Çocuğa Okul Araç Gereci Alırken Dikkat Edilecekler Biz anne babalar biliyoruz ki okullar açık olsun olmasın kırtasiye malzemeleri her zaman evde bir ihtiyaç. Üstelik kırtasiye malzemeleri çocuklar için artık ihtiyacın da ötesine geçerek, eğilimleri takip eden çeşitleriyle farklı özellikleriyle, sıkı bir tüketim malzemesi haline geldi. Sonuçta böyle bir piyasa hareketliliği kontrolsüz üretimin ve sağlıksız ürünlerin tüketiminin de yolunu açtı. Çocuklarının sağlığını tehdit eden bu tür araç gereçleri alırken ebeveynlerin nelere dikkat etmesi gerektiğini, Faber Castell in Türkiye ortağı da olan Adel Kalemcilik in Genel Müdürü Taner Dursun a sorduk. 1- Kırtasiye malzemelerinde kullanılan temel maddeler nelerdir? Kırtasiye malzemesi üretiminde ürüne 1 / 16
bağlı olarak çok çeşitli kimyasal girdi kullanılmaktadır. Kurşun kalemler ve boya kalemlerindeki temel hammaddeler kil, grafit, pigmentler, dolgu maddeleri (talk, kalsit gibi), boyar maddeler, çözücüler ve bağlayıcılar (karboksi metil selüloz tipi) sayılabilir.pastel tebeşirlerde don yağı gibi doğal vakslar, dolgu maddeleri (titan, litafon, kalsit), suluboyalarda dekstrin türü bağlayıcılar, dolgu maddeleri, su bazlı pigment pastaları; silgilerde de PVC, sentetik kauçuk TPE, ATBC türü yumuşatıcılar, dolgu maddeleri ve pigmentler ana hammaddeler olarak kullanılmaktadır. 2 / 16
2- Kırtasiye malzemelerinde kullanılmaması gereken maddeler neler olmalı? Kullanılmaması gereken maddeler Avrupa Birliği nin Oyuncaklar Tüzüğü nde verilmiştir. Ağır metaller (arsenik, antimon, baryum, kadmiyum, krom, kurşun, cıva, selenyum) belirli limitlerin altında olmalıdır. Ayrıca, özellikle PVC den imal ürünlerde (silgi gibi) eskiden kullanılabilen Fitalat tipi yumuşatıcılar hiç olmamalıdır. 3- Keçeli kalemler, yapıştırıcılar ve parfümlü malzemelerde kullanılan organik çözücülerin içeriği nedir? Ne 3 / 16
kadar zararlıdır? Bizim keçeli kalemlerimiz ve yapıştırıcılarımız su bazlıdır. Bu ürünlerde toluen, xylene gibi organik solventler ve organik yapılı koku veren malzemeler kullanılabilir. Bu malzemelerin bağımlılık ve toksik yan etkileri olabilir. 4- Boya olarak kullanılan maddelerin içeriğinde neler bulunur? Bu gibi kırtasiye malzemelerinde ucuza kaçılması durumunda ne gibi maddeler kullanılabilir? Boyalar farklı yapılarda organik bileşiklerdir. Bu malzemeler için 4 / 16
üreticilerin Güvenlik Bilgi Formları mevcuttur. Bu formlarda içerikleri, insan sağlığına ve çevreye etkileri ayrıntılı olarak verilmiştir. Adel ve Faber-Castell olarak boyalarımız AB Tüzüğü EN-71 Standartlarına uygundur. Bu standartlara uyum göz ardı edilirse insan sağlığına ve çevreye zararlı daha ucuz karışımlar kullanılabilir. 5- Son yıllarda okul kırtasiye malzemelerinde artan çeşitliliğin ve akabinde gelişen pazarın doğurduğu yan etkiler nelerdir? Özellikle, başta Çin olmak üzere Uzakdoğu menşeli birçok kırtasiye ürünü 5 / 16
gerek düşük fiyatı gerekse yüksek albenisi ve çeşitliliği sebebiyle yaygın şekilde Türkiye ye ithal edilmektedir. Çinli kırtasiye üreticileri geliştirdikleri ürünleri maliyet avantajından dolayı tüm dünyaya satabilmekte ve yeni ürün yatırımları onlar için uygulanabilir olmaktadır. Yerli üreticilerin bu şansı yüksek maliyetlerden dolayı mümkün değil. Çok sayıda üreticinin olduğu Çin den gelen kırtasiye ürünlerinde, oyuncak ürünlerinde de olduğu gibi sağlığa zararlı girdiler bulunması olasılığı yüksek. Gerek üreticinin gerekse ürünü Türkiye ye getiren ithalatçının teknik bilgisi yeterli olmayabiliyor. Ayrıca, testler ciddi maliyetler tutabiliyor. 6 / 16
6- Yukarıda bahsettiğim pazardan etkilenen yerli üreticilerin durumunu kısaca anlatır mısınız? Türkiye de kâğıt ürünleri dışındaki kırtasiye ürünlerinde üretici az. Bazıları küçük üreticiler ve standartlara uyumları konusunda ciddi tereddütlerimiz var. İthal Çin mallarıyla rekabet edebilmek için maliyetlerini düşük tutmaya, ürün güvenliğinden ve kalitesinden taviz vermeye meyilli olanlar çıkabiliyor. Ayrıca maliyeti bir kenara bıraksak bile, ürün güvenliği konusundaki teknik bilgi ve know-how eksikliği de söz konusu. 7- Bu bahsettiğiniz ürünlerde 7 / 16
kanserojen özelliği olan kimyasal maddeler ne amaçla kullanılıyor? Özellikle xylol, xylene, toluol, hexol, etilasetat gibi organik çözücüler Toluol, xylene gibi kanserojen maddeler özellikle yapıştırıcı malzemelerde ana malzeme reçineyi çözmek için kullanılır. 8- Resim boyalarında kullanılan azo boyaları nın nasıl bir madde olduğunu ve zararları konusunda bilgi verir misiniz? Azo boyaları azot bağlı ''azo'' grubu içeren tekstil ve gıdada kullanılan kimyasallardır. Bazı türlerinin insan vücuduna toksik etkileri olduğu tespit 8 / 16
edilmiş ve yasaklanmıştır. Bizim hiçbir ürünümüzde azo boya kullanılmamaktadır. 9- Aileler, CE işareti taşıyan ürünlerin güvenirliğini yeterli bulmalı mıdır? CE işareti bir ürünün, Avrupa Birliği Direktifleri ile belirlenen sağlık, güvenlik ve tüketicinin korunması gereklerine uygun olduğunu gösteren bir birlik işaretidir. Bir kalite güvencesi sağlamadığını, yalnızca ürünün asgari güvenlik koşullarına sahip olduğunu gösterdiğini söylemekle birlikte, pratikte ürünün güvenli olduğunu garanti etmiyor. Aslında CE işaretini sadece Oyuncak 9 / 16
Tüzüğü kapsamına giren boya kalemleri, keçeli kalemler, pastel boyalar, suluboyalar, guvaş boya, parmak boyası, oyun hamuru gibi ürünlerde kullanmak gerekiyor. Örneğin, kurşun kalemlerde, silgilerde bu işareti kullanmak gerekmiyor ve kullanılması da doğru değil. Öte yandan, CE işaretini ürünün üzerinde veya ambalajında kullanabilmek için iki yöntem var: Ya üretici ürettiği ürünün standartlara uyduğunu ve sağlığa zararlı olmadığını kendi içindeki bilgi ve testlere dayanarak beyan edecek ya da akredite bir bağımsız kuruluştan testler neticesinde bir sertifika alacak. Genelde, dışarıda yaptırılan testlerin yüksek maliyetinden dolayı üreticiler kendilerine güvenerek 10 / 16
CE işaretini kullanıyor. 10- Kırtasiye malzemelerinde bulunması gereken uygunluk belgeleri nelerdir? Oyuncak sınıfına giren ürünlerimiz için (boya kalemleri, keçeli kalemler, pasteller, wax crayon, suluboyalar, guvaş boya, parmak boyası, oyun hamuru) Avrupa Standartları EN 71-1 (mekanik ve fiziksel özellikler), EN 71-3 (ağır metallerin göçü), EN 71-6 (yaş uyarı etiketlemesi), EN 71-7 (parmak boyası standardı) EN 71-9 (organik bileşenler) standartlarına uyuyoruz. Oyuncak sınıfına giren kırtasiye ürünlerinde bu standartlara uyulması 11 / 16
zorunludur. Oyuncak sınıfına girmeyen diğer kırtasiye ürünlerinin de insan sağlığına zararlı olmaması genel bir kural. 11- Bu tür malzemeleri kullanarak üretim yapan merdiven altı üreticilerine yönelik denetleme mekanizması ne kadar etkilidir? Maalesef, Türkiye de birçok konuda olduğu gibi AB Standartlarına uyumu mevzuat olarak sağlanmış bu konuda da denetim eksikliği var. Sağlık Bakanlığı nın denetimlerini artırması gerekmektedir. 12 / 16
12- Bilinçli tüketicinin okul alışverişinde dikkat edeceği hususlar neler olmalıdır? Tüketicinin bir kırtasiye ürününün güvenli olup olmadığını ve/veya standartlara uygunluğunu anlaması mümkün değil. Ancak, işin uzmanı laboratuarlarda yapılacak testlerde bu ortaya çıkarılabilir. Bu açıdan markaya, yani arkasındaki üreticiye güvenmeli. 13- Faber-Castell in Türkiye ortağı Adel in okul kırtasiye malzemelerinde uyguladığı hassasiyeti örneklendirebilir misiniz?öncelikle, Adel de ürün güvenliği ve kalitesinin yönetimin en önemli öncelikleri olduğunu 13 / 16
belirtmeliyiz. Adel, sektör liderliğine yakışır bir şekilde, ürün güvenliği için ulusal ve uluslararası tüm standartları titizlikle takip eden ve uygulayan bir firmadır. Ürün güvenliğinin en önemli unsurlarından birisi olan çevre sorumluluğunu ve güvenliğini tüm faaliyetlerinde hayata geçirmiş Türkiye nin sayılı firmalarındandır. Tüm yasal çalışma izinleri, Emisyon İzni, Atıksu Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatı, Çevko üyeliği, atık önleme çalışmaları, atıkların kaynağında ayrıştırılması, geri kazanımı, oluşan atıkların mevzuata uygun şekilde lisanslı firmalar vasıtası ile bertarafının sağlanması bu 14 / 16
faaliyetlerdendir.ürün güvenliği, ISO 9001 Kalite Sistemi gereği, hammadde tedarikçilerinin titizlikle seçilmesi ile başlar. Çok çeşitli kimyasalların kullanıldığı kırtasiye ürünlerinde kalite ve güvenilirlik açısından dünyanın önde gelen hammadde üreticileri ile çalışıyoruz. Yeni alınacak hammaddelerde, Güvenlik Bilgi Formları incelenir ve yapılan testler ile EN 71-3, 71-7 ve 71-9 a uygunluk aranır. Kalite Kontrol Laboratuarımız, uluslararası normlara uygun önemli testleri yapma donanımına ve yeteneğine sahiptir. Türkiye de sadece belli başlı uzman kuruluşlar ve 15 / 16
üniversitelerde kullanılan Atomik Absorbsiyon cihazına sahip olan laboratuarımız, ağır metal analizlerini yapmadan hiçbir malzemenin girişine izin vermez. 16 / 16