AKM-F-193 / 10.04.2014 / Rev:00
YANMA NEDİR? Maddenin ısı ( sıcaklık ) ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır. Bir yangının başlayabilmesi için gerekenler : 1- OKSİJEN ( HAVA ) 2- SICAKLIK ( ISI ) 3- YANICI MADDE Yanıcı Maddeler doğada 3 şekilde bulunur. 1- Katı 2- Sıvı 3- Gaz Bir ortamda bu üç unsurdan biri olmazsa yanma gerçekleşmez! Bir yanma işleminin gerçekleşmesi için ortamda, % 16 nın üzerinde oksijen olması gerekmektedir. %16 nın altında veya yanında oksijen miktarı yanmayı gerçekleştirmez.
YANGIN NEDİR? Kontrollü bir yanmanın, kontrolsüz bir yanmaya, yani mal ve can varlığını tehlikeye düşürecek boyutlara kadar gelmesine Yangın denir.
YANGIN SINIFLARI KKT A Sınıfı Yangınlar : Katı madde yangınlarıdır. Kağıt, kumaş, çöp, saman, odun vb. Yargın S. Araçları : Kuru Kimyasal Toz ( ABC ), Yangın Tüpü ve Su
YANGIN SINIFLARI KÖPÜK KKT B Sınıfı Yangınlar : Sıvı madde yangınlarıdır. Benzin, Tiner, Yağ, Boya, Akaryakıt vb. Yargın S. Araçları : Sis şeklinde su, KKT ( ABC ), köpük veya karbondioksit
YANGIN SINIFLARI KÖPÜK KKT Karbondioksit C Sınıfı Yangınlar : Gaz madde yangınlarıdır. LPG, LNG, Metan, Hava Gazı, Hidrojen vb. Elektrikli makine vb. cihazların yanması da dahildir. Yargın S. Araçları : Kuru Kimyevi Toz ( ABC / BC ), köpük veya karbondioksit Bu tip yangınlarda en etkili çözüm, yangının hava ile temasının kesilmesidir. CO2 Karbondioksit ve Köpük ( FOAM ) yangın tüpleri en ideal söndürme tüpleridir. KKT
YANGIN SINIFLARI KKT KKT D Sınıfı Yangınlar : Hafif metal ve alaşımlarının yanması Alüminyum, Demir, Bakır vb. Yargın S. Araçları : Kuru Kimyevi Toz ( D ) Bu sınıf yangınların en etkili söndürücüsü Trimotoksinboraksin olup ayrıca Yüksek Süratli Pulvarize Su, Kuru Kum, Toprak, Grafit Tozu da tavsiye edilen söndürme maddelerindendir.
YANGIN SINIFLARI E Sınıfı Yangınlar : Elektrikten kaynaklanan yangınlar. Motor, bobin, trafo vb. Yargın S. Araçları : HC ( Halokarbon ) Co2 ( Karbondioksit ) Kuru Kimyevi Toz ( ABC ) KKT, Kuru Kimyevi Tozlar fosfat içerdiği için korozit özelliğe sahiptirler. Metallerde korozyona sebebiyet vereceği için KKT tercih edilmez!
YANGIN SINIFLARI F Sınıfı Yangınlar : Buharlaşmış yağların yanmasından dolayı çıkan yangınlar. Pişirme amaçlı bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağların yanması. Yap tavasının yanması buna bir örnektir. Yargın S. Araçları : Sıvı Potasyum Asla su ile söndürmeye kalkmayınız, parlama ve patlama yapar! Kızgın yağ, su ile buluştuğunda beraberce genleşerek yangının aniden yüzlerce kez büyümesine neden olur.
YANGIN SÖNDÜRME TEKNİKLERİ Yanıcı maddenin cinsi, yangının sınıfı ne olursa olsun söndürme metodu ve prensipleri aynıdır. Bu prensip yanmayı oluşturan ve Yangın Üçgeni olarak bilinen yapıyı bozmaktan ibarettir. Yangının söndürülmesi aşağıda belirtilen tekniklere göre yapılmalıdır Yanıcı Maddeyi Ortadan Kaldırmak. Oksijen ile temasını kesmek. Sıcaklığı ( Isıyı ) Yok Etmek (Soğutarak Söndürmek) Zincirleme Reaksiyonunu Kırmak
YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI 1- Kuru Kimyevi Toz ( KKT ) Temel söndürme maddesi amonyum fosfattır. B ve C sınıfı yangınlarda olduğu kadar A sınıfı yangınlarda da etkilidir. Yangın sırasında sıcak yüzeyle karşılaşınca erir ve yapışkan hale gelerek yanıcı maddenin üzerine yapışır. Dolayısıyla bu tabaka yanıcı maddenin hava ile temasını keser, oksijenin yanma zincirine katılmasını engelleyerek söndürmeyi gerçekleştirir. Püskürtme sırasında görüşü bozduğu, nefes almayı zorlaştırdığı, yanıcı madde dağıldığında sıcak korun yeniden tutuşabileceği, elektrik yangınlarında etkili olurken, elektrik bağlantı ve nakil hatlarına zarar verdiği göz önünde tutulmalıdır. Etkin söndürme gücü, geniş kullanım alanı, kolay kullanım, emniyetli aksesuarlarla donatılmış olması ve rahat taşınması Kuru Kimyevi Tozlu söndürme cihazlarının tercih edilme sebepleridir. Çeşitli tipleri bulunmaktadır. (1,2,6,12,25,50,ve 100 kg lık)
YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI 2- Karbondioksitli Yangın Söndürme Cihazları ( CO2 ) Yangın söndürme cihazları içerisinde en çok kullanılanlardandır. Cihazların içerisinde basınçla sıvılaştırılmış saf karbondioksit (CO 2 ) gazı bulunur. CO 2 gazı, yanmayan ve bir çok madde ile reaksiyona girmeyen özelliğe sahip olması, havadan 1,5 kat daha ağır olması sebebiyle yangın sırasında havanın yerini alarak yangını boğma etkisi göstermesi avantajlarıdır. Zehirleyici etkiye sahip olması, dezavantajı olup, insanların bulunduğu yerlerde kullanılmaması dezavantajı ortadan kaldırabilir. Zaten insanların bulunduğu yerlerde kullanılmaması önerilmektedir. Yanabilen sıvı yangınları ile elektrikli malzeme yangınlarında öncelikle kullanılır.
YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI 2- Köpük Tipi Yangın Söndürme Cihazları ( FOAM ) Özellikle yanabilen sıvıların yüzeyini genişçe kaplama özelliği, köpüğün sıvı yangınlarında tercih edilme sebebidir. Köpük, yangın yüzeyini sarar ve hava ile (oksijen) olan teması keserek tam sönme sağlanıncaya kadar kademe kademe ilerleyerek akar. Ayrıca yangın sırasında çeşitli sebeplerle sıçrayan küçük parçalar köpük etkisiyle etkisiz hale gelir. Kimyasal Köpük ve Mekanik Köpük olarak iki türü bulunur. KİMYASAL KÖPÜK: Köpük oluşumu, alimünyumsülfat ve sodyum bikarbonatın sudaki reaksiyonu ile meydana getirilir. Isıya dayanıklı olup, çok yoğun olduğundan yavaş hareket eder. MEKANİK KÖPÜK: Protein esaslı veya sentetik olabilen mekanik köpük, yüzey kaplayarak buhar çıkmasına engel olur. Köpük içerisinde su mevcut olduğundan, suyun soğutma etkisi de ayrı bir avantajdır. Ancak, elektrik sistemiyle ilgili yangınlarda önerilmemektedir.
EV ve İŞ YERLERİNDE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER Çatlak, hatalı inşa edilmiş veya dolmuş bacalar yangın nedeni olabilir. Bacalar devamlı temizlenmelidir Tavan arası ve bodrumlar temiz tutulmalıdır, Yanıcı maddeler evinizin veya iş yerinizin uygun bir yerinde saklanmalıdır, Soba, kalorifer ve mutfak ocaklarından çıkabilecek yangınlara dikkat edilmelidir, Çocukların ateşle oynamalarına engel olunmalıdır, Sigara içilmemesi gereken yerlerde bu kurala uyulmalıdır, Kaynak ve kesme işlemlerinde çok dikkatli olunmalıdır. Elektrik donanımına ehliyetsiz kişiler el sürmemelidir, LPG tüplerinin bulunduğu mutfak ve banyolar sürekli havalandırılmalıdır, Yangına karşı korunmak ucuzdur. Evinizde ve iş yerinizde yangına karşı önlemler almak sanıldığı kadar pahalı değil, tam tersine ucuzdur. Üstelik yangına karşı korunma cihaz ve donanımları yüksek nitelikte ve sağlam olarak üretildikleri için uzun ömürlüdür ve yıllarca hizmet verebilirler.
YANGIN HALİNDE NE YAPILMALIDIR? * Telaşlanmayınız, * Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi varsa ona basınız, * İtfaiyeye telefon ediniz, * Yangın adresini en kısa ve doğru şekilde bildiriniz, * Mümkünse yangının cinsini (Bina, benzin, araç vb) bildiriniz, * Yangını çevrenizdekilere duyurunuz, * İtfaiye gelinceye kadar yangını söndürmek için elde mevcut imkanlardan yararlanınız, * Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatınız, Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayınız!
İTFAİYE