ATIK PİLLERİN TOPLANMASI VE BERTARAFI Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği Web: www.tap.org.tr E-mail: info@tap.org.tr
PİLLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER
PİL NEDİR VE NERELERDE KULLANILIR? Piller, kimyasal reaksiyonlar sonucunda elektrik enerjisini direk depolayabilen, (+) ve (-) uçları bir cihaza bağlandığında gerekli elektrik enerjisini sağlayan çeşitli ölçülerde ve kimyasal yapılardaki ürünlerdir. Piller, çok değişik türde taşınabilir cihazlarda kullanılmaktadır ve günlük yaşantımızın ayrılmaz bir parçasıdır.
PİL ÇEŞİTLERİ a) Şarj edilemeyen veya tek kullanımlık piller, b) Şarj edilebilen veya çok kullanımlık piller, olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Ayrıca piller şekilleri itibariyle de silindirik, düğme veya prizmatik olarak da tanımlanabilir. Piller, türlerine göre, çinko, demir, mangan, nikel, lityum, kobalt, kadmiyum, bakır, alüminyum vb. metalleri, çeşitli kimyasal çözeltirleri, plastik ve kağıt/karton gibi maddeleri içerirler.
PİLLERİ KULLANIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ? Pilleri serin ve rutubetsiz yerlerde saklayınız ve cihazlarınızı kalorifer, soba, ocak vb. gibi ısı kaynaklarından uzakta tutunuz. Bu şekilde pilinizin ömrünü uzatabilirsiniz. Akmış pilleri çıplak ve ıslak elle tutmayınız. Şarj edilmeyen piller kesinlikle şarj işlemine tabi tutulmamalıdır. Aksi takdirde aşırı ısınma, şişme, gaz çıkışı, alevlenme ve neticede patlama görülebilir. Bir aleti pil takılı iken uzun süreli çalıştırmıyorsanız, pilleri aletin içinden çıkartınız. Yeni alınan pilleri kullanıncaya kadar orijinal ambalajında serin ve rutubetsiz yerde muhafaza ediniz. Pillerin kesinlikle içlerini açmaya çalışmayınız, delmeyiniz, ezmeyiniz ve kısa devre yaptırmayınız. Çocukların özellikle düğme tipi pillerle oynamasına müsaade etmeyiniz. Piller radyoaktif madde içermediklerinden atık piller radyasyon yaymazlar.
ATIK PİLLER
ATIK PİL NEDİR? Kullanım ömrünü tamamlamış veya uğramış olduğu fiziksel hasar sonucu kullanılamayacak duruma gelmiş olan pillere, atık pil diyoruz. Atık hale gelmiş pillerin onarılarak tekrar kullanımı mümkün değildir. Atık piller evsel atıklarla karıştırılmamalı ve kesinlikle çöpe atılmamalıdır. Ayrıca atık piller ateşe, su kaynaklarına atılmamalı ve toprağa gömülmemelidir. Aksi taktirde pilin dış kabı zamanla delinerek içindeki metaller ve kimyasal maddeler toprağa ve sulara karışabilir. Atık piller ev veya işyerlerinizde ayrı biriktirilerek, atık pil toplama kutularına atılmalıdır.
TOPLAMA FAALİYETLERİ
TAP IN ÇALIŞMALARI Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın yönetmeliğine göre, atık pil üreten veya ithal eden firmaların piyasaya sürdükleri pillerin toplanması zorunludur. Bu görevi yürütmek üzere 2004 yılında TAP Derneği kurulmuştu ve bakanlıkça yetkilendirilmiştir. TAP Halen yetkilendirilmiş tek kuruluştur. Bunu sağlamak üzere TAP faaliyetlerini 3 başlık altında yürütmektedir: Ülke genelinde verimli bir toplama sistemi kurularak çalıştırılması, Yıl boyunca tüketicilere yönelik bilinçlendirme kampanyaların yapılması ve okullarda eğitim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, Atık pillerin taşınması, geçici depolanması ve bertaraf işlemlerinin yürütülmesi, TAP Çalışmalarında başta yerel yönetimler olmak üzere kamu kurum kuruluşları, özel kuruluşlar, okullar nezdinde son 11 yıldır sürdürmektedir. 9
BELEDİYELERLE ÇALIŞMA TAP atık pil toplama çalışmalarını gerçekleştirirken, Belediyeler ile işbirliği protokolleri imzalar. İmzalanan protokollerde, tarafların üstlendiği sorumluluklar mevcuttur. Büyükşehir Belediyelerinde, APAK yönetmeliğinin ilgili maddesi gereği, taraflar Büyükşehir Belediyesi, İlçe Belediyesi ve TAP olmak üzere 3 lü protokol imzalar. Büyükşehir Belediyesi olmayan şehirlerde İlçe Belediyesi ile 2 li protokol imzalanır. Protokol kapsamında TAP gerekli malzemeleri bedelsiz olarak, belirlenen toplama noktalarına göre Belediyelere gönderir ve ayrıca ilgili belediyeler ile birlikte eğitim çalışmalarını ve okul kampanyalarını yürütür. Kurulduğu yıldan bu yana, başta 30 büyükşehir belediyeleri olmak üzere, toplam 550 İl ve ilçe Belediyeleri ile protokol imzalamıştır. Sonuçta, çok geniş bir coğrafya içerisinde faaliyetlerini sürdüren TAP, ülkemizin en uç noktalarındaki tüketicilere ulaşmış durumdadır. 10
KAMU KURUM VE KURULUŞLARI Yerel Yönetimlere ilaveten, aşağıdaki bakanlık ve kamu kuruluşları ile de işbirliği yapılmaktadır : -Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, -Milli Eğitim Bakanlığı, -Milli Savunma Bakanlığı, -Genel Kurmay, -İç İşleri Bakanlığı, -Sağlık Bakanlığı, -Kültür ve Turizm Bakanlığı, -Gençlik ve Spor Bakanlığı, -Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, -Adalet Bakanlığı, -Diyanet İşleri Başkanlığı, -TRT Kurumu
ATIK PİL TOPLAMA MALZEMELERİ
ATIK PİL KUTULARINI NERELERDE BULABİLİRSİNİZ Okul ve Üniversitelerde, Marketler ve parakende pil satıcılarında, Camilerde, Otellerde, Muhtarlıklarda, Hastane ve sağlık ocaklarında, Kamu, Askeri ve Özel Kurum/Kuruluşlarda, Postanelerde, Sanayi Bölgelerinde, Havaalanlarında, Korunmalı Sitelerde, Cezaevlerinde, Gençlik Merkezlerinde, Kütüphanelerde,
TOPLAMA ARAÇLARI
OKUL KAMPANYALARI Her yıl 1 Ekim 30 Nisan tarihleri arasında TAP ile iş birliği yapan belediyelerin bulunduğu il ve ilçelerdeki okullarda ödüllü atık pil yarışması yapılmaktadır. Yarışma sonucunda en fazla atık pil toplayan okullara özel ödüller verilmektedir. Bu kampanya dahilinde: Evinizde radyo, el feneri, MP3 çalar, oyuncak, işitme cihazı, saatler, cep telefonu, kumandalar, ev aletleri vs. gibi cihazlarda kullanılan piller bittiği zaman, pilleri hemen çıkararak, ayrı bir yerde biriktiriniz. (karton kutu, kavanoz, naylon torba vb gibi), Paslanmış, hasar görmüş veya akmış pilleri bir poşet içinde ayrı toplayınız. Sağlam pilleri, atık pil kutusuna atmayınız, Okula gelince atık pilleri hemen toplama kutusuna boşaltınız, Toplama kutularının içine pil dışında hiçbir şey atmayınız, atanları uyarınız, Atık pil toplama kutuları iç mekanlarda, direk güneş ışığı almayan ve kuru ortamlarda bulundurulmalıdır. Bu şartlarda depolanan piller çevreye hiçbir şekilde zarar vermezler.
OKUL ETKİNLİKLERİ
EĞİTİM VE BİLİNÇLENDİRME MALZEMELERİ
WEB SİTESİ (www.tap.org.tr)
İNTERNET SAYFAMIZDAN HANGİ BİLGİLERE ULAŞABİLİRSİNİZ? www.tap.org.tr adresine giriniz. Burada aşağıdaki bölümlerden yararlanabilirsiniz: - Toplama malzemelerinin nasıl isteneceği - Toplama noktalarının nerelerde olduğu, - Biriktirdiğim pillerin ne yapılacağı, Sitemizde ayrıca duyurular, haberler, derneğimiz tanıtımı ve piller hakkında teknik bilgiler bulunmaktadır.
BERTARAF ÇALIŞMALARI
ATIK PİLLERİN AYRIŞTIRILMASI Atık piller kimyasal yapılarına ve şarjlı/şarjsız olmalarına göre ayrıştırılabilir. Şarjlı atık piller (NiCd, NiMh ve Li-iyon) ayrıştırma işlemini takiben içlerindeki değerli metalleri (nikel, kobalt gibi) geri dönüştürülmek üzere yurt dışına gönderilebilir. TAP ın kendi ayrıştırma tesisi yoktur. Ancak ayrıştırma işlemi anlaşmalı elektrik ve elektronik atık malzeme toplayan firmalar tarafından zaman zaman yapılabilmektedir. Her türlü atık pil TAP tarafından çevreye ve canlıların sağlığına zarar vermeyecek şekilde nihai bertaraf işlemine tabi tutulmaktadır. 21
ATIK PİLLERİN NİHAİ BERTARAFI Türkiye de geri dönüşüm işlemi yapabilen bir tesis henüz olmadığından, toplanan tüm atık piller yer altında veya yer üstünde inşa edilmiş düzenli katı atık sahalarında kontrollü biçimde ve mono depolama esasına göre TAP tarafından bertaraf edilmektedir. İstanbul Kemerburgaz yer altı depolarında bertaraf (2006 2010) İstanbul Şile /Kömürcüoda yerüstü atık pil depolama sahası nda bertaraf (2010 ve sonrası) 22
İSTAÇ A.Ş. YER ÜSTÜ BERTARAF SAHASI ÖZELLİKLERİ Depo Tabanı Sızdırmazlık Sistemi Depo Üst Örtü Sızdırmazlık Sistemi
ATIK PİL GERİ DÖNÜŞÜM ÇEVRİMİ
ÇEVREYE VE ORTAK GELECEĞİMİZE GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ HASSASİYETE TEŞEKKÜR EDERİZ Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği web: www.tap.org.tr E-mail: info@tap.org.tr 25