ÇEVRE DÜZEN PLANLARINA DA R YÖNETMEL K NC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tan mlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeli in amac, ülkemizin sahip oldu u do al, tarihi ve kültürel zenginli in korunarak kalk nma planlar ve varsa bölge planlar temel al narak, ekonomik kararlarla ekolojik kararlar n bir arada dü ünülmesine imkan veren, genel arazi kullan m kararlar ile bunlara ili kin strateji ve politikalar olu turmak ve çevre kirlili ini önlemek amac yla naz m ve uygulama imar planlar na esas te kil etmek üzere bölge ve havza baz nda 1/50.000-1/100.000 ölçekteki çevre düzeni planlar n haz rlanmas na, haz rlatt lmas na, onaylanmas na, izlenmesine, denetlenmesine ve bu planlar üzerinde yap lacak de ikliklere ili kin usul ve esaslar düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, planlama alan bütününde 1 inci maddede tan mlanan amaç do rultusunda haz rlanacak 1/50.000-1/100.000 ölçekteki çevre düzeni plan, revizyon, ilave ve de ikliklerinin haz rlanmas, haz rlat lmas, onaylanmas, uygulanmas n izlenmesi ve denetlenmesine ili kin usul ve esaslar kapsar. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 1/5/2003 tarihli ve 4856 say Çevre ve Orman Bakanl Te kilat ve Görevleri Hakk nda Kanun'un 2 nci ve 10 uncu maddesi ile 9/8/1983 tarihli ve 2872 say Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesine dayan larak haz rlanm r. Tan mlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Alt ölçekli plan: Çevre düzeni plan s rlar içerisinde çevre düzeni plan na uygun olarak ilgili idarelerince haz rlanacak ve onaylanacak olan planlar, b) Bakanl k: Çevre ve Orman Bakanl, c) Çevre düzeni plan : Ülke ve bölge plan kararlar na uygun olarak konut, sanayi, tar m, turizm, ula m gibi yerle me ve arazi kullan lmas kararlar belirleyen plan, ç) Çevre düzeni plan aç klama raporu: Çevre düzeni plan n vizyonunun, amac n, hedeflerinin, stratejilerinin, ilkelerinin ve politikalar n aç kland ve bunlar do rultusunda belirlenen projeksiyon nüfusuna, sektörel yap ya, alan büyüklüklerine, plan kararlar na, plan uygulama araçlar na, kurumsal yap ya ve denetime ili kin gerekçeli aç klamalar n yap ld ve çevre düzeni plan ile bütün olan raporu, d) Çevre düzeni plan ara rma raporu: Planlama alan na ili kin gelece e yönelik projeksiyonlar n yap labilmesi, plan kararlar n, koruma ve geli me politika ve stratejilerinin ve plan hükümlerinin belirlenebilmesi için 7 nci madde kapsam nda toplanan verilerin planlama çal mas nda kullan lacak biçimde analiz ve sentezinin yap ld, alana yönelik f rsatlar n, tehditlerin, güçlü yönler ve zay fl klar n belirlenerek ilgisine göre farkl disiplinlerden uzmanlarca haz rlanan raporu, e) Çevre düzeni plan plan hükümleri: Plan kararlar n uygulanmas sa lamak üzere planlama alan n özelliklerine göre olu turulan hükümleri, f) lave plan: Yürürlükte bulunan mevcut plana biti ik ve mevcut plan n genel arazi kullan m kararlar ile süreklilik, bütünlük ve uyum sa layacak biçimde 9 uncu maddede belirtilen gerekçelere dayal olarak haz rlanan plan, g) lgili idare: Alt ölçekli plan yapma, yapt rma ve onaylama yetkisine sahip idareleri, ) mar plan : 3/5/1985 tarihli ve 3194 say mar Kanunu ile 10/7/2004 tarihli ve 5216 say Büyük ehir Belediyesi Kanunu nda tan mlanan naz m ve uygulama imar planlar, h) Müellif: 7/1/2006 tarihli ve 26046 say Resmî Gazete de yay mlanan Plân Yap Yükümlenecek Müelliflerin Yeterlili i Hakk nda Yönetmelikte belirtilen niteliklere sahip plan yap üstlenen gerçek veya tüzel ki iyi, ) Plan de ikli i: Çevre düzeni plan ana kararlar, süreklili ini, bütünlü ünü bozmayacak nitelikte, 9 uncu maddede belirtilen gerekçelere dayanarak yap lan k smi de ikli i, i) Plan revizyonu: Çevre düzeni plan n ihtiyaca cevap vermedi i veya 9 uncu maddede belirtilen gerekçelerin plan n vizyonu, amac, hedefleri, stratejileri, ilke ve politikalar aç ndan plan ana kararlar, süreklili ini, bütünlü ünü etkilemesi halinde çevre düzeni plan bütününde yap lan de ikli i, j) Havza: Bir akarsu kayna besleyen yüzey ve yeralt su kaynaklar n tabii su toplama alan kapsayacak biçimde, Devlet Su leri Genel Müdürlü ünce belirlenmi olan alanlar, k) Bölge: Co rafi, sosyal, ekonomik, fiziksel nitelikleri aç ndan benzerlik gösteren alanlar ve/veya Devlet Planlama Te kilat Müste arl nca belirlenmi olan istatistiki bölge (düzey 2) birimlerini,
l) Planlama alan : Havza ve/veya bölge s rlar kapsayan alan veya mekânsal, yönetsel ve kentsel fonksiyonlar aç ndan bütünlük gösteren alanlar dikkate al narak belirlenen alan, m) Yetkili idare: lgili mevzuat uyar nca çevre düzeni plan yapma, yapt rma, onaylama ve izleme ve denetleme yetkisine sahip idareleri, ifade eder. NC BÖLÜM Çevre Düzeni Plan n Niteli i Plan n niteli i MADDE 5 (1) Çevre düzeni plan ; a) Kalk nma planlar ve varsa bölge planlar temel alarak rasyonel do al kaynak kullan sa layan, b) Kirlili in olu madan önce önlenebilmesi, sa kl çevrenin olu turulmas na yönelik hedef, ilke, strateji ve politikalar ve bunu sa layacak arazi kullan m kararlar belirleyen, c) Tarihi, kültürel ve do al çevrenin korunmas ve geli tirilmesine yönelik genel hedefleri, ilkeleri, stratejiyi ve politikalar belirleyen, ç) Karar ve hükümleriyle alt ölçekli planlar yönlendiren, d) Plan kararlar aç ndan ekosistem bütünlü ü, arazi kullan m süreklili ini sa layan, e) Planlamaya temel olu turan verilerin farkl ndan dolay farkl mesleklerden uzmanlar n fiili kat ile haz rlanan, f) Planlama sürecinin her a amas nda bir önceki a amalara geri dönerek de erlendirilmelerin yap labildi i geri beslemeli sürece sahip olan, g) Kar la labilir, de erlendirilebilir, sorgulanabilir, geli tirilebilir ve güncellenebilir standart veri taban na sahip olan, ) Sürdürülebilir kalk nma amac na uygun olarak ekolojik ve ekonomik kararlar n bir arada dü ünülmesini sa lamak üzere, korunmas gereken alanlara ili kin politika ve stratejileri belirleyen üst ölçekli plan niteli ini ta r. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Çevre Düzeni Plan Planlama Alan n Tespitine, Haz rlanmas na, Haz rlat lmas na li kin dari ve Teknik Usuller ve Esaslar Planlama alan n tespiti MADDE 6 (1) Planlama alan ; a) Çevre ve Orman Bakanl Te kilat ve Görevleri Hakk nda Kanun ve Çevre Kanunu kapsam nda; Devlet Su leri Genel Müdürlü ü taraf ndan belirlenen büyük akarsu havzalar veya Devlet Planlama Te kilat Müste arl taraf ndan belirlenmi istatistikî bölge birimleri (düzey 2) ile birlikte idari s rlar da dikkate al narak, en az iki il s içerecek ekilde, b) l özel idareleri ve belediye s il s olan büyük ehir belediyeleri, 22/2/2005 tarihli ve 5302 say l Özel daresi Kanunu kapsam nda yetki alanlar a mayacak ekilde belirlenir. Bilgi toplanmas MADDE 7 (1) Çevre düzeni planlar n haz rlanmas sürecinde, planlama alan s rlar kapsam nda veriler 1/25.000 ölçekli harita hassasiyetinde asgari; a) Türkiye ve bölgesindeki yeri, b) Ülke ula m a ndaki yeri, c) dari bölünü ve s rlar, ç) Do al yap ; 1) Jeolojik yap (depremsellik ve fay hatlar vb), 2) Jeomorfolojik yap (topografya, e im durumu vb), 3) Hidrolojik- hidrojeolojik yap (Göller, barajlar, akarsular, ta n alanlar, yeralt ve yüzeysel su kaynaklar, havza s rlar ), 4) klimsel özellikler, 5) Toprak niteli i ve tar msal arazi kullan, 6) Ekolojik yap (ekosistem tipleri, flora ve fauna varl ), d) Koruma statüsü verilmi alanlar (sit alanlar, uluslararas sözle melerle korunan alanlar, sulak alanlar, RAMSAR alanlar, özel çevre koruma alanlar, milli park, tabiat park, tabiat an, tabiat koruma alan, mesire yerleri, yaban hayat geli tirme alan, yaban hayat koruma alan, tür koruma alan, yüzeysel içme suyu kaynaklar koruma alan ve di erleri) e) Orman alanlar, mera, yaylak, k lak alanlar, f) Kültür ve turizm geli im ve koruma bölgeleri, turizm merkezleri, g) Genel peyzaj ö eleri,
) Demografik yap, h) Sosyal yap, ) Ekonomik yap i) Teknik altyap ; 1) Ula m, 2) Enerji, 3) At k geri kazan m ve bertaraf tesisleri, 4) çme suyu ve at k su ar tma tesisleri, 5) At k su de arj yerleri, 6) Tar msal sulama alanlar, j) Kamu mülkiyetindeki alanlar, k) Ruhsatl maden sahalar, l) Askeri alanlar, askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgeleri, m) Mania planlar, n) Mevcut arazi kullan, o) Yerle me alanlar n karakteristik özellikleri ve mekânsal geli me e ilimleri ve potansiyelleri, ö) Planlama alan na yönelik bölgesel ölçekli kamu projeleri ve yat m kararlar, p) Onanl imar planlar, r) Çevre sorunlar konular na ili kin ilgili kurum ve kurulu lardan, uydu görüntülerinden ve/veya hava foto raflar ndan ve arazi çal malar ndan veriler elde edilerek say sal veri taban olu turulur. Kurum ve kurulu lar planlama çal mas nda kullan lacak bilgi ve belgeleri sa lamakla sorumludur. Milli güvenlik ve savunma faaliyetlerine konu alanlar için Milli Savunma Bakanl ile koordinasyon sa lan r. Uyulacak temel esaslar MADDE 8 (1) Çevre düzeni plan s rlar içinde kalan alanlarda; a) Kalk nma plan ve varsa bölge planlar n esas al nmas, b) Sürdürülebilir kalk nma yakla n gözetilmesi, c) Birbirine biti ik planlama alanlar nda ekosistem bütünlü ünün ve arazi kullan m kararlar n süreklili inin sa lanmas, ç) lgili kurum ve kurulu lar n, meslek ve sivil toplum kurulu lar n görü lerinin al narak, planlama sürecine kat n sa lanmas, d) Do al, tarihi ve kültürel çevre de erlerinin korunmas, e) Ekolojik dengeyi bozucu plan kararlar n getirilmemesi, f) Alt ölçekli planlara esas olacak koruma ve geli me politika ve stratejilerinin olu turulmas, g) Ekonomik kararlar ile mekânsal kullan m kararlar n çevresel kaynaklar n sürdürülebilirli ini sa layacak ekilde düzenlenmesi, ) Çevre sorunlar na neden olan kaynaklara yönelik önleyici strateji ve politikalar n belirlenmesi, h) Projeksiyon nüfusunun, do al kaynaklar n sürdürülebilir kullan dikkate al narak belirlenmesi, ) çme suyu, kat ve s at k miktarlar na ili kin mevcut ve projeksiyon de erlerinin belirlenmesi, i) Arazi kullan m kararlar n ekolojik, jeolojik, hidrolojik riskler göz önüne al narak belirlenmesi, j) Teknolojiden en üst düzeyde faydalan lmas esast r. Revizyon, ilave ve de ikliklerin yap lmas MADDE 9 (1) Çevre düzeni planlar n revizyon, ilave ve de iklikleri; a) Nüfusun yerle im ihtiyaçlar n kar lanamamas na, b) Kamu yat mlar na, c) Çevre düzeni plan üzerinde mekânsal yer seçimi yap lmam ancak; plan n temel strateji ve politikalar de tirecek bölgesel ölçekli yat mlar n ortaya ç kmas na, ç) Yeni verilere ba olarak, sonradan ortaya ç kabilecek ve bölgesel etkiye yol açabilecek arazi kullan m taleplerinin olu mas na, d) De en verilere ba olarak planlar n güncellenmesine, e) Çevre kirlili inin önlenmesine, f) Çevrenin korunmas na, g) Mevzuat gere i düzenlemelere, ) Maddi hatalar n düzeltilmesine dair yeterli, geçerli ve gerekçeleri belirli teklif ve talepler, yetkili idarece çevre düzeni plan n temel hedef, ilke, strateji ve politikalar kapsam nda teknik, yasal ve bilimsel çerçevede de erlendirmeye al narak sonuçland r.
(2) Teklif ve talepler ba vuru tarihinden itibaren en fazla altm gün içinde cevaplan r. Plana ili kin teklif ve talepler, yetkili idarelerce kabul edilece i gibi reddedilebilir. Kabul edilmeyen teklif ve talepler reddetme gerekçeleri belirtilerek sahibine bildirilir. (3) Türk bo azlar bölgesinde, can ve mal kayb ile deniz ve çevre kirlili i yaratacak, kültür ve tabiat varl klar na zarar verecek do al afetlere ve deniz kazalar na kar önlem al nmas, bo azlarda güvenli geçi in sa lanmas amac yla kurulacak tesislerin ve in aatlar n projelendirilmesi ve yap nda çevre düzeni plan de ikli i, gerekçe aranmaks n yap r. Planlar n haz rlanmas, haz rlat lmas ve incelenmesine ili kin idari ve teknik usuller MADDE 10 (1) Çevre düzeni planlar n yetkili idarelerce haz rlanmas, haz rlatt lmas ve incelenmesi a daki usullere göre yap r; a) dari usuller; 1) Çevre düzeni plan ile revizyon, ilave ve de iklikleri mevzuatlar uyar nca yetkili idarelerce haz rlan r veya haz rlat r ve onaylan r. 2) Yetkili idare çevre düzeni plan ile revizyon, ilave ve de ikliklerini ihale yöntemiyle haz rlatabilece i gibi protokol ile de ilgili idarelere haz rlatabilir. 3) Kamu kurum ve kurulu lar ile ilgili idarelerin çevre düzeni planlar ve 9 uncu maddede belirtilen gerekçelere uygun revizyon, ilave ve de iklik teklifleri incelenmek üzere yetkili idareye sunulur. 4) Çevre düzeni planlar n haz rlanma sürecine kat n sa lanmas yla ilgili yöntem yetkili idarece belirlenir. Yetkili idare planlama a amas nda etkin kat sa lamak üzere; yaz ma, anket uygulamas, toplant, internet ortam veya çal tay yöntemlerini kullanabilir. 5) Yetkili idarelerce onaylanan çevre düzeni planlar, revizyon, ilave ve de iklikleri Bakanl a ve ilgili kurumlara gönderilmek üzere yetkili idarelerce yeterli say da ço alt larak da yap r. b) Teknik usuller; 1) Analiz ve sentez çal malar nda; arazi çal malar yap larak bilimsel yöntemlere dayal yeterli nitelikte ve kapsamda 7 nci maddede tan mlanan verilerden, uydu görüntülerinden veya hava foto raflar ndan faydalan r. 2) Sentez çal mas nda güçlü ve zay f yönler ile f rsatlar ve tehditler belirlenir. 3) Elde edilen verilerin kullan ld analiz ve sentez çal malar sonuçlar do rultusunda plan n hedefleri ile birlikte strateji ve politikalar belirlenerek plan karar ve hükümleri olu turulur. Ayr ca uygulama araçlar ve denetim konular na dair ilkeler belirlenir. 4) Çevre düzeni plan ; plan paftas ndan, plan kararlar n aç kland Plan Aç klama Raporundan ve plan kararlar n uygulama hükümlerini tan mlayan Plan Hükümleri nden olu ur. 5) Plan paftas nda yer alacak kararlara ili kin olarak Ek-1 de yer alan gösterim esas al r. Ek-1 de gösterimi yer almayan arazi kullan m biçimleri için ilave gösterim geli tirilir. Koordinasyon MADDE 11 (1) Birden fazla ili kapsayan ve Bakanl kça haz rlanan, haz rlatt lan çevre düzeni planlar na ili kin çal malarda koordinasyon Bakanl a aittir. Planlama alan içinde yer alan idarelerin planlama sürecine kat, planlama çal mas ndaki görev, katk ve sorumluluklar ile ilgili esaslar gerekti inde protokol ile belirlenebilir. (2) Yetkili idareler, mevzuatlar do rultusunda, planlama bölgelerinde kalan di er ilgili idareler ile koordinasyonu sa larlar. (3) Milli güvenlik ve savunma faaliyetlerine konu alanlar için Milli Savunma Bakanl ile koordinasyon kurulur. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Planlar n Onaylanmas, Yürürlü e Girmesi, lan, Da ve Uygulamalar n zlenmesi Planlar n onaylanmas, yürürlü e girmesi ve ilan MADDE 12 (1) Çevre düzeni planlar ilgili mevzuatlar do rultusunda yetkili idarelerce onaylan r. (2) lgili mevzuatlar do rultusunda onaylanan çevre düzeni planlar onama tarihinde yürürlü e girer. (3) Onaylanan çevre düzeni planlar onay tarihinden itibaren yetkili veya ilgili idarece planlama bölgesindeki herkesin görebilece i ekilde ilan yerlerinde as lmak ve nerede nas l görülebilece i mahalli haberle me araçlar ile duyurulmak sureti ile otuz gün süre ile ilan edilir. Ayn zamanda, çevre düzeni plan, yetkili veya ilgili idarenin internet sayfas nda da ayr ca yay mlan r. (4) Otuz günlük ilan süresinde çevre düzeni planlar na itiraz, ask ya ç karan yetkili veya ilgili idareye yap r. (5) Ask ya ç kar ld na ve ask dan indirildi ine dair ask tutanaklar yetkili amir dahil iki imzal olarak haz rlan r.
(6) Planlama alan ndaki ta ra te kilat nda veya di er ilgili idarelerde ask ya ç kar lan çevre düzeni planlar için; ask süresinde yap lan itirazlar, ask tutanaklar ile birlikte ask süresini takip eden on gün içinde yetkili idareye gönderilir. Çevre düzeni planlar na yap lan itirazlar, çevre düzeni planlar n yürürlü ünü durdurmaz. (7) (De ik:r.g.-4/2/2009-27131) Yetkili idare çevre düzeni planlar na yap lan itirazlar bu Yönetmelik hükümleri kapsam nda de erlendirir ve sonuçland r. Uygun bulunan itirazlar plan veya plan hükümlerinde düzeltme yap larak onaylan r ve yeniden yetkili veya ilgili idarece planlama bölgesindeki herkesin görebilece i ekilde ilan yerlerinde as lmak ve nerede nas l görülebilece i mahalli haberle me araçlar ile duyurulmak sureti ile otuz gün süre ile ilan edilerek kesinlik kazan r. tirazlara ili kin de erlendirme ve sonuçlar itiraz sahiplerine bildirilir. (8) Planlara ask süresi içinde itiraz edilmemesi veya itirazlar n tamam n uygun görülmemesi durumunda ise, yeniden da ma gerek olmaks n yaz ile bildirim yap larak onayl planlar kesinlik kazan r. (9) Kesinle en çevre düzeni planlar n revizyonu, ilave ve de iklikleri de ayn usullere tabidir. Onaylanan planlar n da MADDE 13 (1) Çevre düzeni planlar alenidir. Bu aleniyeti sa lamak yetkili idarelerin görevidir. Yetkili idare çevre düzeni planlar n tamam veya bir k sm kopyalayarak veya kitapç klar halinde ço altarak bedel kar nda isteyenlere verebilir. (2) Yetkili idarelerce onaylanan çevre düzeni planlar Bakanl a gönderilir. (3) Onaylanan çevre düzeni planlar yetkili idare taraf ndan ço alt larak, alt ölçekli planlara esas olmak üzere, uygulamadan sorumlu ilgili idarelere da yap r. Planlara ili kin uygulamalar n izlenmesi ve denetlenmesi MADDE 14 (1) Alt ölçekli planlar çevre düzeni plan na uygun olmak zorundad r. Yetkili idareler, alt ölçekli planlar n çevre düzeni plan na uygunlu unu sa lamak, izlemek ve denetlemekle yetkilidir. (2) Bakanl k, onaylanan planlar izler ve denetler. (3) Kamu kurum ve kurulu lar, gerçek ve tüzel ki iler çevre düzeni plan na ayk imar plan uygulamalar tespit ve delilleri ile birlikte yaz olarak yetkili idareye bildirmekle yükümlüdür. (4) Yetkili idarece yap lan inceleme sonucunda çevre düzeni plan na ayk alt ölçekli plan kararlar n veya uygulamalar n tespiti halinde, alt ölçekli planlar n çevre düzeni plan kararlar na uygun hale getirilmesi yetkili idarece ilgili idaresinden istenir. Ayk kararlar n ilgili idaresince altm gün içinde giderilmemesi halinde yetkili idarenin dava açma hakk sakl kalmak kayd yla, ilgilisi hakk nda inceleme yap lmak üzere idarenin ilgili oldu u bakanl a bildirilir. Bununla birlikte onayl çevre düzeni plan na ayk imar plan haz rlayan müellif, hakk nda ilgili mevzuat uyar nca gerekli i lemler yap lmak üzere, Bay nd rl k ve skan Bakanl ile ilgili meslek odas na bildirilir. BE NC BÖLÜM Çe itli ve Son Hükümler Di er hükümler MADDE 15 (1) 3194 say mar Kanununun 9 uncu maddesi çerçevesinde yap lacak yat mlara ili kin 1/50.000 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planlar na ili kin de iklikler Çevre ve Orman Bakanl n uygun görü ü al nmak suretiyle Bay nd rl k ve skan Bakanl nca yap r. Yürürlük MADDE 16 (1) Bu Yönetmelik yay tarihinde yürürlü e girer. Yürütme MADDE 17 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakan yürütür. Eki (1) görmek için t klay z (1) : De ik:rg-17/2/2009-27144 Yönetmeli in Yay mland Resmî Gazete nin Tarihi Say 11/11/2008 27051 Yönetmelikte De iklik Yapan Mevzuat n Yay mland Resmî Gazete nin Tarihi Say 1. 4/2/2009 27131 2. 17/2/2009 27144