SERHAT KALKINMA AJANSI 2010 YILI İKTİSADİ GELİŞME MALİ DESTEK PROGRAMI 1 (KOBİ LER İÇİN) SIKÇA SORULAN SORULAR 2. BÖLÜM SIRA NO 1 2 3 SORU Proje için Bölge dışından bulunan ortak, kaynakların bölge dışına gitmesine neden olmaz mı? Tadilat işleri içeren projelerde mimari projeyi başvuru esnasında sunmalı mıyım? Makine aldım ama faturalandırmadım proje teklifimde bu makine alımlarını maliyetlere ekleyebilir miyim? 4 Satın almalar nasıl yapılacak? 5 6 Makine aldık, bunların ödemesi 1 dilimde mi olacak 2 dilimde mi olacak? Uygun maliyetlerin yüzde 40 ını aşan proje faaliyetleri söz konusu olduğunda hibe ödeme dilimleri ne şekilde belirlenir? Proje sözleşmesi yapıldıktan sonra finansman bitmesi durumu olabilir mi? 7 Ajansın sağladığı eş finansman kolaylığı var mı? 8 Hammadde alımı uygun maliyet midir? 9 Başta belirttiğimiz göstergelerle uygulamada fark çıkarsa yaptırımı ne olur? 100 kişilik eğitime 200 kişi gelirse ne olur? CEVAP Başvuru sahibi işletmenin merkezinin veya yasal şubesinin TRA2 Bölgesinde (Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars) kurulu olması, Projelerin temel faaliyetlerinin TRA2 Bölgesinde (Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars) gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Proje için gerekli ve gerçekçi olması durumunda sergi, konferans, fuar ve benzeri etkinliklere katılım ile ticari seyahat ve işletme ziyaretleri TRA2 Bölgesi dışında da gerçekleştirilebilir. Ortakların harcamaları için de aynı kurallar geçerlidir. Hayır. Başvuru esnasında sunmaya gerek yok ancak projenin kazanması halinde sözleşme imzalanmadan önce projenin faaliyete geçebilmesi için gerekli tüm ön şartların sağlanmış olması gereklidir. Başvuru esnasında avam proje sunulması gerekmektedir. Hayır. Geçmiş harcamalarınız uygun maliyet kapsamında değildir. Projenin tüm harcamalarının proje uygulama süresi içerisinde ve proje hesabından gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Satın alma konusunda kurumun bağlı olduğu özel bir mevzuat var ise o mevzuata göre, eğer tabi olduğu özel bir satın alma mevzuatı yok ise sitemizde yayınlanan satın alma rehberindeki kurallara göre yapılır. Değerlendirmede başarılı bulunan projeler için hibe miktarları standart sözleşmeye göre yüzde 40'lık avans ödemesi ve harcama raporlarına göre yüzde 40'lık ara ve yüzde 20'lik nihai ödeme olarak proje hesabına yatırılır. Projenin özgün koşulları farklı ödeme dilimlerini gerektiriyorsa Ajans'ın inisiyatifiyle bu ödeme dilimlerinde değişiklik yapılabilir. Hayır. Ajansın hibe olarak kullandırmayı düşündüğü kaynak tahsis edilmiştir ve hazır durumdadır. Yararlanıcı, kendi yükümlülüğünde olan eş finansmanı herhangi bir kaynaktan temin edebilir. Ajans, hibe desteğini yararlanıcının eş finansmanıyla birlikte kullandırır. Hayır, hammadde satın alımı uygun bir maliyet değildir. Ancak deneme üretimi gerçekleştirmek üzere makul düzeyde yapılacak hammadde alımları uygundur. Göstergelerin gerçekçi bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Büyük sapmaların olmaması ön hazırlığın iyi yapıldığının göstergesidir.
10 11 12 Yararlanıcı adaylarına başvuru rehberi ve eklerinin doldurulması safhasında yardımcı olabiliyor musunuz? Başvuru yaptıktan sonra teknik olarak hatalı kısımların düzeltilmesi için bize uyarıda bulunuyor musunuz? Hibelerde istenen maksimum tutarı istemek yerine bir iki puan daha düşüğünü istemenin faydası var mıdır? Makine kullanım eğitimi vereceğimiz kişi firma ortağı ise bunu da eğitim alacak kişiler arasında belirtmemiz gerekiyor mu? Proje hazırlama sürecinde Ağrı, Iğdır ve Ardahan şehir merkezlerinde yardım masaları kurulmuştur. Başvurular sırasında rehber dikkatlice okunur ve kontrol listelerinden gerekli kontroller yapılırsa başvurular eksiksiz bir şekilde yapılmış olur. Hayır. Değerlendirmeler Başvuru Rehberinde ilan edilen kriterlere ve değerlendirme tablosuna göre yapılacaktır. Ek bir kriter bulunmamaktadır. Maksimum orandan daha düşük oranların talep edilmesi ek puan sağlayan bir unsur değildir. Proje ile ilgili tüm faaliyetler ve katılımcılar başvuru formunda belirtilmelidir. 13 Nihai yararlanıcı hedef gruba dâhil değil mi? Neden? Hedef gruplar projenin amaçları çerçevesinde, projeden doğrudan ve olumlu olarak etkilenecek gruplar/kuruluşlardır. Nihai Yararlanıcılar ise projeden uzun vadede, geniş anlamda toplumsal veya sektörel boyutlarda yarar sağlayacak olanlardır. Nihai yararlanıcı için projede öngörülen özel bir faaliyet yoktur ama projeden olumlu yönde etkilenir. Hedef grup ise proje faaliyetlerinin doğrudan muhatabıdır ve projeden doğrudan etkilenmesi beklenir. 14 Proje ekibinin uygulama yerinde olması zorunlu mu? Proje ekibi proje sürecine hakim ve izlemeler sırasında erişilebilir durumda olmalıdır. 15 Finansal kiralama (leasing) yapabilir miyiz? Proje bitimine kadar mülkiyet hakkının proje sahibine geçmesi ve satın alma usullerine uygun temin edilmesi koşuluyla leasing (kiralama) yapılabilir. 16 İkinci el makine alımı yapabilir miyiz? Hayır. Alınacak tüm makine ve teçhizat birinci el olmalıdır. 17 Proje kapsamında 2 yıl taksitle makine/teçhizat alabilir miyim? Hayır. Taksitler proje süresi içinde bitirilmelidir. 18 19 KOBİ ler veya OSB için uygulama safhasında iç ve dış denetim faaliyetleri ne şekilde yürütülecek? Görevlendireceğimiz kamu görevlisinin maaşını eş finansman sayabilir miyiz? Proje sorumlusunun maaşını eş finansman sayabiliyor muyuz? Her kurum kendi iç denetim mekanizmasını kullanabilir, yoksa tayin edebilir, denetçinin belirli olması yeterlidir. Dış denetim hibe tutarı 200.000 TL'nin üzerinde olan projeler için zorunludur. Dış denetim Yeminli Mali Müşavirler tarafından gerçekleştirilebilir ve bu harcamanın faturalandırılması gerekmektedir. Burada önemli olan denetçinin işletme bünyesinde çalışmaması, işçi-işveren ilişkisi gibi doğrudan hukuki bir bağının bulunmamasıdır. Kamu görevlilerinin maaşları uygun maliyetler arasında yer almamaktadır. Projede görev alacak personel kamu görevlisi değilse ödenecek ücretler ve seyahat giderlerinin toplamı, toplam proje maliyetlerinin KOBİ ler için
%7 sine ve Kamu kurum ve kuruluşları için ise %4 üne kadar uygun maliyettir. 20 Tanıtım ve görünürlük faaliyetlerini projenin başında mı sonuna doğru mu başlatacağız? 21 Aldığımız hibeyi başvuru formu 3.2.5. te belirtmemiz gerekir mi? 22 23 Ortaktan alacağımız ayni katkıyı bütçede göstermemiz gerekiyor mu? Başvuru Rehberinde belirtilen imalat sektörü ne anlama gelmektedir? 24 İthal makine alınabilir mi? 25 Mandıra kurmak için başvuruda bulunabilir miyiz? 26 27 28 Başka kaynaktan desteklenen projelerle ilgili olarak, desteklenmekte olan bir arıcılık projesiyle ilgili proje başvurusu yapabilir miyiz? Hayvansal atıklardan enerji elde etmek için bir projem var. Bunu gerçekleştirebilmek için kaymakamlık, valilik, belediye ile ortaklaşa şekilde teklif verebilir miyim? Aynı proje ile hem SERKA'ya hem de başka bir kuruma destek almak için başvuruda bulunabilir miyim? Görünürlük faaliyetleri proje boyunca gerçekleştirilmelidir. Projenizi hazırlarken görünürlük ve tanıtım faaliyetlerine yer vermeniz gerekmektedir. Görünürlük maliyetleri uygun maliyet kapsamındadır. Hayır. Bu bölümde kurum/kuruluş veya işletmenizin daha önce başka bir program kapsamında destek aldığı projelerinin yazılması istenmektedir. Serhat Kalkınma Ajansına yaptığınız başvurunuzu buraya yazmanız istenmemektedir. Hayır. Taahhüt edilen ayni katkılar yararlanıcının yükümlülüğündedir. Bütçede gösterilmesi gerekmez. Serhat Kalkınma Ajansı'na imalat alanında proje başvurusunda bulunacak firmaların http://www.kosgeb.gov.tr/pages/ui/b.aspx?ref=16 adresinde C maddesinde belirtilen alanlarında üretim yapmalıdır. Proje kapsamında alınacak makineler için herhangi bir menşe şartı yoktur. Proje için gerekli olan yerli veya ithal makine alınabilir. Koyun, keçi vb. süt veren hayvanların barındırıldığı, süt ve süt ürünlerinin elde edildiği yer mandıra olarak adlandırılmaktadır. İktisadi Gelişme Mali Destek Programı kapsamında tarımsal sanayiye destek verilmektedir. Süt ürünlerinin üretileceği işletme kurmak için başvurabilirsiniz. Ancak süt sığırcılığı, hayvan barınağı birincil tarım faaliyetleri kapsamında olduğu için bu faaliyetler desteklenmemektedir. Arıcılık faaliyetleri birincil tarım faaliyetleri kapsamında olduğu için desteklenmemektedir. Ancak üretilen balın paketlenmesi, markalandırılması, pazarlanması ile ilgili projeler için başvuruda bulunabilirsiniz. Eneri üretimi imalat sanayi kapsamına girmediği için 2010 yılı İktisadi Gelişme Mali Destek Programı kapsamında desteklenememektedir. Birden fazla kuruma başvuru yapmanız için engel yoktur. Başvuru yaptığınız diğer kurumları Başvuru Formunda belirtmeniz yeterlidir. Ancak her iki kurumdan da destek almaya hak kazanmanız durumunda bunlardan bir tanesini seçmeniz gerekmektedir.
29 30 31 Hizmet sektöründe faaliyet gösteren (danışmanlık ve proje ofisleri) firmalar proje başvurusunda bulunabilir mi? Hazır beton üretimi tesisi kurmak veya mevcut tesisin kapasitesini artırmak için başvuruda bulunabilir miyiz? Proje sonunda herhangi bir nedenle başarısız olunursa alınan destek geri ödenir mi? Bunun yaptırımı var mıdır? 32 Ticari işletmelerin iş makineleri destek kapsamında mıdır? 33 Gayrimenkul yatırımları neden desteklenmemektedir? 34 Turizm alanında Dağ ulaşımı için teleferik yapılması uygun bir proje midir? KOBİ ler için hazırlanan programın amacı tarıma dayalı sanayi, imalat sanayi ve turizm sektörlerinde faaliyet gösteren KOBİ lerin mali ve teknik kapasitelerini artırarak ve rekabet güçlerini geliştirerek bölgede sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın sağlanmasına katkıda bulunmaktır. Bu kapsamda yalnızca tarıma dayalı sanayi, imalat sanayi ve turizm sektörlerinde faaliyet gösteren KOBİ ler uygun başvuru sahibi olarak proje sunabilecektir. Beton imalatına yönelik tesisler destek kapsamındadır. Başvuru formundaki diğer koşulları da sağlamak şartıyla başvurabilirsiniz. Mücbir sebep olarak tanımlanan hallerde sözleşme, tarafların mutabakatı ile uygulamanın herhangi bir safhasında değiştirilebilir ya da proje uygulamasının tamamı veya bir kısmı durdurulabilir. Mücbir sebeplerden ayrı olarak; desteklenen proje veya faaliyet kapsamında; Ajans tarafından istenen bilgi ve belgelerin zamanında ve eksiksiz verilmemesi, İzleme ziyaretlerinde uygulama ve yönetim mekanlarına erişimin zorlaştırılması yahut engellenmesi, Projenin sözleşmeye, eklerine ve yürürlükteki mevzuata uygun şekilde yürütülmediğinin tespiti hallerinde destek durdurulur. Bu durumda yararlanıcıya, düzeltme için Genel Sekreter tarafından otuz günü geçmemek üzere bir süre verilebilir. Düzeltme süresinin verilmesi faydalı görülmez veya verilen süre sonunda durumda bir düzelme olmazsa, Ajans tarafından sözleşme feshedilir. Sözleşmenin feshi halinde, yapılan ödemeler ile sözleşmeden doğan masraflar ve sözleşmede öngörülen cezai şart yararlanıcıdan tahsil edilir ve suç teşkil eden hususlarla ilgili olarak savcılığa suç duyurusunda bulunulur. İmalat sanayi, tarıma dayalı sanayi ve turizm sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerin projeleri için gerekli ve gerçekçi olması koşuluyla iş makinesi alımı uygun maliyet kapsamında değerlendirilecektir. Gayrimenkul yatırımları işletme sermayesine bir katkı olarak değerlendirildiği ve projenin yürütülmesi için zaruri olmadığı için desteklenmemektedir. Projenin yürütülmesi için İhtiyaç duyulan gayrimenkul veya bina proje süresince kiralanabilir. Evet. Turizm altyapısının geliştirilmesine yönelik yatırımlar Küçük Ölçekli Altyapı programı kapsamında uygun proje konusudur. Benzer olarak KOBİ'lerin bu alanda hazırlayacakları projeler ''Mevcut turizm potansiyelinin değerlendirilmesine yönelik projeler (termal turizm, kış
turizmi, doğa turizmi, eko turizm vb)'' kapsamında değerlendirilecektir. 35 36 37 Projenin bütçesi hazırlanırken bazı makine fiyatlarında sıkıntılar yaşanabilir. Örneğin bir makine bir özelliğinden dolayı farklı bir fiyata satılmaktadır ve siz yapacağınız araştırmalarınızda bu özellikte bir makinenin fiyatına değil aynı markanın farklı fiyatlı olanına rastladınız. Bu durumda bütçem kabul edilmeyecek mi? Projemizi teslim ettik; ancak bir şekli hata tespit edildi. Bize geri dönüş yaparak bu hatanın düzeltilmesini isteyecek misiniz? Bu hatanın düzeltilmesi 6 Aralık tarihini geçerse ek süre alabilecek miyiz? Başvuru sonuçları yani destek almaya hak kazanan başvuru sahipleri ne zaman açıklanacak? Buna ilişkin takvim nedir? 38 Bugüne kadar desteklediğiniz proje var mı? 39 Maliyetlerin belirlenmesi için bir takım masraflar çıkabilir, analizler yapılması gerekebilir bu masraflar karşılanıyor mu, proje geçmezse bu masraflar ne olacak? 40 Projelerin ek maliyetleri karşılanabiliyor mu? Proje faaliyetleriniz için gerekli olan makine ve malzemelere neden ihtiyaç duyduğunuzu, neden o makineyi seçtiğinizi başvuru formunda ayrıntılı bir şekilde açıklamanız gerekmektedir. Başvuru formuna seçtiğiniz makineyi diğerlerinden ayırmaya yetecek kadar özelliğini yazmanız beklenmektedir. Değerlendirmede makinenin markası değil özellikleri dikkate alınacaktır. Farklı firmalardan alacağınız 2 veya daha fazla proforma fatura değerlendiriciye makinenin piyasa fiyatının ne olduğu konusunda fikir verecektir. Son Başvuru tarihinden sonra yapılacak olan Ön İnceleme safhasında Başvuru formu ve ekleri haricindeki destekleyici belgeleri eksik olan başvuru sahiplerine beş iş gününü geçmemek kaydıyla ek bir süre verilir. Bu süre içerisinde söz konusu eksikliklerin giderilememesi halinde bu başvurular teknik ve mali değerlendirme sürecine alınmazlar. Ajansa sunulacak projelerin sayısına ve niteliğine bağlı olarak tüm bağımsız değerlendirme süreçlerinden geçecek ve Yönetim Kurulunca onaylanacak başarılı projelerin duyurulması son başvurunu takip eden yaklaşık 2 ay içerisinde duyurulacaktır. 2010 yılı İktisadi Gelişme Mali Destek Programı (KOBİ'ler için, Küçük Ölçekli Altyapı) Serhat Kalkınma Ajansının duyurmuş olduğu ilk destek programıdır. Ajansın vereceği mali ve teknik destekler 2011 yılında ve sonraki yıllarda devam edecektir. KOBİ programı kapsamında başarılı projelerin hazırlık aşamasındaki yalnızca danışmanlık ücretleri ve kırtasiye giderleri uygun maliyet olarak karşılanmaktadır. Diğer analizler ve hazırlık çalışmaları ile ilgili harcamalar Başvuru Sahibinin sorumluluğundadır. Başarılı olmayan projeler için herhangi bir danışmanlık ücreti veya kırtasiye giderleri ödemesi yapılmayacaktır. Projelerin ek maliyetleri karşılanmamaktadır. Ajanstan talep ettiğiniz hibe tutarını proje süresince yeni faaliyetler ekleyerek artıramazsınız. Mücbir sebepler olması durumunda, Ajans tarafından uygun görülürse proje faaliyetlerini riske düşürmeyecek bütçe kalemleri arasında aktarım yapılabilir.
41 Başvuru için teminat yatırmak gerekli mi? 42 Geçen projelerin başlangıç tarihi ne olacak? 43 Geçen başarılı projelerin uygulama esnasında denetim ve izlemesini kim, nasıl yapacak? 44 Ajans hibe desteğini proje bittikten sonra mı verecek? 45 Fabrika yapımı için destek alabilir miyim? 46 47 48 Derneklerin iktisadi işletmeleri Programa başvuruda bulunabilir mi? Proje başvurusu yapabilmek için Ticaret Odasına kayıt yaptırmak, kayıtlı olmak zorunlu mudur? Bankadan kredi çekip icralık olanlar başvuru gerçekleştirebilir mi? 49 Ofis kirası uygun maliyet midir? 50 51 Maliyet denetimi yapılıyor mu, yapılıyorsa nasıl yapılıyor? Yararlanıcı maliyetleri yüksek göstermeye çalışırsa fark edilir mi? En fazla 2 proje ile başvurabilme şartı ortak olma durumunda da geçerli mi? 2 projeye başvurulup başka projelere de ortak olarak başvurulabilir mi? 52 Proje kapsamında elden ödeme yapabilir miyiz? Destek almaya hak kazanan KOBİ projeleri Başvuru Sahipleri, talep ettiği destek miktarının yüzde 10'u kadar bir teminatı sözleşme imzalanmasından önce göstermelidir. Bu teminat nakit olmak zorunda değildir banka teminatı şeklinde olabilir. Desteğe hak kazanan projelerin duyurulmasını müteakip 10 gün içerisinde sözleşme imzalanması gerekmektedir. Proje süresi sözleşme imzalandıktan bir gün sonra başlar. Her projenin kendi iç denetçisi olacak ve proje koordinatöründen aldığı raporlara bağlı olarak bu görevi yürütecek ve izleme faaliyetleri hakkında Ajans İzleme Değerlendirme Uzmanını bilgilendirecektir. Ayrıca Ajans uzmanları yapacakları düzenli ziyaretlerle projenin her safhasında yararlanıcıya destek olacaktır. Hayır. Ajans hibe desteğini proje uygulama safhasında dilimler halinde verecek. Desteğin yüzde 40'ı ön ödeme, yüzde 40'ı ara ödeme ve kalan yüzde 20'lik dilim ise tüm harcamalar gerçekleştirildikten sonra verilecektir. Kaba bina inşaatı uygun maliyetlere girmez ama taşınabilir makine ve ekipman alımları ve yan faaliyetlerinizi projelendirerek başvurabilirsiniz. KOBİ Programına başvuracak işletmelerin KOBİ statüsündeki işletmeler olması gerekmektedir. Hisselerinin yüzde 25'inden daha fazlası KOBİ statüsünde olmayan bir kuruluşa ait olmaması gerekmektedir. Ticaret ve Sanayi Odası veya Esnaf ve Sanatkârlar Odası kaydından birinin olması yeterlidir. Hayır. Haklarında haciz işlemleri devam edenler uygun başvuru sahibi değillerdir. Proje faaliyetleri için gerekli fiziki mekanın kirası uygun maliyettir. İşletmenin mevcut ofisinin kirası idari giderler kapsamında olup ancak proje bütçesinin yüzde 2'sine kadar desteklenebilmektedir. Maliyet denetimi yapılıyor. Dolayısıyla yüksek gösterilen maliyetler tespit edilip gerekli düzeltme bütçede yapılacaktır. Yararlanıcının gerçekçi maliyetler gösterip göstermediği değerlendirme kriterlerinden biridir. Bu kural sadece Başvuru Sahipleri için geçerlidir. Ortaklık için sınırlama yoktur. Proje kapsamında aylık toplam 1.000 TL ye kadar olan ödemeler elden yapılabilir ancak bunun dışındaki tüm ödemelerin proje hesabından EFT
veya havale yoluyla ödenmelidir. 53 Alacağımız makineyi kaç yıl sonra satabiliriz? 54 55 56 57 58 59 60 Personelin net maaşları, sosyal sigorta giderleri için %7 oranında destek verilmektedir. Bu oran toplam proje bedeli içinde yoksa ajans tarafından verilecek toplam destek miktarı içinde mi yer almaktadır? Küçük ölçekli altyapı projeleri kapsamında ajansın vereceği maksimum destek miktarı 600.000 TL olarak belirtilmiştir. Benim projem 1.200.000 TL olduğu taktirde yüzde 75 oranında mı destek alacaktır? TUBİTAK tarafından daha önce araştırma safhasında desteklenip biten projemizi ajansa sunabilir miyiz? Projede görev alacak kilit personel, projeye başvuran kişinin kendisi olabilir mi? Kurumsal kimlik oluşturma amaçlı logo tasarımı ajans tarafından destekleniyor mu? %10'luk teminat nakit olarak mı yoksa banka teminatı olarak mı sunulacak? Proje kapsamında 10.000 TL'yi geçen her bir makine ve ekipman alımı için en az 2 adet proforma istenmektedir. 5 adet makine alımı durumunda tüm makineler tek bir faturada belirtilebilir mi? 61 Proforma fatura e-mail veya faks yoluyla alınabilir mi? 62 Belediyenin yol ve kaldırım yapımına destek veriyor musunuz? Söz konusu yararlanıcı sözleşme kapsamında sağlamış olduğu tesis, makine, ekipman, teçhizat ve diğer malzemelerin mülkiyetini, ajansın gerekçeli ve yazılı izni olmaksızın projenin sona ermesinden itibaren 3 yıl süreyle devredemez, rehin ve teminat olarak gösteremez, projede tanımlanan iş dışında başka bir iş için kullanamaz. Toplam Uygun maliyetlerin yüzde 7'sine kadar olan insan kaynakları ve seyahat giderleri uygun maliyet kapsamındadır. Hayır. Maksimum destek tutarı olan 600.000 TL'ye kadar destek alabilecektir. Daha önce yapılmış bir projenin devamı niteliğinde olup yeni faaliyetler içeren projeler diğer koşullara uyduğu takdirde uygun proje konuları arasında yer alabilecektir. Evet olabilir. Ancak proje koordinatörü Başvuru Sahibinin kendisi ise maaşı uygun maliyet değildir. Logo tasarımının tek bir faaliyet olmaması, Başvuru Rehberinde belirtilen diğer koşulların karşılanması ve başka faaliyetlerle projenizin desteklenmesi durumunda başvurabilirsiniz. Banka teminatı veya nakit şeklinde sunulabilir. Aynı firmadan alınacak makineler tek bir proforma faturada toplanabilir. Başvuru esnasında proforma faturalar e-mail ya da fax yoluyla edinilmiş ise bunlar kabul edilebilir, ancak sözleşme esnasında aslının teslim edilmesi zorunludur. Yol ve kaldırım yapımı turizm, müşterek ticaret ve sanayi alanları ile ilişkili olması durumunda uygun proje konusu olarak kabul edilebilir.
63 64 İşletmede çalışan sayısını gösteren veya borcun olmadığını gösteren belgeleri elektronik ortamda sunabilir miyiz? Ajansın desteği sonucunda alınan makinelerin 3 yıl içinde mülkiyetinin devredilemeyeceği belirtilmiştir. Proje bitiminden itibaren 2.yılda alınan makineyi daha gelişmiş modeli ile değiştirebilir miyim? Bu belgelerin çıktısını almanız ve ilgili kuruma onaylatmanız gerekmektedir. Proje kapsamında alınan makine ve ekipmanların mülkiyeti Ajansın izni olmaksızın en az 3 yıl içinde devredilemez.