MESLEKİ İHTİSAS EĞİTİMLERİ SİGORTA ACENTELERİNİN VERGİSEL SORUNLARI VE MUHASEBE KAYITLARI Hazırlayanlar: SMMM Ekrem ÇETİNCEVİZ, SMMM Salih YAYLA Mayıs 2014
2
Konu Başlıkları 1. REJİSTRO DEFTERİ VE BSMV MÜKELLEFİYETİ 2. ACENTELERİN KDV MÜKELLEFİYETİ 3. ACENTELERİN BA BS FORMU SORUNU 4. ACENTELER ARASI İŞ PAYLAŞIMI 5. ACENTELERİN POLİÇELERDEN YAPTIĞI KOMİSYON İSKONTOLARI 6. POLİÇE İŞLEMLERİ VE ÖRNEK MUHASEBE KAYITLARI Rejistro defteri ve Tahsilat Defteri Hazine Müsteşarlığı 16.02.2011 2011/4 Sayılı Sektör Duyurusu ilgili duyuruda sigorta şirketlerinin ya da acentelerin kendilerinin bilgi işlem sistemleri üzerinden takip edilebiliyor olması kaydıyla söz konusu defterlerin tutulmasının gerekli olmadığı kanaatine varılmıştır. Denilmiştir. Ayrıca bu defter hem Yeni TTK hem de VUK a göre tutulması zorunlu defterler arasında sayılmamıştır. 5
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Beyannamesi 01.08.2008 tarihinden önce sigorta işlemlerinde BSMV nin mükellefi, sigorta şirketleri ile bu şirketler tarafından sözleşme yapma ve prim tahsil etme yetkisi verilen sigorta acenteleriydi. 01.08.2008 tarihinde itibaren 5766 Sayılı Kanun un 25. maddesi ile 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu nun 30. maddesinde yapılan değişiklikle sigorta aracıları tarafından yapılan sigorta işlemlerinde de verginin mükellefinin sigorta şirketleri olacağı belirtilmiştir. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Beyannamesi Bu tarihten itibaren sözleşme yapma ve prim tahsil etme yetkisi bulunan sigorta acenteleri ile sigorta acenteliği yapan banka şubeleri tarafından yapılan sigorta işlemleri de dahil olmak üzere bütün sigorta işlemlerinde BSMV mükellefi sigorta şirketleridir. 6
Acentelerin KDV Beyannamesi Mükellefiyet Durumu KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU 17-Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar 4. Diğer İstisnalar: e) Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler ve sigorta aracılarının sigorta şirketlerine yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri ile Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin (24) numaralı bendinde belirtilen kurumların kredi teminatı sağlama işlemleri, KDV den istisna edilmiştir. Acentelerin KDV Beyannamesi Mükellefiyet Durumu Normal şartlarda Sigorta Acenteleri KDV Beyannamesinin mükellefi değildir. Ancak, Fatura kesmesini gerektirecek sebepler olması durumunda örneğin, Demirbaş satışı, taşıt satışı, komisyon paylaşımı dolayısıyla fatura kesilmesi gibi durumlarda, KDV Mükellefiyetinin açılması gerekmektedir. Bu durum geçici ise mükellefiyet tekrar kapatılabilir. 7
BA BS Formu V.U.K. 396 Nolu Genel Tebliği Bankalar, Katılım Bankaları, Aracı Kurumlar, Portföy Yönetim Şirketleri, Menkul Kıymet Yatırım Fon ve Ortaklıkları, Reasürans Şirketleri, Emeklilik Şirketleri, Sigorta Şirketleri ve Acenteleri yapmış oldukları işlemleri belirli periyotlarla Bakanlığımıza bildirdiklerinden, hizmet ve satış işlemlerinde düzenledikleri dekont ve poliçe bilgilerini Form Bs ile bildirmelerine gerek bulunmamaktadır. BA BS Formu V.U.K. 396 Nolu Genel Tebliği Aynı şekilde, bu kurumların kendi aralarındaki işlemler sebebiyle düzenledikleri dekontların karşı tarafça Form Ba ile bildirilmesine de gerek bulunmamaktadır. Ancak bu kurumlar, diğer belgelere dayalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alım/satımlarını genel esaslar çerçevesinde Ba-Bs formları ile bildirmek zorundadırlar. Örneğin, sigorta acentesi bir otomobil aldığı takdirde alış bedeli 396 nolu tebliğde yer alan limitlerin üzerinde ise (5.000,00 TL KDV hariç) bu durumu bağlı bulunduğu vergi dairesine BA formu ile bildirmesi gerekecektir. 8
Ba Bs Formu Öte yandan, 243 Sıra No lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği nde; sigorta acente ve prodüktörleri tarafından sigorta şirketlerine sağlanan hizmetler nedeniyle ödenen komisyon bedellerinin sigorta şirketleri tarafından düzenlenecek Sigorta Komisyon Gider Belgesi ne istinaden kayıtlara alınacağı ve bu belgelerin, işlem bazında veya en çok bir aylık dönemler itibariyle tahakkuk edecek komisyonlar için tek belge ş eklinde düzenlenebileceği hususunda açıklamalar yapılmıştır. Ba Bs Formu Ayrıca, sigorta acente ve broker işlemlerine ilişkin bilgiler (sigorta komisyon gider belgesi dahil) 2 Seri No lu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği kapsamında Sigorta Acenteleri ve Broker İşlemleri Formatı ile 396 Sıra No lu Vergi Usul Genel Tebliği nde belirlenen 5.000 TL lik limite bağlı kalmaksızın sigorta şirketleri tarafından Btrans üzerinden Maliye Bakanlığına gönderildiğinden ayrıca Form Ba-Bs bildirimlerine dahil edilmesine gerek bulunmamaktadır. 9
Ba Bs Formu Sigorta acenteleri prensip olarak teslim ettikleri mal veya hizmetlerle ilgili nadir de olsa fatura düzenlemektedirler. BA BS formu her ay sonunda verilmesi gereken bir beyannamedir. Acente dışı bilanço esasına göre defter tutan mükellefler aylık KDV hariç 5.000,00 TL yi geçen işlemlerinin olmaması durumunda bile boş olarak BA BS formunu vermeleri gerekmektedir. Ba Bs Formu Kanaatimizce herhangi bir cezai işlemle karşılaşmamak için KDV hariç 5.000,00 TL yi geçen sigorta işlemleri dışı diğer alım ve satım yoksa bile herhangi bir ödemesi olmadığı için boş olarak da olsa BA BS formunun verilmesi yerinde olacaktır. 10
BA BS Formu Vermemenin Cezası 1. Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında (5904 sayılı Kanunun 22 inci maddesiyle değişen ibare. Yürürlük; 01.08.2009)(432 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2014'den itibaren 1.200 -TL)1.000 Türk Lirası(***) 2. İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında (5904 sayılı Kanunun 22 inci maddesiyle değişen ibare. Yürürlük; 01.08.2009) ( 432 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2014'den itibaren 600 -TL)500 Türk Lirası(****) BA BS Formu Vermemenin Cezası 3. Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında (5904 sayılı Kanunun 22 inci maddesiyle değişen ibare. Yürürlük; 01.08.2009) (432 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2014'den itibaren 300 -TL)250 Türk Lirası(*****) 11
Acenteler Arası İş Paylaşımı Serbest Hazine Müsteşarlığı vermiş olduğu görüşlerde, acenteler arasında yasal mevzuat kapsamında iş paylaşımı yapılmasının mümkün olduğunu, acentelik sözleşmesinde belirtilen yetki ve sınırlar dahilinde olmak üzere bir aracının bir başka aracı ile ortak iş yapmasına veya bu aracıdan iş almasına engel bulunmadığını belirtmiştir. Acenteler Arası İş Paylaşımı Dikkat Edilecek Hususlar Acenteler arası komisyon paylaşımı sırasında; Poliçelerin Teknik personeller tarafından düzenlenerek, yetkililer tarafından imza altına alınması ve poliçeyi düzenleyen acente tarafından müşteriye teslimi önem arz etmektedir. Bu konuda yapılan hatalı uygulamaların Acentelik sözleşmelerinin feshine kadar varabilecek kötü sonuçlara yol açabileceği unutulmamalıdır. 12
Maliye Bakanlığı Özelgesiyle Konuya açıklık getirmiştir. Sigorta aracıları arasındaki iş paylaşımı ile ilgili işlemlerin nasıl belgelendirileceği ve bu işlemlerin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ne ( BSMV ) tabi olup olmayacağı hakkında İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 24 Temmuz 2013 tarihinde 39044742-BSMV-1081 sayılı bir görüş vermiştir. Acenteler Arası Komisyon Paylaşımı Faturalaşma Yöntemiyle Olacak Mali İdare vermiş olduğu görüşte, sigorta aracılarının kendi aralarında gerçekleştirdikleri komisyon aktarımlarının KDV ye tabi olacağını ve bu işlemler için KDV li fatura düzenlenmesi gerektiğini belirtmiştir. 13
Katma Değer Vergisi Açısından Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu nun 17/4(e) maddesine göre; BSMV kapsamına giren işlemler ve sigorta aracılarının sigorta şirketlerine yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin işlemler KDV den istisna tutulmuştur. Bu bağlamda, sigorta aracılık faaliyetleri yürütenler tarafından sigorta şirketleri adına yapılan poliçe satışları nedeniyle tahsil edilen primler ve bu hizmetler karşılığında sigorta şirketlerinden alınan komisyonlar KDV den istisnadır. KDV den İstisna olma durumu KDV nin ilgili istisna maddesi hükümleri göz önüne alındığında, sigorta aracısının yaptığı işlemin KDV den istisna olabilmesi için bu işlemin aracının sigorta şirketine yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin bir işlem olması gerektiği anlaşılmaktadır 14
Aracılar Arası Komisyon paylaşımı KDV ye tabidir Sigorta şirketleri tarafından aracılara ödenen komisyonların bir kısmının komisyonu tahsil eden aracı tarafından bir başka sigorta aracısına aktarılması sigorta aracısının sigorta şirketine yaptığ ı bir sigorta muamelesi olarak değerlendirilmesi mümkün gözükmemektedir. Bu bağlamda, aracılar arasındaki komisyon ödemelerinin KDV den istisna olduğ unu söyleyemeyiz. Sigorta Poliçesi Üzerinde Gösterilemeyen İskontoların Belgelenmesi Sigorta şirketleri müşteri ve dolayısıyla poliçe sayısını artırmak amacıyla değişik pazarlama teknikleri kullanmaktadırlar. Bu pazarlama tekniklerinden birisi de, acentelerin kendilerine kalan komisyon tutarı üzerinden iskonto yapmalarıdır. Ancak, bu şekilde yapılan iskontoların poliçe üzerinde gösterilmesi mümkün değildir. Uygulamada, acentelerin bu şekilde kendi komisyonları üzerinden yaptıkları ancak poliçe üzerinde gösteremedikleri iskontoların ne ş ekilde belgelendirileceğ i konusunda tereddütlerle karşılaşılmaktadır. 15
Acentelerin Sigorta Komisyon Gider Belgesi Yükümlülüğü VUK Tebliğlerinde, SKGB sinin sigorta aracıları tarafından sigorta şirketlerine sağlanan hizmetler için düzenleneceği belirtilmiş olduğu göz önüne alındığında, aracılar arasındaki iş paylaşımı neticesinde bir aracı tarafından diğer aracıya ödenen komisyonlar için SKGB si düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır. Sigorta Poliçesi Üzerinde Gösterilemeyen İskontoların Belgelenmesi Vergi Usul Kanununun 229. maddesinde faturanın, sa#lan em)a veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere em)ayı satan veya işi yapan tüccar tara=ndan müşteriye verilen )cari vesika olduğu hükme bağlanmış=r. Öte yandan, sigorta şirketleri ve acentelerin faaliyetleri sırasında düzenleyecekleri belgelerle ilgili olarak 243 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği nde açıklamalar yapılmış=r. Söz konusu Tebliğde; 16
Sigorta Poliçesi Üzerinde Gösterilemeyen İskontoların Belgelenmesi Sigorta şirketleri tarafından düzenlenen sigorta poliçeleri (ek belgeler "-zeyilnameler-" dahil) Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmış olup, sigorta şirketlerinin bu poliçeler ve ek belgelere (zeyilnameler) konu işlemlere ait tutarlar için ayrıca fatura düzenlemeyecekleri; sigorta acente ve prodüktörleri tarafından sigorta şirketlerine sağlanan hizmetler nedeniyle ödenen komisyon bedellerinin ise sigorta şirketleri tarafından düzenlenecek "Sigorta Komisyon Gider Belgesi"ne istinaden kayıtlara alınacağı, acenteler ve prodüktörlerin bu bedeller için ayrıca fatura düzenlemeyecekleri ve bu bedelleri sigorta şirketleri tarafından kendilerine verilecek sigorta komisyon gider belgesine istinaden hasılat kaydedecekleri belirtilmiştir. Sigorta Poliçesi Üzerinde Gösterilemeyen İskontoların Belgelenmesi Buna göre, 1) Acentelerin acentelik sözleşmesine dayanarak verdikleri hizmetler için sigorta şirketleri tarafından kendilerine ödenen komisyon bedellerini, "Sigorta Komisyon Gider Belgesi"ne istinaden hasılat kaydetmeleri gerekmektedir. 2) Acentelerin bu şekilde kendi paylarına düşen komisyon geliri üzerinden yaptıkları ancak sigorta poliçesi üzerinde gösteremedikleri iskonto tutarını, iskontodan yararlanan ve adına poliçe düzenlenen müşterilerden alacakları fatura vb. belgelerle tevsik etmeleri halinde, satış iskontosu olarak kayıtlarına almaları ve bu şekilde satış hasılatlarından düşmeleri mümkün bulunmaktadır. Müşterilerin vergi mükellefi olmadığı durumlarda ise iskonto bedelleri, müşteriler adına düzenlenecek gider pusulası ile belgelendirilebilecektir. 17
Maliye Bakanlığının Özelgesi Konu hakkında Maliye Bakanlığı da aynı görüşte olup, verdiği bir özelgede, Acentelik sözleşmesine dayanarak verilen hizmetler için şirketinize ödenen komisyon bedellerinin, "Sigorta Komisyon Gider Belgesi"ne istinaden hasılat kaydedilmesi gerekmekte olup şirketiniz payına düşen komisyon geliri üzerinden yaptığınız ve sigorta poliçesi üzerinde gösteremediğiniz iskonto tutarının ise fatura vb. vesikalarla tevsik edilmesi halinde satış iskontosu olarak kayıtlara alınması mümkün bulunmaktadır. Maliye Bakanlığının Özelgesi (GİB. Bursa VDB.nin 28/02/2013 tarihli ve 45404237-300-10-19-89 sayılı özelgesi) Sigorta acentelerinin bu işlemlerinden elde ettikleri komisyonlar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi olduğundan ve söz konusu işlemler KDV Kanununun 17/4-e maddesine göre KDV den istisna bulunduğundan, KDV den istisna olan komisyon tutarlarının düzeltilmesine yönelik olarak müşteriler tarafından sigorta acenteleri adına düzenlenen fatura veya benzeri belgelerde gösterilen iskonto tutarları üzerinden KDV hesaplanması söz konusu olmayacaktır. 18
Sigorta Acentelerinin Muhasebe Kayıtları Yukarıda Sigorta şirketlerinin tabi olduğu kanunlar ve bu kanunlar karşısında yapması gerekenlerle ilgili bilgi vermeye çalış=k. Şimdi ise; piyasada çok da fazla bilinmeyen ve çeşitli sorunları bulunan sigorta sektöründeki muhasebe kayıtlarının nasıl yapılacağına ilişkin bilgiler vermeye çalışacağız. Özellikle sigorta şirketlerinin gelirlerinin bulunduğu Resjistro deseri, sigorta komisyon gider belgesi ve konuya ilişkin diğer muhasebe kayıtları aşağıda anla=lmaktadır. Sigorta Komisyon Gider Belgesi 243 ve 246 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu (VUK) Genel Tebliğlerine göre, sigorta aracılarınca sigorta şirketlerine sağlanan hizmetler nedeniyle sigorta şirketlerinin aracılara ödediği komisyonlar için sigorta şirketleri tarafından Sigorta Komisyon Gider Belgesinin ( SKGB ) düzenlenmesi zorunludur. Sigorta aracıları aldıkları bu komisyonlar için fatura düzenlemezler ve sigorta komisyon gider belgesine istinaden tutarı hasılat kaydederler. 19
Örnek Sigorta Komisyon Gider B. Sigorta Komisyon Gider Belgesi Açıklama İptal Komisyonu İs3hsal Komisyonu Trafik - 38,23 828,00 Kasko - 0,00 633,60 İnşaat Tüm Riskler - 48,60 48,60 Konut Paket 0,00 0,00 TOPLAM - 86,83 1.510,20 Brüt Prim Tutarı Net Komisyon Şirkete Ödenecek Tutar 11.014,65 1.423,37 9.591,28 20
Rejistro Defteri Brüt Prim Net Prim Gider Vergisi Fonlar Komisyon İSTİHSAL POLİÇE LİSTESİ 6.384,00 5.700,00 285,00 399,00 828,00 4.928,00 4.400,00 220,00 308,00 633,60 302,40 270,00 13,50 18,90 48,60 11.614,40 10.370,00 518,50 725,90 1.510,20 İPTAL POLİÇE LİSTESİ - 297,35-265,48-13,28-18,59-38,23-302,40-270,00-13,50-18,90-48,60-599,75-535,48-26,78-37,49-86,83 NET POLİÇE LİSTESİ 11.014,65 9.834,52 491,72 688,41 1.423,37 Muhasebe Kayıtları -1- İs3hsal Poliçeler Tahakkuku; (Rejistro De]eri) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 120... Poliçe bedeli - Brüt 11.614,40 320... Poliçe bedeli - Brüt 11.614,40 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - İptal Poliçeler tahakkuku ; (Rejistro De]eri) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 320... İptal Poliçe - Brüt 599,75 120... İptal Poliçe- Brüt 599.75 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Poliçe Komisyon tahakkuku; (Komisyon Gider Belgesi) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 320... Poliçe Komisyonu 1.423,37 610..Poliçe İptal Komisyonu 86,83 600... Poliçe Komisyonu 1.510,20 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 21
Muhasebe Kayıtları -2- Müşteri Nakit Kredi Kara Tahsilat Kaydı - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 100... Poliçe tahsilat bedeli 1.232,00 108... Poliçe Tahsilat Bedeli 696,00 120...Poliçe tahsilat bedeli 1.928,00 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Müşteri Sigorta Şirke3 Kredi Kardı Tahsilaa Kaydı - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 320... Poliçe Tahsilat Bedeli 3.000,00 120... Poliçe Tahsilat Bedeli 3.000.00 Sigorta Şirke3 Ay Sonu Hesap Kesimi Muhasebe Kaydı - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 320... Poliçe Ay Sonu Bölge Ödemesi 6.591,28 102... Poliçe Ay Sonu Bölge Ödemesi 6.591.28 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Bizi sabırla dinlediğiniz için teşekkür ederiz 22
MESLEKİ İHTİSAS EĞİTİMLERİ SİGORTA ACENTELERİNİN VERGİSEL SORUNLARI VE MUHASEBE KAYITLARI Hazırlayanlar: SMMM Ekrem ÇETİNCEVİZ, SMMM Salih YAYLA Mayıs 2014 23
24
Konu Başlıkları 1-Şirketlerin Vergi Yükü 2-Yönetim Kurulu Ücretleri-Huzur Hakkı 3-Harcırahlar 4-Şüpheli Alacaklar Karşılığı 5-Binek Otomobiller KDV-ÖTV Maliyeti 6-Amortisman Giderleri 7-Yenileme Fonu 8-Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası 9-Karın Sermayeye İlavesi İstisnası Şirketlerin Vergi Yükü AÇIKLAMA TUTAR V. YÜKÜ KURUM KAZANCI 1.000.000 TL. KURUMLAR VERGİSİ % 20 200.000 TL %20 DAĞITILABİLİR KAR 800.000 TL KURUM STOPAJI %15 120.000 TL %12 ORTAKLARA DAĞITILAN KAR 680.000 TL TOPLAM VERGİ YÜKÜ 320.000 TL %32 ORTAĞA KALAN PARA 680.000 TL %68 25
6102 Sayılı Yeni T.T.K. na göre Yönetim Kurulu Ücretleri Türk Ticaret Kanunu: V- Yönetim kurulu üyelerinin mali hakları MADDE 394- (1) Yönetim kurulu üyelerine, tutarı esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmiş olmak şartıyla huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kârdan pay ödenebilir. 193 Sayılı G.V.K. na göre Yönetim Kurulu Ücretleri Gelir Vergisi Kanunu: Madde 61: "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Bu kanunun uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır..yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler. 26
Huzur Hakkı - Vergi Yükü Karşılaştırması Yıllık Ücret Vergi Oranı Ücret Gelir Vergisi Şirket Karı Vergi Oranı Kurumlar Vergisi 11.000 TL %15 1.650 TL 11.000 TL %32 3.520 TL 27.000 TL %20 4.850 TL 27.000 TL %32 8.640 TL 97.000 TL %27 23.750 TL 97.000 TL %32 31.040 TL 150.000 TL %35 42.300 TL 150.000 TL %32 48.000 TL Harcırahlar 6245 SAYILI HARCIRAH KANUNU Harcırahın unsurları: Madde 5 Harcırah; yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva eder. İlgili, bu kanun hükümlerine göre bunlardan birine, birkaçına veya tamamına müstahak olabilir. Harcırah hesabında esas tutulacak yol: Madde 6 (Değişik: /11/12/1981-2562/3 md.) Harcırah, bu kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan yol ve taşıt araçları üzerinden verilir. 27
Harcırahlar Şirket yöneticilerine ve çalışanlarına, yurtiçi ve yurtdışı seyahatlerinde verilecek olan harcırahlar yalnızca damga vergisine tabidir. Bunun dışındaki tüm kesintilerden muaf tutulmuştur. Yurtiçi Gündelikler-Maaş Kademelerine Göre 30,00 TL ila 48,50 TL arasında Yurtdışı Gündelikler-Maaş Kademelerine ve Ülkelere Göre 80$ ila 182$ arasında 65 ila 164 arasında Harcırah rakamları mevcuttur. 01 Ocak 2014 30 Haziran 2014 Yurt İçi Harcırah Tutarları Brüt Aylıklar (TL) Vergiden Müstesna Gündelikler Tutarı (TL) 1.936,76 ve fazlası 48,50 1.922,90-1.936,75 40,50 1.753,50-1.922,89 37,50 1.537,91-1.753,49 35,00 1.275,73-1.537,90 31,00 0-1275,72 30,00 28
Yurtdışı Harcırah Tutarları (BRÜT AYLIK TUTARLARI TL) I II III IV V A.B.D. (A.B.D. Doları) 182 146 117 110 93 Almanya (Euro) 164 131 105 99 83 Avusturya (Euro) 166 132 106 100 84 Belçika (Euro) 161 128 103 97 81 Fransa (Euro) 160 127 102 96 81 Hollanda (Euro) 156 125 100 94 80 İngiltere (Sterlin) 115 91 74 69 59 Diğer AB Ülkeleri (Euro) Diğer Ülkeler (A.B.D. Doları) 127 101 81 76 65 157 125 100 95 80 01.01.2014-30.06.2014 yurt dışı harcırah kademeleri Harcırah Tablosunda Denk Geldiği Sütun En Düşük Ücret Aralığı En Yüksek V 1.936,75 IV 1.922,90 1.936,75 III 1.715,00 1.922,89 II 1.275,71 1.715,00 I 1,00 1.275,71 29
ABS SİGORTA ARACILIK HİZMETLERİ A.Ş. HARCIRAH BEYANI Adı, Soyadı AHMET SOYLU TC Kimlik No 123456789 Görevi ŞİRKET MÜDÜRÜ İşyeri ABS LTD.ŞTİ. MERKEZ İŞYERİ Gittiği Yer AFYON-İZMİR Gidiş Tarihi 20.03.2014 Dönüş Tarihi 23.03.2014 Harciraha Esas Gün 3 Bir Günlük Brüt Harcirah 48,50 TL Toplam Brüt Harcirah 145,50 TL Damga Vergisi 1,10 TL Toplam Yasal Kesinti 1,10 TL Net Ödenen Harcirah 144,40 TL Harcirah bedeli olarak yalnız BEYANI DÜZENLEYEN KAŞE-İMZA YÜZKIRKDÖRT.TL KIRK KR ALDIM. HARCİRAHI ALAN ADI-SOYADI-İMZA Harcırah Bordrosu Teknik Müdür 1.800 TL 40,50 7 283,50 TL Personel Brüt Ücreti Günlük Harcırah Harcırah günü Toplam harcırah Şirket Müdürü 2.200 TL 48,50 7 339,50 TL Teknik Müdür 1.800 TL 40,50 7 283,50 TL Teknik Personel 1.600 TL 35,00 7 245,00 TL Pazarlama 1.400 TL 31,00 7 217,00 TL TOPLAM 1.085,00 TL 30
Şüpheli Alacaklar Bilanço Esasına Göre Defter Tutan ve Ticari Kazanç Elde Eden Mükellefler Şüpheli Alacak Karşılığı Ayırabilirler. Koşulları: v Şüpheli Alacak Ticari ve Zirai Faaliyet Kapsamında Yapılan Mal Teslimi veya Hizmet İfasından Kaynaklanmalıdır v Karşılık Ayrılacak Alacağın Ödeme Vadesi Geçmiş Olmalıdır v Alacak, Dava veya İcra Safhasında Bulunmalı yada Yapılan Protestoya veya Yazı ile Bir Defadan Fazla İstenmesine Rağmen Ödenmemiş Bulunan Dava ve İcra Takibine Değmeyecek Küçük Alacaklar Olmalıdır. Binek Otomobil KDV ve ÖTV nin Maliyete Eklenebilmesi v 3065 sayılı KDV Kanununun 30/b maddesinde; Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi, nin indirim konusu yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır. v 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 270. maddesinin 2. fıkrasında: Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellâliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedelini ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttir. hükmüne yer verilmiştir. 31
Binek Otomobil KDV ve ÖTV nin Maliyete Eklenebilmesi v Buna göre; işletmenizde kullanmak üzere almış bulunduğunuz binek otomobilinize ait ödemiş olduğunuz KDV ve ÖTV tutarını maliyete ekleyerek amortisman yoluyla itfa etmeniz veya doğrudan gider yazmanız mümkün bulunmaktadır. v Bu açıklamalar doğrultusunda, KDV ve ÖTV nin doğrudan gider yazılması acentelere önemli bir vergi avantajı sağlayacaktır. Amortisman Giderleri İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle VUK. 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin değerleme esaslarına göre tespit edilen değerlerinin bu kanun hükümlerine göre yok edilmesini teşkil eder. 32
Amortisman Giderleri Amortisman Ayırma Koşulları 1. İşletmede bir yıldan fazla kullanılma. 2. Yıpranma, aşınma veya kıymetten düşmeye maruz bulunma. (Örneğin, bu şartı sağlamayan boş arsa ve araziler amortismana tabi tutulmaz.) 3. Envantere dahil olma. 4. İktisadi kıymetin değerinin belli bir tutarı (2014 yılı için 800,00- TL) aşması Amortisman Giderleri Amortisman Ayırma Yöntemleri a. Normal amortisman; Mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. b. Azalan bakiyeler usulüne göre amortisman; Amortisman nispeti %50 yi geçmemek üzere normal amortisman nispetinin iki katıdır c. Fevkalade Amortisman; (VUK M. 317 ): Yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden; Yeni icatlar dolayısıyla teknik verim ve kıymetleri düşerek tamamen veya kısmen kullanılmaz bir hale gelen; Cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınma ve yıpranmaya maruz kalan; Menkul ve gayrimenkullerle haklara, mükelleflerin müracaatları üzerine ve ilgili Bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığınca her işletme için işin mahiyetine göre ayrı ayrı belli edilen "Fevkalade ekonomik ve teknik amortisman nispetleri" uygulanır 33
Amortisman Giderleri v Bilanço esasına göre defter tutan işletmeler, amortisman hesaplama yöntemlerinden birisini başlangıçta serbestçe seçebilirler. İşletmeler normal amortisman yöntemini seçtiklerinde, izleyen dönemlerde bu yöntemi değiştiremezler. Ancak başlangıçta azalan bakiyeler yöntemi seçildiğinde, izleyen dönemlerde normal amortisman yöntemine geçilebilmektedir. Amortisman Giderleri Azalan Bakiyeler Yöntemi Örnek 100.000 TL Değerinde % 20 Amor=sman Oranı olan bir demirbaşı azalan bakiyeler yöntemine göre hesaplarsak. Yıllar Demirbaş Giriş Değeri Amor4sman Oranı Amor4sman Yöntemi Amor4sman Tutarı Demirbaş Bakiye Değeri 1 100.000,00 % 40 Azalan B.Y. 40.000,00 60.000,00 2 100.000,00 %40 Azalan B.Y. 24.000,00 36.000,00 3 100.000,00 %40 Azalan B.Y. 14.400,00 21.600,00 4 100.000,00 %50 Normal Y. 10.800,00 10.800,00 5 100.000,00 %50 Normal Y. 10.800,00 0,00 Toplam 100.000,00 100.000,00 34
Yenileme Fonu ile 3 Yıl Vergi Ötelemesi v VUK 328- Şu kadarki, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi, işin mahiyetine göre zaruri bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde, satıştan elde edilen kâr, yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir. Her ne sebeple olursa olsun bu süre içinde kullanılmamış olan karlar üçüncü yılın vergi matrahına eklenir. Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu karlar o yılın matrahına eklenir. Yenileme Fonu Ayırmanın Şartları A. Bilanço Esasında Defter Tutulmalıdır. B. Satılan veya Afetler Yüzünden Elden Çıkan İktisadi Kıymetin Yenilenmesinin Zaruri Bulunması veya Bu Hususta İşletmeyi İdare Edenlerce Karar Verilip Teşebbüse Geçilmiş Olunması Gerekir. C. Alınacak İktisadi Kıymet Yenilenen İktisadi Kıymetle Aynı Neviden Olmalıdır D. Yenileme Fonu Olarak Kayıt Edilen Kâr Üç Yıl İçinde Kullanılmalıdır. Bu Süre İçinde Kullanılmayan Kârlar Üçüncü Yılın Vergi Matrahına Eklenir E. Satılan veya Afetler Nedeniyle Ziyaa Uğrayan Kıymet Amortismana Tabi Olmalıdır 35
Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası Kurumların mali yapılarının güçlendirilmesi amacıyla aktiflerinde bulundurdukları gayrimenkuller ve iştirak hisselerinin satışından doğan kazançlarının %75 lik kısmı en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmı kurumlar vergisinden istisnadır. Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası Uygulamasının Şartları A. Satış konusunun Gayrimenkul, İştirak hissesi, kurucu senetleri, intifa senetleri, rüçhan hakkı olması, B. Satış konusu mal ve hakların iktisap tarihinden itibaren iki tam yıl (730 Gün) süreyle şirket aktifinde bulunması, kurumun bu değerlere iki tam yıl süreyle fiilen sahip olması, C. Kurumun esas faaliyet konusunun gayrimenkul ticareti veya kiralanması olmaması, D. Satış işlemi sonucu kar oluşması, 36
Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası Uygulamasının Şartları E. Satış kazancının istisnaya isabet eden % 75 lik kısmı Satışın yapıldığı dönemde Şirket bilançosunun pasifinde Özel bir Fon hesabına alınmış olması, F. Satışın yapıldığı hesap dönemini izleyen takvim yılından itibaren Pasifte Fon hesabına alınmış olan tutarın 5 yıl süre ile bu fonda tutulması, G. Satışın vadeli yapılması halinde satış bedelinin tamamının satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci yılın sonuna kadar tahsil edilmiş olması Gerekmektedir. Kârın Sermayeye İlavesi GVK 94 6.madde ( b- i) Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) Bu sayede %15 Kurum Stopajı ödenmemiş olur. 37
Asgari Sermaye SİGORTA ACENTELERİ YÖNETMELİĞİ 14.04.2008 Resmi Gazete Sayısı: 26847 (mükerrer) Asgari sermaye MADDE 8 (1) Tüzel kişi acenteler için asgari sermaye miktarı şirket türüne göre Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca belirlenen tutardan az olmamak kaydıyla 25.000 TL dir. Gerçek kişilerin beyan edecekleri mal varlıkları bu miktarın alwnda olamaz. Bu tutar acentelerce aracılık edilen yıllık prim tutarının %4 ünden aşağı olamaz. Örnek: Yıllık Brüt üre=m 2.000.000 (iki milyon ) TL ise Asgari sermaye 80.000 (seksenbin) TL olması gerekir. Teşekkür Ederiz. Hazırlayan S. M. Mali Müşavir & Bağımsız Denetçi-Salih YAYLA 38