KARIK SULAMA SABİT DEBİLİ AÇIK KARIK

Transkript

1 KARIK SULAMA SABİT DEBİLİ AÇIK KARIK

2 VERİLENLER Su kaynağı debisi (Q) : 80 L/s Bitki cinsi: Mısır Bitki sıra aralığı: 70 cm Uygulanacak net sulama suyu miktarı (d n ): 84,2 mm Bitki su tüketimi: 6 mm/gün Maksimum karık debisi (q max ): 1,4 L/s İnfiltrasyon grubu (If) : 0.40 Günlük maksimum sulama süresi: 24 saat Sulama doğrultusundaki eğim : % 0.05 Sulama doğrultusu uzun kenar boyuncadır

3 250 m Su kaynağı 350 m Sulama doğrultusu

4 ĐSTENEN Verilenlere göre sistemin sabit debili açık karığa göre projelenmesi.

5 1. Eklemeli su alma eşitliği; If = 0,40 için Çizelge 4 ten : a = 1,064 b = 0,736 c= 7,0 f = 7,79 g = 2,230 x 10-4 olarak bulunur. Buna göre; eklemeli su alma hızı eşitliği, D = at b + c D = 1,064T 0, ,0

6 2. Karık aralığı belirlenir; S b 0,50 m ise W = S b, S b < 0,50 m ise W = n x S b alınır. S b = 0,70 m > 0,50 m olduğu için, her bitki sırası için bir karık açılır ve karık aralığı; W = 0,70 m alınır.

7 3.Tarla parselinin enine yerleştirilebilecek maksimum karık seti sayısı; - max karık debisi: q max : 1,4 L/s Bir setteki min. karık sayısı (n min ) = (1 karık setine 57 adet karık) Q 80 = = 57 adet qmax 1,4 Bu durumda; Bir karık seti genişliği en az (b min ) b min = W. n min = 0,70 x 57 = 40 m

8 - Tarla parseli eni boyunca yerleştirilebilecek maksimum karık seti sayısı; Tarla eni 250 N max = = = bmin 40 6,25 a det

9 4. Uygun karık debisi ve karık uzunluğu * Karık sulama sistemlerinin sulamalarında karık seti sayıları değiştirilerek uygun çözüm bulunmaya çalışılır ve ardışık olarak azaltılır.

10 1. Alternatif : Tarla enine N=6 adet karık seti yerleştirilsin. a. Karık seti eni; Tarla eni 250 b = = = N 6 42 m

11 b. Bir setteki karık sayısı; b 42 n = = = w 0,70 60 adet

12 c. Karık debisi (q); Q 80 q = 1,33 L/s qu max 1,4 n = 60 = < = L/s UYGUN

13 d. Islak çevre (P); q.n P= 0,265.,5 S n = 0,04 0, ,227 q = 1,33 L/s için 0,425 1,33. 0,04 P= 0, ,227 = 0,61 m< w= 0,5 0,0005 0,70 m

14 e. Net infiltrasyon süresi; Tn = dn W. P a - c 1 b Tn = 0,70 84,2. 0,61 1, , 736 = 413 dak

15 f. Su ilerleme süresi ve proje karık uzunluğu hesaplanır; Tarla parselinin sulama doğrultusundaki uzunluğu 350 m olduğu için karık uzunluğu en çok 350 m olacaktır. β= g x L 0,5 q x S L = 350 m için ; L Ti=. e f -4 2,230x ,62 β= = 2,62 için Ti=.e 0,5 1,33. 0,0005 7,79 β = 617 dak

16 ** Açık karıklarda su karık sonuna en çok net infiltrasyon süresinin % 25 i kadar sürede ulaşmalıdır. Ti 0,25 Tn = 0,25 x 413 = 103,25 dakikayı aşmamalıdır. Ti = 617 dakika bulunduğundan L = 350 m karık uzunluğu UYGUN DEĞİLDİR! Karık uzunluğu parsel uzunluğunun yarısı olan L = 350/2 = 175 m alınırsa. β= 1,31 için Ti = 175 7,79. e 1,31 = 83 dak Ti 0,25 Tn koşulu sağlandığından proje karık uzunluğu L = 175 m olacaktır. Ti=83 103,25 UYGUN!

17 g. Sulama süresi; Ta = T n + T i = = 496 dak 8,5 h

18 SONUÇ; Alanda toplam 12 adet karık seti vardır. Günde 2 karık seti sulanır ve sulama 6 günde tamamlanır (Sulamanın tamamlanacağı gün sayısı en çok sulama aralığı kadar olabileceğinden uygundur).

19 2. Alternatif: Tarla enine 5 adet karık seti yerleştirilsin. a. Karık seti eni; Tarla eni 250 b = = = N 5 50 m

20 b. Bir setteki karık sayısı; b 50 n = = = w 0,70 71 adet

21 c. Karık debisi (q); Q 80 q = = = 1,13 L/s< 1,4 n 71 L/s UYGUN

22 d. Islak çevre (P); q = 1,13 L/s için P = 0,265 x q. n S 0, ,5 0,425 0,227 1,13. 0,04 P= 0, ,227= 0,58 m< w= 0,5 0,0005 0,70 m

23 e. Net infiltrasyon süresi; Tn = dn. W P a - c 1 b Tn = 0,70 84,2. 0,58 1, , 736 = 445 dak

24 f. Su ilerleme süresi ve proje karık uzunluğu hesaplanır; 1. alternatifte daha yüksek karık debisinde L = 350 m karık uzunluğu uygun çıkmadığından, 2. alternatifte daha düşük karık debisinde de uygun çıkmayacağı açıktır. Bu nedenle; L = 175 m alınırsa, β = g x L 0,5 q x S Ti L =. e f β

25 L = 175 m için ; β= -4 2,230x ,54 = 1,54 için Ti =. e 0,5 1,13. 0,0005 7,79 = 105 dak ** Açık karıklarda su karık sonuna en çok net infiltrasyon süresinin % 25 i kadar sürede ulaşmalıdır. Ti = 105 dak 0,25 x T n = 111 dakika olduğundan L = 175 m UYGUN!

26 g. Sulama süresi; Ta = Tn + Ti = = 550 dak 9,5 h

27 SONUÇ; Alanda toplam 10 adet karık seti vardır. Günde 2 karık seti sulanır ve sulama 5 günde tamamlanır

28 3. Alternatif: Tarla enine 4 adet karık seti yerleştirilsin. a. Karık seti eni; Tarla eni 250 b = = = N 4 62,5 m

29 b. Bir setteki karık sayısı; b 62,5 n = = = w 0,70 89 adet

30 c. Karık debisi (q); Q 80 q = = = 0,90 L/s< 1,4 n 89 L/s UYGUN

31 d. Islak çevre (P); P = 0,265 x q. n S 0, ,5 0,227 q = 0,90 L/s için P= 0,265. 0,425 0,90. 0,04 + 0,227= 0,55 m< w= 0,5 0,0005 0,70 m

32 e. Net infiltrasyon süresi; Tn = dn. W P a - c 1 b Tn = 0,70 84,2. 0,55 1, , 736 = 481 dak

33 f. Su ilerleme süresi ve proje karık uzunluğu hesaplanır; 1. alternatifte daha yüksek karık debisinde L = 350 m karık uzunluğu uygun çıkmadığında, 2 alternatifte daha düşük karık debisinde de uygun çıkmayacağı açıktır. Bu nedenle; L = 175 m alınırsa, β = g x L 0,5 q x S Ti L =. e f β

34 L = 175 m için ; β= -4 2,230x ,94 = 1,94 için Ti =. e 0,5 0,90. 0,0005 7,79 = 156 dak

35 ** Açık karıklarda su karık sonuna en çok net infiltrasyon süresinin % 25 i kadar sürede ulaşmalıdır. Ti = 156 > 0,25 x 481= 120 dakika! Ti = 156 > 120 dakika olduğundan L = 175 m UYGUN DEĞİL! Tarla parsel uzunluğu 3 e bölünür. L = 350/3 = 116,66 = 117 m alınırsa. β= 1,30 için 117 Ti=.e 7,79 1,30 = 55dak Ti = 55 dak 0,25Tn =0,25 x 481 = 120 dakika olduğundan proje karık uzunluğu L = 117 m olacaktır.

36 g. Sulama süresi; Ta = Tn + Ti = = 536 dak 9 h

37 SONUÇ; Alanda toplam 12 adet karık seti vardır. Günde 2 karık seti sulanır ve sulama 6 günde tamamlanır

38 ***En yüksek karık uzunluğu alınacağından başka alternatiflere geçilmez. Eğer en yüksek karık uzunluğu veren birden fazla alternatif varsa bunlar içerisinde en düşük karık debisine sahip olanı en uygun alternatif olarak göz önüne alınır. Bu örnekte 1. ve. 2. alternatiflerde karık uzunluğu en yüksektir (L = 175 m). Ancak 2. alternatiflerdeki karık debisi q = 1,13 L/s, 1. alternatifteki q = 1,33 L/s den daha az olduğundan 2. alternatif en uygun alternatiftir. Sonuçta bu örnek için karık uzunluğu L = 175 m ve karık debisi q = 1,13 L/s olarak hesaplanmıştır.

39 5. Ortalama infiltrasyon süresi hesaplanır. β [( β 1) e + 1] 0,0929x( 1,54 ) 1,54 [ 1 e + 1] 523 dak 0,0929 To= Ta = ,305β 0,305x1,54 fxl 7,79x175x L =

40 6. Ortalama infiltrasyon miktarı bulunur. do= P W 0,58 0,70 ( ) b ( 0,736 axt + c = 1,064x ,0) x 94,1 mm 0 =

41 7. Uygulanacak toplam sulama suyu miktarı 60qTa 60x1,13x556 dt = = = WL 0,70x ,7 mm

42 8. Yüzey akış saptanır d ya = dt do = 307,7 94,1 = 213,6 mm

43 9. Derine sızan su miktarı saptanır. ds = do dn = 94,1 84,2 = 9,9 mm

44 10. Su uygulama randımanı bulunur. dn 84,2 Ea = 100. = 100 = dt 307,7 27,4

45 11. Sistem tertibi; Su kaynağı dya dt = Tarla başı kanalı ( Q = 80 L/s) 213,6 307,7 = 0,69= Yüzey akıkı geçen su Uygulanan toplam sulama suyu Dağıtım kanalı ( Q = 80 L/s) Ana kanal (Q = 80 L/s) 175 m Karık seti Yüzey drenaj kanalı ( Q = 55,2 L/s) 175 m Q = 80 x 0,69 = 55,2 L/s debiyi iletecek biçimde boyutlandırılır. 50 m Toprak havuz 250 m