AR-GE MERKEZLERİ İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ PAYLAŞIM TOPLANTISI KAMU-ÜNİVERSİTE -SANAYİ İŞBİRLİĞİ ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ DESTEKLİ YENİLİK MODELİ
SUNUM PLANI 1. UYGULAMANIN KISA AÇIKLAMASI 2. UYGULAMANIN YENİLİKÇİ VE ÖZGÜN YÖNLERİ 3. UYGULAMANIN HEDEFLERİ 4. UYGULAMANIN ÇIKTILARI 5. UYGULAMANIN KATKISI 6. UYGULAMANIN ÜLKEYE KATKISI 7. SONUÇ ve DEĞERLENDİRMELER 2/20
UYGULAMANIN KISA AÇIKLAMASI Sıcak şekillendirme teknolojisi (Preste sertleştirme olarak da bilinir HSDQ,HS) hafif ve kuvvetli parçaların tek operasyonda, kompleks şekillerde üretilebilmesine olanak sağlar. Sıcak şekillendirme; ölçüsel doğruluk,yüksek mukavemet, gerektiren güvenlik parçaları için idealdir. 3/20
UYGULAMANIN KISA AÇIKLAMASI Otomotiv sektöründe, Beyçelik Gestamp sıcak şekillendirme teknolojisini ülkemizde ilk uygulayan firmadır. Sıcak şekillendirilmiş yüksek mukavemetli AlSi kaplamalı 22MnB5 (Usibor1500) sac malzemelerin sertlikleri, kesme çeliklerinin sertliklerine (60-65 HRC) yakın olduğundan dolayı yaygın olarak, lazerle kesme işlemine tabi tutulmaktadır. Yüksek mukavemetli parçaların kesme proseslerinde parça üzerinde oluşturduğu mekanik etkileri incelemek amacı ile yorulma testleri gerçekleştirilmiş ve proje başarı ile tamamlanmıştır. 4/20
UYGULAMANIN KISA AÇIKLAMASI Çelikler üzerinde aşınma kontrolleri. Numune parçalar üzerinde de çapak kontrolleri. 5/20
UYGULAMANIN KISA AÇIKLAMASI Gerçekleştirdiğimiz üniversite sanayi işbirliği projesi ile; prototip kalıpta sıcak şekillendirilen numune sac parçaların; yine prototip kesme kalıbında kesme işlemine uygun kalıp çelikleri ve kaplanmış kalıp çelikleri kullanılarak, kesme adetlerine göre numunelerde ve kalıp çeliklerinde oluşan değişimler göz önüne alınarak üretim performansları değerlendirilmiştir. Türkiye'nin zenginliği olan Bor'un uç ürünlerinden olan kübik bor nitrürün (BN) sanayide yaygın şekilde kullanılmasını sağlamak üzere BN kaplamalar ön plana çıkmaktadır. Uygulamanın amaçlarından biri de, geliştirilecek Bor Nitrür (BN) kaplamaların kalıplarda uygulanması ve performanslarının değerlendirilmesi üzerine Ar-Ge çalışmalarının gerçekleştirilmesidir. 6/20
UYGULAMANIN YENİLİKÇİ VE ÖZGÜN YÖNLERİ Türkiye'de sıcak şekillendirme konusundaki akademik ve endüstriyel boyuttaki araştırmalar sınırlıdır. Sıcak şekillendirmeyi Türkiye'de Beyçelik-Gestamp için, sıcak şekillendirilmiş saclardan üretilmiş otomotiv parçaları yeni bir platform üründür. Sıcak şekillendirilmiş nihai ürünün iyileştirilebilmesi için, sıcak şekillendirilmiş parçaların kesme işlemleri önemlidir. Dolayısıyla, bu proje, yeni bir platform ürünü ortaya çıkarmak için gerekli olan projeler zincirinin bir halkasıdır. 7/20
UYGULAMANIN YENİLİKÇİ VE ÖZGÜN YÖNLERİ Atılım Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri ile de birlikte çalışılması suretiyle, sıcak şekillendirilmiş parçaların kesme işlemlerinde süreç iyileştirme çalışmaları yapılabilir mi sorusunun cevabı aranmıştır. Tel erezyon, Lazer ve Kalıpta kesme yöntemleri kullanılarak yüksek mukavemetli parçaların kesme işlemlerine yönelik gerçekleştirilen uygulama literatürdeki boşluğu dolduracak nitelikte olması açısından yenilikçi yönü yüksektir. 8/20
UYGULAMANIN HEDEFLERİ Araç güvenliğini artırmak amacıyla araç üzerinde artan yüksek mukavemetli sac parçaların kesme işlemleri ile ilgili lazer yönteminin kesme yüzeylerinde oluşturduğu termal etkileri minimize etmek, Co-designer çalışmalarında yer alabilmek OEM lere yöntem önerebilmek amacı ile akademik ve endüstriyel boyutta bilimsel gerçeklerle desteklenen çalışma gerçekleştirmek, Lazerde kesme kalitesine yakın kesme yöntemlerinin uygulanabildiğinin prototip düzeyde araştırılması ve optimum parametrelerin oluşturulması amacı ile farklı kalıp çeliği malzemelerinin ve kaplamaların denenmesi hedeflenmiştir. 9/20
UYGULAMANIN ÇIKTILARI Kalıpta kesme işlemleri gerçekleştirmek, lazer yöntemi ile gerçekleştirilen kesmeye göre 5 kat daha verimli olduğu gerçekleştirilen çalışma sonucunda elde edilmiştir. Kesme yüzeylerinde kalıpta kesmelerde lazerde kesilen numunelerin kalite seviyesine yakın kalite düzeyleri elde edilmiş durumdadır. Kesme parametreleri ile ilgili bilgi birikimi artırılmıştır. Lazer kesme yönteminde kesme hattında oluşan termal etkilerin yorulma davranışını olumsuz etkilediği bilimsel olarak elde edilmiştir. 10/20
UYGULAMANIN İŞLETMEYE KATKISI Yüksek maliyetli lazer kesme prosesine alternatif olabilecek kesme yöntemlerinin parametreleri incelenmiştir. Yüksek mukavemetli parçaların kesme çalışmaları ile ilgili bilgi birikimi elde edilmiştir. Üniversite-Sanayi işbirliği neticesinde uygulamanın bilimsel niteliği artırılmıştır. Proje kapsamında karşılaşılan problemlerin çözülmesi ile ilgili yapılan çalışmalar, proje çalışanların Ar-Ge bakışını zenginleştirmiştir. Proje ile birlikte yeni nesil yüksek mukavemetli sac malzemelerin kesme / delme işlemleri ile ilgili bir araştırma alanı kapısı aralanmış ve yeni Ar-Ge projelerinin başlamasına sebep olmuştur. Sıcak şekillendirme alanı yeni ve araştırmaya açık bir alandır dolayısı ile proses ile ilgili çalışmalar firmamızın ilk defa ülkemizde bu çalışmalara öncülük yapması açısından da önemlidir. 11/20
UYGULAMANIN ÜLKEYE KATKISI Firmaya katkısı açısından; Ülkemiz için henüz yeni olan teknolojiler ile ilgili gerçekleştirilen çalışmalar literatürde sunularak yeni nesil yüksek mukavemetli sac malzemelerin kesme/delme işlemleri ile ilgili bir araştırma alanı kapısı aralanacak ve Ar-Ge projelerini artırabilecektir. Bor nitrür içeren kaplama çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu anlamda Ülkemiz açısından zengin Bor kaynaklarının verimli şekilde sanayi de kullanılabilmesi açısından da katma değeri yüksek bir çalışmadır. Sıcak şekillendirme alanı yeni ve araştırmaya açık bir alandır dolayısı ile proses ile ilgili çalışmalar firmamızın ilk defa ülkemizde bu çalışmalara öncülük yapması açısından da önemlidir. 12/20
UYGULAMANIN ÜLKEYE KATKISI Yüksek mukavemetli parçaların kesme işlemlerine yönelik gerçekleştirilen uygulama Tel erezyon, Lazer ve Kalıpta kesme yöntemlerinin birlikte kullanılması ve karşılaştırmaları literatürdeki boşluğu dolduracak nitelikte olması açısından yenilikçi yönü yüksektir. Ülkemizde sadece endüstriyel uygulaması olan bu alan ile ilgili akademisyenler akademik anlamda bilgi dağarcıklarını geliştirebilecek imkanı firma sayesinde edinmişlerdir. Atılım Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri ile de birlikte çalışılması suretiyle, sıcak şekillendirilmiş parçaların kesme işlemlerinde süreç iyileştirme çalışmaları yapılabilir mi? sorusunun cevabı aranmıştır. 13/20
SONUÇ ve DEĞERLENDİRMELER Proje ile birlikte üniversite laboratuvarları efektif bir şekilde kullanılması sağlanmıştır. Atılım Üniversitesinde yüksek lisans çalışmalarını yapmakta olan iki öğrenci kaplama çalışmalarında çalıştırılmış ve desteklenmesi sağlanmıştır. Ülkemizde sadece endüstriyel uygulaması olan bu alan ile ilgili akademisyenler akademik anlamda bilgi dağarcıklarını geliştirebilecek imkanı firma sayesinde edinmişlerdir. Projeden elde edilen çıktılar değerlendirilmiş ve ulusal/uluslararası sempozyum/konferanslarda sunulmuştur. Böylelikle akademik yayınlara katkı sağlanmıştır. Proje kapsamında yapılan çalışmalar genel olarak değerlendirilmekte ve bir SCI dergiye gönderilmek üzere çalışmalar sürmektedir. 14/20
SONUÇ ve DEĞERLENDİRMELER 2023 hedefleri kapsamında yerli otomobilimizin sac metal aksamı ile ilgili üretim çalışmalarına katkı sağlayabilecek bilgi birikimlerini artırma çalışmalarına katkı sağlanmıştır. Beyçelik Gestamp Ar-Ge merkezi bu gibi projelerle birlikte hem sanayinin bir problemine çözüm hem de üniversiteye katkı sağlayacak çalışmalarını artırarak devam ettirme gayreti içerisindedir. 15/20
AR-GE MERKEZLERİ İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ PAYLAŞIM TOPLANTISI ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ DESTEKLİ YENİLİK MODELİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER İmren Öztürk Yılmaz Ar-Ge ve İnovasyon Projeleri Yöneticisi imrenyilmaz@beycelik.com.tr