DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ Konusu İstanbul Reklamcılık/Tasarım/Yazılım, Bilgisayar ve Video Oyunları/ Film, Televizyon ve Radyo Sektörü Durum Analizi ve Sektörün Geleceği Gerekçesi 2014-2023 İstanbul Bölge Planı nın ekonomik gelişme ekseni küresel ekonomide söz sahibi, yüksek katma değer üreten, yenilikçi ve yaratıcı ekonomi olarak belirlenmiş; bu amaçla İstanbul un küresel rekabet gücünü ortaya koyabileceği ve uluslararası değer zincirinde yüksek katma değerli işlevler edineceği sektörlerde uzmanlaşması ve bu sektörlerin geliştirilmesi strateji olarak benimsenmiştir. İstanbul un rekabet üstünlüğüne sahip olduğu sektörlere ağırlık verilirken, özellikle yaratıcılık ve yenilik odaklı gelişen ve uzun vadede yüksek katma değer yaratma potansiyeli taşıyan faaliyet alanlarının önceliklendirilmesi ve kaynakların bu alanlarda değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Söz konusu alanlardan önemli biri, Bölge Planı nda İstanbul un öncelikli sektörleri arasında yer alan yaratıcı endüstriler sektörüdür. Son yıllarda, hem başlı başına bir sektör olarak hem de diğer sektörler üzerindeki katma değeri artırıcı etkileri sebebiyle ön plana çıkan yaratıcı endüstriler sektörü, özellikle gelişmiş ekonomiler tarafından desteklenmekte; sektörün gelişmesine elverişli yaşama ve çalışma ortamları sağlanarak pozitif dışsallıklardan istifade edilmektedir. Ülkemizde de son yıllarda gündeme gelen yaratıcı endüstrilerde yeni örgütlenmeler ve kurumsal yapılar oluşturulmaya başlanmış ve sektör ulusal politika belgelerinde göze çarpmaya başlamıştır. 2010-2013 İstanbul Bölge Planı ndan başlayarak bölgesel politika metinlerinde yaratıcı endüstriler sektörüne öncelikli olarak yer veren İstanbul Kalkınma Ajansı, kuruluşundan bu yana İstanbul un yaratıcılık potansiyelini tetiklemek için çalışmakta ve bu alanda mali destek sağlayan ilk kamu kurumu olarak bölgede öncü rol oynamaktadır. Sektörün katma değeri ve çarpan etkisine dair farkındalığın arttığı, yeni örgütlenmelerin oluşturulduğu ve kamunun mali destek sağlamaya başladığı bu dönemde, sektörü yaratıcı endüstriler şemsiyesi altında geniş bir perspektifle ele alan bölgesel araştırmaların eksikliği hissedilmekte ve bu sektörlerin geleceğine yön verecek politika belgelerine altlık oluşturacak saha araştırmalarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma kapsamında Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) tarafından belirlenmiş olan yaratıcı endüstriler tanımı kullanılmakta olup bu sektörler Kültürel Alanlar, Geleneksel Kültür Ürünleri, Sahne Sanatları, Görsel-İşitsel Yayınlar, Yeni Medya, Yaratıcı Hizmetler, Tasarım, Yayıncılık ve Basılı Medya ile Görsel Sanatlar olarak sınıflandırılmıştır. 1
2014-2023 İstanbul Bölge Planı nda İstanbul da uzun vadede küresel rekabet potansiyeli taşıyan yeni sektörlerin belirlenebilmesine yönelik olarak detaylı sektörel analizlerin yapılması olarak ifade edilen hedef doğrultusunda, İstanbul yaratıcı endüstriler sektörü altında öne çıkan reklamcılık veya tasarım veya yazılım, bilgisayar ve video oyunları veya film, televizyon ve radyo sektöründe güncel ve sektör odaklı veriye duyulan ihtiyacın karşılanmasını sağlayacak saha araştırması ve bunun sonucunda sektörün mevcut durumunu, gelişme yönünü ve rekabet potansiyelini, ulusal ve küresel kıyaslamalar ile detaylı biçimde ortaya koyacak ve sektörün gelişmesi yönünde stratejiler üreterek geleceğe yönelik yol haritası çizecek bir çalışma, İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenecektir. Bölge ekonomisi için stratejik öneme sahip olan ve Doğrudan Faaliyet Desteği kapsamında desteklenecek olan çalışmanın, Bölge Planı nın operasyonel hale gelmesi, Bölge deki diğer kurum ve kuruluşların planlama faaliyetlerine yön verilmesi ve İstanbul da yaratıcı endüstriler sektörüne yapılacak yatırımların daha üretken biçimde kullanılması yönünde yol gösterici olması amaçlanmaktadır. 2
Kapsamı* Çalışmada, yaratıcı endüstriler altında yer alan aşağıdaki sektörlerden yalnızca biri çalışma konusu olarak belirlenecektir: i) Reklamcılık ii)tasarım iii)yazılım, bilgisayar ve video oyunları iv)film, televizyon ve radyo Çalışma konusu olarak belirlenen sektörün alt kırılımları ve bunlara ait NACE Rev.2 kodlarının listesi bölüm sonunda yer almaktadır. Çalışma konusu olarak belirlenen sektör altında yer alan ve 6 lı kırılım ile ifade edilen tüm altsektörlerin çalışma içerisinde yer alması gerekmektedir. Çalışmanın aşağıdaki kapsamda değerlendirmeler içermesi beklenmektedir: I) Küresel Eğilimler ve İstanbul un Konumlandırılması Çalışma konusu olarak belirlenen sektöre dair küresel eğilimler, İstanbul un bahsi geçen sektörde küresel konumuna ilişkin değerlendirmeler gibi konuların kapsanması beklenmektedir. II) Mevcut Durum 1. İnsan Kaynağı Bahsi geçen sektörlerde öncelikle insan kaynağının mevcut yapısı ortaya konmalıdır. Sektörde çalışan profili (eğitim düzeyi, cinsiyet, yaş ortalaması, ücret, yabancı dil bilgisi vs.), çalışanların bilgi teknolojileri kullanma yetkinlikleri, fikri mülkiyet hakları konusunda bilgi düzeyleri, yaratıcılıklarını geliştirme adına gerçekleştirilen faaliyetler, işyerinde çalışma süreleri, işten ayrılma sebepleri gibi konularda değerlendirmelere ulaşılması beklenmektedir. Buna ek olarak, İstanbul da bu alanda eğitim veren ve vermesi planlanan eğitim kurumları, bölümler ve eğitim programları, odaklanmış eğitim kurumlarının nitelik ve nicelik bakımından değerlendirilmesi, mezunlara, kayıtlı öğrencilere ve müfredata dair istatistikler vb. eğitim konularında mevcut durum ortaya konmalıdır. Ayrıca sektörün insan kaynağı bağlamında karşılaştığı sorunların ve işgücüne dair ihtiyaçların belirlenmesi ve uluslararası kıyaslamalar ışığında sektörün insan kaynağı bakımından geliştirilmesi için yapılması gerekenler belirlenmelidir. 2. Finansmana Erişim Sektörün geliştirilmesine yönelik hâlihazırda verilen kamu, özel sektör vb. destekler, pazar payına artırmaya yönelik hibelerden haberdar olma ve faydalanma durumu, sektörün finansmana erişim konusunda eksikleri/ihtiyaçları gibi konular ele alınarak sektörün finansmana erişimine dair mevcut durum ortaya konmalıdır. Uluslararası kıyaslamalar ışığında sektörün finansmana erişim yönünden geliştirilmesi için yapılması gerekenler belirlenmelidir. 3
3. Ağlar ve İşbirlikleri Sektörde ana oyuncuların belirlendiği paydaş analizi (dernekler, meslek örgütleri, vakıflar, mevcut ağlar vs.), sektör paydaşlarının kamu kurumları, STK lar ve üniversiteler ile gerçekleştirdiği işbirlikleri, sektörde mevcut ve planlanan uluslararası işbirliği programları/platformları (kapasite oluşturma, eğitim, kültürel değişim programları vb.), işbirliği içerisinde olunan başta yaratıcı sektörler olmak üzere tüm sektörler, ağ oluşturma ve işbirliği kurulması konusunda yaşanan sorunlar/ihtiyaçlar gibi konularda değerlendirmelerin yapılması beklenmektedir. Ayrıca, uluslararası kıyaslamalar ışığında sektörün ağlar ve işbirlikleri bakımından geliştirilmesi için yapılması gerekenler belirlenmelidir. 4. Tanıtım ve Etkinlikler Sektörün tanıtımı amacıyla düzenlenen yerel, ulusal, uluslararası tanıtım ve etkinlikler; bunlar için harcanan kaynaklar; sektörde düzenlenen yarışmalar, verilen ödüller; İstanbul un sektörde ev sahipliği yaptığı ulusal ve uluslararası festivaller, fuarlar, kongreler, seminerler vb. etkinlikler; bu etkinliklere dair istatistikler (düzenlenen etkinlik sayısı, profesyonel ve amatör katılımcı sayısı, yerli ve yabancı katılımcı sayısı, etkinlikleri izleyen İstanbullu sayısı, etkinlikleri izleyen turist sayısı, harcanan kaynaklar vb.); tanıtım ve etkinlikler bağlamında sektörde yaratıcılığın geliştirilmesi adına düzenlenen faaliyetler; sektörün tanıtım ve etkinlikler konusunda eksikleri/ihtiyaçları gibi konularda değerlendirmeler beklenmektedir. Ayrıca, uluslararası kıyaslamalar ışığında sektörün tanıtım ve etkinlikler konusunda geliştirilmesi için yapılması gerekenler belirlenmelidir. 5. Üretim ve Talep Sektörde faaliyet gösteren firmalar (yerli firmalar, çokuluslu firmalar, girişim sayıları, mekânsal dağılım ve yoğunlaşma), sektörde mal ve hizmet arzı ve talebi (yerli üretim, yerli mal ve hizmet talebi, dış ticaret performansı, pazar payları, sektörün kıyaslamalı büyüklüğü, ciro vb.), sektörün üretim ve talep konusunda eksikleri/ihtiyaçları gibi konularda değerlendirmeler beklenmektedir. Ayrıca, uluslararası kıyaslamalar ışığında sektörün üretim ve talep konusunda geliştirilmesi için yapılması gerekenler belirlenmelidir. 6. Altyapı Sektörün kullanımına hizmet eden fiziksel altyapı (atölyeler, stüdyolar, yaratıcılık merkezleri vb. üretim alanları, sergi salonları, müzeler, fuar alanları, sinema salonları vb. tüketim mekanları), teknolojik altyapı (sektörün teknolojik donanımı ve teknoloji kullanımı, online platformlar ve veri tabanları, bloglar vb.), sektörün altyapı konusunda eksikleri/ihtiyaçları gibi konularda değerlendirmeler beklenmektedir. Ayrıca, uluslararası kıyaslamalar ışığında sektörün altyapı bakımından geliştirilmesi için yapılması gerekenler belirlenmelidir. III) Gelişme Potansiyeli Sektörün sürdürülebilirliği, büyüme potansiyeli, geleceğe yönelik hedeflerine dair (mevcut durum altında irdelenen tüm başlıklarda) değerlendirmelerin yanı sıra ulusal ve küresel kıyaslamalar ışığında sektörün gelişmesi yönünde stratejiler üreterek geleceğe yönelik yol haritasının ortaya konması beklenmektedir. 4
Yöntemi* Masa Başı Çalışması: Bu çalışma ile nicel ve nitel verilerin bir arada değerlendirilmesi ve sektörün kapsam içerisinde belirtilen tüm başlıklarda mevcut durumuna dair bir çerçeve çizilmesi beklenmektedir. Mevcut olmayan ve/veya güncel olmayan verilerin toplanması için eşzamanlı olarak saha araştırması yürütülecektir. Saha Araştırması (Anket ve/veya yüz yüze mülakat): Çalışmanın, sadece daha önce yapılmış benzer çalışmaların güncellemesi olmaktan kaçınması; sektöre özel ve güncel verilerin toplanması gerekmektedir. Bu doğrultuda, sektörde faaliyet gösteren firmalar ve sektöre hizmet eden çatı kuruluşların görüşlerinin ve bunlara dair verilerin çalışmaya yansıtılması beklenmektedir. Saha araştırması için seçilen örneklemin, sektörün farklı alanlarında hizmet sunan ve farklı büyüklüğe sahip firmaları ve çatı kuruluşları dengeli bir şekilde temsil etmesi gerekmektedir. Saha araştırması, çalışma kapsamı içerisinde belirtilen konu başlıklarını içerecek şekilde tasarlanmalıdır. Elde Edilen Bulguların Katılımcı Bir Süreç ile Değerlendirilmesi ve Stratejilerin Belirlenmesi: Sektörün önündeki fırsat ve tehditlerin, güçlü ve zayıf yönlerin, sektörün gelişme potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla sektördeki çatı kuruluşlar ve büyük oyuncuların da içerisinde yer alacağı çalıştay, odak grup toplantısı vb. katılımcı bir süreç hayata geçirilecektir. Katılımcı süreç öncesinde, saha araştırması ve masa başı çalışma ile elde edilen verilerin analizi ve sonuçlarının ara rapor haline getirilerek katılımcılar ile paylaşılması gerekmektedir. Nihai Raporun Oluşturulması: Masa başı çalışması, saha araştırması ve katılımcı süreç sonucunda ortaya konan çıktıların ve çalışma kapsamı içerisinde belirtilen konu başlıklarını içeren değerlendirmelerin nihai rapor haline getirilmesi; raporun görsel tasarımının yapılması ve yayın haline getirilmesi beklenmektedir. Beklenen Çıktılar* Ara Rapor (Katılımcı süreç öncesinde katılımcılar ile paylaşılacaktır.) Nihai Rapor Yayın 5
Başvuruda İstenilen Faaliyete Özel Belgeler Aşağıdaki belgelerin başvuru esnasında sağlanması gerekmektedir: Literatür taraması: Çalışmanın daha önce İstanbul reklamcılık veya tasarım veya yazılım, bilgisayar ve video oyunları veya film, televizyon ve radyo sektörü üzerine yapılmış çalışmalar ile benzerliklerini, farklılıklarını ve özgünlüğünü detaylı biçimde ortaya koyacak literatür taraması Yöntem: 1. Önerilen araştırma yönteminin, kullanılacak veri türleri ve veri kaynaklarının, veri toplama ve analiz yöntemlerinin, bilimsel referanslar içerecek şekilde, tüm aşamaları ve prosedürleriyle gerekçeli açıklaması, 2. Araştırmada kullanılacak tüm ölçme-değerlendirme araçlarının (anket, test, mülakat soru listesi, görüşme formu, vb.) kullanıma hazır veya çok az değişiklik gerektirecek taslak hali, 3. Kullanılacak veri kaynaklarının (görüşülecek kişi ve kurumlar, kullanılacak veri tabanları vb.) taslak listesi ve diğer destekleyici belgeler Alt yüklenici: Eğer araştırma alt yüklenicilerden hizmet alımı yolu ile yapılıyorsa - İşin tarifi: Araştırmada alt yüklenicinin üstleneceği işler, rol ve sorumlulukları - Bütçe: Alt yüklenici detaylı bütçesi ve açıklamaları - Kilit personel: Alt yüklenicinin araştırmada kullanacağı kilit personelde aranacak nitelikler Yukarıda yer almayan ancak başvuruyu güçlendireceği düşünülen destekleyici belgeler ayrıca eklenebilir. Nihai Teslimde İstenilen Faaliyete Özel Belgeler Faaliyet süresince ve sonrasında verilerin kaydedilmesi, korunması, bütünlüğü ve gizliliği araştırmacının sorumluluğundadır. Faaliyet boyunca üretilmiş ham, yarı-işlenmiş ve tamamen işlenmiş verilerin tümü metaveri ile birlikte faaliyetin bitimini takiben ajansa teslim edilecektir. Teslim edilen veri setlerinin, araştırmayı ve orijinal analizi tekrar etmek, eksik veya kusurlu bir uygulama ile ilgili soruların yanıtlamak, kayıtların doğruluğunu teyit etmek, müdahalelerin tarih ve yerini belgeleyebilmek, araştırmanın sonuçların bilimsel geçerliliğini ispat etmek gibi durumlarda gerekecek tüm veriyi içermesi gerekmektedir. Sahada kullanılmış olan doldurulmuş anket formları, gözlem formları, görüşme formları, süpervizyon formları, saha günlüğü gibi belgeler, elektronik ortama aktarıldıktan sonra metaverisini de içerecek şekilde dosyalanacak ve fiziksel olarak teslim edilecektir. Elektronik ortama aktarılmış olan ham veriler ile yarı-işlenmiş ve işlenmiş verilerin tümü bilgisayar ortamında CD/DVD olarak üç nüsha halinde teslim edilecektir (Ses kayıtları ve transkripsiyonları, 6
araştırmaya katılanların demografik özellikleri, kullanılmış olan istatistiksel veriler, analiz için yapılan tüm hesaplamalar ve işlemler, tablo ve grafikler, şekil dosyaları vb). Kullanılan tüm kodlar metadata içerisinde ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Faaliyetin ara raporlarının, nihai raporunun ve çağrıda öngörülüyorsa faaliyet yayınının elektronik ortamda teslim edilen işlenmiş verilerin içerisinde yer alması, bununla birlikte basılı olarak üç nüsha halinde çoğaltılması ve teslim edilmesi gerekmektedir. Destek kapsamında oluşturulacak veri bankasının nihai teslimde yayına geçerek kullanıma açılmış olması gerekmektedir. *Asgari koşulları tanımlamaktadır. Faaliyetin gerektirdiği şekilde kapsam, yöntem ve faaliyet sonuçları genişletilebilir ve çeşitlendirilebilir. 7