Yelken Tarihi & Tekne Donanımları

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yelken Tarihi & Tekne Donanımları"

Berkant Haşim
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yelken Tarihi & Tekne Donanımları Güz 18 Dilovan Karabulut

Önceleri küreklerle kas gücüne dayalı olarak kullanılan teknelere sonraları rüzgar gücünden de

2 Geçmişten Günümüze Yelkencilik ve Denizcilik Mısırlılar, bildiğimiz ilk yelkenli tekneleri Nil nehri üzerinde ulaşım ve ticaret amaçlı yapmışlardır. Önceleri küreklerle kas gücüne dayalı olarak kullanılan teknelere sonraları rüzgar gücünden de yararlanılmasını mümkün kılan kare yelken eklenmiştir. Ancak, kare yelken şekil itibariyle sadece rüzgarı arkadan alan seyirler (pupa, geniş apaz) için elverişliydi.

uzun yol denizciliğinin temellerini atmışlardır.

3 Fenikeliler ise, denizciliği ticari amaçlarla kullanarak ve geliştirerek ileriye taşımışlardır ve uzun yol denizciliğinin temellerini atmışlardır. Vikingler de teknelerini küreklerle ve kare yelkenlerle idare ettiler.

4 Araplar üçgen (Latin) yelkeni icat ederek rüzgarı verimli kullanmayı sağladılar. Üçgen yelken sayesinde artık rüzgarın arkadan alındığı seyirlerin yanı sıra rüzgara karşı gidilen seyirler( orsa, dar apaz) gidebilmek ve daha yüksek hızlarda seyredebilmek de denizciler için mümkün oldu. Üçgen yelkenin dezavantajı ise, kalabalık bir mürettebat gerektirmesi idi.

Polonez denizciler ise proa denilen teknelerini Pasifik te kullandılar.

5 Çinliler, junk rig denilen ve kısa bir ana direk ile bambu destekli açılıp kapanabilir yelkenlerden oluşan, daha kolay ve az kişiyle kontrol edilebilen tekneler kullandılar. Polonez denizciler ise proa denilen teknelerini Pasifik te kullandılar. Ağaçtan oyulan bir kano ve buna sabit bir dengeleyici yapıdan oluşan bu tekneler, Latin yelken ve kürek ile uzun mesafeler kat edebiliyordu.

Yatçılık ve Yarışçılık Yat kelimesi, Felemenkçe de kovalamak, izlemek, avcılık anlamlarında kullanılan jaghen fiili ve bu fiilden türeyen jaght kelimesinden gelmektedir.

6 Yatçılık ve Yarışçılık Yat kelimesi, Felemenkçe de kovalamak, izlemek, avcılık anlamlarında kullanılan jaghen fiili ve bu fiilden türeyen jaght kelimesinden gelmektedir. Yat(Jaght): Ticaret, gezi veya askeri amaçla kullanılan; yelken, makine ya da her ikisiyle kullanılan hafif, hızlı tekne. Gezi yelkenciliği kavramı da Hollanda da ortaya çıkmıştır. Sığ, sakin ve korunaklı iç suları, ticaretten gelen zenginlik, denizle iç içe bir toplum

İlk yat kulübü 1720 de İrlanda da The Water Club of Cork ismiyle açıldı ve günümüzde faaliyetlerine

7 İlk gezi sınıfı yat yarışı 1661 de Thames Nehri üzerinde Catherine ve Anne isimli yatlar arasında yapıldı. İlk yat kulübü 1720 de İrlanda da The Water Club of Cork ismiyle açıldı ve günümüzde faaliyetlerine devam ediyor te New York Yatch Club ın açılmasıyla yat kulübü kavramı Atlantik in karşı kıyılarına taşınmış oldu. Yelkenin olimpik sporlar arasında ilk kez yer alması 1900 yılı olimpiyatlarında olmuştur.

Türkiye de yelkenin spor ve yarış amacıyla kullanılması ise 19.yüzyılın ikinci yarısında İstanbul un güney kıyılarında, Bakırköy, Yeşilköy, Kadıköy ve Adalar daki yat kulüpleriyle başladı.

8 Türkiye de yelkenin spor ve yarış amacıyla kullanılması ise 19.yüzyılın ikinci yarısında İstanbul un güney kıyılarında, Bakırköy, Yeşilköy, Kadıköy ve Adalar daki yat kulüpleriyle başladı. Bahriye Mektebi nden denizciler de kısa sürede dahil oldu. Prinkipo Yat Kulübü nün 1878 de düzenlediği yarış ülkemizde kayda geçen ilk yat yarışı oldu de ise bu yarışı Afacan isimli tekneleriyle kazanan Bahriyeliler Türk Denizciliğinin ilk kupasını kazanmış oldu.

9 1923 Su Sporları Federasyonu 1932 Moda Koyu nda ilk resmi yat yarışı 1932 Uluslararası Yat Yarış Birliği;ISAF üyeliği 1935 Moda Deniz Kulübü 1936 Berlin Olimpiyatları (Harun Ülman, Dr. Demir Turgut, Behzat Baydar) 1952 İstanbul Yelken Kulübü 1957 Türkiye Yelken Federasyonu Sadun-Oda Boro dünya turu

10 Sadun Boro - Oda Boro Sadun-Oda Boro çifti ve kedileri Miço kendi tekneleri Kısmet ile dünyanın çevresini dolaşan ilk Türkiyeli denizciler oldular.

11 Denizkızı heykeli - İngiliz Limanı (Okluk Koyu) - Güz 17

.. Hem Gezi Hem Yarış Amaçlı: IOR (International Offshore Rules) sınıf tekneler ve süratli gezi yatları Bu teknelerde hem

12 Yelkenli Tekneler, Ekipman ve Donanımları Yatların Sınıflandırılması: I)Yelkenli Yatlar Yalnızca Yarış Amaçlı: Centerboard, optimist, Lazer, 420, Hem Gezi Hem Yarış Amaçlı: IOR (International Offshore Rules) sınıf tekneler ve süratli gezi yatları Bu teknelerde hem yelken hem motor bulunur. Yelkenli Motor Gezi Yatları: Gulet, tirhandil gibi sadece hafif havalarda yelkenle seyir yapabilen motorlu yatlar bu sınıfa dahildir. II) Motorlu Yatlar Yalnızca Motor ile Hareket- gezi veya yarış amaçlı

laser da tek kişik bir sınıftır. 420-470 420: İki kişiliktir ve balon yelkeni vardır.

13 Optimist Tek kişilik bir sınıftır.16 yaş altı gençlerin yaptığı bir sınıftır. Laser Genelde Optimist sınıfından sonra genç yelkenciler Laser sınıfını tercih ederler.laser da tek kişik bir sınıftır : İki kişiliktir ve balon yelkeni vardır. 470: 420 sınıfının bir üst sınıfı olarak kabul edilir.yelken alanı daha büyüktür.fakat teknik özellikleri ve trimi çok farklı değildir.

14 Biz Hangi Teknelerle Denize Çıkacağız? Pratik eğitimler Geziler

15 Cheese 6.5 Platu Corby 29 Biw4SC-AZAf/?hl=tr&takenby=bounsailing

16 Gezi teknelerimiz

18 Tekne Asıl tekne Teknenin sabit olmayan kısımları Teknenin sabit elemanları Donanım Sabit donanım Yelkenler

19 a) tekne

Borda: Teknenin yanları Baş Bodoslama: Bordaların baş tarafta birleştiği alan Ayna: Bordaların

20 Asıl tekne Baş Bodoslama Form verilip eğrilerle çivilenmiş kontrplak levhaların toplamına verilen addır. Borda: Teknenin yanları Baş Bodoslama: Bordaların baş tarafta birleştiği alan Ayna: Bordaların kıç tarafta birleştiği levha Omurga: Baş bodoslamadan kıçtaki aynaya kadar devam eden hat Kemere: Bir teknenin ortasından geçen ve baş-kıç doğrultusuna (omurgasına) dik olan hat Kıç Bodoslama

21 Teknede mürettebatın bulunduğu açık yere kokpit veya havuzluk denmektedir. Teknenin üst kısımları ise başta güverte, yanlarda ise küpeştelerden oluģur. Küpeşteler bordalarla havuzluk arasında bulunan üst kısımlardır.

Teknenin Sabit Olmayan Kısımları a.salma Teknenin alt ve omurgasında suya dikey giren bölüme denir. Yönü muhafaza edebilmek için Büyük yatlarda sabit, centerboard'larda hareketlidir. b. Dümen ve Yeke Dümen: Kıç aynaya sabitlenmiş, iki yana dönen bölüm Pala: Dümenin suyun içinde kalan parçasıdır.

22 Teknenin Sabit Olmayan Kısımları a.salma Teknenin alt ve omurgasında suya dikey giren bölüme denir. Yönü muhafaza edebilmek için Büyük yatlarda sabit, centerboard'larda hareketlidir. b. Dümen ve Yeke Dümen: Kıç aynaya sabitlenmiş, iki yana dönen bölüm Pala: Dümenin suyun içinde kalan parçasıdır. Dümenin tekneye yön vermesini sağlar. Yeke: Dümenin manevra levyesidir. Tek parça ise sabit yeke, uzatması varsa uzatmalı yeke (extension) İstenilen yöne dönebilmek için

Kurt Ağzı, Köprü) Çarmıhların Bağlanmasına Yarayan Takımlar: Çarmıh Ayakları (Örn.

24 Teknenin Sabit Kısımları Halatları Sabitlemeye Yarayan Takımlar (Örn. Koç Boynuzu) Halatların Akışına Yön Vermeye ve Bunların Hareketini Sınırlamaya Yarayan Takımlar (Örn. Kurt Ağzı, Köprü) Çarmıhların Bağlanmasına Yarayan Takımlar: Çarmıh Ayakları (Örn. Liftin Uskur) Kıç Tıpa (Lavra Deliği):Kıç aynanın alt kısmında tekne karaya çekildiğinde içindeki suyu akıtmak için Sürekli ve Geçici Bağlantılar: Paslanmaz malzemelerden yapılmış, değişik kısımlar arasında sürekli veya geçici bağlantı sağlayan ekipmanlardır. (Örn. Kilit ve süngüsü, flok kancaları)

25 b) Donanım

26 Sabit Donanımlar a. Direk ve çarmıh sistemi: Direk: Pruva-pupa hattındaki dikey metal. Yelkenlerin basılırken düzgün bir şekilde yükselmesini ve sonrasında sabit kalmasını sağlar. Çarmıh sistemi: Direğin ön-arka ya da sancak-iskele herhangi bir yöne kaymadan, sabit açıda durmasını sağlayan çelik tel sistemi. Istralyalar Çarmıh telleri Gurcatalar: Çarmıh ve ıstralyaların direkle bağlantısını sağlar. b. Bumba: Yelkenin alt yakasını tutan yatay metal. Bumbanın konumu ana yelkenin rüzgara konumunu belirler.

Yelkenler Flok (Cenova) ve Balon direğin önünde, Ana Yelken direğin arkasında yer alan yelkenlerdir Yaka: Yelkenlerin kenarlarına verilen addır. FLOK Flok mandarı baş ıstralyaya basılır.

27 Yelkenler Flok (Cenova) ve Balon direğin önünde, Ana Yelken direğin arkasında yer alan yelkenlerdir Yaka: Yelkenlerin kenarlarına verilen addır. FLOK Flok mandarı baş ıstralyaya basılır. Flok ıskotası ile kontrol edilir. ANA YELKEN Ana yelken mandarı direğe basılır, boşu alınır, mandar koç boynuzuna sarılır. Ana yelken ıskotası ile kontrol edilir. 0OuqW0SBs?t=1m23s

28 YELKENİN 3 YAKASI a. Orsa yakası: Dikey kenar b. Alt yaka: Yatay yöndeki alt kenar (flokta serbest, ana yelkende bumbaya sabitlenmiş) c. Güngörmez yakası: Serbest kenar YELKENİN 3 köşesi a. Karula: Bumba ile direk (Ana Yelken) ya da Baş Istralya ile Güvertenin buluştuğu köşe b. Iskota: Bumba ile serbest kenarın kesişimi. Iskotanın (Yelkenin rüzgara göre konumunu ayarlamamızı sağlayan halat) bağlı olduğu köşe. c. Mandar: Orsa ile güngörmez yakalarının birleştiği, yelkeni yukarı çekmeye yarayan mandar halatının bağlı olduğu köşe

29 teşekkürler! Pruvanız neta, rüzgarınız kolayına olsun!

Benzer belgeler

YELKEN TARiHI VE TEKNE DONANIMLARI

YELKEN TARiHI VE TEKNE DONANIMLARI Merhaba Bahar 18! Ege Mehmet Akman Boğaziçi Ü i ersitesi Denizcilik ve Yelken Kulübü (M.S.2000) Ulu uru Batığı (M.Ö.1400) GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE YELKENCİLİK Mısırlılar önceleri