İHRACAT MUHASEBESİ UYGULAMALARI
PEŞİN İHRACAT İŞLEMLERİ İhracat Bedelinin Fiili İhracattan Önce Tahsil Edildiği Bir İhracat Şeklidir. Mal Bedelinin Ödenmesi Genelde Banka Kanalıyla İhracatçı Firmanın Hesabına Transfer Edilir. Mal Bedeli Döviz Tutarı MB Döviz Alış Kuru Esas Alınarak Kayıt Yapılır. 2
İhracat Şirketi 100.000 Dolarlık Malı Peşin Bedelle İhraç Edecektir. Dolar Kuru:1,5000 102 BANKALAR HS. 150.000 102.02 Vadesiz Döviz tevdiat Hs 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI. 150.000 340.02 İhracat Avansları 340.02.01 CX firması Peşin bedelli ihracatta paranın gelmesi kaydı 3
Yabancı Paraların Nazım Hesaplarda Takip Edilmesi 906 BANKADAKİ DÖVİZ STOKLARI. 906.02 Banka Dolar Stokları 907-BANKADAKİ DÖVİZ STOK. KARŞILIĞI. 907.02 Banka Dolar Stokları Yabancı paraların nazım hesapta takip edilmesi 100.000 100.000 4
Malın Sevk Edilmesi ve Faturasının Düzenlenmesi Üzerine O Tarihteki Döviz Alış Kuru Üzerinden Kayıt Yapılır. Döviz Kuru: 1,6000 340-ALINAN SİPARİŞ AVANS. 150.000 340.02 İhracat Avansları 612 DİĞER İNDİRİMLER 10.000 612.01 Kur farkı gideri 601 YURT DIŞI SATIŞLAR 601.01 Mal Satışı 160.000 Peşin satışta malın ihraç edilmesi kaydı 5
Önceki Örnekteki Mal Satış CİF Şeklinde Olduğundan Aşağıdaki Masraflar İhracatçıya Aittir. Giderler Tutar Ödenen BSMV. KDV. Navlun Gideri. 1.000 180 0 Sigorta Gider. 500 0 15 Gümrük 800 0 0 Giderleri. Banka işlem 300 0 9 Giderleri 2.600 180 24 6
HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA 760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞ. GİD. 760.03 Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler 2.600 + 24 191 İNDİRİLECEK KDV HS. 191.01 Mal ve Hizmet alış KDV 102 BANKALAR HS. 102.01 Vadesiz Ticari mevduat Pazarlama giderlerinin kaydı BORÇ ALACAK 2.624 180 2.804 7
VESAİK MUKABİLİ İHRACAT İŞLEMLERİ Mallar Müşteriye Gönderilir. Bedeli Tahsil Edilmek Üzere de Evraklar Malların Faturası ile Diğer İlgili Vesaik Banka Aracılığı ile İthalatçıya Gönderilir. İthalatçı Firma Mal Bedelini Transfer Ederek Bankadan Vesaiki Alır. Giden Mal Bedeli MB Döviz Alış Kuru Üzerinden TL Çevrilerek Kayıt Yapılır. 8
Vesaik Mukabili Karşılığı Yapılan İhracat İşleminde, İhracat Edilecek Mal Bedeli 10.000 EURO Bankadaki Hesaba Gelmiştir. EURO Kuru: 2,0000 102- BANKALAR HESABI 20.000 102.02 Vadesiz Döviz tevdiat Hs 102.02.01 Banka EURO hesabı 601- YURT DIŞI SATIŞ HS 601.01 Mal Satışı 20.000 Vesaik mukabili satış 9
Yabancı Paraların Nazım Hesap da Takip Edilmesi 906 BANKADAKİ DOVİZ 10.000 STOKLARI. 906.01 Banka EURO Stokları 907 BANKADAKİ DOVİZ 10.000 STOK. KARŞILIĞI. 907.01 Banka EURO Stokları Yabancı paraların nazın hesap da takip edilmesi 10
KABUL KREDİLİ İHRACAT İŞLEMLERİ İhracatçı Firma ile Müşteri Firma İhracata Ait Mal Bedelinin Belirli Bir Poliçe Karşılığında Ödenmesinde Anlaşmaları Halinde Geçerli Olan İhracat Şeklidir. İhracatın Gerçekleşmesiyle Birlikte Düzenlenen Faturaya Göre Fatura Tarihindeki TCMB Döviz Alış Kuru Üzerinden Kayıt Yapılır. 11
100.000 EURO Malı Kabul Kredili İhracat Şeklinde Yurt Dışındaki Firmaya Satılmaktadır. EURO Kuru: 2,0000 120 ALICILAR HESABI 200.000 120.02 Yurt dışı alıcılar 120.02.01 FX firması 601 YURT DIŞI 200.000 SATIŞLAR HS. 601.01 Mal Satışı Mal satış faturasının kaydı. 12
Yurt Dışındaki Alıcını Mal Bedeli Karşılığında Göndermiş Olduğu Poliçe Anlaşma Şartlarına Uygun Olarak Düzenlenmiştir. 121 ALACAK SENETLERİ 200.000 HESABI. 121.02 Döviz Cinsi Alacak 200.000 Senetleri 120 ALICILAR HESABI. 120.02 Yurt dışı alıcılar Alınan poliçenin kaydı. 13
Poliçe Tahsil Edildiğinde EURO Kuru: 2,2000 102 BANKALAR HESABI. 220.000 102.02 Döviz tevdiat Hesapları 121 ALACAK SENETLERİ 121.02 Yabancı Paralı Alacak 200.000 Senetleri 601 YURT DIŞI SATIŞLAR 601.01 Halı Malı Satışı 20.000 601.01.01 Kur farkı Gelirleri Poliçenin tahsil edilmesinin kaydı. 14
Yabancı Paraların Nazım Hesap da Takip Edilmesi 906 BANKADAKİ DOVİZ 100.000 STOKLARI. 906.01 Banka EURO Stokları 907 BANKADAKİ 100.000 DOVİZ STOK. KARŞ. 907.01 Banka EURO Stokları Yabancı paraların nazım hesap da takip edilmesi 15
AKREDİTİFLİ İHRACAT İŞLEMLERİ İhracatın Gerçekleşmesinden Önce Mal Bedelinin Müşteri Tarafından Bankası Kanalıyla Ödeneceğini Kabul Etmesidir. İhracata Ait Yapılan Masraf Kayıtları Diğer İhracat İşlemlerinde Olduğu Gibidir. Farklılık Mal Bedelinin Tahsilinde Önem Arz Etmektedir. 16
200.000 EURO Malı Akreditif Açtırılarak Yurt Dışındaki MW Firmasına Satılmaktadır. EURO Kuru: 2,0000 120 ALICILAR 120.02 Yurt dışı alıcılar 601 YURTDIŞI SATIŞLAR HS 601.01Mal Satışı Akreditifli ihracat kaydı 400.000 400.000 17
Açılan Akreditif Nazım Hesaplarda Takip Edilir 901 AÇILAN AKREDİTİF HS 200.000 901.01. Yurtdışı Akreditif hesabı 902 AÇILAN AKREDİTİF 200.000 HESAP. KARŞ. 902.01 Yurtdışı akreditif karşılıkları hs Açılan akreditif Nazım hesaplarda takip edilir. 18
Akreditif Karşılığında Sevk Edilen Mal Döviz Alış Kuru Üzerinden Kayıt Yapılır. EURO Kuru: 2,2000 102 BANKALAR HESABI 440.000 102.02 Vadesiz Döviz tevdiat hs 120 ALICILAR HS 120.02 Yurt dışı alıcıları 400.000 601 YURT DIŞI SATIŞLAR HS. 601.01 mal satışı 40.000 Akreditif bedelinin tahsil edilmesi 19
Yabancı Paraların Nazım Hesaplarda Takip Edilmesi 906 BANKADAKİ DOVİZ 200.000 STOKLARI. 906.01Banka-EURO Stokları 200.000 907 BANKADAKİ DOVİZ STOK. KARŞ. 907.01Banka EURO Stokları Yabancı paraların nazım hesaplarda takip edilmesi 20
Akreditif Bedelinin Tahsil Edilmesi İle Nazım Hesapların Kapatılması 902 AÇILAN AKREDİTİF 200.000 HESAPLAR KARŞ. 902.01 Yurtdışı akreditif 200.000 karşılıkları hesabı 901 AÇILAN AKREDİTİF HESAPLAR. 901.01. Yurtdışı Akreditif hesabı Akreditif bedelinin tahsil edilmesi 21
KONSİNYE İHRACAT İŞLEMLERİ "İhracat Yönetmeliğinin 4/h Maddesinde Konsinye İhracat; Kesin Satışı Daha Sonra Yapılmak Üzere Yurt Dışındaki Alıcılara, Komisyonculara İhracatçının Yurt Dışındaki Şube veya Temsilciliklerine Mal Gönderilmesi Olarak Tanımlanmıştır. 22
10.000 EURO Mal Konsinye Olarak Yurt Dışındaki Firmaya Gönderilmiştir. Euro Kuru: 2,0000 910 KONSİNYE MALI 10.000 SATACAKLAR 910.01 X Firması 911 KONSİNYE 10.000 MALLAR 911.01 MYZ Malı MYZ malın konsinye olarak gönderilmesi 23
Konsinye İhracatın Kaydı 120 ALICILAR HESABI 20.000 120.02 Yurt dışı alıcıları 120.02.01 Y firması 601 YURT DIŞI 20.000 SATIŞLAR HESABI. 601.01Konsinye mal satışı 10.000 X 2,0000 Konsinye satış 24
Mal Satıldığında Konsinyatörden ihracat bedeli Bankadaki hesaba geldi. EURO kuru: 2,1000 102 BANKALAR HESABI 21.000 102.02 Vadesiz Döviz tevdiat hs 120 ALICILAR HESABI 120.02 Yurt dışı alıcıları 20.000 120.02.01 Y firması 601 YURT DIŞI SATIŞLAR HESABI. 1.000 601.01 Konsinye kur farkı 25
Konsinyatöre Ödenen Komisyon Gideri 1.000 EURO. 760-PAZARLAMA SATIŞ VE 2.100 DAĞITIM GİDERLERİ. 760.03 Dışarıdan sağlanan fayda ve 2.100 giderler 102 BANKALAR HESABI 102.02 Vadesiz Döviz tevdiat 102.02.02 Banka EURO Hs Konsinyatöre ödenen komisyon gideri 1.000 X 2,1000 26
Konsinye Mal Satıldığından Yapılacak Kayıt 911 KONSİNYE MALLAR 911.01 Y Malı 910 KONSİNYE MALI SATANLAR 910.01 X Firması Y malın konsinye olarak gönderilmesi 10.000 10.000 27
İHRAÇ KAYITLI TESLİM İhraç Edilmek Şartıyla İmalatçılar Tarafından Kendilerine Teslim Edilen Mallara Ait KDV, İhracatçılar Tarafından Ödenmez. Mükelleflerce Tahsil Edilmeyen Ancak İlgili Dönem Beyannamesinde Beyan Edilecek Olan Bu Vergi, Vergi Dairesince Tarh ve Tahakkuk Ettirilerek Tecil Olunur. 28
İHRAÇ KAYITLI TESLİM Söz Konusu Malların, İhracatçıya Teslim Tarihini Takip Eden Aybaşından İtibaren 3 Ay İçinde İhraç Edilmesi Halinde, Tecil Edilen Vergi Terkin Olunur. 29
İmalat Firması Yurt içindeki İhracat Şirketine 100.000 TL Torna Makinelerini İhracat Kaydıyla ile sattı, 120 ALICILAR HESABI 120.02 Yurt içi alıcıları 192 DİĞER KDV HESABI 192.01 Tecil Edilebilir KDV HS. 600 YURT İÇİ SATIŞLAR HESABI 600.01 İhraç Kayıtlı satışlar 391 HESAPLANAN KDV HESABI 391.01 İhraç kaydıyla hesaplanan KDV Satış kaydı 100.000 18.000 100.000 18.000 30
Terkin edilen KDV nin kaydı; 391-HESAPLANAN KDV HS 391.01 İhraç kaydıyla hesaplanan KDV 392- DİĞER KDV HS 392.01 Terkin edilecek KDV Terkin edilen KDV nin kaydı; 18.000 18.000 31
İhracatın 3 Ay İçinde Gerçekleşmesi Nedeni İle KDV nin Terkin Edilmesi; 392- DİĞER KDV HESABI 392.01 Terkin edilecek KDV 192- DİĞER KDV HESABI 192.01 Tecil Edilebilir KDV İhracatın 3 ay içinde gerçekleşmesi nedeni ile KDV nin Terkin edilmesi; 18.000 18.000 32
İhracatın 3 Ay İçinde Gerçekleşmemesi Nedeni İle KDV nin Terkin Edilmesi; 392- DİĞER KDV HESABI 18.000 392.01 Terkin edilecek KDV 360- ÖDENECEK 18.000 VERGİ VE FONLAR 360.01 Tecil edilen KDV nin ödenmesi İhracatın 3 ay içinde gerçekleşmemesi nedeni ile KDV nin Terkin edilmesi; 33
İhracatın 3 Ay İçinde Gerçekleşmemesi Nedeni İle KDV nin Alıcılar Hs. Aktarılması 120 ALICILAR HESABI 120.02 Yurtiçi alıcıları 192- DİĞER KDV HS 192.01 Tecil Edilebilir KDV İhracatın 3 ay içinde gerçekleşmemesi nedeni ile KDV nin alıcılar hs. Aktarılması 18.000 18.000 34
İHRAÇ EDİLEN MALIN İADE EDİLMESİ Geri Gelen Mallardan Gümrük Vergileri Alınmamakla Beraber, Bu İhraç Nedeniyle İhracatçının Yararlandığı Menfaatlerin Devlete İade Edilmesi Gerekir. İade Edilen Mal Tutarı 10.000 Dolar. Satışta Dolar Kuru: 1,5000, İade Tarihinde Dolar Kuru: 1,5100 35
AÇIKLAMA 610 SATIŞTAN İADELER HS 610.01 Yurt dışı satışlarda iadeler 120 ALICILAR HESABI 120.02 Yurt dışı alıcılar 601 YURT DIŞI SATIŞLAR 601.01 İhracat kur farkı BORÇ ALACAK 15.100 15.000 100 İadesi yapılan ihracattın kaydı. 36
Nakden KDV İadesi Daha Önce Alınmış İse: İhraç Edilen Mal İçin Yüklenilen KDV Tutarı 1.600 TL ise 191 İNDİRİLECEK KDV HS. 1.600 191.02 İhracatta İade edilen mal KDV 100 KASA HESABI 1.600 100.01 TL Kasası İadesi yapılan İhracatın KDV Gümrük Müdürlüğüne ödenmesinin kaydı 37
Nakden KDV İadesi Gerçekleşmemiş İse; 191 İNDİRLECEK KDV HS. 1.600 191.02 İhracat İade edilen Mal KDV 1.600 136 DİĞER ALACAKLAR HS 136.01 Vergi dairesinden alacaklar İadesi yapılan ihracatın KDV düzeltme kaydı 38
İHRACATTA GÖTÜRÜ GİDER UYGULAMASI Ticari Kazancın Tespitinde, Bir Harcamanın Gider Olarak Dikkate Alınabilmesi, Bu Harcamanın VUK Yer Alan Belgelerden Birisi İle Tevsik Edilmesine Bağlıdır. Söz Konusu Kaidenin Ticari Kazançlar Açısından İstisnasına GVK 40. Maddesi Hükmünde Yer Verilmiş Bulunmaktadır. 39
İHRACATTA GÖTÜRÜ GİDER UYGULAMASI İhracat, Yurt Dışında İnşaat, Onarma, Montaj ve Taşımacılık Faaliyetlerinde Bulunan Mükellefler, Bu Faaliyetlerinden Döviz Olarak Elde Ettikleri Hâsılatlarının Binde Beşini Aşmamak Şartıyla Yurt Dışındaki Bu İşlerle İlgili Giderlerine Karşılık Olmak Üzere Götürü Olarak Hesapladıkları Giderlerini de İndirebileceklerdir. 40
Döviz Karşılığı Yapılan İhracattan 10.000.000.- TL. Hâsılat Elde Etmiştir. Şirketin Anılan Yılda İhracat Faaliyeti İle İlgili GVK 40. Maddesi Kapsamına Giren 100.000.- TL. Gideri bulunmaktadır. Bu Giderlerin 60.000.- TL. Belgesi Temin Edilememiştir. Belgelendirilmiş Giderler: 40.000.- TL., Belgelendirilmemiş Giderler: 60.000.- TL. 41
Götürü Gider Tutarı (10.000.000 x % 0,5 =): 50.000.- TL. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (60.000 50.000 =) 10.000.- TL. Ticari Kazançtan İndirilecek Belgeli Giderler İle Götürü Olarak Hesaplanan Giderlerin Toplamı (40.000 + 50.000 =) 90.000.- TL. 42
Yurt Dışında Belgelenemeyen Harcama Yapıldığında: 689 DİĞER OLAĞANDIŞI 60.000 GİD. ZARARLAR. 689.02 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 196-PERSONEL AVANSLARI 60.000 196.02 Yurtdışı Seyahat Avansları Belgesiz yurtdışı harcamalarının kaydı 43
Dönem Sonunda Götürü İhracat Gideri Hesaplanarak Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerden Düşülecektir. 760 PAZARLAMA SATIŞ VE 50.000 DAĞ. GİD. 760.05 İhracat Pazarlama Giderleri 50.000 689-DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. ZARARLAR. 689.02 KKEG %05 harcama kapsamına giren ödemelerin gider hesabına aktarılması 44
İHRAÇ EDİLEN MALLAR İÇİN YÜKLENİLEN KDV İADESİ Mal İhracı ile İlgili Yasal Düzenleme KDV Kanununun 11/ A Maddesinde Yapılmıştır. Mal İhracı Bu Madde ile Vergiden İstisna Edilmiştir. İhraç Edilen Malın Teslimi Nedeniyle KDV Hesaplanmayacak, İhraç Faturasında KDV Gösterilmeyecektir. 45
İHRAÇ EDİLEN MALLAR İÇİN YÜKLENİLEN KDV İADESİ KDV Kanununun 32. Maddesi Uyarınca, İhraç Olunan Mal Nedeniyle Yüklenilen KDV Genel Hükümler Çerçevesinde, Vergiye Tabi Teslim ve Hizmetler Nedeniyle Hesaplanan KDV den İndirilecektir. İndirim Mekanizması, İhraç Edilen Mal Nedeniyle Yüklenilen KDV den Arındırılmasını Sağlarsa Sorun Yoktur. 46
İHRAÇ EDİLEN MALLAR İÇİN YÜKLENİLEN KDV İADESİ Ancak İhraç Edilen Mal Nedeniyle Yüklenilen KDV nin Tamamı veya Bir Kısmı İndirim Konusu Yapılmazsa, İndirim Konusu Yapılamayan Tutar Mükellefe İade Edilecektir. Mükellef İade Talebinde Bulunmazsa Arındırma İşlemi Devrolan KDV Yoluyla Gelecek Dönemlerde Gerçekleşecektir. 47
İmal Ettikleri Çorapları Yurt Dışına İhraç Etmiştir. İhracat Şti. Firmasının Bir Dönemdeki İşlemleri Aşağıdaki Gibidir. ALIŞLAR BEDEL KDV Çorap Malz. Alımı 275.000 49.500 Genel Giderler 30.000 5.400 Makine Alımı 250.000 45.000 Toplam 480.000 99.900 SATIŞLAR BEDEL KDV Yurt içi Satışlar 300.000 54.000 Yurt dışı Satışlar 200.000 0 Toplam 500.000 54.000 48
Bu Dönem de Alınan Çorap Malzemelerin Tamamı Çorap İmalin de Kullanılmıştır. Alınan Makinede Çorap İmalinde Kullanılmıştır. Bu Verilere Göre Yurt İçi ve Yurt Dışı Satışların Toplam Satışa Oranı Bulunmalıdır. 49
200.000 / 500.000 = % 40 Çorapların Maliyetine Giren KDV Toplam Tutarı 99.900 TL, 99.900 TL nin % 40 = 39.960 TL. Bu Dönemde İhraç Edilen Çorabın Yüklenilen 39.960 TL KDV İadesi İstenecek KDV dir. 50
391 HESAPLANAN KDV 391.01Mal ve hizmet satış KDV 192 DİĞER KDV 192.01 İadesi Talep Edilen KDV 190 DEVREDEN KDV 190.01 Ertesi aya devreden KDV 191 İNDİRİLECEK KDV 191.01 Mal İnd. KDV KDV lerinin mahsubu 54.000 39.960 5.940 99.900 51 51