciler arasında yer almaktadır. Stallman ile felsefi boyutta farklı bir duruşumuz var. Ancak örneğin telif hakları ve fikri mülkiyet konusunda görüşlerimiz uyuşmasa da, sonuçta sektör için etkili olmuş önemli bir kişidir. Linux un kurucusu olarak adlandırabileceğimiz Linus Torvalds ise fevkalade önemli bir mühendis ve yazılımcıdır; hayattaki duruşuna saygım var. hedefinde bir şirkettir. Bu nedenle bazı ürünlerimizde rakiplerimizle zaten işbirliği içinde çalışıyoruz. Novell, MySQL, JBOSS, Apache işbirlikleri bu alanda çok iyi örneklerdir. Bu tip işbirlikleri ve yatırımlarımız sonucunda bugün php ile yazılan kodlar Windows Server 2008 üzerinde doğal olarak destekleniyor. Gelecek 10 yıl içinde bilişimin karmaşıklığının azaltılması için açık kaynak teknolojilerinin ve Microsoft teknolojilerinin birlikte kullanılabilirliğinin artmasında fayda görüyoruz. Microsoft şirketinin açık kaynak kodlu yazılımlara yaklaşım politikası nedir? Topluluğun bir parçası olmak bir diğer konudur. Açık kaynağın esas gücü çok güçlü Öncelikle Microsoft olarak açık kaynak bir destekçi topluluğa sahip olmasıdır. Bu dünyasına karşı olmadığımızı belirtmek topluluğun üyeleri için açık kaynaklı isterim. Rekabet ettiğimiz ürünlerden bazıları yazılımlar gelişiminin bir parçasıdır, bir Ayrıca önümüzdeki dönemde Microsoft un ve açık açık kaynak kodlu. Bu durum sadece bize yaşam biçimidir. Yazılımcılar dünyası kaynak teknolojilerinin birlikte büyüyeceklerini özgü bir durum değil. Açık kaynak kodlu olarak adlandırılabilecek bu topluluğun pek düşünüyoruz. Bu da bizim bilişime dünya çapında yazılımlarla rekabet eden IBM, Oracle gibi çok üyesi için açık kodlu yazılımların erişebilirlik vizyonumuzla örtüşen bir beklentidir. birçok başka firma da var. Bunu bilişim gelişimine katkıda bulunmak bir hobidir. dünyasının dinamiklerinin, ticaretin ve Microsoft bu dünyanın daima destekçisidir. rekabetin gereği olarak görüyoruz. Bu noktada Şuna da dikkat çekmek isteriz; Bu yazılımcılar Microsoft un açık kaynak dünyası ile da Microsoft ürünlerini kullanıyorlar. Daha etkileşimini iki yönüyle değerlendirebiliriz. da önemlisi Microsoft yazılımlarını geliştiriyorlar. Hatta geliştirdikleri bazı Bunların birincisi İşbirliği dir. Bilişim çok yazılımlarla Microsoft ekosisteminin bir fazla sayıda kurumun uzmanlık geliştirdiği bir parçası da olabiliyorlar. dünyadır. Bugün kullanıcılarımız heterojen yapıda bilişim yatırımlarına sahiptir; birçok Örneğin dünyanın en popüler açık kaynak ürün ve teknolojiyi bir arada projeler portalı olan Sourceforge daki kullanmaktadırlar. Microsoft kullanıcı (www.sourceforge.net) projelerin %50 den memnuniyetini en üst düzeye çıkarma fazlasının çalıştığı platformlar arasında 38

ÇAĞLAYAN ARKAN İLE RÖPORTAJ Windows da yer almakta, %10 dan fazlası sadece Windows platformunda çalışmakta, bu projelerin binlercesi de.net platformu kullanılarak geliştirilmektedir. Ayrıca Microsoft un açık kaynak projelerin geliştirilmesine yönelik olarak yazılımcıların kullanımına sunulmuş Codeplex isimli bir portal altyapısı vardır (www.codeplex.com). Microsoft içindeki açık kaynak laboratuarının haberleşme sitesi Port25 tir (www.port25.technet.com). Burada bir noktayı özellikle belirtmek gerekiyor; açık kaynak ve açık standart birbirinden farklı kavramlar, ancak bu kavramlar sıklıkla karıştırılıyor. Windows işletim sistemi ailesinin geleceği ve Diğer taraftan fikri mülkiyet haklarına dayalı, kaynak kodlarının kullanıcılarla paylaşılması ticari iş modelini benimseyen Microsoft un, fikri hakkında yorumlarınız nelerdir? Windows u açık kaynak kodlu bir yazılıma dönüştürme planı bulunmuyor. Bununla Windows işletim sisteminin PC, mobil ve İnternet birlikte Windows, açık kaynak yazılım platformlarını bütünleştiren, insanlara zengin bir geliştiricileri için tercih edilen bir platform deneyim yaşatan teknolojilerinin yeni sürümlerde olmaya devam edecek. Microsoft un birlikte gelişerek devam etmesini planlıyoruz. İnternet in çalışabilirlik konusundaki atılımları tüm bir yaşam biçimi haline gelmesi ve Windows bilişim dünyası için ciddi anlamda fırsatlar deneyiminin bu yaşam biçimine entegre olması doğuruyor. Microsoft teknolojilerini de açık endüstri standartları ve çeşitli web teknolojileriyle daha Microsoft olarak ana ürünlerde kullandığımız yakın hale getiriyor. tüm protokol ve API ları (Application Programming Interface) şeffaf bir şekilde Bu bağlamda kaynak kodlarının kullanıcılarla bilişim dünyası ile paylaşıyoruz. Aynı paylaşılması fikrine de tamamen uzak değiliz. Hâl-i zamanda rakiplerimiz dahil tüm firmalar bu hazırda, eğitim, araştırma kuruluşları ve devletlerle protokollerin patenti bize ait olanlarını çok Windows un kaynak kodları paylaşılıyor; makul şartlar ile kullanabiliyorlar. Ticari Türkiye de bazı üniversitelerimizde yürüyen olmayan açık kaynak projelerinde ise, bu Windows Academic Program ve Genel Kurmay protokoller serbestçe kullanılabiliyor. Başkanlığı ile imzaladığımız Government Security http://www.microsoft.com/interop/principle Program kapsamında bu tür paylaşımları s/default.mspx gerçekleştiriyoruz. Sonuç olarak bilişim dünyasına ve kullanıcılara açıklık anlamında sağlanacak katma değerin, verimliliğin ve esnekliğin, yazılım geliştirme yönteminden çok birlikte çalışabilirliğe ve açık standartlara verilen destekle mümkün olduğunu düşünüyoruz. OpenXML in ISO standartı haline gelmesi ve Microsoft olarak verdiğimiz destek de açık standart konusuna gösterdiğimiz önemin iyi bir örneğidir. Açık kaynak kodlu bir yazılım açık standartları desteklemeyebilir. Bununla birlikte açık kaynak kodlu olmayan bir yazılımın açık standartlara desteği çok daha ileri seviyede olabilir. Linux işletim sistemini kullandınız mı? Gnu/Linux işletim sistemi hakkında fikirlerinizi paylaşır mısınız? Tabii ki denedik, inceledik. Ama işletim sistemini tek başına değil, bütünsel bir deneyim olarak değerlendirmek lazım. Kullanıcıların alışkanlıkları çok önemli. Ayrıca kurumsal kullanıcıların tüm gereksinimlerine aynı anda yanıt verebilirlik gibi tartışılması gereken değerlendirmeler var. 39

ÇAĞLAYAN ARKAN İLE RÖPORTAJ Tübitak bünyesinde geliştirilen Pardus işletim Dünyanın çeşitli ülkelerinde özellikle kamu yönetiminde benzer uygulamalar yaratılmaya sistemi hakkında düşünceleriniz nelerdir? çalışıldı. Ancak bunların başarısı konusunda Öncelikle TÜBİTAK bünyesinde bu projede çalışan ciddi soru işaretleri var; örneğin Münih yetenekli yazılımcıların, mühendislerin bulunması Belediyesi 2001 de Tüm sistemlerimde çok değerli bir nokta. Microsoft Türkiye olarak, Linux a geçeceğim dedi ancak aradan 8 yıl ülkemizde yazılım potansiyelinin yükselmesi en geçmesine rağmen bu konuda somut bir gelişme olmadığını görüyoruz. AB, Çin, önemli hedeflerimizden biridir. Brezilya, Venezüella ve özellikle de Güney Dünyada açık kaynak kodlu yazılımlar arasında Afrika farklı platformlar üretme ya da türünün diğer bilinen örnekleri arasında Pardus un destekleme konusunda çok çaba gösterdiler. şansının ne olduğunu şimdiden söylemek mümkün Şimdiye kadar elle tutulabilir bir başarılı örnek değil. Kuşkusuz Pardus da kendisine özgü bir ortaya konamadı. Microsoft olarak, birey ve patika izleyecek ve pazarda şansını arayacaktır. kurumlara değer yaratacak çözüm ve geliştirilmesinin, bilişim Ancak yazılım endüstrisinin yapılmış olanları yazılımların tekrarlamaktan ziyade gelişmiş teknolojilerin teknolojilerinin öncüsü olmak yolunda daha üzerine yeni artı değerler koyması gerekiyor. önemli ve gerçekçi bir yaklaşım olacağına Microsoft olarak biz bunu sürekli olarak yapıyoruz inanıyoruz. ve destekliyoruz. Dünyadaki masaüstü bilgisayarlarda tüm Linux sürümlerinin Pazar payı %1 seviyesindedir. Bu rakamın içinde Ubuntu, RedHat vs. gibi önde gelen Linux sürümleri de dahildir. Bu resim içinde yerel Linux sürümlerine yatırım yapmanın fizibilitesi dikkatle değerlendirilmelidir. Bir de, bu konunun önemi vurgulanırken kullanılan pazar büyüklüklerinin, ifade edilenlerin yirmide biri civarında olduğunu hatırlatmak isterim. Benim kişisel görüşüm, Türkiye de yapılan her yatırımın dünya pazarı düşünülerek yapılması yönünde. İç pazar için yapılan yatırımların potansiyelinin kısıtlı olacağı endişem var. Bu arada TÜBİTAK ın yerel yazılım sektörü için sağlayabileceği destekler ve yönlendirme ile ülke için çok değerli / kritik katkılar sağlayabileceğini düşünüyoruz. Microsoft un bu anlamda yerel yazılım ekonomisine önemli katkıları bulunduğunu da anımsatmak isterim. Örneğin, içinde bir Oyun Geliştirme Kuluçka Merkezi nin de yer aldığı Innovasyon Merkezi ni hayata geçirdik. BizSpark programı ile yazılım girişimcilerini destekliyoruz. Üniversitelerimizle işbirliği içinde ERP laboratuarları oluşturuyoruz. Bu çerçevede TÜBİTAK ile de her türlü işbirliğinde bulunmaya hazırız. Türkiye'nin bilişim potansiyelini nasıl görüyorsunuz? Bilişim dünyasında kariyer yapmak isteyen Türk gençlerine neler tavsiye edersiniz? Türkiye geniş ve dinamik genç nüfusu nedeniyle önemli bir avantaja sahip. Microsoft un da üzerinde durduğu yazılım ve hizmetler alanında gençler için önemli bir gelecek olduğu kanısındayız. İnternet in ve mobil iletişimin gelişmesiyle birlikte gençlerin yazılım alanında yenilikçi işlerde kendilerini göstermeleri mümkün görünüyor. Bu nedenle imkanlar dahilinde teknolojideki gelişmeleri izlemeleri, özellikle yazılımla ilgilenen gençlerin piyasadaki eğitim fırsatlarını değerlendirmeleri onlara yeni ufuklar açacaktır. Çağlayan ARKAN http://caglayanarkan.spaces.live.com/ Hazırlayan: Serdar GÜNDÜZ serdargunduz@live.com 40

PKD'DEN HABERLER Pardus Kullanıcıları Derneği'nden Kısa Kısa.. Avukatlar İçin Pardus Sürümü Duyuruldu Aralık '08 PKD tarafından Ankara Barosu desteğiyle hazırlanan Avukatlar İçin Pardus Sürümü duyuruldu. Bu sürüm, bugün Pardus resmi deposunda bulunan Pardus 2008.1 'den daha güncel ve önceki sürümlere ek olarak İcraPro yazılımının Pisi paketiyle geliyor. İndirmek için ftp://ftp.linux.org.tr/pub/av-pardus/ Fahri Başkanlık ve Destek Açıklamaları Aralık '08 Mustafa Akgül PKD'nin fahri başkanı olmuş ve Ethem Derman her türlü desteği vereceğini belirterek dernek üyemiz olmuştur. PKD INET-TR 13 Konferansına Katıldı Aralık '08 22-23 Aralık'ta ODTÜ'de 13.'sü düzenlenen Türkiye'de İnternet Konferansı'na PKD de katıldı. Dernek başkanımız Av. Nihad Karslı da İnternet Yasakları adlı oturuma konuşmacı olarak katıldı. PKD Üye Ön Kayıt Alımına Başladı Aralık '08 Haziran '08 de kurulan PKD, gerekli düzenlemeleri gerçekleştirip üye ön kayıtlarını almaya başladı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Masa Açıldı Kasım '08 PKD, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde masa açtı, Pardus ve Avukatlar için Pardus Sürümü'nden bahsetti. İlginin yoğun olduğu günde, ilgililere PKD T-Shirt'ü ve Avukatlar İçin Pardus Sürümü Dağıtıldı. 41

YENİ YILINIZ KUTLU OLSUN Ocak 2008'den bugüne açık kaynak ve özgür yazılım dünyasında neler yardımcı olacak olan geliştirilmiş bir YALI'sı olan, ağ bağlantısı yaparken anlamsız hatalar vermeyen ve gayet kararlı çalışan bir Ağ değişti? Bu yazımızda sizin için bazı değişiklikleri derlemeye çalıştık. Programcığı olan, Paket Yöneticisi seçenekleri artırılmış bir Pardus Pardus ile başlayalım. Yılın yarısını 2007.3 sürümüyle devam ettiren Pardus, istiyoruz. haziran ayının sonunda 2008 sürümünü duyurdu. Daha sonra bunu eylül Pardus'un yanında dünyadaki gelişmelere bakacak olursak, Ubuntu ayında 2008.1 sürümü izledi ve 2008.2 sürümü için şu sıralar gün sayılıyor. ve türevleri ile Mandriva, opensuse, Fedora gibi dünya çapında önde Tüm bu gelişim sürecinde Pardus'ta göze çarpan değişimler, KDE 3'ün son gelen dağıtımlar yeni sürümlerini yayımladılar. Bir masaüstü devrimi sürümünün kullanılıyor olması, henüz tam işlevsel ve kararlı olmasa da olan ve masaüstüne can katan KDE 4, bir günde en çok indirilen kullanıcılara KDE 4 kullanma olanağı sağlanması, Mozilla Firefox'un 3. yazılım olarak Guinness Rekorlar Kitabı'na giren Firefox 3, Pardus'un sürümünü çıkarmasıyla birlikte Pardus'ta da kullanılabilmesi, son sürüm genelde temelinde yatan Python 2.6, ofis işlemlerimizde vaz geçilmez olmasa da güncel denilebilecek Linux çekirdeğinin kullanılıyor olması, artan ortağımızın son sürümü olan OpenOffice 3, Google'ın cep telefonları donanım desteği, bizim açımızdan yeterli olmasa da genişlemiş paket için çıkardığı ve bilgisayarlara da uyarlanması hedeflenen Android deposu, yeni dil destekleri, ağ ve paket yöneticilerinde iyileştirmeler, İşletim Sistemi de açık kaynak ve özgür yazılım camialarına masaüstü ortamı kendiliğinden açılmıyor olsa da sunulan KDE 4 masaüstü duyurulan önemli yazılımlardan.. ortamına sahip Pardus 2008.1 çalışan CD'leri ve dahası.. Bunun yanında 2007 yılı boyunca Distrowatch sitesinde günde ortalama 120 kere tıklanan Türkiye'deki önemli gelişmelere bakacak olursak, ikinci paragrafta Pardus gelişmelerinin yanında, Pardus'un Pardus'un, 2008 yılı boyunca günde ortalama 151 kere tıklantığını belirttiğimiz yaygınlaştırılması ve daha çok alanda kullanılması amacıyla bir sivil görmekteyiz. oluşum olan Pardus Kullanıcıları Derneği Ankara merkezli olarak Peki kullanıcılar 2008'de Pardus konusunda en çok neden şikayetçi oldular? kuruldu. 1 Nisan'da "Tübitak Pardus'a Destek Vermeyi Durdurdu." Pardus 2008'in çıkmasıyla beraber, o sıralar henüz hazır olmayan ya da konulu başlıklar açıldı iletiler dolaşmaya başladı. ;) Çeşitli doğru çalıştığı onaylanmayan Pardus 2007'den 2008'e terfi betiğinin hazır kuruluşlarda açık kaynak ve özgür yazılım kullanımına geçişler olmaması nedeniyle, kullanıcılar 2008 sürümüne terfide sancılı bir dönem hızlandı. Linux Kullanıcıları Derneği tarafından İzmir'de Linux Şenliği geçirdiler. Kullanıcıların bir kısmı 2007.3'ü 2008'den daha kararlı bularak, ve Ankara'da Özgür Yazılım Şenliği düznlendi. Ubuntu'nun resmi 2007.3'ü uzun bir süre kullanmaya devam ettiler. Bunların yanında, 2007 onayına sahip Ubuntu-tr, Gimp kullanıcılar için önemli bir durak olan depolarında bulunan bazı paketlerin 2008 deposunda yerini almamış olması Gimpturkiye siteleri açıldı. ve depolardaki bazı yazılımların güncelliklerini çoktan yitirmiş olmaları elbette birçok kullanıcıyı etkilemiş ve çözümü başka şekillerde bulmalarına Tüm bu gelişmeler ve Pardus geliştiricilerine yazdığımız isteklerimizin ışığında, genel olarak 2008 yılını Linux için Türkiye'de yol açmıştır. Tabii dahil olmak üzere iyi bir yıl olduğunu görüyor ve 2009'un şu an Yeniyılda Pardus adına Pardus geliştiricilerinden ne istiyoruz? Elbette, daha bulunduğumuz durumdan kat kat daha iyi olacağını umuyoruz. kararlı çalışan, olabildiğince en güncel Linux çekirdeğini kullanan, depodaki Özgür yazılımlara... Yeni yılınız kutlu olsun. yazılımları olabildiğince güncel olan, KDE'nin yanında GNOME, Fluxbox, E-posta: badibere@gmail.com XFCE, LXDE gibi ortamlara tam destek veren ve Pardus'a özgü birçok Yazar : Erdem Artan 42

FİKİRLERİNİZ BİZLER İÇİN DEĞERLİDİR Pardus-Linux e-dergimizin gelişimi için bizlerle iletişim kurabilirsiniz. Derginin sonraki sayılarında yayımlanmasını istediğiniz özgün;inceleme, makale, GNU/Linux içerikli haber vb. yazılarınızı bizlere gönderebilirsiniz. IRC kanalımız #pardus-destek adlı kanaldır. E-posta adresimiz pkd@pkd.org.tr'dir. http://creativecommons.org/ Dergimizde kullanılan tüm yazı ve görsel materyallerin sorumluluğu yazarlarına aittir. Dergimizin içeriğini oluşturan ürünler Creative Commons Lisansı ile lisanslanmıştır. Kaynak gösterilmek şartıyla özgürce geliştirilebilir, paylaşılabilir. P ardus-linux E-dergi Ekibi Editör Nihad Karslı - enki@r-3.org Dergi Yazarı/İmla denetmeni Erdem Artan - badibere@gmail.com Murat Özenç - mu-lal@hotmail.com Tasarım Emin İnanç Ünlü - einancunlu@gmail Doğan Yorgan- d-gan@live.com Mizanpaj Serdar Gündüz- serdargunduz@live.com