Organik Bağ Yetiştiriciliğinde Zararlı Yönetimi Nilgün Yaşarakıncı, Ph.D.
ORGANİK TARIMDA TARIMSAL MÜCADELE İLKELERİ Sağlıklı tarımsal çevrede sağlıklı bitki yetiştirmek temel ilke olmaktadır. Doğal bitki örtüsü ve doğal denge korunmalıdır. Doğal fauna ve florayı bozmadan, ekosistemde canlıların uyum içinde sürdüreceği bir üretim deseninin ve planının oluşturulması gerekir.
Tarım alanının seçimi Organik tarımın yapılabileceği bir isole bir alan seçilmelidir. Risk analizi Drenaj Toprak yapısı ve kalıntı durumu Su kalitesi ve temizliği
Ürün seçimi Ürünün ekolojik istekleri Hastalık ve Zararlı varlığı Toprak verimliliği ve sürdürülebilirliği Sertifikalı fidan
Tarım alanının hazırlanması İlaç veya gübre kalıntısı varsa sömürülmesi ph ın ayarlanması(kükürt veya Kireç) Örtü bitkisi ve yeşil gübreleme seçimi Münavebe bitkilerinin seçimi Bitki deseninin seçimi
Bahçe tesisi Dikim 3mx2m (133 omca/da) 3mx2,5m(166 omca/da) Çubukların pişkinleşmesi ve üzümlerin olgunlaşması Hastalık ve azararlılar, Okratoksin-A İşçilik masrafı
Terbiye sistemi Destek sistemine gereksinim duyamayan terbiye şekilleri Goble Destek sistemine gereksinim duyan terbiye şekilleri Dik yüzey oluşturan (Kordon, Guyot) Eğik yüzey oluşturan (T, V, Y) Yatay yüzey oluşturan (Çardak, pergola) sistemler.
Yaz (Yeşil) budaması Yaz budama Ürün kalitesini artırmak, Boyuna büyümeyi engellemek, Sürgünlerin odunlaşmasını sağlamak, Omcanın iç kısımlarının havalanmasını sağlamak amacıyla yapılır.
Yeşil budama Filiz alma (obur alma) Koltuk alma Uç alma Tepe alma Yaprak alma Salkım seyreltme Tane seyretme
Toprak işlemesi Sonbahar toprak işlemesi ile sonbahar ve kış yağışlarının depolanması için kazayağı, diskaro ve tırmık gibi toprağı yüzeysel işleyen aletlerle işlemeli. Sertleşen toprağın dipkazan ile yırtılmalı, kumlu tınlı topraklarda 4-5 yılda bir, ağır bünyeli topraklarda 3-4 yılda bir yapılmalıdır. İlkbaharda toprak işlemesi havalanma, yabancıot mücadelesi, gübre uygulaması,kaymak tabakasının kırılması, ilkbahar yağışlarından yararlanmak. Yaz toprak işlemesi nemin korunması, yabancı ot kontrolü, çatlakların kapatılması, en fazla yılda 2-3 kez.
Gübreleme programının belirlenmesi
Gübreleme programının belirlenmesi
Gübreleme programının belirlenmesi
Potasyum noksanlığı
Mangan noksanlığı
Magnesyum noksanlığı
Fosfor noksanlığı
Çinko noksanlığı
Demir noksanlığı
Azot noksanlığı
Tam çiçeklenmede ve ben düşme döneminde İyi gelişmiş yapraklardan Bağ örnekleyecek şekilde 100 adet yaprak alınır.
Gübreleme programının belirlenmesi Sonbaharda çiftlik gübresi, kompost Toprak analizine göre organik gübreler Yeşil gübreleme 8kg/da fiğ, 2kg/da arpa karıştırılarak sıra arasında yetiştirilir. Çiçeklenme başlangıcında toprağa parçalanarak karıştırılmalıdır.
Sulama Yıllık ortalama 500-600mm yağış alan yerlerde yetişir. Sürgün verme, çiçeklenme ve tanelerin büyüme döneminde susuz kalmamalıdır. Ben düşme döneminden sonra fazla sayıda ve aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Kurutmalık çeşitlerde hasattan bir ay önce sulama kesilmelidir. 04 Eylül 2002 Gümüldür
Örtü bitkisi Toprak erozyonunu önler. Toprağın besin madde tutumunu ve kullanımını arttırır. Toprağın su kaybını önler. Doğal düşmanlara barınak ve besin sağlar.
Örtü bitkisi
Örtü bitkisi
Örtü bitkisi
Canlı organizmanın çeşitlendirilmesi Kış bitki örtüsü Şeritvari ekim Yaşam alanlarının oluşturulması Sulak alan Ağaçlık alan Çit bitkileri
Malçlama Verim artışı Erken olgunlaşma Zararlı yönetimi Yabancıot kontrolü Suyun elverişli kullanımı
Malçlama
Mücadele:Kültürel önlemler Hijyen önlemlerinin alınması
Mücadeleye karar verme Her zararlı için mücadele eşiği Doğal düşman türleri ve yoğunlukları Çevredeki bitkiler Örtü bitkileri
Mücadeleye karar verme Tahmin uyarı İnceleme, örnekleme ve değerlendirme
Mücadeleye karar verme
Ekonomik zarar eşikleri Zararlı Adı Salkım Güvesi Bağ Maymuncukları Bağ Tripsleri Bağ yaprakuyuzu EZE % 1 bulaşma 10 yenik göz/25 omca 2-3 trips/göz İlk zarar/25 omca Bağ yaprakpireleri ve Bağ üvezi 3-5 birey/yaprak Bağda unlubit Kahverengi kabuklubit İkinoktalı kırmızıörümcek Omcada ıslaklık başlangıcı Yumurtalarda % 60 açılma 5-8 birey/yaprak
Biyolojik mücadele Doğal düşmanların belirlenmesi Doğal düşmanların korunması Doğal düşmanların desteklenmesi Biyolojik ajanların salımı
Coccinellidae Köygöçürten (Cirsium sp.) Labada (Rumex sp.) Isırgan (Urtica dioica )L. Havuç (Daucus carota L.) Dulavratotu (Arctium sp.) Crepis sp. Horoz ibiği (Amaranthus retroflexus L.) Tarakot (Dipsacus sylvestris Hudson) Picris sp.
Doğal düşmanların desteklenmesi Doğal düşman yoğunluğunu arttırmak üzere besin olarak protein kaynağı olan L- tryptophan uygulaması Karınca mücadelsinde şeker ve borik asit karışımı ile yapılan tuzaklar kullanılabilir.
Biyoteknik mücadele
Solucanlar (Vermi kültür) Gıda atıklarından veya bitkilerden üretilen kurtçuklar toprak yapısını iyileştirmede kullanılır. Hastalıkların şiddetinin azalmasında da etkili olurlar.
Kompost ve kompost çayı Kompost veya kompost çaylarının hastalıklara karşı etkili olduğu Fusarium oxysporum un katıldığı gıda sanayii artıklarından oluşan kompst çayının Rhizoctonia solani, Phytophthora capsici and Pythium aphanidermatum u baskıladığını
Organik kimyasallar İlaç seçimi Dozu Alet seçimi Uygulama şekli
İnsan sağlığının korunması
İnsan sağlığının korunması
Doğayla uyumlu yaşamak için Doğayı anlamak gerek
Karışık budama Kısa budama
Terbiye sistemi Goble Omcalar 30-100 cm arasında değişen yükseklikte taçlandırılırlar. Gövde üzerinde 3-5 kol ve her kolun ucunda çeşide ve yörelere göre 2-4 (2-8)göz üzerinden kısa budanan budama çubukları bulunur. Soğuk bölgeler dondan zarar görebilir. Bu nedenle kışın toprakla örtülür. Taban ve kuvvetli topraklarda bu sistem uygulanmaz
Terbiye sistemi
Terbiye sistemi Kordon sistemi Gövde üzerinden tele yatırılmış bir veya iki yöne doğru uzanan yaşlı kollar ile bunların üzerinde 20-25 cm aralıklarla teşkil edilmiş ve mahsule budanan başlardan ibarettir. İri taneli sofralık ve şaraplık çeşitler için uygun. Dip gözleri verimsiz çekirdksiz çeşitler için uygun değil. 25-30 m 30-40 m 40-120 m
Terbiye sistemi
Terbiye sistemi
Terbiye sistemi
Terbiye sistemi Guyot Direkler dikildikten sonra yerden 60-65 cm yükseklikten 3 mm kalınlığında bir sıra tel, bunun 35-40 cm üzerinden yan yana çift sıra tel, bunların 50-55 cm üzerinden yine çift olmak üzere 2 mm kalınlığında 3. sıra tel geçirilir. Dip gözleri verimsiz veya az verimli sofralık, küçük salkımlı şaraplık ve kurutmalık çeşitlerde uygulanılır.
Kış budaması Budamanın asma üzerinde zayıflatıcı veya gelişmeyi durdurucu etkisi vardır. Sert budama verimi azaltır. Çünkü hafif budamaya göre daha az yaprak alanı olur. Yaprak alanının azlığı nedeniyle asma yeterli besin depo edemez. Bağlarda gelişmeyi geriletmeyecek fakat kaliteli ürün alabilecek ölçüde budama yapılmalıdır. Bunu için 1 yıllık sürgünlerin gelişme durumuna bakmaktır. Omcalarda gelişme gerilemişse daha az göz, sürgünler aşırı uzamış kalınlaşmışsa ve gövdeden oburlar çıkmışsa fazla göz bırakılmalıdır.
Kış budaması Omcaların şeklinin bozulmaması ve üzerinde mahsulün dengeli dağılması için kalın çubuklar üzerinde incelere göre daha fazla göz bırakılmalıdır. Çekirdeksiz kurutmalık çeşitlerde 4 ile 8 arası uzun çubuk (Bayrak, ırgat), 2-3 adet yedek çubuk bırakılır.uzun çubuklar 12-18 göz ve kısa çubuklar 2-3 göz üzerinden budanır. 3x2m dikim sıklığında ortalama 84 göz/asma, 3x2,5m dikim sıklığında ortalama 105 göz/asma bırakılır.
Yeşil budama Filiz alma (obur alma) Asmaların yaşlı kısımlarından çıkan filizlerin alınması işlemidir. Salkımsız sürgünler alınır. Böylece asmanın gücünün salkım ve dallara gitmesi sağlanır. Koltuk alma Sürgünler 10-15 cm olunca salkımsız sürgünler çiçeklenme döneminde kesilerek uzaklaştırılır.
Yeşil budama Uç alma Kuvvetli büyüyen verimli yazlık sürgünlerin uç kısımlarının alınmasıdır. Salkımların daha iyi beslenmesini sağlar. Sürgünün uçtan 10-15cm'lik kısmı alınır. Uç alma sürgün 40-45 cm olduğu dönemde yapılır. Çiçeklenme öncesi yapılırsa meyve tutumu artar. Meyve tutumu sonrası yapılırsa silkme azalır. Meyve tutumu veya silkme sorunu yoksa uç almaya gerek yoktur.
Yeşil budama Tepe alma Verimli yazlık sürgünlerin uçtan itibaren 30-60 cm'lik kısımlarının kesilerek alınmasıdır. Vejetatif büyümenin durmaya ve yaz sürgünlerinin alt boğum aralarının odunlaşmaya başladığı geç dönemde yapılmalıdır. şvik edilmesidir.
Yeşil budama Yaprak alma Salkımların altında bulunan yaşlı ve sararmaya başlamış yapraklar koparılır. Salkımların karşısında ve üst boğumundaki yapraklar alınmaz. Yaprak alma, üzümlerin irileştiği ve üzerlerinin mumsu pus tabakası ile kaplandığı zaman yapılmalıdır. Havalanma ve güneşlenme sağlanır.
Yeşil budama Salkım seyreltme Asma üzerinde fazla görülen salkımların tane tutumundan hemen sonra alınmasıdır. Salkım seyreltmede amaç tane iriliğinin artırılmasıdır. Sıkı salkımı olan ve çok iri salkımlı çeşitlerde yapılır. Tane seyreltme Salkımların uç taraflarının veya kanatlarının ya da fazla sık olan bölümlerinin kesilmesiyle yapılan seyreltmedir.
Yeşil budama Bilezik alma: Bilezik alma, asmalarda çiçek silkmesini önlemek, tane tutumu ile tane ve salkım iriliğini artırmak ve erken olgunlaşmayı sağlamak için yapılır. Asmanın gövde, kol, iki veya bir yıllık dalları üzerinde 5 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının özel yapılmış bir çift ağızlı kesici makas veya bıçakla çepeçevre çıkarılması işlemidir.