TÜRKİYE SENECİO L. TÜRLERİNİN TAKSONOMİK REVİZYONU Proje Kodu TBAG-106T240 Öneren Birim Fen-Edeb Fak. Bütçesi 73.477,20 TL Başlangıç ve Tamamlanma Tarihi 2006-2009 Tamamlanma Süresi (Ay) 36 Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Ergin HAMZAOĞLU FEN-EDEBİYAT FAK. ehamzaoglu@erciyes.edu.tr Araştırmacı Prof. Dr. Ahmet AKSOY ERCİYES ÜNİV. FEN FAK. aksoy@erciyes.edu.tr Araştırmacı Yrd. Doç. Dr. Ümit BUDAK FEN-EDEBİYAT FAK. ubudak1@yahoo.com Bu çalışmada Türkiye Senecio cinsinin taksonomisi yeniden yapıldı. 2005-2008 yılları arasında yapılan arazi çalışmaları sonucunda 338 farklı adresten Senecio örnekleri toplandı. Bu toplananlarla birlikte Türkiye deki herbaryumlarda bulunan tüm Senecio örnekleri incelendi. Elde edilen bulgular ilgili literatürlerle mukayese edildi. Türkiye de bulunan ilgili taksonlar Senecio ve Tephroseris olarak iki cinse ayrılarak değerlendirildi. Senecio aquaticus subsp. aquaticus, Senecio doria subsp. umbrosus ve Senecio papposus subsp. papposus taksonlarının Türkiye de olmadığına, Senecio inops subsp. karamanicus un yeni bir takson olarak tanımlanmasına, Senecio grandidentatus, Senecio doriiformis subsp. doriiformis ve Senecio x helwingii taksonlarının Türkiye Florası için yeni kayıt olduğuna, Senecio macrophyllus ve Senecio aytachii taksonlarının Türkiye de var olduğuna, Senecio ovatifolius un tam bilinmeyen takson olduğuna ve Senecio byzantinus un şüpheli takson durumunda olduğuna karar verildi. Ayrıca, iki taksonun ismi yeniden düzenlendi (Senecio aquaticus var. barbareifolius, Senecio maritimus), iki taksonun taksonomik durumu yeniden düzenlendi (Senecio hypochionaeus subsp. lazicus, Senecio eriospermus subsp. lorentii), iki takson homonim durumundan dolayı yeniden adlandırıldı (Senecio dumanii, Senecio aytachii) ve sekiz takson sinonim durumuna düşürüldü (Senecio eriospermus var. crambefolius, Senecio hypochionaeus var. ilkasiensis, Senecio hypochionaeus var. argaeus, Senecio platyphyllus var. glandulosus, Senecio integrifolius subsp. aurantiacus var. leiocarpus, Senecio integrifolius subsp. aucheri, Senecio integrifolius subsp. karsianus, Senecio vernalis). Çalışma kapsamında olan 32 taksonun taksonomik durumunda herhangi bir değişiklik yapılmadı. Sonuç olarak Türkiye de; Tephroseris cinsinin iki tür ve Senecio cinsinin 37 tür, dört alttür ve bir varyete olmak üzere toplam 42 takson ile temsil edildiği tespit edildi. Senecioneae, Senecio, Tephroseris, Taksonomi, Türkiye. TÜRKİYE SENECİO L. TÜRLERİNİN TAKSONOMİK REVİZYONU, Arş. Gör. Ümit BUDAK, Erciyes Üniv. Fen Bil. Enst., 27.02.2009. 1.New Records of Senecio L. (Asteraceae) for the Flora of Turkey. Hamzaoğlu, E., Budak, Ü. & Aksoy, A. Turkish Journal of Botany, 33: 231-233. 2009. 2.Achillea hamzaoglui (Asteraceae) a new species from Turkey, Arabacı, T., Budak, Ü. Annales Botanici Fennici 46: 459-463. 2009. 3.A new taxon of Senecio (Asteraceae) from Turkey: Senecio inops Boiss. & Balansa subsp. karamanicus Hamzaoğlu & Budak, Hamzaoğlu, E., Budak, Ü. & Aksoy, A., Turkish Journal of Botany 33: 285-289. 2009. 4.Genotoxic Potential of Senecio trapezuntinus in Cultured Human Lymphocytes. Eroğlu, H.E., Hamzaoğlu, E., Aksoy, A., Budak, Ü. & Albayrak, S. Caryologia 62(4): 303-308. 2009. 5.A new species of Silene (Caryophyllaceae) from Turkey, Hamzaoğlu, E., Aksoy, A. & Budak, Ü.,Turkish Journal of Botany 34: 47-50. 2010. 6.A new genus, Turanecio, of the Asteraceae (tribe Senecioneae), Hamzaoğlu, E., Budak, Ü. & Aksoy, A., Turkish Journal of Botany, 35: 479:508. 2011. 7.A new species of Gagea Salisb. (Liliaceae) from Sivas (Central Anatolia, Turkey). Hamzaoğlu, E., Budak, Ü. & Aksoy, A. Turkish Journal of Botany 32: 261-264. 2008. 21
KES AYRIŞTIRMASINDA ALTERNATİF SİKLON KONSTRÜKSİYONLARININ CFD MODELLEMESİ Proje Kodu MAG-108M179 Öneren Birim Mim. Müh. Fak Bütçesi 10.886,76 TL Başlangıç ve Tamamlanma Tarihi 01.07.2008 01.05.2009 Tamamlanma Süresi (Ay) 10 Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Tamer UÇAR MİM. MÜH. FAKÜLTESİ ucar1@yahoo.com Araştırmacı Prof. Dr. Hasan YUMAK MİM.MÜH.FAKÜLTESİ hasany65@yahoo.com Bursiyer Öğr. Gör. Nurullah ÖZPOLAT BEÜ AHLAT MYO n_ozpolat_13@hotmail.com Kes ayrıştırması için dizayn edilen siklonda kritik çap simülasyonları Gaz-katı faz ayırıcı siklonlarda ayırıcı performansının saptanması amacıyla yürütülen bu projede, hava ile taşınan kes materyalinin siklonda ayrılması ve kes in durutulması işlevine yönelik deneysel bir çalışmada (Özkan 2001) tasarım ve imalatı gerçekleştirilerek test edilen model siklon ile alternatif siklon konstrüksiyonlarının CFD modelleri oluşturulup karşılaştırması yapılmıştır. Projede, geometri ve mesh için GAMBİT 2.3, koşulları ve niteliği belirlenen akışkan ile katı parçacık tanımlamalarının yüklenmesi ve test sonuçlarını elde etmek için de FLUENT 6.3 programları kullanılmıştır. Pnömatik iletim, Silon ayırıcılar, Hesaplamalı Akışkanlar Mekaniği (CFD), Akış, Parçacık dinamiği. Özkan siklonunda 40m/s hızda kes materyali için kritik çap simülasyonları KES İLETİMİNDE ALTERNATİF SİKLON KONSTRÜKSİYONLARININ CFD MODELLEMESİ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) Nurullah ÖZPOLAT YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVESİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ VAN-2009 KES İLETİMİNDE ALTERNATİF SİKLON KONSTRÜKSİYONLARININ CFD MODELLEMESİ Tamer UÇAR 1, Nurullah ÖZPOLAT 2, Hasan YUMAK 3 1 Bozok Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü, Yozgat 2 Bitlis Eren Üniversitesi Ahlat Meslek Yüksek Okulu Teknik Programlar Bölümü, Ahlat 3 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü, Van 25.TARIMSAL MEKANİZASYON ULUSAL KONGRESİ BİLDİRİ KİTABI EKİM 2009 - ISPARTA Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde yapımı gerçekleştirilerek test edilen Özkan siklonu 22
TÜBİTAK PROJELERİ KARADENİZ BÖLGESİ YEREL YULAF ÇEŞİTLERİNİN TOPLANMASI, TANIMLANMASI, BAZI TARIMSAL VE KALİTE ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Proje Kodu TOVAG-1070802 Başlangıç ve Tamamlanma Tarihi Öneren Birim Ziraat Fak. 01.03.2008, 01.03.2011 Bütçesi 137.266,43 TL Tamamlanma Süresi (Ay) 36 Görevi Çalıştığı Kurum E-mail Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Zeki MUT Ünvanı - Adı Soyadı ZİRAAT FAKÜLTESİ zeki.mut@bozok.edu.tr Araştırmacı Prof. Dr. Ali GÜLÜMSER ZİRAAT FAKÜLTESİ (OMÜ) agulumser@omu.edu.tr Araştırmacı Yrd. Doç. Dr. İsmail SEZER ZİRAAT FAKÜLTESİ (OMÜ) isezer@omu.edu.tr Bu çalışma, Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi yerel yulaf çeşitlerinin toplanması, korunması, tanımlanması ve değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Proje kapsamında bu bölgelerde bulunan Düzce, Bolu, Zonguldak, Karabük, Kastamonu, Ordu, Sinop, Samsun, Amasya ve Tokat illerinin merkez, ilçe ve köylerinde yetiştiriciliği yapılan yerel çeşitlerin tohumları, çiftçi depolarından, bölgesel pazarlardan ve hasat döneminde araziden toplanmıştır. Toplanan 251 yerel ve 4 standart çeşit 2008-2009 ve 2009-2010 yıllarında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama alanında denemeye alınmıştır. Çalışmada, genotiplerinin tanımlanmasında kullanılan bazı özellikler ile fenolojik, morfolojik ve tarımsal özellikler belirlenmiştir. Populasyonlar karakterize edilerek, incelenen özelliklere ilişkin ortalama, standart sapma ve değişim katsayıları, yıllar düzeyinde incelenerek varyasyonun durumları belirlenmiştir. Birçok tarımsal özellik için yüksek varyasyon elde edilmiştir. Çalışmada toplanan 251 materyalin tür ayrımında 44 genotipin Avena byzantina C. Koch., 207 genotipin ise Avena sativa L. türüne ait olduğu belirlenmiştir. Yapılan Cluster (kümeleme) analizine göre Avena byzantina C. Koch. türüne ait 44 genotipin 22, Avena sativa L. türüne ait 207 genotipin ise 42 adet alt grupta kümelendiği belirlenmişti. Toplanan yulaf genotiplerinin bazılarının, incelenen birçok özellik bakımından standart çeşitlerden daha iyi sonuçlar verdiği görülmüştür. Yerel yulaf genotiplerin tane verimi bakımından büyük varyasyona sahip olduğu görülmüş ve tane verimi birinci yıl 104.9-648.6 kg/ da, ikinci yıl ise 80.1-572.1 kg/da arasında değişmiştir. Bazı yerel çeşitlerin yüksek verim ve bazı kalite özellikleri gibi ıslah kriterleri açısından standart çeşitleri geçen ümitvar hatların olduğu ve bunlarla seleksiyon çalışmasına devam edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Yulaf, genotip, Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi, tanımlama, 25 23 Grain yield and quality traits of local oat genotypes. Mut, Z., Gülümser, A., Sezer, İ., Akay, H., Öner, F. ve Erbaş, Ö.D., Agrısafe Fınal Conference, Clımate change: Challenges and Opportunities In Agrıculture, March 21-23, p:98-101. Budapest, Hungary, 2011.
METAL KATKILI BOR TOPAKLARI VE HİDROJEN BAĞLI KOMPLEKSLERİNİN İNCELENMESİ Proje Kodu TBAG-108T466 Öneren Birim FEN-EDB. FAK. Bütçesi 117.659,17 TL Başlangıç ve Tamamlanma Tarihi Kasım 2008 Aralık 2011 Tamamlanma Süresi (Ay) 30 Proje Yürütücüsü Doç. Dr. Mustafa BÖYÜKATA FEN EDEBİYAT FAK. mustafa.boyukata@bozok.edu.tr Araştırmacı Prof. Dr. Ziya B. GÜVENÇ ÇANKAYA ÜNİVERİSTESİ guvenc@cankaya.edu.tr Metal-bor sistemleri, hidrojen bağlı metal-bor kompleksleri ve molekül-bor sistemleri Yoğunluk Fonksiyonel Teorisi (DFT) ile hesaplandı. Elde edilen yapıların kararlı geometrileri, enerjileri ve izomerleri incelendi. Tek metal katılarak incelenen bor mikro topaklarında (AlB n, n=1-14 ve TiB n, n=1-15) genel olarak düzlemsel ve yarı düzlemsel yapıların daha kararlı olduğu gözlendi. İzomerler arasında üç boyutlu yapılar da bulunmaktadır. Bu topakların HOMO-LUMO enerji aralığı, atom başına düşen bağ enerjileri ve titreşim frekansları hesaplandı. Toplam enerjilerin birinci ve ikinci enerji farklarının topak büyüklüğüne göre incelenmesiyle, bağıl olarak kararlı topakların hangileri olduğu tespit edildi. Prototip olarak seçilen Al x B y yapıların ve bunların hidrojen bağlı Al x B y H z komplekslerinin muhtemel kararlı izomerleri tayin edildi. Bağlanan hidrojenlerdeki artışın, Al-B topaklarının yapısında değişikliğe sebep olduğu görüldü. Yapının büyüklüğüne bağlı olarak çok fazla hidrojen bağlanması ile parçalanmalar gözlendi. İlaveten, kafes B 12 H n (n 12) ve MB 12 H n (M=Al, Co, Ti ve n 13) topakları incelendi. Enerji ve yapı analizleri gerçekleştirildi. B 12 topağının kafes formu hidrojen tutunmasına karşı kararlı kaldı. Bor topaklarının hidrokarbon ve karbon monoksit molekülleri ile etkileşimleri incelendi. Sonuçlar literatürde bulunan çalışmalarla karşılaştırıldı. Yoğunluk Fonksiyonel Teorisi, Bor, Hidrojen, Metal, Molekül, Topak Titanyum azot topakları ve bor katkılanması, Nur Elmas, Fen Bilimleri Enstitüsü, 27.07.2011 Titanyum - Bor Topaklarının İncelenmesi, Muhammed Akar, Fen Bilimleri Enstitüsü, 19.08.2011 Density functional study of AlB n clusters for n = 1 14, Böyükata, M., Güvenç, Z.B., Journal of Alloys and Compounds, 509, 11, 4214-4234, (2011). DFT study of Al doped cage B 12 H n clusters, Böyükata, M., Güvenç, Z.B., International Journal Hydrogen Energy, 36, 8392-8402, (2011). Boron bridged molecular complexes, Böyükata, M., Güvenç, Z.B., The Fourth International Symposium Atomic Cluster Collisions: structure and dynamics from the nuclear to the biological scale (ISACC 2009), 14-18 July 2009, Ann Arbor, Michigan, (USA). Hydrogen hosting on aluminum-doped boron clusters: density functional theory, Böyükata, M., Güvenç, Z.B., XXVI International Conference on Photonic, Electronic and Atomic Collisions, 22-28 July 2009, Kalamazoo, Michigan, (USA); Hydrogen hosting on aluminum-doped boron clusters: density functional theory, Böyükata, M., Güvenç, Z.B., Journal of Physics: Conference Series 194 (2009) 152002. Carbonmonoxide adsorption on 4-, 5- and 6-atom cage boron microclusters, Böyükata, M., Güvenç, Z.B., MATH/CHEM/COMP 2010, June 7-12, 2010 Dubrovnik, Hırvatistan. Boron microclusters: ternary metal doping, Böyükata, M., Güvenç, Z.B., 10 th European Conference on Atoms, Molecules and Photons (ECAMP10), 4-9 July 2010, Salamanca, İspanya. Ayrıca 16 tane Yurtiçin de bildiri sunulmuştur 24
YOZGAT BÖLGESİ OFİYOLİTLERİNE BAĞLI GELİŞEN MANGANEZ CEVHERLEŞMELERİNİN MİNERALOJİK VE JEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ Proje Kodu ÇAYDAG-109Y167 Öneren Birim Mim-Müh. Fak. Bütçesi 24.152,96 TL Başlangıç ve Tamamlanma Tarihi 01.09.2009 18.03.2011 Tamamlanma Süresi (Ay) 17 Radyolaritlerle ara bantlı manganez oluşumu Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Nursel ÖKSÜZ MİM. MÜH. FAKÜLTESİ nursel.oksuz@gmail.com Bursiyer Alpay KARAKUŞ ANK. ÜNİVERSİTESİ karakusalpay@hotmail.com Proje konusunu, Yozgat ofiyolitlerine bağlı olarak gelişen ve radyolaritler içerisinde gözlenen manganez cevherleşmesi oluşturmaktadır. Cevherleşme bantlı ve mercek şeklinde gözlenmekte olup, çalışma alanı, Yozgat ilinin 35 km KB sında Derbent, 25 km KB sında Baltasarılar, 30 km kuzeyinde Cihanpaşa, 35 km KD sunda Büyük Mahal, 80 km KD sunda Eymir ve 120 km doğusunda bulunan Tarhana (Kadışehri) bölgelerini kapsamaktadır. K30D, 60KB Cevherleşmelerinin mineral parajenezi, 8 farklı bölgede yapılan incelemeler ile belirlenmiştir. Buna göre; Eymir de; braunit, psilomelan, jakopsit ve götit, gang minerali ise kuvars, Baltasarılarda; piroluzit, götit, Cihanpaşa da; yalnızca piroluzit, gang minerali kuvars, Büyük Mahal de; yine piroluzit ve gang minerali olarak kuvars, Derbent bölgesindeki (Mahkeme tepesi, Derbent göletinin güneyi ve Derbent göletinin kuzeyi) cevherleşmede ise; manganit, piroluzit, manyetit ve götit parajenezi gözlenmiş olup, gang minerali kuvars ve kalsit, son olarak Tarhana (Kadışehri); bölgesinde ise cevher parajenezi, yalnızca piroluzitten oluşmaktadır. Bölgedeki cevherleşmenin ana oksit, eser element ve Nadir Toprak Element içeriklerinin jeokimyasal değerlendirilmesi yapılmıştır. Buna göre, hidrotermal ve hidrojenetik süreçlerin birlikte yürüdüğü bir cevherleşme gerçekleştiği, ayrıca hesaplanan korelasyon verileri ile de cevherleşmenin mafik ve felsik bileşimli terrijenik malzemeden etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Radyolaritlerle arasında daha küçük ölçekli mercek şeklinde gözlenen manganez oluşumu manganez, ofiyolit, hidrojenetik, hidrotermal, Yozgat (Türkiye) - Öksüz N. 2011. Geochemical characteristics of the Eymir (Sorgun-Yozgat) manganese deposit, Turkey. Journal of Rare Earths, vol. 29, No.3, p. 287-296 - Öksüz N. 2011. Derbent (Yozgat) Bölgesindeki Manganez Cevherleşmelerinin Jeokimyası ve Kökeni. H.Ü Yerbilimleri Dergisi (Aralık sayısı için Baskıda) - Öksüz N., 2010. Eymir (Sorgun-Yozgat-Turkiye) Bölgesi Manganez Yatağının Jeokimyasal Karakteristikleri. 63. Türkiye Ulusal Jeoloji Kurultayı. 5-9 Nisan 2010, MTA Genel Müdürlüğü, ANKARA. s. 113 - Öksüz N., Karakuş A. 2010. Cihanpaşa-Büyük Mahal-Derbent (Yozgat) Bölgelerindeki Manganez Cevherleşmelerinin Jeokimyasal Özellikleri. 26-28 Mayıs 2010 IV. Ulusal Jeokimya Sempozyumu, Elazığ. s. 75 - Öksüz N., Karakuş A. And Yurteri C. 2011. REE Geochemistry, Mineralogy and Origin of Manganese Mineralization in the Derbent (Mahkeme Hill), Yozgat (TURKEY). Goldschmidt 2011 Conference Abstracts. Mineralogical Magazine, p. 1566 Piroluzitin götitleşmesi. Beyazlar piroluzit, griler götit. Götitte piroluzit kalıntıları ince damarcıklar ve beyazlıklar görülüyor - Öksüz N., Karakuş A. and Koç Ş. 2011. Ree Geochemistry, Mineralogy And Origin Of Manganese In The Artova Ophiolite Complex, Yozgat (Turkey). 11th International Multidisciplinary Scientific Geo-Conference & EXPO SGEM 2011, volume 1, p. 221-228 25
ARİL AMİT GURUBU NİHTAVA EDEN POLİMERLERİN SENTEZİ, KARAKTERİZASYONU VE AĞIR METAL ATSORPSİYON ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Proje Kodu TBAG-109T044 Bütçesi 24.668,00 TL Başlangıç ve Tamamlanma Tarihi 01.02.2010-01.02.2011 Tamamlanma Süresi (Ay) 12 Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Ali DELİBAŞ Alkil ve aril akrilatların homo ve kopolimerleri endüstri ve tıpta geniş uygulama alanlarına sahiptir. Son yıllarda fonksiyonel grup ihtiva eden (met)akrilamit polimer ve kopolimerlerinin sentezleri önemli bir araştırma alanına sahiptir. Fonksiyonel (met)akrilamit polimerlerinin (met)akrilat polimerlerine göre daha fazla termal kararlılık göstermesi, amit grubu ihtiva eden polimerler üzerine çalışmaları artırmaktadır. Ayrıca polimerlerin taşıdığı farklı fonksiyonel gruplar polimerin adsorban özelliğini artırmaktadır. Hazırlanan projede, halojen (F,Cl,Br) ihtiva eden aril amit yan gruplu monomerler N-(4-florofenil)-2-metakrilamit (FFMA), N-(4-klorofenil)-2-metakrilamit (ClFMA), N-(4- bromofenil)-2-metakrilamit (BrFMA), 2-Hidroksi-4-(metakriloilamino)benzoikasit (HMBA) sentezlendi ve sentezlenen monomerlerin homopolimerleri ve farklı besleme oranlarında kopolimerleri hazırlandı. Monomerler ve polimerler ATR-FTIR, Elementel analiz, 1 H-NMR ve 13 C-NMR ile karakterize edildi. Hazırlanan polimerlerin termal özellikleri TGA ve DSC cihazları ile incelendi. Asidik bazik ortamlara dayanımının artırılması amacı ile Divinilbenzen (DVB) çapraz bağlayıcı kullanılarak aynı besleme oranında (50:50%) üç farklı poli(hmba-dvb- FFMA2), poli(hmba-dvb-clfma2), poli(hmba-dvb-brfma2) kopolimerler sentezlendi. Sentezlenen kopolimerler ağır metal iyonlarının adsorpsiyonu amacı ile kolon dolgu maddesi olarak kullanıldı. Yöntemin geliştirilmesi amacı ile optimizasyon çalışmaları (ph, Elüent hacmi, elüent türü ve derişimi, örnek hacmi ve akış hızı gibi) yapıldı. poli(hmba- DVB-FFMA2), poli(hmba-dvb-clfma2) kopolimerleri için kantitatif sonuçların (%R 95) elde edildiği optimum şartlar (ph:9.5, Elüent: 3M HNO 3, Örnek ve Elüent akış hızı: 1 ml/dk, Örnek/Elüent hacmi:250/20 ml) belirlendi. Geliştirilen yöntem su örneklerine uygulandı. Yöntemin doğruluğunun belirlenmesi için standart referans madde (SRM: TMDA 52.3) analizi gerçekleştirildi. poli(hmba-dvb-ffma2), poli(hmba-dvb-clfma2) kopolimerlerinin sırası ile Cu(II), Ni(II), Co(II), Cd(II) için gözlenebilme sınırı değerleri; 2.39, 18.62, 3.37, 12.95 // 17.56, 29.26, 12.51, 14.35 µg/l ve Cu(II), Ni(II) için adsorpsiyon kapasiteleri 50.25 34.96 // 27.40 18.55 mg/g olarak bulundu. Proje desteğiyle üretilen tezler, yayınlar, bildiriler ve diğer çalışmalar Halojen İçeren Aril Amit Monomerlerinin Sentezi, Karakterizasyonu ve Kopolimerizasyonu, Ali Delibaş, Ramazan Coşkun, Orhan Hazer, Uluslararası Katılımlı 25.Ulusal Kimya Kongresi, Erzurum. Aril Amit Fonksiyonel Grup İçeren Polimerlerin Ağır Metal Zenginleştirilmesinde Kullanılabilirliği, Orhan Hazer, Ali Delibaş, Ramazan Coşkun, Uluslararası Katılımlı 25.Ulusal Kimya Kongresi, Erzurum. 26
YENİ PERİNON TÜREVLERİ: PİRROLO[1,2-A]PERİMİDİN-10-ON TÜREVİ YENİ BOYALARIN İKİ YENİ METOT İLE SENTEZİ VE SPEKTROSKOPİK KARAKTERİZASYONU. Proje Kodu TBAG-110T033 Bütçesi 30.000,00 TL Başlangıç ve Tamamlanma Tarihi 01.06.2010-01.06.2011 Tamamlanma Süresi (Ay) 12 Proje Yürütücüsü Araştırmacı Yrd. Doç. Dr. Şevket Hakan ÜNGÖREN Yrd. Doç. Dr. İrfan KOCA Sübstitüe pirrollerin organik kimyada önemli bir yeri vardır. Özellikle Pirrol-2-ilid ler, ilginç yapılardır ve bu tip heterohalkalar hayati önemi olan doğal bileşiklerin yapılarında (vitamin B 12, prodigiosinler), doğal renklendirici bileşiklerin yapılarında (porfirinler, klorofiller) ve bazı sentetik renklendirici bileşiklerin yapılarında (BODIPY boyalar) bulunmaktadır. Pirrollerin, perimidin bileşiklerine kondense olmuş çok halkalı sistemlerine perinonlar denir. Perinonlar boya ve pigmentler olarak bilinir ve de endüstriyel plastiklerde kullanımı tavsiye edilmiştir. Perinonlar; kırmızıdan turuncuya kadar değişen renklerin farklı tonlarını sunarlar. Örnek olarak; Solvent Orange 60 ve Solvent Red 135 perinon tipi ticari boyalardır ve kullanımları günceldir. Her ikisi de otomotiv lenslerinde (lamba plastiklerinin boyaları için) ve sanayi polimerlerin renklendirilmesinde kullanılır. SR 135 otomobillerin kırmızı park lambalarının renklendirilmesinde polikarbonata katılmaktadır. SR 179 ve SR 180; çok yüksek ısılara dayanıklılığı ile son zamanlarda tercih edilmektedir. Pirroloperimidin iskeleti içeren polimerler; renkli materyaller, lüminesent sensörler, ışık yayan organik esaslı diyotlar ve diğer optoelektronik cihazlar konulu güncel araştırmalara katkı sağlamaktadır. Bir seri 2-perimidiliden kısmı içeren pirrolo[1,2-a]perimidin-10-on türevlerinin dikkate değer derecede potansiyel kemoterapik ajan olarak kullanımı keşfedilmiştir. Sonuç olarak pirrolo[1,2-a]perimidin-10-on türevleri; sentez ve teknolojik uygulamalar bakımından ilginç bileşikler olarak karşımıza çıkmaktadır. Pirrolo[1,2-a]perimidin-10-on iskeletinin sentezi için, daha önceden, bir dizi metot geliştirilmiştir. Tüm metotlar naftalin-1,8-diamin kimyasını temel alır. Bu sentezler yüksek sıcaklıkta, çoğunlukla katalizör varlığında ve vasat verimlerde gerçekleşmektedir. Bu proje ile; yeni pirrolo[1,2-a]perimidin-10-on tipi boyarmaddelerin iki yeni metot ile sentezlenmesi amaçlanmıştır. Birinci metot; 2-(alkil/aril)karbonilmetilen sübstitüe 1H-perimidinlerin oksalil klorür ile siklokondenzasyonu, ikinci metot ise, bazı furan-3-on bileşiklerinin naftalin-1,8-diamin ile halkalaşma reaksiyonudur. Sentezi planlanan perinon boyalar, güncel perinon boyalara yapı olarak benzemekle birlikte onlardan farklı yanları ile yüksek performanslı boyarmadde araştırmaları için yararlı olabileceği düşünülmektedir. Elde edilen yeni heterosiklik bileşikler, kristallendirme, çözücü ile yıkama veya kromatografik metotlar kullanılarak saflaştırılacak. Bu bileşikler, elementel analiz ve moleküler spektroskopik yöntemler ile (NMR, IR, MS, UV-Vis, TG, XRD) karakterize edilecektir. Çalışma, bir proje yürütücüsü (Yrd. Doç. Dr. Şevket Hakan ÜNGÖREN) ve bir yardımcı araştırmacı (Yrd. Doç. Dr. İrfan KOCA) olmak üzere toplam iki bilim insanı tarafından yürütülecektir. Proje üç aşamadan oluşacaktır: Birinci aşama; ilk 6 aylık süre içerisinde gerekli demirbaş, sarf malzemelerin temini ve başlangıç materyalleri olan uygun furan-3(2h)-on ve 2-(alkil/aril)karbonilmetilen sübstitüe 1H-perimidin türevlerinin sentezini kapsar. İkinci aşama; başlangıç bileşikleri ile oksalil klorür ve naftalin-1,8-diamin in reaksiyon ürünlerinin sentezini, saflaştırılmasını, spektroskopik analizlerini içerir. Bu çalışma süresi 6 ay olarak planlanmıştır. Proje desteğiyle üretilen tezler, yayınlar, bildiriler ve diğer çalışmalar 1-) İ. Koca, Ş.H. Üngören, F. Yılmaz, 25. Ulusal Kimya Kongresi konferansı dahilinde Organik Kimya Poster Sunumları Kitabı bildiri kitapçığındaki İzoindol Halkası İçeren Perinon Tipi Boyarmaddelerin Çok Bileşenli Reaksiyunlar ile Sentezi, 203 pp., Erzurum, 2011. 2-) İ. Koca, Ş.H. Üngören, İ.E. Kıbrız, 25. Ulusal Kimya Kongresi konferansı dahilinde Organik Kimya Poster Sunumları Kitapçığı bildiri kitapçığındaki Yeni Pirrolo[1,2-A]Perimidin-10-on Bileşiklerinin iki Yeni Metot ile Sentezi, 195 pp., Erzurum, 2011 1-) Ş.H.Üngören, İ. Koca, F. Yılmaz, Preparation of perinones via a novel multicomponent synthesis of isoindole scaffold, TETRAHEDRON, 5409-5414 pp., 2011, DOI: 10.1016/j. tet.2011.05.078 27