TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ

TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ Yıl :1 - Sayı 1 www.tnb.org.tr ISSN: 2148-1741

YAZIM VE YAYIN KURALLARI 1. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi ne gönderilen yazıların daha önce bir başka yayın organında yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere gönderilmemiş olması gerekir. Bu konudaki yazıların idari, bilimsel ve her türlü sorumluluğu yazarlara aittir. 2. Yazıların öncelikle tnb.dergi@tnb.org.tr adresine gönderilmesi gerekmektedir. Gönderimde herhangi bir sorun yaşanması durumunda editör ve sorumlu yazı işleri müdürü ile iletişim kurulabilir. 3. Yazılarda 12 kelimeyi aşmayan Başlık, 150-250 kelime arası Özet ve 5-8 kelime arası Anahtar Kelimeler bulunmalıdır. 4. Yazının ana bölümleri ve kaynakça 12 punto, sayfa altında gösterilmesi gereken dipnotlar ise 9,5 punto yazılmalı, 1 satır aralığı ile Times New Roman karakteri kullanılmalı, metin iki yana yaslanmalı, sayfanın tüm kenarlarında 2,5 cm boşluk bırakılmalı, yazıların sonunda kaynakça bulunmalıdır. 5. Dergi ye gönderilen yazılar Giriş, Gelişme ve Sonuç bölümlerinden oluşmalı ve yazıda dipnot atıf sistemi kullanılmalıdır. 6. Yazı, kaynakça dahil 3.000 kelimeden az ve 10.000 kelimeden çok olmamalıdır. 7. Yazarın unvanı, adı ve soyadı, baş harfleri büyük olmak üzere yazı başlığının atında ortalı olarak yazılmalıdır. Yazarın görev yaptığı kurum, iletişim adresi, telefon numarası ile elektronik posta adresi adına ilişkin dipnotta belirtilmelidir. 8. Aday yazılar, yazarlar tarafından elektronik ortamda tnb.dergi@ tnb.org.tr adresine yüklendikten sonra, yayın kurulu biçim ve alanlar açısından uygun bulduğu yazıları bir hakeme gönderir. Hakemler raporlarını elektronik ortamda tnb.dergi@tnb.org.tr adresi üzerinden dergi ye ulaştırır. Yazarların dergi ye gönderdikleri yazılarının denetimini yapmış oldukları ve bu haliyle basıma olur verdikleri kabul edilir, yazı teslim edildikten sonra baskı düzeltmeleri için ayrıca yazara geri gönderilmez. Bilimsellik ölçütlerine uyulmadığı ve olağanın üzerinde yazım hataları belirlenen yazılar yayın kurulu tarafından geri çevrilir. Yayın Kurulunca ilk değerlendirmesi yapılan yazılar, kör hakemlik sistemi uyarınca yazar adları metinden çıkarılarak hakeme gönderilir. Yazarlara yazının hangi hakeme gönderildiği ile ilgili bilgi verilmez. Hakem raporunda düzeltme istenmesi durumunda, yazarlarına gönderilen yazıların, yazarları tarafından düzeltilerek yirmi gün içerisinde dergiye teslim edilmesi gereklidir. Yazar, sadece belirtilen düzeltmeler çerçevesinde değişiklikler yapabilir. Düzeltilmiş metin gerekli görüldüğü durumlarda, değişiklikleri isteyen hakemce tekrar incelenebilir. Hakem raporunun olumsuz olması durumunda, ikinci bir hakem incelemesi yapılmaz. Yayımlanmayan yazılar, yazarına geri gönderilmez. V

Yazarlar, hakem ve Yayın Kurulu nun eleştiri, değerlendirme ve düzeltmelerini dikkate almak zorundadır. Katılmadığı hususlar olması durumunda yazar bunları gerekçeleri ile ayrı bir sayfada bildirme hakkına sahiptir. 9. Hakemlerin kimlikleri hakkında yazarlara, gönderilen yazının kime ait olduğu konusunda hakemlere bilgi verilmez. Hakem raporları gizlidir. Olumlu rapor alamayan yazılar yayınlanmaz ve eser sahibine yayınlanmama gerekçesi ile birlikte sorumlu yazı işleri müdürlüğünce bilgi verilir, bu konuda idari ve adli sorumluluk kabul edilmez. 10. Yayınlanması uygun görülen yazılar, Yayın Kurulu tarafından sıraya konur ve yayınlanır. 11. Hakem raporları beş yıl süreyle Sorumlu Yazı İşleri Müdürlüğü nce saklanmak üzere arşive konur. 12. Yayın hakları saklıdır. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi nin yazılı izni alınmaksızın Dergi de yayınlanan çalışmaların bütünü veya bir kısmı elektronik, mekanik veya benzeri bir araçla herhangi bir biçimde basılamaz, çoğaltılamaz, fotokopi veya teksir edilemez, özetlenemez ve yayınlanamaz. Ancak, kaynak göstermek şartıyla alıntı yapılmasına izin verilir. ---------------------- - Dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüşler yazarlarına aittir. - Elektronik ortamda dergiye tnb.org.tr adresinden ulaşılabilir. VI

DANIŞMA KURULU 1. Prof. Dr. Zehreddin ARSLAN (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fak. İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 2. Prof. Dr. Rıza AYHAN (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 3. Prof. Dr. Nusret İlker ÇOLAK (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fak. İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 4. Prof. Dr. Murat DOĞAN (Erciyes Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 5. Prof. Dr. Fikret EREN Başkent Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 6. Prof. Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI (Başkent Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 7. Prof. Dr. Abdurrahim KARSLI (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fak. Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 8. Prof. Dr. Hasan Seçkin OZANOĞLU (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 9. Prof. Dr. Çağlar ÖZEL (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 10. Prof. Dr. Muharrem ÖZEN (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 11. Prof. Dr. İzzet ÖZGENÇ (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 12. Prof. Dr. Bilge ÖZTAN (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 13. Prof. Dr. Fırat ÖZTAN (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) VII

14. Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fak. Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 15. Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 16. Prof. Dr. Murat ŞEN (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fak. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 17. Prof. Dr, Kemal. ŞENOCAK (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 18. Prof. Dr. Süha TANRIVER (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 19. Prof. Dr. Bilgin TİRYAKİOĞLU (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fak. Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 20. Prof. Dr. Hasan TUNÇ (TOBB Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fak. Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 21. Prof. Dr. Asuman TURANBOY (Ankara Üniversitesi Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 22. Prof. Dr. Mehmet ÜNAL (Başkent Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 23. Prof. Dr. Mustafa Fadıl YILDIRIM (Gazi Üniversitesi Hukuk Fak. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 24. Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fak. Hukuk Sosyolojisi ve Hukuk Felsefesi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 25. Prof. Dr. Necmi YÜZBAŞIOĞLU (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fak. Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) *Danışma Kurulu üyelerinin sıralaması soyadına göre alfabetik olarak yapılmıştır. VIII

HAKEM KURULU 1. Prof. Dr. Recep AKCAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 2. Prof. Dr. Şebnem AKİPEK, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 3. Prof.Dr. Mustafa AKKAYA, (Doğu Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Vergi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 4. Prof. Dr. Hüseyin ALTAŞ, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 5. Prof. Dr. O.Gökhan ANTALYA, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 6. Prof.Dr. Ramazan ARSLAN, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk-Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 7. Prof. Dr. Zehreddin ARSLAN, (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 8. Prof. Dr. Oğuz ATALAY, (Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 9. Prof. Dr. Mehmet AYAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 10. Prof. Dr. Rıza AYHAN, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 11. Prof. Dr. Hasan AYRANCI, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 12. Prof. Dr. Veysel BAŞPINAR, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 13. Prof. Dr. Cem BAYGIN, (Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 14. Prof. Dr. Nusret İlker ÇOLAK, (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) IX

15. Prof. Dr. Seyithan DELİDUMAN, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 16. Prof. Dr. Mehmet DEMİR, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 17. Prof. Dr. Adnan DEYNEKLİ, (Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 18. Prof. Dr. Murat DOĞAN, (Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 19. Prof. Dr. Vahit DOĞAN, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 20. Prof. Dr. İbrahim ERCAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 21. Prof. Dr. Fikret EREN, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 22. Prof. Dr. Nadi GÜNAL, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Roma Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 23. Prof. Dr. Ahmet GÜRBÜZ, (Bingöl Üniversitesi İİBF Kamu Yönetim Bölümü Hukuk Bölümü Hukuk Bilimleri Anabilim Dalı) 24. Prof. Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 25. Prof. Dr. Halil KALABALIK, (Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 26. Prof. Dr. Sami KARAHAN, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 27. Prof. Dr. Hakan KARAN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 28. Prof. Dr. Abdurrahim KARSLI, (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) X

29. Prof. Dr. Muharrem KILIÇ, (Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Sosyolojisi ve Hukuk Felsefesi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 30. Prof. Dr. Ahmet. M. KILIÇOĞLU, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 31. Prof. Dr. Cengiz KOÇHİSARLIOĞLU, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 32. Prof. Dr. Erkan KÜÇÜKGÜNGÖR, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 33. Prof. Dr. Tekin MEMİŞ, (İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 34. Prof. Dr. Rifat ORTAÇ, (İstanbul Gelişim Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 35. Prof. Dr. Hasan Seçkin OZANOĞLU, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 36. Prof. Dr. Çağlar ÖZEL, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 37. Prof. Dr. Muharrem ÖZEN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 38. Prof. Dr. İzzet ÖZGENÇ, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 39. Prof. Dr. Bilge ÖZTAN, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 40. Prof. Dr. Fırat ÖZTAN, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 41. Prof. Dr. Selçuk ÖZTEK, (İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni usul- icra iflas Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 42. Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XI

43. Prof. Dr. Haluk Hadi SÜMER, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 44. Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 45. Prof. Dr. Murat ŞEN, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 46. Prof. Dr. Kemal ŞENOCAK, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 47. Prof. Dr. Süha TANRIVER, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 48. Prof. Dr. Bilgin TİRYAKİOĞLU, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 49. Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU, (Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 50. Prof. Dr. Hasan TUNÇ, (TOBB Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 51. Prof. Dr. Asuman TURANBOY, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 52. Prof. Dr. Ömer ULUKAPI, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 53. Prof. Dr. Mehmet ÜNAL, (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 54. Prof. Dr. Sultan TAHMAZOĞLU ÜZELTÜRK, (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 55. Prof. Dr. Hakan ÜZELTÜRK, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 56. Prof. Dr. Mustafa Fadıl YILDIRIM, (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XII

57. Prof. Dr. Ejder YILMAZ, (Özel Hukuk-Medeni Usul ve İcra İflas Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 58. Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Sosyolojisi ve Hukuk Felsefesi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 59. Prof. Dr. Necmi YÜZBAŞIOĞLU, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 60. Doç. Dr. Mehmet ALTUNKAYA, (Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 61. Doç. Dr. Ömer ARBEK, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 62. Doç. Dr. Çetin ARSLAN, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 63. Doç. Dr. İbrahim ARSLAN, (Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 64. Doç. Dr. İbrahim AŞIK, (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 65. Doç. Dr. Murat ATALI, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 66. Doç. Dr. Ahmet BAŞÖZEN, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 67. Doç. Dr. Süleyman BAŞTERZİ, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 68. Doç. Dr. Mustafa Erdem CAN, (Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 69. Doç. Dr. Ferhat CANBOLAT, (Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 70. Doç. Dr. Yusuf ÇALIŞKAN, (İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XIII

71. Doç. Dr. İsa DÖNER, (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 72. Doç. Dr. Haluk EMİROĞLU, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Roma Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 73. Doç. Dr. Güray ERDÖNMEZ, (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 74. Doç. Dr. Hayrettin EREN, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 75. Doç. Dr. Rifat ERTEN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 76. Doç. Dr. Cengiz GÜL, (Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 77. Doç. Dr. Devrim GÜNGÖR, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 78. Doç. Dr. Çağlar MANAVGAT, (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 79. Doç. Dr. İbrahim ÖZBAY, (Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 80. Doç. Dr. Gökçen TOPUZ, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 81. Doç. Dr. Seçkin TOPUZ, (Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 82. Doç. Dr. Ali YEŞİLIRMAK, (İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 83. Yard. Doç. Dr. Cavid ABDULLAHZADE, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Kamu Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 84. Yard. Doç. Dr. Bülent ALGAN, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XIV

85. Yard. Doç. Dr. Uğur BAYILLIOĞLU, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Kamu Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 86. Yard. Doç. Dr. Murat ERDEM, (Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 87. Yard. Doç. Dr. Cenker GÖKER, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 88. Yard. Doç. Dr. Nihat GÜMAN, (Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 89. Yard. Doç. Dr. Elvan KEÇELİOĞLU, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 90. Yard. Doç. Dr. Taylan Özgür KİRAZ, (Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 91. Yard. Doç. Dr. Nesibe KURT KONCA, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 92. Yard. Doç. Dr. Cumhur RÜZGARESEN, (Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra - İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) 93. Yard. Doç. Dr., Cem Duran UZUN, (Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) XV

İÇİNDEKİLER Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ NOTERLERİN CEZAİ SORUMLULUKLARI -5- Hakkı DİNÇ VESAYET KARARI VE ÖZELLİKLERİ -57- Dr. Cenk AKİL TASARRUFUN İPTALİNE KONU OLABİLECEK İŞLEMLERİN HUKUKÎ NİTELİĞİ -79- Prof. Dr. A. Füsun ARSAVA LİZBON ANLAŞMASI ERTESİNDE PARLAMENTONUN İKİNCİL HUKUK İHDASINA KATKISI -103- Ceren Sedef EREN İTİRAZ YOLUNDA MAHKEME KAVRAMI VE ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU YOLUNDA MAHKEME NİTELİĞİ -123- Vehbi Kadri KAMER KADINLARIN SUÇ İŞLEMESİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER İLE İLGİLİ SOSYOLOJİK TEORİLER VE UYGULAMADA KADIN SUÇLULUĞU -147-

Değerli Okurlar, Dergimizin ilk sayısı ile sizlerle birlikte olmaktan büyük mutluluk ve heyecan duyuyor, ilkelerimizden ve kalitemizden ödün vermeden yayımlamış olduğumuz Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi ile başlamış olduğumuz bu yola, uzun bir hazırlık ve özverili çalışmalarımız sonucu Ulusal Hakemli Dergi olarak devam etmenin gururunu sizlerle paylaşıyoruz. Toplum ihtiyaçlarına uygun olarak, hukuk ve adalet alanı ile noterlik mesleğini ilgilendiren konularda, özgün çalışmaları basılı ve dijital ortamda yayımlayarak bilgi birikimine katkıda bulunmayı amaçlayan, her altı ayda bir yayımlanacak ücretsiz hakemli dergimizin ilk sayısında altı makaleye yer verilmiş olup, bu bilimsel çalışmalar gerek meslektaşlarımız gerekse ilgilenenler açısından aydınlatıcı ve yol gösterici olacaktır. Hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirmekle görevli olan ve bir kamu hizmeti görevi ifa eden meslektaşlarımızın, görevlerini yerine getirirken dergimizde yayımlanan ve kendilerine meslek hayatlarında ışık tutacak bilimsel makalelere ulaşmalarında aracı olmaktan kıvanç duyuyor, ilk yayımımız ile birlikte dergimizin nitelikli, kaliteli, okuyucular tarafından bilinen ve tercih edilen bir yayın olmasını umut ediyoruz. Dergimizin ilk sayısı için makaleleri ile katkıda bulunan saygın yazarlar ile makalelerin değerlendirilmesine katkı sağlayan hakemlerimize ve derginin hazırlanmasında emeği geçen herkese içtenlikle teşekkürlerimizi sunuyor ve dergimizin ilk sayısının tüm meslektaşlarımıza ve ilgili çevrelere yararlı olmasını diliyoruz. Saygılarımızla. Yunus TUTAR Başkan

NOTERLERİN CEZAİ SORUMLULUKLARI Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ 1 I-GİRİŞ Türk Ceza Yasası nda suç tanımı ile unsurları şeklinde bir sınıflandırmaya yer verilmemiş; ancak, bir eylemin ceza yaptırımı ile karşılanabilmesi için gerekli olan unsurlar, alt alta sıralanarak gösterilmiştir 2. Suçun yapısı, bir davranışın cezalandırılabilmesi için gerekli olan unsurların belirlenmesidir. Çünkü faile ceza verilebilmesi için gerekli unsurlar, suçun unsurlarıdır. Öyleyse kusurluluğu suçun unsuru saymayı gerektirmektedir. Failin cezalandırılabilmesi için, suçun yapısal unsurlarının varlığı şarttır. Suçun yapısal unsurları ise, objektifmaddi unsur, sübjektif unsur, hukuka aykırılık ve kusurluluktan oluşur. Eğer bu unsurlardan biri yoksa, fail cezalandırılamaz 3. Noterlerin cezai sorumluluklarını belirlemek için, noterlik yasasındaki düzenlemelere bakmak gerekir: Noterlik Yasası nda noterlik mesleğinin tanımı yapılmaktadır. Buna göre, Noterlik bir kamu hizmetidir. Noterler, hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen başka görevleri yaparlar (1512, m.1) 4. Noterliğin kamu hizmetinin hukuki güvenliğini sağlamak için kurulduğu, anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirdiği kabul edilmiştir. Bu nedenle, noterlik, yaptığı işlemler ve düzenlediği belgeler sayesinde hukuk güvenliğini sağlar. Hukuki güvenlik söz konusu olduğundan, noterlik, yaptığı işlemler ile düzenlediği belgelere olan güven sayesinde, ülkede hak elde 1 Yargıtay 4. Ceza Dairesi Üyesi 2 Aynı yönde bkz.zafer, Hamide: Türk Ceza Hukukunda Kusur Kavramı -Normatif Teorinin Öne Çıkışı-Ceza Hukuku ile Ceza Muhakemesi Hukukunun Ayrılmazlığı (http://hamidezafer.com/wp-content/uploads/2012/05/44-kusur-hz-nc-aa-gp.doc, siteyi ziyaret Tarihi: 01.05.2013). 3 Bkz. Zafer, age. 4 1512 sayılı Noterlik Yasası (R.G: 5/2/1972 Sayı: 14090). Hukuk Dergisi / 2014-1 5

Türkiye Noterler Birliği edilmesine, hak dağıtımına, hak iddiasında bulunulmasına yardımcı olur. Noterliğin hukuki anlamda tasdik makamı olduğu söylenir; bu doğrudur, ancak, sadece önüne getirilen belgeleri tasdikle yetinmeyip, tasdik ettiği belgelerin içeriği konusunda da araştırma yapmak zorunda olduğundan, gerçeğin belgelenmesinde en güvenilir kurumlar arasında yer alır. Noterlik bürosuna insanlar hukuki işlem yapmaya gelirler. O nedenle, noterlik, yapılacak işlemlerde iş sahibinin ortaya koyduğu iradeyi olduğu gibi yansıtmakla beraber, işlemin hukuka aykırı olmamasına da özen göstermek zorundadır. Noterlik işlemleri yapılırken, hukuka aykırı işlem yapan çalışan ile noterin sorumluluğunun kabul edilmesi kaçınılmazdır. Bu sorumluluk cezai (m.124 vd.), hukuki (1512, m.162) ve disiplin (1512, m.125 vd.) şeklinde olabilir. Ben burada noterlerin cezai sorumlulukları üzerinde duracak ve Yargıtay içtihatlarından örnekler sunmaya çalışacağım. II-CEZA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMASI 1512 sayılı Noterlik Yasası nda sadece noterlerin görevle ilgili suçları için özel düzenleme getirilmiştir. Görevle ilgili olmayan suçları bakımından açıklık bulunmaması nedeniyle genel hükümlerin uygulanacağının kabulü gerekir. Yasada, noterler, geçici yetkili noter yardımcıları, noter vekilleri ile noter kâtipleri ve kâtip adayları noterlikteki görevleri, Türkiye Noterler Birliği organlarında görev alan noterler ise ayrıca bu görevleri ile bağlantılı olarak işledikleri suçlardan dolayı Türk Ceza Yasasının uygulanması bakımından kamu görevlisi sayılırlar (m.151/1). TCY nda ayrıca kamu görevlisinin kim olduğunun tanımı yapılmıştır. Buna göre, Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi anlaşılır (5237, m.6/1-c). Ayrıca özel hüküm nedeniyle, Türkiye Noterler Birliği Genel Sekreterliğine veya saymanlığına noter olmayan bir kişinin seçilmesi halinde, bu kimseler de kamu görevlisi sayılırlar (m.151/2). 6 Hukuk Dergisi / 2014-1

Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ Diğer yandan, TCY da noterlerin kamu görevlisi oldukları belirtildiği gibi, kimi suçlar bakımından, görevleriyle ilgili olmak kaydıyla, haklarındaki cezalarda artırım öngörülmüştür. Örneğin, rüşvetle ilgili maddede (m.252/7), noterler bakımından, verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılır hükmü getirilmiştir 5. Ancak, gerek 1512 sayılı yasanın 151 nci maddesindeki, ve gerekse TCY ndaki düzenlemeler karşısında, 1512 sayılı yasanın 1 nci maddesindeki kamu hizmeti kavramının artık kamu görevi şeklinde anlaşılmasında yanlışlık olmaz. Çünkü, eski yasalardaki kamu hizmeti, kamu görevi ayrımı yeni yasalarla ortadan kaldırılmış olmakla berber, eski yasaların değiştirilmeyen hükümlerinde kamu hizmeti kavramı olduğu gibi bırakılmıştır. 1512 sayılı Yasa nın 151 nci maddesinde belirtilen, noterler, geçici yetkili noter yardımcıları, noter vekilleri ile noter kâtipleri ve kâtip adayları noterlikteki görevleri, Türkiye Noterler Birliği organlarında görev alan noterler ile Türkiye Noterler Birliği Genel Sekreterliğine veya saymanlığına noter olmamakla beraber seçilen kimselere karşı, aynı maddede yazılı görevleri yerine getirmeleri sırasında veya görevleri sebebiyle işlenen suçlarla ilgili olarak Türk Ceza Yasası nın uygulanması bakımından kamu görevlisi sayılırlar (1512, m.152). A- Soruşturma Noterler görevleri ile bağlantılı olarak işledikleri suçlardan dolayı Türk Ceza Yasası nın uygulanması bakımından kamu görevlisi sayılırlar (m.151/1). Maddede noterlerin görevle bağlantılı olarak işledikleri suçlara yer verildiğinden ve görev dışı suçlar için 1512 sayılı Yasada özel düzenleme getirilmediğinden, diğer suçlarla ilgili soruşturmaların genel hükümlere göre gerçekleştirilmesi gerekir. 5 5237 sayılı yeni TCY nın 252/7 nci maddesi: Rüşvet alan veya talebinde bulunan ya da bu konuda anlaşmaya varan kişinin; yargı görevi yapan, hakem, bilirkişi, noter veya yeminli mali müşavir olması halinde, verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. 765 sayılı eski TCY da da benzeri düzenlemeler bulunmaktaydı (765, m.214): Kendisine rüşvet teklif edilen kimse, emir ve idare yetkisine sahip olanlar ile hakim ve savcılardan veya resmi daireler tarafından özel bir vazifeyle görevlendirilenlerden biri veya noter, avukat, dava vekili olduğu takdirde, kanun ve nizama aykırılığın derecesine göre, rüşvet veren hakkında verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. 765 sayılı TCY da, hakaret ve sövme suçları bakımından da, Yukarıki maddede beyan olunan cürüm noter gibi usulü dairesinde hidematı ammeden biri ile muvazzaf bulunan şahıslardan birinin huzurunda ve ifa ettiği memuriyetten dolayı işlenmiş olursa fail hakkında altı aya kadar hapis cezası hükmolunur (765, m.483/1) düzenlemesi yer almaktaydı. Hukuk Dergisi / 2014-1 7

Türkiye Noterler Birliği Ancak, görevle ilgili suçlarla ilgili olarak, özel soruşturma veya izin sistemi getirilmediğinden, kovuşturmanın aksine, soruşturmaların genel hükümlere göre yapılması kabul edilmektedir. Fakat, soruşturmaların genel hükümlere göre yapılacağı kabul edilmekle beraber, yine de soruşturma bakımından da sınırlama getirilmiştir. Örneğin, noter hakkındaki soruşturmanın zabıtaya yaptırılmaması gerekir. Yasada, soruşturma için istisnai bir düzenleme getirilmeyip, kovuşturma bakımından Adalet Bakanlığının izninin aranması (m.153), soruşturma bakımından genel hükümlere işaret edilse de, buradaki genel hükümler diğer genel hükümlerden farklı düzenlenmiştir. Yasa koyucu, soruşturma bakımından özel düzenleme getirmemekle beraber, adeta kovuşturma ile iç içeliğe yer vermiştir. Çünkü, kovuşturma usulü başlıklı 154 ncü maddede, Adalet müfettişleri veya mahalli Cumhuriyet Savcısı tarafından düzenlenen dosya, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne tevdi olunur. İnceleme sonunda kovuşturma yapılması gerekli görüldüğü takdirde dosya, suçun işlendiği yer Ağır Ceza Mahkemesine en yakın bulunan Ağır Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Savcılığına gönderilir (m.154/1) denilerek, soruşturma bakımından adalet müfettişi ile Cumhuriyet savcısının soruşturmasına yer verilmiştir. Ancak soruşturma evrakı Bakanlığa iletildikten sonra, kovuşturma yapılmasına izin verilmemesi halinde, bu karara karşı yasa yolu olup olmadığı tartışmalı bir konudur. Adalet Bakanlığı noter hakkında kovuşturma açılmasına yer olmadığına karar verirse, idari işlem olduğundan iptal davasına konu edilebilir. Danıştay ın bu konuda farklı kararları olmakla beraber, Danıştay, Adalet Bakanlığının izin vermeme kararına karşı itiraz edilebileceği konusunda, 4483 sayılı ve 1512 sayılı yasalarda açık hüküm olmadığından, itirazın mümkün olmadığına karar vermiştir (Danıştay 2. Daire, 16.1.2003, 2002/1094, 2003/42). Oysa idari işlemlerden yargı yolu kapalı olanlar anayasada açıkça belirtildiğinden, bunlar dışında kalan işlemlere karşı yargı yolunun açık olması, hak arama özgürlüğü ve hukuk devletinin gereğidir. Çünkü, 1982 Anayasasında yer alan düzenlemelere göre, herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir (Anayasa, m.36/1); Anayasa ile tanınmış hak ve hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma imkanının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir (Anayasa, m.40/1); 8 Hukuk Dergisi / 2014-1

Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır (Anayasa, m.40/2). Yasayla, kovuşturmanın izne tabi olduğuna ilişkin düzenlemeye istisna getirilmiştir. Yasada, suçüstü hali başlığı altında, ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren bir suçtan dolayı suçüstü halinde soruşturma genel hükümlere göre yapılır (m.156/1) 6 düzenlemesine yer verilerek, soruşturmada istisna kabul edilmiştir. Bu istisna, soruşturmaların genel hükümlere göre değil, kendine özgü bir usule tabi olduğunu göstermektedir. Buradaki ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlar kavramının, görevle ilgili suçlar olarak anlaşılması gerekir. Nitekim, soruşturmadaki özellik düzenlemelerle ortaya konmuştur. Buna göre, Adalet Bakanlığı, bir noter hakkında soruşturma yapılmasını gerektiren hallerde, soruşturmayı Adalet Müfettişlerine veya Cumhuriyet savcılarına yaptırır (m.124/1). Adalet müfettişliği ve Cumhuriyet savcılıklarına herhangi bir şikayet yapılır veya bu merciler, noterin yolsuz bir işleminden haberdar olurlarsa, derhal gerekli soruşturmayı yaparak düzenleyecekleri evrakı Adalet Bakanlığına gönderirler (m.124/2). Noterlik yasasının 122 nci maddesinin 3 üncü fıkrası soruşturma halinde de uygulanır (m.124/3). Yasanın 122 nci maddesinin 3 ncü fıkrasındaki düzenlemeye göre, Adalet müfettişleri ve Cumhuriyet savcıları lüzum gördükleri takdirde noterlik dairelerindeki evrak, defter ve cilt bentleri daire içinde muhafaza altına alabilirler (m.122/3). Adalet Bakanlığı, Noterlik Yasasının 124 ncü maddesinin il üç fıkraları gereğince düzenlenen soruşturma evrakının suç niteliğinde olmayıp, disiplin kovuşturmasını gerektiren eylemlerle ilgili kısımlarının bir örneğini, Türkiye Noterler Birliği Disiplin Kuruluna intikal ettirir (m.124/4). Bu nedenlerle, noterler hakkındaki soruşturmaların zabıtaya hiçbir biçimde yaptırılmaması gerekir. Bu husus, noterliğin bir kamu hizmeti olması ve belirttiğimiz maddelerdeki düzenlemeler ile aşağıda belirttiğim maddelerdeki düzenlemelerden de anlaşılmaktadır. 6 1512 sayılı Yasa nın 156 ncı maddesinin başlığı, Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali biçiminde iken, 23.1.2008 tarihli ve 5728 sayılı Yasa nın 352 nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. Hukuk Dergisi / 2014-1 9

Türkiye Noterler Birliği Gözetim ve Denetim Yetkisi: Noterlikler, Adalet Bakanlığının ve Türkiye Noterler Birliğinin gözetim ve denetimi altındadırlar (1512, m.121). Yasadaki bu düzenleme gereğince, 1512 sayılı Yasanın 160 ncı maddesindeki sorumluluğa benzer bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bir başka deyişle, noterlerin gözetim ve denetim yetkisi nedeniyle cezai sorumluluklarının kabul edilmesine karşın, noterliklerin Adalet Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliğinin gözetim ve denetim yetki ve görevleri nedeniyle cezai sorumluluklarına yer verilmemiştir. Noterliklerin teftişi: Noterlikler, Cumhuriyet savcılarının devamlı denetimi altında olup, yılda en az bir defa teftiş olunurlar. Münferit sulh mahkemesi yanındaki noterlikler, bu mahkemenin bağlı bulunduğu asliye mahkemesinin Cumhuriyet savcılığının teftişine tabidirler (m.122/1). Noterlikler adalet müfettişleri tarafından da teftiş edilirler. Teftiş, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliğinde gösterilen usul ve esaslara göre yapılır (m.122/2). Adalet müfettişleri ve Cumhuriyet savcıları lüzum gördükleri takdirde noterlik dairelerindeki evrak, defter ve cilt bentleri daire içinde muhafaza altına alabilirler (m.122/3). Türkiye Noterler Birliği, gözetim ve denetim görevini, yetkili kılacağı birlik ve Noter Odalarının yönetim kurulu başkan veya üyeleri veya kuracağı denetleme kurulu marifetiyle yerine getirir (m.122/4). İşten el çektirme: Suç teşkil eden fiillerden dolayı haklarında Adalet müfettişi, Cumhuriyet savcısı veya ceza mahkemesi tarafından soruşturma veya kovuşturma yapılan noterler, soruşturma ve kovuşturmanın selameti bakımından Adalet Bakanlığı tarafından gerekli görüldüğü takdirde, soruşturma veya kovuşturma kesin bir karar veya hükümle sonuçlanıncaya kadar işten el çektirilirler (m.123/1). Soruşturma veya kovuşturma sırasında işten el çektirilmiş olan noterin, kovuşturma sonunda 7 nci maddenin ikinci fıkrasında yazılı suçlardan biriyle mahkum olması halinde işten el çektirme, hükmün kesinleşmesine kadar devam eder (m.123/2) 7. 7 1512 sayılı Noterlik Yasasının 7 nci maddesi: Noterlik stajına kabul edilebilmek için: 1. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 2. (Değişik : 13/6/2000-4579/1 md.) 21 yaşını bitirmiş ve 40 yaşını doldurmamış 10 Hukuk Dergisi / 2014-1

Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ Birinci fıkra gereğince soruşturma veya kovuşturma sırasında işten el çektirilmemiş olup, kovuşturma sonunda ikinci fıkrada gösterilen bir suçtan hüküm giyen notere, hükmün kesinleşmesi beklenilmeksizin işten el çektirilir. İkinci fıkra hükmü bu halde de uygulanır (m.123/3). Burada dile getirilen özel soruşturma usulünün sadece meslekten noter olanlarla ilgili olduğu da açıkça belirtilmiştir (m.161) 8. Noter vekilleri, geçici yetkili noter yardımcıları, imzaya yetkili başkatip ve katiplerin görev sırasında veya görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçları genel hükümlere tabidir (m.151). Ancak Türkiye Noterler Birliğinde görevli olan noterlerle ilgili olarak, görevleriyle bağlantılı suçlar bakımından, özel hüküm gereğince, 153 vd. maddelerine göre özel soruşturma ve kovuşturma yöntemi kabul edilmiştir. B-Kovuşturma Kovuşturma konusundaki düzenleme daha açıktır. Noterlerin, görevden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlarından dolayı kovuşturma yapılabilmesi Adalet Bakanlığının iznine bağlıdır (m.153). olmak, 3. Türk hukuk fakültelerinin birinden mezun olmak veya yabancı bir memleket hukuk fakültesinden mezun olup da, Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden başarılı sınav vermiş bulunmak, 4. (Mülga : 13/6/2000-4579/1 md.) 5. (Değişik: 23/1/2008-5728/345 md.) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesine göre devlet memurluğuna atanmaya engel bir mahkûmiyeti bulunmamak, 6. Kesinleşmiş bir ceza veya disiplin kararı sonucunda hakim, savcı, memur yahut avukat olmak niteliğini kaybetmiş bulunmamak, 7. Noterlik mesleğine yaraşmıyacak tutum ve davranışları çevresince bilinmiş olmamak, 8. Noterlikle ve noter stajiyerliği ile birleşemiyen bir işle uğraşmamak, 9. Mahkeme kararı ile kısıtlanmış olmamak, 10. İflas etmiş ise itibarı iade edilmiş olmak, (Hileli ve taksirli müflisler itibarları iade edilmiş olsa bile kabul olunmazlar.) 11. Hakkında aciz vesikası verilmiş ise bunu kaldırmış bulunmak, 12. Noterlik görevini devamlı ve gereği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmamak, 13. Staj yapılacak yerde ikametgahı bulunmak, gerektir. (Değişik ikinci fıkra: 23/1/2008-5728/345 md.) Noterlik stajına engel mahkûmiyeti olanlar, noterliğe kabul edilemezler. (Değişik üçüncü fıkra: 23/1/2008-5728/345 md.) Staj isteminde bulunan kişi hakkında noterliğe engel bir suçtan dolayı soruşturma veya kovuşturma yapılması halinde, stajyerliğe alınma isteği hakkındaki kararın bu soruşturma ve kovuşturmanın sonuna kadar bekletilmesine karar verilebilir. Şu kadar ki, ceza kovuşturmasının sonucu ne olursa olsun, stajiyerliğe kabul isteğinin geri çevrilmesi gereken hallerde, sonuç beklenmeden istek karara bağlanır. 8 1512 sayılı Yasa nın 161 nci maddesi. 153-155 inci maddeler hükümleri noterlerden gayri görevliler hakkında uygulanmaz. Hukuk Dergisi / 2014-1 11

Türkiye Noterler Birliği Kovuşturma usulüne gelince, Adalet müfettişleri veya mahalli Cumhuriyet Savcısı tarafından düzenlenen dosya, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne tevdi olunur. İnceleme sonunda kovuşturma yapılması gerekli görüldüğü takdirde dosya, suçun işlendiği yer Ağır Ceza Mahkemesine en yakın bulunan Ağır Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Savcılığına gönderilir (m.154/1). Cumhuriyet Savcısı beş gün içinde, iddianamesini düzenleyerek dosyayı son soruşturmanın açılmasına veya açılmasına yer olmadığına karar verilmek üzere Ağır Ceza Mahkemesine verir (m.154/2). İddianamenin bir örneği, Ceza Yargılama Yasası hükümleri uyarınca, hakkında kovuşturma yapılan notere tebliğ olunur. Bu tebliğ üzerine noter, yasada yazılı süre içinde bazı delillerin toplanmasını ister veya kabule değer bir istemde bulunursa bu nazara alınır. Gerekirse soruşturma Başkan tarafından derinleştirilir (m.154/3). Noterlerin hangi mahkemede yargılanacakları konusunda da açık düzenleme getirilmiştir. Buna göre, haklarında son soruşturmanın açılmasına karar verilen noterlerin duruşmaları, suçun işlendiği yer Ağır Ceza mahkemesinde yapılır (m.154/4). Yasayla, itiraz hak ve yetkisi ile inceleme konusunda da açık düzenleme getirilmiştir. Buna göre, 154 üncü maddede yazılı mahkemelerin tutuklama veya salıverilmeye yahut son soruşturmanın açılmasına yer olmadığına dair kararlarına karşı Cumhuriyet Savcısı veya sanık tarafından genel hükümler uyarınca itiraz olunabilir (m.155/1). Bu itiraz, suçun işlendiği yer Ağır Ceza Mahkemesi hariç olmak üzere, itiraz edilen kararı veren mahkemeye en yakın Ağır Ceza Mahkemesinde incelenir (m.155/2) 9. Ancak itiraz hakkının açıkça mağdur bakımından da düzenlenmemesi yerinde değildir. Açık düzenleme olmamasına karşın, hak arama özgürlüğü gereği mağdur tarafın da son soruşturma açılmaması kararına karşı itirazı mümkündür. Nitekim Yargıtay içtihatlarına konu dava dosyalarındaki uygulamalara göre, son soruşturmanın açılmaması kararına karşı itiraz mümkündür 10. Örneğin, Yargıtay ın bir kararında, 5271 sayılı CYY nın 260.maddesi uyarınca Hâkim ve mahkeme kararlarına karşı Cumhuriyet savcısı, şüpheli, sanık ve bu Kanuna göre katılan sıfatını almış olanlar ile katılma isteği karara bağlanmamış, reddedilmiş veya katılan sıfatını alabilecek surette suçtan zarar görmüş bulunanlar için kanun yolları açıktır ; aynı 9 İtirazla ilgili diğer hususlar için bkz. 5271 sayılı CYY nın 267 vd. maddeleri. 10 4.CD, 2007/1408-4134, 1.5.2007 (Yasa yararına bozma kararına konu dava dosyası). 12 Hukuk Dergisi / 2014-1

Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ Yasanın 267. maddesinde ise, Hâkim kararları ile kanunun gösterdiği hâllerde, mahkeme kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebileceği ne işaret edilmiştir 11. Yasa koyucu, suçüstü hali bakımından özel düzenleme getirerek izin sisteminden ayrılmıştır. Buna göre ise, ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren bir suçtan dolayı suçüstü halinde soruşturma genel hükümlere göre yapılır (m.156) 12. Görüldüğü gibi, noterlerin görev suçlarının yargılama yeri ağır ceza mahkemesi olmakla beraber, ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren bir suçtan dolayı suçüstü halinde soruşturma genel hükümlere göre yapılır; buna karşın, ağır ceza mahkemesinin görevi dışında kalan bir suçun suçüstü işlenmesi halinde yine kovuşturma izin sisteminin uygulanması gerekir. Dolayısıyla, suçüstü olmayan ağır cezalık bir suçla ilgili olarak da kovuşturma izin sistemi uygulanmalıdır. C-Suç Mağduru Noterler Yasanın görevlilere karşı işlenen suçlar başlıklı 152 nci maddesindeki düzenlemeye göre, 151 nci maddede gösterilen kişilere karşı, aynı maddede yazılı görevleri yerine getirmeleri sırasında veya görevleri sebebiyle işlenen suçlarla ilgili olarak Türk Ceza Yasasının uygulanması bakımından bu kimseler kamu görevlisi sayılırlar (m.152). Yukarıda da belirttiğimiz gibi, 151 nci maddede, Noterler, geçici yetkili noter yardımcıları, noter vekilleri ile noter kâtipleri ve kâtip adayları noterlikteki görevleri, Türkiye Noterler Birliği organlarında görev alan noterler ise ayrıca bu görevleri ile bağlantılı olarak işledikleri suçlardan dolayı Türk Ceza Kanununun uygulanması bakımından kamu görevlisi sayılırlar (m.151/1) ve Türkiye Noterler Birliği Genel Sekreterliğine veya saymanlığına noter olmayan bir kişinin seçilmesi halinde, 151 nci maddenin 2 nci fıkra hükmü bu kimseler hakkında da uygulanır (m.151/2). Dolayısıyla, 151 nci maddede tek tek sayılan noter ve diğer görevlilere karşı görevleri yerine getirmeleri sırasında veya görevleri sebebiyle işlenen suçlar kamu görevlisine karşı işlenmiş sayılır. 11 4.CD, 2008/856-7114, 15.4.2008. 12 CYY daki düzenlemeye göre, Suçüstü: 1. İşlenmekte olan suçu, 2. Henüz işlenmiş olan fiil ile fiilin işlenmesinden hemen sonra kolluk, suçtan zarar gören veya başkaları tarafından takip edilerek yakalanan kişinin işlediği suçu, 3. Fiilin pek az önce işlendiğini gösteren eşya veya delille yakalanan kimsenin işlediği suçu ifade eder (5271, m.2/1-j). Hukuk Dergisi / 2014-1 13

Türkiye Noterler Birliği III-NOTERLERİN CEZAİ SORUMLULUKLARI Noterlerin işlemlerinde tahrifat yapmaları başlıklı 158 nci maddedeki düzenlemeye göre, eski tarihle evrak düzenleyen, yevmiye defterinde numara ayıran, harç, damga, kontrato veya sair vergiler ödemelerine esas olarak düzenlediği beyannamelerde yahut bunlara eklenen makbuzlarda tahrifat yapan noter görevlileri ile kâtipleri ve kâtip adayları, Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır lar. Noterlik Yasasındaki bir diğer düzenleme ise, gözetim ve denetimden doğan ceza sorumluluğu başlıklı 160 ncı maddedir. Bu düzenlemeye göre, Noterlik dairesinde çalışan katiplerin ve katip adaylarının görevlerinden dolayı işledikleri suçlara iştiraki bulunmayan hallerde noter, bu kimseler üzerindeki gözetim ve denetim görevini yerine getirmediği sabit olduğu takdirde, Türk Ceza Kanununun 257 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmüne göre cezalandırılır. Yasanın 160 ncı maddesindeki bu düzenleme ile noterlerin, noterlik çalışanlarından sayılanların, görevlerinden dolayı işledikleri suçlara iştiraki bulunmayan hallerde noter, bu kimseler üzerindeki gözetim ve denetim görevini yerine getirmediği sabit olduğu takdirde cezalandırılacaktır. Noterlik yasasının 160 ncı maddesinin başlığı, gözetim ve denetimden doğan ceza sorumluluğu dur. TCY da gözetim ve denetim kavramlarına, farklı maddelere yer verilmiştir. TCY nın, 53/1-a maddesinde denetim ve gözetim ; 97, 103/3, 175/1, 177/1, 226/5, 234/1, 247/1, 292/1, 51/4-6 ncı maddelerinde gözetim ; 51/3-4-5-6-7-8, 53/1-a, 58/6-7-8-9, 80/1, 164/1, 192/2-3-4-5-67, 221/5 ve 251/1-2 nci maddelerinde denetim kavramları yer almaktadır. Türk Ceza Yasası nda, Gözetim ve denetim kavramının birlikte yer aldığı madde bulunmamaktadır. Denetim ve gözetim kavramları ise, sadece bir maddede, 53/1-a maddesinde yer verilmiştir. Bir maddede bakım ve gözetim kavramına yer verilmiştir (m.175/1). Gözetim, gözetme işi, nezaret, himaye 13 ; denetim ise, denetleme 14 demektir. TCY ndaki bu düzenlemeler gösteriyor ki, yasa koyucu her maddede yer alan kurumla ilgili farklı kavramları tercih etmiştir. 13 TDK Türkçe Sözlük, Ankara 2005, s.794. 14 TDK Türkçe Sözlük, Ankara 2005, s.496. 14 Hukuk Dergisi / 2014-1

Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ 1512 sayılı Noterlik Yasasın 160 ncı maddesindeki düzenlemeyi daha yakından görmek gerekirse; -Bu maddede Noterin sorumluluğu doğrudan kendi fiiline bağlanmamış; noterlik dairesinde çalışan katiplerin ve katip adaylarının görevlerinden dolayı işledikleri suçlarla sınırlı tutulmuştur. Katip veya katip adaylarından başkalarının fiilinden sorumluluk söz konusu edilemez. Çünkü, noterlik gibi, kamu hizmeti boyutunda olan ve güven duyulan bir mesleğin, aynı zamanda kamu görevi sayılması nedeniyle, noterlerin personellerini iyi seçmeleri; göreve başlattıktan sonra noterlik mevzuatı konusunda eğitmeleri; eğitimi sürekli kılmaları; yapılan işle ilgili olarak her tereddütlü durumdan kendisine sormalarını sağlamaları; iş yoğunluğu söz konusu ise, personel sayısını artırmaları; mümkün mertebe en kalifiye elemanı tercih etmeleri; işe yorgun gelmemelerini sağlayacak sistemler geliştirmeleri; dikkatli çalışma bakımından değişik olaylar ve işlerle ilgili teferruatlı ve karşılaşılan olumsuz durumlara ilişkin olasılıklar üzerinde dikkate sevk etmeleri vs. gerekir. Hatta, gözetim ve denetim görevi gereği, hatalı işleri bizzat kontrol ederek, yenisinin tekrarından kaçınılması yönünde çaba sarf etmeleri, uygun olur. 2009 yılında İstanbul Taksim de gerçekleştirilen Uluslararası Noterler Birliği toplantısında dile getirdiğim, noterlikler ile resmi daireler arası internet ağının geliştirilmesi, bu konuda suç işlenme oranını düşüreceği için, noterlerin sorumlulukları azalabilir 15. - Katiplerin ve katip adaylarının her suçu değil, görevlerinden dolayı işledikleri suçlar la ilgili fiiller olacak. Görevden doğan suç ise, noterlerin görevleriyle ilgili olacaktır. Noterlerin görevlerine girmeyen suçların işlenmesi bu madde kapsamında değerlendirilemez. Görevle ilgili suçun neler olabileceğini, her olay bakımından ayrı belirlemek yerinde olur. Somut olaylarda, noterlik yasasına ve yönetmeliği ile yapılan işlemle ilgili diğer yasaların amir hükümlerine bakılarak, işlenen suçun görev kapsamında olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir. İşte görevle ilgili suçun işlenmesi halinde, katip ve katip adayının görev suçundan söz edilir. Görev suçunun belirlenmesinden sonra, koşulların varlığı halinde, ilgili noterin cezai sorumluluğu söz konusu olabilecektir. 15 O tarihten bugüne kadar Noterlikler arasında internet konusundaki gelişmelerin olumlu sonuç verdiğini düşünmekteyim. Hukuk Dergisi / 2014-1 15

Türkiye Noterler Birliği Kural olarak noterlerin katip adayları henüz yeterince tecrübeli değilse, bunlara iş yaptırmaması gerekir. Buna karşın, rutin işler dışında kalan, temel bilgileri gerektiren konularda iş yaptırmaması veya yaptırıyorsa, bu kimselerin kontrolünü bizzat yapması veya bunları tecrübeli personeline denetlettirmesi gerekir. Aday personele iş yaptırmanın riski diğerlerine oranla daha fazladır. Dolayısıyla, noterin yargılanmasında fiilinden dolayı sorumlu olduğu personeline göre sorumluluğunun farklı belirlenmesi yerinde olur. Dairesinde çalışan kavramı, katip veya katip adayının işlediği suçun mutlaka dairede işlenmiş olması gerekmez. Noterliğin daire dışında yaptığı iş de dairede yapılmış iş sayılır 16. Yeter ki işlenen suç görevle ilgili olsun; dairede veya daire dışında gerçekleşmesi önemli değildir. - Maddede, katiplerin ve katip adaylarının görevlerinden dolayı işledikleri suçlar dan söz edilmesine göre, işlenen suç ve görevlerinden dolayı kavramları kasten işlenen suçlara işaret etmektedir. Ancak, işlenen suçun icrai veya ihmali davranışla işlenmiş olup olmadığı konusu önemli değildir. Önemli olan husus, işenen suçun görev suçu olmasıdır. - Noterin cezadan sorumlu tutulabilmesi için, katip veya katip adayının fiiliyle ilgili olarak noterin, bu kimseler üzerinde yasa ve yönetmelikten kaynaklanan gözetim ve denetim görevini yerine getirmemiş olması gerekir. Bu husus çok önemli. Eğer noter, gerekli özeni göstermiş, gözetim denetimiyle ilgili gereken her şeyi yapmış olursa, cezai sorumluluğundan söz edilemez. Çünkü, maddede, gözetim ve denetim görevini yerine getirmediği sabit olduğu takdirde denmesi, otomatik olarak noterin çalıştırdığı görevlisinin fiilinden sorumlu tutulması anlamına gelmez. Noterin cezai sorumluluğundan söz edilebilmesi için, denetim ve gözetim görevini gereği gibi yerine getirmemiş olması gerekir. Uygulamada soruşturma ve kovuşturma organlarının bu hususu iyi belirlemeleri uygun olur. Sadece noterin gözetim ve denetim görevini yerine getirmemiş olması cezai sorumluluk gerektirmiyor. Noterin cezai sorumluluğundan 16 Yargıtay 4. CD nin kararında yer alan olayda (4.CD, 2007/8661-10876, 17.12.2007), Ankara 5.İdare Mahkemesinin iptal kararında da belirtildiği üzere noterin, 1512 sayılı Yasanın 160.maddesindeki cezai sorumluluğunun, işlemin noterlik dairesinde ya da dışında gerçekleştirilmesi açısından herhangi bir ayrım yapılmaksızın düzenlendiği görülmektedir denmiştir. Bu karar daire dışında yapılan işlemden de sorumluluk olacağına ilişkin içtihat örneğidir. 16 Hukuk Dergisi / 2014-1

Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ söz edebilmek için, personelinin, noterin gözetim ve denetim görevini yerine getirmemesi nedeniyle görev suçunu işlemiş olması gerekir. Buna hukukta illiyet bağı denmektedir. Noterin gözetim ve denetim görevini yapmaması ile, personelin görev suçunu işlemiş olması arasında illiyet bağının bulunması aranmalıdır. Katipler üzerinde gerekli gözetim ve denetim görevini gereği gibi yerine getiren noterin cezai sorumluluğu söz konusu olmayacağından, bu gibi hallerde soruşturmanın da açılmaması uygun olur. -Diğer bir husus, noterin, personelin söz konusu görev suçuna iştirakinin olmaması gerekir. Eğer noterin, personelin suçuna iştiraki söz konusu ise, 1512 sayılı Yasanın 160 ncı maddesine göre değil, söz konusu suç neyle ilgili ise o suçtan cezai sorumluluğu söz konusu olur. İştirak halinde işlenen suç, TCY nın 257/2 nci maddesindeki suç da olabilir. Ancak, noterin iştiraki söz konusu olursa, 1512 sayılı Yasanın 160 ncı maddesinin yollamasıyla değil, duruma göre, doğrudan TCY nın 257/2 nci maddesinden sorumluluk söz konusu olabilir. - Gözetim ve denetim yetkisinin bitişik olarak kullanılması karşısında, gözetim ve denetim yetkisinin ikisini birlikte yerine getirmediğinin sabitlenmesi gerekir. Gözetim yetkisini yasal gereğe uygun olarak yerine getirdiği halde, denetim görevini yasal gereğe uygun olarak yerine getirmeme halinde, gözetim ve denetim kavramlarının somut olayda örtüşmemesi durumunda, bu suçun unsurlarının oluşup oluşmadığı tartışma yaratabilir. Örneğin, personele gerekli bilgiler anlatıldığı ve yazılı dokümanlar teslim edildiği halde, bu konuyla ilgili uygulamalar denetlenmiyor ve teorik bilgi ile uygulamanın örtüşmediği konusunda denetimde bulunulmuyorsa, denetimdeki eksiklik, suçun unsurlarını oluşturabilir. -Diğer yandan, sabit olmanın aranmasına göre, noterin sorumluluğundan söz edebilmek için, katipler üzerindeki gözetim ve denetim görevini yapmadığının sabitlenmesi gerekir. Bu düzenleme bize, öncelikle katiplerin fiillerinin sabit olmasını, sonra da noterin gözetim ve denetim görevini yerine getirmediğinin sabit olmasını gerektirmektedir. Sadece katiplerin görev suçu işlemeleri noterin cezai sorumluluğu için yeterli sayılamaz. Ayrıca, katiplerin işledikleri suçla ilgili gözetim ve denetim görevinin yerine getirilmediğinin de sabitlenmesi gerekir. Yasada noterin gözetim ve denetim görevini yapmamasının sabitlenmesinin aranması yerinde Hukuk Dergisi / 2014-1 17