Büyük Yarış a katılan yatları Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı nda gece seyri bekliyor. Ve ticaret yolunda Uluslararası Çatışmayı Önleme Kuralları geçerli olacak. Hem yelken dünyasının iki önemli ismini anmak, hem de seyre çıkacak denizcilere rehber ol mak için Muhittin Öney in yazıp, Mesut Baran ın yayınladığı yol hakları nı hatırlatmak istedik. Yazan: Ahmet Muhittin ÖNEY Yayınlayan: Mesut BARAN (Yelken Dünyası / Ocak 1994 / Sayı 117) Burada ele alınmış bulunan Yol Hakları, yarışan yatlar arasındaki yol haklarını ele alan IYRU (bugünkü ISAF) kurallarına göre olmayıp, Uluslararası Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü ne göre bütün gemiler ve teknelerce uyulması gereken kurallardır. 1 / 10
DİKKATLİ SEYRETME GEREĞİ Seyir halindeki teknenin sorumlusu çevresini devamlı olarak gözlemeli, civarında veya civarında olabilecek şekilde seyreden diğer tekneleri gözden kaçırmamalıdır. Karşıt rotada yaklaşmakta olan bir geminin kerterizi değişmediği takdirde ÇATIŞMA TEHLİKESİ var demektir. Her iki tekne de ÇATIŞMA ROTASINDA seyretmektedirler. Yaklaşmakta olan tekneyi el kerterizi pusulasıyla kerterizini alarak izlemelisiniz. Sabit bir rotada iseniz, bir vardavela puntelinden alınacak kerteriz de yararlı olabilir. Tabi en sağlıklı yol, civarınızdaki teknelerin radarda izlenmesidir. 2 / 10
YELKENLİ TEKNELERDE A) KARŞIT KONTRALARDA: Çatışma rotasında seyreden yatlarda iskele kontra (rüzgarı iskeleden alan) yat, sancak kontradaki zgarı sancaktan alan) yata yol verir. (rü Bu prensibe göre şekildeki iki yattan iskele kontradaki soldaki yat, sancak kontradaki sağdaki yata yol vermek için rotasını değiştirip onun kıçından geçerek yoluna devam edecektir. 3 / 10
yaklaşan yat, yol Ḃu rotasını kıçından dolanacaktır. kurala verir rüzgaraltındaki B) AYNI değiştirip göre, KONTRALARDA: rüzgarüstündeki onun yata soldaki Aynı kontralarda yat, rüzgaraltındaki seyreden ve sağdaki çatışma yata rotasında yatlarda, yol vermek rüzgarüstü birbirlerine için C) Karşıdan, takdirde, n kontradaki yat ŞÜPHE diğerine çatışma HALİNDE: yol verir. rotasında yaklaşmakta olan yatın hangi kontrada bulunduğu Borina anlaşılmadığı seyrede iskele D) Seyir tekne Diğer içinde yetişen olarak YETİŞME halindeki bir yaklaşan yol tekne deyişle, vermelidir. VE bir her GEÇME: yetişilen tekneye ona, geminin gerisinden Pruva-Pupa yaklaşan hattının makineyla yol gerisine verir. yürütülen doğru veya 45 yelkenli derecelik olsun, açı her MAKİNALI TEKNELERDE 4 / 10
Çatışma rotasında seyreden (pruva pruvaya gelecek surette) makineyla yürütülen iki tekneden her biri sancağa rota değiştirip, iskele iskeleye gelecek surette geçerler. Şekildeki (A) teknesi, 112 derecelik sektör içinde, sancağında gördüğü her tekneye yol verir. HANGİ TEKNE DİĞERİNE YOL VERMELİDİR? Makinayla yürütülen tekne; - Yelkenliye, - Avlanmakta olan balıkçı teknesine, - Manevradan aciz tekneye yol vermelidir. 5 / 10
Buna karşılık yelkenle yürüyen tekne ise; - Avlanmakta olan balıkçı teknesine, - Manevradan aciz tekneye yol vermelidir. Buradaki avlanmakta olan balıkçı teknesinden maksat, takımlarını denize vermiş, hareketi fevkalade kısıtlı balıkçı teknesidir. GEMİLER Günümüzdeki kargo, yük veya yolcu gemileriyle tankerler çok boylu, çok geniş ve yüksek hızla seyreden deniz tekneleri olup, yatların bunlarla çatışmayacak şekilde güvenlikli bir rota izlemeleri akıllıca bir önlem olmaktadır. çıkdenizde gemiler, manevra kabiliyetine sahip bulunduklarından, yelkenle seyreden teknelere tabii olarak yol verirlerse de, dar ve sığ sular, kanal ve boğazlarda manevra kabiliyetleri sınırlı olması nedeniyle yol vermek için rota değiştirmeleri güç olabiliyor. 6 / 10
hava Bir ma. geminin rotasından koşulları köprü sizi radar çıkmalısınız görmediği üstünden ekranındaki kanısına büyük görüntüyü bir vardığınızda yatın bile görülmesi bozabilmektedir. derhal dahi esaslı zordur. rota değişikliği Şiddetli yağmur yaparak veya çatış ağır Geminin sizi görüp rota değiştirmesini beklemeyin. SEDA İŞARETLERİ Sis gibi veya görüş mesafesinin çok kısıtlı olduğu hallerde her iki dakikada bir olmak şartıyla; a) Üzerinde yol bulunan makinayla yürütülen tekneler bir uzun düdük, b) Üzerinde yol bulunan yelkenle yürüyen tekneler bir uzun iki kısa düdü k veya başka türden bir seda işaretiyle kendilerini belli etmelidirler. SESLİ UYARI İŞARETLERİ 7 / 10
5 veya daha fazla kısa ses işareti veya düdük Dikkat! Beni gördün mü? anlamındadır. Bir tekne, başka bir teknenin ne şekilde hareket edeceğinden emin olmadığı tereddüt ettiği veya diğer teknenin çatışmayı önlemek için yeterli önlemleri almış olduğundan şüphe ettiğinde uyarı işareti verir., 8 / 10
GECE SEYRİNDE ÖNEMLİ AYRINTILAR Ağır dalgalı denizde seyreden bir yelkenli yat, direk başında Kırmızı- Beyaz-Yeşil ışık gösteren Birleşik Borda Feneri yakarsa bu fener yüksek dalgaların maskeleyebildiği, pulpitteki borda fenerleri ile pupa fenerinden çok daha uzaklardan görülebilir. Geceleyin büyük gemilerin köprü üstünden yatların seyir fenerlerinin görülmesi çok zordur. Gemilerdeki parlak seyir fenerleriyle, güverte reflektörleri ve diğer ışıklar, nisbeten zayıf yat fenerlerinin görülmesini engeller. 9 / 10
Çok fenerleri, boğulup, böyle çok olmaları Avlanmakta güverte görülmeyebilir. yarar EDİTÖRÜN Tüzüğü nde seda Bu dikkatli itibarla ışıklı işaretleri.) vardır. bir reflektörlerinin gerekmektedir. kıyı iyi bir geceleri NOTU: günümüze görülemeyeceğinden olan şeridi kıyı Ancak şeridine önünde Uluslararası balıkçı kuvvetli temel kadar teknelerinin seyreden yakın maddeler bazı ışığınca Denizde veya seyretmekte ekler veya filolarından yaktıkları boğulup Çatışmayı yol limanlara değişiklikler kıyı hakları olan ışıkları özel açıkta gemilerin giren Önleme aynen fenerler, yapıldı. arasında bulunmakta yatların geçerlidir. seyir bunların (örn. 10 / 10