ÖRNEK 00 mm çapında, 00 mm uzunluğundaki bi kaymalı yatakta, muylu 900 d/dk hızla dönmekte kn bi adyal yükle zolanmaktadı. Radyal boşluğu 0.00 mm alaak AE 0, 0, 0 40 yağlaı güç kayıplaını hesaplayınız. Çalışma sıaklığını 70 C olaak alınız. AE 0, 0, 0 40 d = 00 mm l = 00 mm = kn N = 900 d/dk = 0.00 mm T = 70 C l d H NT l = H =? T 000 (0.)(0.) olduğu biliniyo. Buadan 00000 N m. Mpa AE 0 Viskozite-ıaklık gaiğinden T = 70 C 00 0.00 0.0095900 0.0 N AE 0 00 0. ütünme değişkeni gaiğinden.. 0 0.087 l d H N (900 0)(0.00)(000)(0.) 94 H N bulunu. Aynı işlemlei diğe yağla tekalasak AE 0 Viskozite-ıaklık gaiğinden T = 70 C 00 0.00 N AE 0 00 0. 0.07 900 0. 0 0.9 bulunu. AE 9 ma 0 AE0 0.087 AE.7 ma 0 ütünme değişkeni gaiğinden l d 0. 9 AE0.98.98 0 H N (900 0)(0.0098)(000)(0.) 00 s s olaak okunu.. olaak okunu olaak okunu..98 olaak okunu
AE 0 Viskozite-ıaklık gaiğinden T = 70 C 00 0.00 0.078900 0.0 N AE 0 00 0. 5 ütünme değişkeni gaiğinden 5 0 0. l d H N (900 0)(0.005)(000)(0.) 507 bulunu. AE 40 Viskozite-ıaklık gaiğinden T = 70 C 00 0.00 0.078900 0.0 N AE 40 00 0. ütünme değişkeni gaiğinden.. 0 0.9 l d H N (900 0)(0.005)(000)(0.) 88 bulunu. AE 7.8 ma 0 AE0 0. AE.8 ma 0 AE40 0.9 s s 5 olaak okunu. olaak okunu olaak okunu.. olaak okunu
ÖRNEK Bi öneki poblemi AE 40 yağı 0.050, 0.075, 0 00 boşluk değelei tekalayınız. ütünme katsayısı adyal boşluk aasındaki ilişkiyi gösteen bi eği çiziniz. AE 40 d = 00 mm l = 00 mm = kn N = 900 d/dk = 0.050, 0.075, 0.00, 0 00 mm T = 70 C l d H NT l = H =? T 000 (0.)(0.) olduğu biliniyo. Buadan 00000 N m. Mpa H N T = 70 C AE 40 Viskozite-ıaklık gaiğinden N = 0.050, 0.075, 0.00, 0 00 mm değelei N 00 0.050 0.075 0.00 4 0 0.04900 0.0 mm mm mm mm 0.9 0.4 0 4 0.44 00 mm 0. 5 5 0 4 ma s olaak okunu. denkleminden değelei hesaplanı. ütünme değişkeni gaiğinden l d değelei yeine yazılaak değelei bulunu. 0.9 l d 0.4 l d 0 l d 4 0.44 9 9 l d 4 4. 5 0. l d 5 5 9(0) 7(0) (0) 4 5(0) 4. 5 5 5(0) 5 okunu değelei
H N H N değelei yeine yazılı 9(0 ) denkleminin düzenlenmesiyle elde edilen 7(0 ) (0 ) 5(0 4 ) 5(0 5 ) (900 0) (000)(0.) 059.9 H 85 H 48 H 809 H 4 9 H 5 58 N m att s denkleminden yaalanılaak
ÖRNEK 75 mm çapa 75 mm uzunluğa sahip bi kaymalı yatak muylusu 7 d/s ile dönmektedi. Yatağa 70 C sıaklıkta AE 0 yağı gimektedi. Yatak.7 kn luk bi adyal yük taşımaktadı 5 m lik bi adyal boşluğa sahipti. Isı kaybını, kena debiyi, toplam debiyi, minimum ilm kalınlığını sıaklık atışını hesaplayınız. AE 0 d = 75 mm l = 75 mm =.7 kn N = 7 d/s = 0.05 mm T = 70 C H =? Q =? Q =? =? h 0min T? H C AT H T A Buada C katsayısı otalama tasaım havası 5 A l (7)(75) 885 mm H C A T H T l A ( 5)(0.00885)(70 0) 775 700 (0.075)(0.075) 480000 N m 0.48 Ma m K Viskozite-ıaklık gaiğinden T = 70 C AE 0 N 7 0.0787 0.97 0.05 0.480 Debi değişkeni gaiğinden l d Q Buadan 4 (7)(0.05)(7)(75) Kena debisinin toplam debiye oanından olaak okunu. Buadan Q 0.475 75 alını. 7.8 ma s olaak okunu AE0 Q = 0.97 değelei 4 N l l d Q 09.mm / s Q 75 mm / s olaak okunu. Q = 0.97 değelei 0. 475 Q Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden l d = 0.97 değelei h 0 09 h 0 0.05 olaak okunu 0. 59 olduğundan dolayı T yi bulabilmek amaıyla; ıaklık atış değişkeninden d 0.0T 0.0T. T 8.48 C 0.48 h 0 0.005 mm bulunu. l = 0.97 değelei
ÖRNEK 4 mm çapa mm uzunluğa sahip bi kaymalı yatakta, muylunun dönme hızı 0 d/s di. Yatak kn luk bi adyal yük taşımaktadı. Otalama 0 C çalışma sıaklığında AE 0 yağı kullanılmaktadı. AE 0 d = mm l = mm = kn N = 0 d/s T = 0 C l d = h 0 0 =? h 00 0 adyal boşluk değeini belileyiniz. Viskozite-ıaklık gaiğiden AE 0 yağı T = 0 C deki mutlak viskozite =. ma.s olaak okunu. Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden 0.8 olaak okunu. 000 997 a l (0.)(0.) l d h 0 0 değelei N 0.8.(0) (0) 997 buadan = 0.00 mm olaak bulunu.
ÖRNEK 5 40 mm uzunluk 40 mm çaplı bi kaymalı yatak 000 oanına sahipti. Muylu dakikada 00 devilik bi dönme hızına sahipti yükü.7 kn du. Yatakta AE 40 yağı kullanılmaktadı giiş sıaklığı 40 C di. a) Minimum ilm kalınlığını yağ çıkış sıaklığını bulunuz. b) Maksimum ilm basınının yeini şiddetini belileyiniz. AE 40 d = 40 mm l = 40 mm =.7 kn N = 00 d/dk T = 40 C (giiş) = 000 h 0min =? T =? maks=? pmaks =? l N 700 (0.0)(0.04) 000 87500 N 00 0.875(0) m.875 Ma.85 olaak bulunu. Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 Tot = 70 C kabul edilise olaak okunu. 4 ma 50.85.85(0.04) 40 s 0.844 ıaklık atış değişkeninden 0.0T 0.0T.04 T 8.7 C.875 70 0.844 T 8.7 T T 40 54C 70 C ot l d Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 Tot = 0 C kabul edilise olaak okunu. 8 ma s 50.85.85(0.08) 40 0.45 ıaklık atış değişkeniden 0. 45 l d 0 0.0T 0.0T T 4.9 C.875
T 4.9 T T 40.C 0C ot T T 40 T 0 T 80C Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden h 0 0.78 000 olaak okunu 0 000 h 0 0.04mm olaak bulunu. 0.0 mm olduğundan dolayı Maksimum ilm basınını tanımlama gaiğinden olaak okunu buadan maks.959 Ma.875 0 maks 0.45 0.45 l d h 0 (0.78)(0.0) l d maks 0 Yağ ilminin bitiş pozisyonunu maksimum ilm basınının yeini bulma gaiğinden olaak okunu. 0.45 l d pmaks. 75
ÖRNEK Bi kaymalı yatak 0 mm çapa 0 mm uzunluğa sahipti. Yatağı yağlamak amaıyla 50 C giiş sıaklığında AE 0 yağı kullanılması istenmektedi. Radyal boşluk 0.007 mm olaak ilmişti. Muylu hızı dakikada 00 devidi yatak üzeindeki adyal yük 8 N olduğuna göe; yağın sıaklık atışını minimum ilm kalınlığını hesaplayınız. l AE 0 d = 0 mm l = 0 mm = 8 N N = 00 d/dk = 0.007 mm T = 50 C (giiş) T? h 0? min N 8 (0.005)(0.0) 0.8(0) 5 00 0 0.007 0.8(0) T 5C T 5 T 50 57. 5C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 8.9(0.04) 57 084 a ıaklık atış değişkeninden 8.9 olaak bulunu. 57 084 0.0T 0.0T.75 T. C C 0.8 T 0 T 50 0C 0. T 0 57. 5C l d olaak kabul edilise Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 8.9(0.0) 004 ıaklık atış değişkeninden 0 0 004 0.0T 0.0T.44 T 9C 0 C 0.8 0C l d 57 4. olaak kabul edilise Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden h 0 0.74 olaak okunu h 0.005 mm olaak bulunu. 0 h 0 (0.74)(0.007) 004 l d
ÖRNEK 7 Bi kaymalı yatak mm çapa mm uzunluğa sahipti. Mil dakikada 750 devile dönmektedi 00 N luk bi adyal yükle zolanmaktadı. Radyal boşluk 0.00 mm di. 50 C giiş sıaklığında AE 0 yağını kullanılmış ise yağın sıaklık atışını minimum ilm kalınlığını hesaplayınız. l AE 0 d = mm l = mm = 00 N N = 750 d/dk = 0.0 mm T = 50 C T? h 0? N 00 (0.0)(0.0).074(0) 750 0 0.0.074(0) T 0C T 0 T 50 5C a 7.77 Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 7.77(0.0) 5 0.8 ıaklık atış değişkeninden 5 0.8 0.0T 0.0T.8 T 4C 0C.074 T 7C T 7 T 50. 5C olaak bulunu. 5C l d Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 7.77(0.0) 0.99 ıaklık atış değişkeninden 0.99 0.0T 0.0T.77 T 4.8C 7C.074 T 5C T 5 T 50. 5C l d Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı 4 ma.s olaak okunu. 7.77(0.04) 0.47 olaak kabul edilise. 5C. 5C 5 olaak kabul edilise olaak kabul edilise
ıaklık atış değişkeninden 0.47 0.0T 0.0T.85 T 5C 5C.074 l d Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden olaak okunu h 0.04 mm olaak bulunu. 0 h 0 (0.7)(0.0) 0.47 l d h 0 0.7
ÖRNEK 8 AE 0, 0 40 yağlaı bi öneki poblemi tekalayıp, sonuçlaı kaşılaştıınız. Kullanmak en iyi yağın hangisi olduğunu belileyiniz. l AE 0, 0 40 d = mm l = mm = 00 N N = 750 d/dk = 0.0 mm T = 50 C T? h 0? N 00 (0.0)(0.0).074(0) 750 0 0.0.074(0) AE 0 yağı T 5C T 5 T 50. 5C a 7.77 Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 7.77(0.0) 0.08 ıaklık atış değişkeninden 0.08 0.0T 0.0T 8 T 4. C 5C.074 T C T T 50 58C olaak bulunu.. 5C l d Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı 5 ma.s olaak okunu. 58 7.77(0.05) 58 h 0 09 h 0.08 0 0.0 0. ıaklık atış değişkeninden 58 0. 0.0T 0.0T.8 T.C C.074 l d 58C Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden olaak okunu h (09)(0.0 ) 0 olaak kabul edilise olaak kabul edilise 0. l d mm olaak bulunu. ütünme değişkeni gaiğinden l d 0. 5. 75 olaak okunu 5.75 7.80
H N (750 0)(0.0078)(00)(0.0) AE 0 yağı T 5C T 5 T 50. 5C. Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 7.77(0.0) 0.8. 5C ıaklık atış değişkeninden 0. 8 l d olaak kabul edilise 0.0T 0.0T.9 T 7C 5C.074 T 0C T 0 T 50 0C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı 0 8. ma.s olaak okunu. 7.77(0.08) 58 0.4 ıaklık atış değişkeninden 0 0.4 0.0T 0.0T.7 T 9.85C 0 C.074 l d Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden h0 0. h 0.0 0 0.0 olaak okunu mm olaak bulunu. h 0 (0.)(0.0) ütünme değişkeni gaiğinden.75 8.4 0 l d H N (750 0)(0.0084)(00)(0.0) 7.09 AE 40 yağı T 5C T 5 T 50. 5C 0.4 Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 yağı ma.s olaak okunu. 7.77(0.0) 07 ıaklık atış değişkeninden 07 0.0T 0.0T 75 T C> 5 C.074 T 0C T 0 T 50 5C l d Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 yağı 9. ma.s olaak okunu. 5 7.77(0.09) 007 5 0C 0.4. 5C olaak kabul edilise.75 l d olaak okunu olaak kabul edilise 5 C olaak kabul edilise
ıaklık atış değişkeninden 5 007 0.0T 0.0T.48 T.8 C 0C.074 l d Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğin den h0 0.74 olaak okunu h 0 0.048 mm olaak bulunu. 0.0 h 0 (0.74)(0.0) ütünme değişkeni gaiğinden 0. 0 l d H N (750 0)(0.0)(00)(0.0) 40 007 007 l d 0 olaak okunu
ÖRNEK 9 Bi kaymalı yatak 8 mm çapa sahipti boy çap oanı di. Ayıa 000 taşıdığı adyal yük kn muylunun hızı saniyede 0 devidi. Yatağa 5 C giiş sıaklığındaki AE 40 yağı ilmektedi. Buna göe a) yataktaki otalama yağ sıaklığını b) minimum ilm basınını ) minimum yağ ilm basınını hesaplayınız. AE 40 l d l = 8 mm 000 = 500 N N = 0 d/s T = 5 C (giiş) a) b) ) T? h 0? maks? di. Yatağın l 500 (0.09)(0.08) N 000 T 0C.7(0) 0.7(0) T 0 T 5 5C a 5 olaak bulunu. Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 yağı olaak kabul edilise ma.s olaak okunu. 5(0.00) 0.47 5 ıaklık atış değişkeninden l d 5 0.47 0.0T 0.0T.8 T 4.C<0 C.7 T 40C T 40 T 5 55C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 yağı ma.s olaak okunu. 5(0.050) 078 55 ıaklık atış değişkeninden 0. 578 55 5C l d 5 0 55 C olaak kabul edilise 50 55
0.0T 0.0T 5 T 5C>40C.7 T 45C T 45 T 5 57. 5C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 yağı ma.s olaak okunu. 5(0.045) 57 0.49 ıaklık atış değişkeninden 57 0.49 0.0T 0.0T.4 T 49 C>45C.7 T 48C T 48 T 5 59C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 40 yağı ma.s olaak okunu. 5(0.08) 59 0.489 ıaklık atış değişkeninden 59 0.489 57. 5C l d 59C l d olaak kabul edilise olaak kabul edilise 57 59 8 4 000 0.0T 0.0T.7 T 45.7 C 48C.7 8 000 0.08 mm Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden h 0 0.7 olaak okunu h 0 0.07 mm olaak bulunu. h 0 (0.7)(0.08) 0.489 l d
ÖRNEK 0 0 mm çapa 0 mm uzunluğa sahip bi kaymalı yatak, 40 C giiş sıaklığındaki AE 0 yağı kullanılaak yağlanmaktadı. Yatak 4 kn adyal yükü taşımaktadı muylunun hızı dakikada 0 devidi. Radyal boşluk 45 m di. Buna göe a) yağın otalama sıaklığını b) sütünme katsayısını ) minimum yağ ilmi kalınlığının yeini şiddetini d) kena debiyi toplam debiyi e) maksimum yağ ilm basınını yeini ) yağ ilminin sona ediği yei bulunuz. AE 0 d = 0 mm l = 0 mm = 4 kn N = 0 d/dk = 0.045 mm T = 40 C a) T? ot b) ) d) e) )?? Q?,, maks=?, po? h 0? Q T? pmaks=? l 4000 (0.0)(0.0) N.(0) 0 0 0 0.045.(0) T 0 C T 0 T 40 55C a 7.4 Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 7.4(0.04) 0 55 ıaklık atış değişkeninden 55 0 olaak bulunu. 55C l d olaak kabul edilise 4 55 0.0T 0.0T. T.C<0 C.
a) T 5C T 5 T 40 5. 5C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 7.4(0.08) 5 O halde halde 0.8 5. 5C ıaklık atış değişkeninden 0. 8 l d 5 0.0T 0.0T. T 4C 5 C. 5. 5C olaak bulunu. b) ütünme değişkeni gaiğinden l d 0.8 0 0.045 ) Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden h0 0.8 9 0 olaak okunu h (0.8)(0.045 ) 0 h 0 0.078mm olaak bulunu. olaak kabul edilise 0.8 olaak okunu l d 5 8 Minimum yağ ilminin yei ise; Minimum-ilm-kalınlığı h0 ın yeini belileme gaiğinden olaak okunu. 0.8 l d 4 d) Debi değişkeni gaiğinden l d okunu Q (0)(0.045) (0 / 0).95 (0) 0.8 Q 597 mm / s debi değişkeni Q N l Kena debisinin toplam debiye oanını belileme gaiğinden d debi değişkeni Q 597 0.48 Q Q 0.48 olaak okunu Q 8 mm / s olaak hesaplanı. e) Maksimum ilm basınını tanımlama gaiğinden 0. 8 olaak okunu buadan. 0.48 maks.95 olaak l 0.8 l d maks 0.48.04 Ma maks Yağ ilminin bitiş pozisyonunu maksimum ilm basınının yeini bulma gaiğinden olaak okunu. ) Yağ ilminin sona ediği konum ise yine Yağ ilminin bitiş pozisyonunu maksimum ilm basınının yeini bulma gaiğinden 9 olaak okunu. 0.8 l d pmaks. 5 po
ÖRNEK 50 mm çaplı bi yatak 55 mm uzunluğundadı. 55 C de AE 0 yağı ile 00 ka basınçla beslenen bi basınçlı yatak 5 mm genişlikli mekezi bi kanala sahipti. Radyal boşluk 4 m di. Muylu hızı saniyede 48 devi yatak yükü 0 kn du. Yağın sıaklık atışını, toplam yağ debisini minimum ilm kalınlığını bulunuz. AE 0 d = 50 mm l = 55 mm = 5 mm = 00000 a l' l d = t = 5 mm = 0000 N N = 48 d/s = 0.04 mm T = 55 C T? Q =? h 0? l' (0000 / ) (0.05)(0.05) 4l' N 5 0.04 T C p H 4 4(0) a (4)(0.05)(0.05)(48) 0000 5 (0000) 0.04 T 4 (8)(70)(00000)(0.05) ( ) T T 55 8C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. T C 4(0.0) 8 0.048 ütünme değişkeni gaiğinden l d 4 8C 0. 048 olaak bulunu. olaak kabul edilise 5 -. (0) 0.04 Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden l d 0.8 olaak okunu olaak okunu 0.048 8
5 (0.00) (0.048)(0000) T 0.04 57C C 4 (8)(70)(00000)(0.05) ( (0.8) ) T 5C T 5 T 55 8C Viskozite-ıaklık gaiğinden AE 0 yağı ma.s olaak okunu. 4(0.0) 8 0.047 ütünme değişkeni gaiğinden 5 0.04.05 -.44 (0) l d 0.047 8C Minimum ilm kalınlığı eksantiklik oanı gaiğinden 0.8 h0 0.4 olaak okunu 5 (0.0044) (0.047)(0000) T 0.04 58C 5C 4 (8)(70)(00000)(0.05) ( (0.8) ) T 5C Q p l' h0 0.4 (00000)(0.05)(0.04) (0.0)(0.05) olaak kabul edilise.05 l d olaak okunu 0.047 ( (0.8) ) 9mm / s h0 0.4 0.04 h 0 0.00588 mm 8.
ÖRNEK 50 mm çapında 55 mm uzunluğunda hidostatik bi kaymalı yatak, 4 kn luk yükü, h0=0.04 mm minimum ilim kalınlığı, N=00 dev/dak da taşımaktadı. Yağın (AE 0) sıaklık yükselmesi yaklaşık olaak 0 C di. Yatak muylu B8/h7 standadına göe üetilmiş çevesel bi kanal ile 5 mm uzunluğunda iki eşit yatağa bölünmüştü. a) Yatağa pompalanması geeken yağın basınını bulunuz. b) Yağın giiş sıaklığı ne olmalıdı? Bulunuz. 50h7 = 0.000 50 0.05 50B8 = 0.9 500.80 Bmax = 50.9-49.975 =0.44 mm Bmin = 50.8-50= 0.8 mm Bu duumda max = 0.44/ = 0. mm min = 0.8/ = 0.09 mm a) Minimum-ilm-kalınlığı değişkeni eksantiklik oanı gaiği ütünme değişkeni gaiğinden l 5 d 50 p s ; h o 0.04 0. 0. ; 0.; 0.7 ; 987 0 987 0 0. 4 5ka 4 4 T 0.7 0 5 l 5 d 50 p s b) ; h o 0.04 0.44 0.09 ; 0.8 ; 0 ; 9 987 0 987 0 9 0.8 4 4977ka 4 4 T 0.7 0 5 4000.0 Ma 4l 4 55 00 0 0. 0. 0.87 a s 90ma s 0 5 00 0 0.09 0.8 0.94 a s 90ma s 0 5 Viskozite-ıaklık gaiğinden Tot = 9 º C Ti = 9-0/ = 9 º