İçindekiler TEŞEKKÜR...V ÖNSÖZ...Vli İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI HAVA HUKUKU 1. HAVA...5 2. HAVA HUKUKUNUN GELİŞİMİ... 7 3. HAVA KAMU HUKUKU... 16 4. HAVA KAMU HUKUKU İLE İLGİLİ ULUSLARARASI HAVACILIK SÖZLEŞMELERİ...19 a. Paris Havacılık Sözleşmesi... 20 b. Madrid Sözleşmesi (1926)... 21 c. Havana Sözleşmesi (1928)... 22 d. Şikago Sözleşmesi...22 e. Tokyo Sözleşmesi... 26 f. Lahey Sözleşmesi... 27 g. Montreal Sözleşmesi... 27 5. HAVA ÖZEL HUKUKU...28 a. Hava Aracı Kavramı... 28 b. Hava Araçlarının Tasnifi... 28
c. Guadalajara Sözleşmesi...56 d. Montreal Protokolü (1978)... 57 e. Montreal Sözleşmesi (1991)...57 f- Roma Sözleşmesi...57 g. Genova Sözleşmesi... 58 h. Avrupa Dahili Tarifesiz Hava Servislerinin Ticari Hakları Mevzuunda Çok Taraflı Anlaşma (1956)... 58 ı. Açık Semalar Anlaşması...59 7. HAVA SAHASININ HUKUSAL STATÜSÜ... 63 a. Ulusal Hava Sahasının Hukuksal Statüsü...63 b. Uluslararası Hava Sahasının Hukuksal Statüsü...67 c. Devletin Hava Sahasındaki Hakimiyetinin Sınırları...68 (1) Paris Sözleşmesi...68 (2) Şikago Sözleşmesi...69 d. Devlet Hava Araçlarının Hukuksal Statüsü...70 İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE'DE VE AVRUPA'DA HAVA HUKUKU'NUN GELİŞİMİ 1. TÜRK HAVA HUKUKU... 77 a. Osmanlı Dönemi...77 b. Sevr Dönemi...80 c. Milli Mücadele Dönemi...81 d. Lozan Dönemi...83 e. Montrö Dönemi... 84 2. TÜRK HAVA MEVZUATI... 86 a. G enel...86 b. Türk Sivil Havacılık Kanunu... 86 c- Aeronautical Information Publications Turkey...88
c. Hava Aracının Hukuki M ahiyeti... 30 d. Hava Aracının Tescili (Aerial Vehicle Registry)...30 e. Hava Aracının Terkini (Aerial Vehicle Cancellation)...32 f. Hava Aracının ipoteği (Aerial Vehicle Mortgage)... 33 (1) Hava Aracı Üzerinde İpotek Tesis Edilmesi...34 (2) ipotek Sözleşmesinin Yapılması...34 (3) Hakkın Uçak Siciline Tescil Edilm esi...35 g. Hava Taşıma Sözleşmesi (Air W aybill)...36 (1) Hava Taşıma Sözleşmesinin Unsurları... 37 (a) Taşıma Taahhüdü...37 (b) Hava Aracı İle Taşım a... 38 (c) Eşyanın Taşıyıcının Zilyetliğine Girmesi...39 (d) Ücret...39 (2) Hava Taşıma Sözleşmesinin Vasfı... 40 (3) Hava Taşıma Belgeleri... 41 (a) Yolcu Bileti... 41 (b) Bagaj Kuponu...41 (c) Hava Yük Senedi... 42 (4) Taşıyıcının Sorumluluğu...43 (5) Havayolu Taşıyıcısının Sorumluluk Halleri... 44 (a) Havayolu Taşıyıcısının Kazadan Doğan Sorumluluğu... 44 (b) Havayolu Taşıyıcısının Gecikmeden Doğan Sorumluluğu... 45 (c) Havayolu Taşıyıcısının Sınırlı Sorumluluğu...52 (d) Havayolu Taşıyıcısının Sınırsız Sorumluluğu...53 6. HAVA ÖZEL HUKUKU İLE İLGİLİ ULUSLAR ARASI HAVACILIK SÖZLEŞMELERİ...53 a. Varşova Sözleşmesi (1929)... 53 b. Lahey Protokolü... 56
(1) Yunanistan'ın Yaklaşımı... 150 (2) Türkiye'nin Yaklaşımı... 151 b. Uluslararası Doktrinde Arama-Kurtarma (SAR) Sorumluluğu...152 6. TERMİNAL KONTROL SAHASI SORUNLARI:... 153 7. HAVA KORİDORLARI SORUNLARI... 155 8. ULUSLARARASI HAVA SAHASINDA KOMUTA KONTROL SORUNU... 156 9. KIBRIS HAVA SAHASI, FIR VE A/K SORUMLULUK SAHASI SORUNLARI...159 a. Kıbrıs FIR Sorunu...164 b. Kıbrıs Arama-Kurtarma Sorumluluk Sahası Sorunu...166 c. Kıbrıs Hava Sahası Sorunu...167 10. TÜRKİYE-SURİYE HAVA SAHASI SORUNU... 168 a. Angajman Kuralları (Rules of Engagement)...169 (1) Kara Angajman Kuralları...173 (2) Deniz Angajman Kuralları... 173 (3) Hava Angajman Kuralları... 174 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM UZAY HUKUKU 1. GİRİŞ...179 2. UZAY... 182 3. DÜNYA'DA UZAY FAALİYETLERİ... 188 4. TÜRKİYE'DE UZAY FAALİYETLERİ...192 a. Türk Uzay Kurumu (Turkish Space Associatıon-TUSA)...198 5. UZAYIN ÖZELLİKLERİ...200 6. UZAYIN KULLANIM ALANLARI... 201 7. UZAYIN HUKUKSAL STATÜSÜ...202 8. UZAY HUKUKUNUN İLKELERİ...214
d. Hudut Bölgeleri Uçuş Yönetmeliği...88 e. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü...89 e. Havayolu İle Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik...93 3. AVRUPA BİRLİĞİ HAVA MEVZUATI... 95 a. Eurocontrol (Avrupa Hava Seyrüseferi Güvenliği Teşkilâtı)...95 b. Tek Avrupa Hava Sahası (TAHS)-Sıngle European Sky (SES)... 97 Birleşik Havacılık Otoriteleri (JAA- Joint Aviation Authorities)... 101 a. Avrupa Hava Güvenlik Kurumu-EASA... 108 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE'NİN ULUSLARARASI HAVA SAHALARIYLA İLGİLİ DIŞ SORUNLARI 1. HAVA SAHASI SORUNU... 111 a. Türkiye ve Yunanistan'ın Konuya Yaklaşım ları... 115 (1) Yunanistan'ın Yaklaşımı...115 (2) Türkiye'nin Yaklaşımı... 118 b. Uluslararası Doktrine Göre Hava Sahası...123 2. FIR SORUNU...125 a. Yunanistan ve Türkiye'nin Yaklaşımları... 134 (1) Yunanistan'ın Yaklaşımı...135 (2) Türkiye'nin Yaklaşımı... 136 3. NOTAM SORUNU...139 a. Yunanistan ve Türkiye'nin Yaklaşımları...142 (1) Yunanistan'ın Yaklaşımı...142 (2) Türkiye'nin Yaklaşımı... 142 4. UÇUŞ PLANI SORUNU...143 5. ARAMA - KURTARMA SORUMLULUK SAHASI SORUNU...146 a. Türkiye ve Yunanistan'ın Yaklaşımları...149
9. UZAY HUKUKUNUN KAYNAKLARI... 214 10. ULUSLARARASI UZAY HUKUKU ANLAŞMALARI... 215 a. Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Anlaşma (Uzay Anlaşması)... 215 b. Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Olan Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma (Kurtarma Anlaşması)...217 c. Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Uluslararası Sorumluluk Hakkında Sözleşme (Sorumluluk Sözleşm esi)...219 d. Uzaya Fırlatılan Cisimlerin Tescili Sözleşmesi (Tescil Sözleşmesi)... 220 e. Devletlerin Ay'da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma (Ay Anlaşm ası)...222 TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU... 225 HAVAYOLU İLE SEYAHAT EDEN YOLCULARIN HAKLARINA DAİR YÖNETMELİK (SHY-YOLCU)... 259 MİLLETLERARASI SİVİL HAVACILIK ANLAŞMASI (ŞİKAGO SÖZLEŞM ESİ)...269 KAYNAKÇA...297 İnternet Siteleri...301 Resmi Belgeler...303 ŞEKİLLER...305