PROJE SAHĠBĠNĠN ADI RAHĠM KIRÇEÇEK PROJENĠN ADI ETLĠK PĠLĠÇ YETĠġTĠRME TESĠSĠ PROJE TANITIM DOSYASI PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN ADI-MEVKĠĠ BĠNGÖL ĠLĠ, MERKEZ ĠLÇESĠ, DĠK KÖYÜ, BANĠNĠHAN MEVKĠĠ RAPORU HAZIRLAYAN KURULUġUN ADI ÇEVREN MÜH.DAN.TEMZ.GIDA SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. Adres :Selahattin Eyübi Mah. Şanlıurfa Yolu Cad. ( Malabadi Otel Yanı) Akgül 2 Apt.Kat:1/1 Bağlar/DİYARBAKIR ĠLĠ / RAPOR TARĠHĠ BĠNGÖL MAYIS 2015
PROJE SAHĠBĠNĠN ADI ADRESĠ RAHĠM KIRÇEÇEK MERKEZ DĠK KÖYÜ NO:107 ĠÇ KAPI NO:1 MERKEZ/BĠNGÖL TELEFON VE FAKS NO 0541 917 56 84 PROJENĠN ADI PROJE BEDELĠ PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN ADRESĠ PROJENĠN ÇED YÖNETMELĠĞĠ KAPSAMINDAKĠ YERĠ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) ETLĠK PĠLĠÇ YETĠġTĠRME TESĠSĠ 935.000,00 TL BĠNGÖL ĠLĠ, MERKEZ ĠLÇESĠ, DĠK KÖYÜ, BANĠNĠHAN MEVKĠĠ Ek II Liste 30. Madde : Hayvan YetiĢtirme Tesisleri ç) Kanatlı yetiģtirme tesisleri [(Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eģdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk)] Koordinat Sırası : Sağa Yukarı Datum : Ed 50 Türü : UTM ZON : 37 DOM : 39 Ölçek Faktörü : 6 Derecelik Nokta No Sağa : Yukarı PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KOORDĠNATLARI 1 2 3 4 5 6 642448,250 : 4299621,571 642518,236 : 4299616,597 642547,466 : 4299836,820 642545,281 : 4299832,500 642536,943 : 4299833,589 642528,343 : 4299834,108 Alan : 0.958 ha PROJENĠN NACE KODU PTD RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUġUN ADI PTD/ÇED RAPORU/NĠHAĠ ÇED RAPORUNU, HAZIRLAYAN KURULUġUN/ÇALIġMA, GRUBUNUN ADRESĠ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI 14701 Kümes Hayvanlarının YetiĢtirilmesi (Tavuk, Hindi, Ördek, Kaz Ve Beç Tavuğu Vb.) ÇEVREN MÜHENDĠSLĠK DANIġMANLIK TEMZ. GIDA TAAH. ĠTH. ĠHR. TĠC. LTD. ġtġ. Selahattin Eyübi Mah. ġanlıurfa Yolu Cad. ( Malabadi Otel Yanı) Akgül 2 Apt.Kat:1/1 Bağlar/DĠYARBAKIR 0 412 229 57 50 0412 229 57 51 PTD RAPORU SUNUM TARĠHĠ 14/05//2015 1
BÖLÜM ĠÇĠ N D E K Ġ L E R Sayfa No PROJENĠN TEKNĠK OLMAYAN ÖZETĠ 1 1 PROJENIN ÖZELLIKLERI 2 a) Projenın ve Yerın Alternatıflerı (Proje Teknolojısının Ve Proje Alanının 2 Seçılme Nedenlerı) Projenin Özellikleri b) Projenin ĠĢ Akım ġeması, Kapasitesi. Kapladığı Alan, Teknolojisi, 3 ÇalıĢacak Personel Sayısı c) Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.) 6 ç) Atık Üretimi Miktarı (Katı, sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel 8 ve Biyolojik Özellikleri d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski 19 2 PROJE YERI VE ETKĠ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLERĠ a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım alanı, Orman alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi vb.) b) Ek-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkatte Alınarak Korunması Gereken Alanlar 3 PROJENĠN ĠNġAAT VE ĠġLETME AġAMASINDA ÇEVRESEL ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER SONUÇLAR 40 NOTLAR VE KAYNAKLAR 42 EKLER 43 23 23 24 36 2
TABLOLAR DĠZĠNĠ Tablo 1. Personel Sayısı ve Görev Dağılımı..7 Tablo 2 Makine Ekipman Maliyeti....7 Tablo 3 ÇED Alanı Koordinat Çizelgesi.....8 Tablo 4 Tesiste Kullanılması Planlanan Makine Ekipman Listesi 8 Tablo 5 Tesiste Kullanılan iģ makinelerinin kullanım süreleri....12 Tablo 6 Motorinin Özellikleri..13 Tablo 7 Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri. 13 Tablo 8 ĠĢ Makinelerinden Kaynaklanması Hesaplanan Kirletici Değerler. 13 Tablo 9 SKHKKY Ek-2 Kütlesel Debiler... 13 Tablo 10 Hayvan Kütlesi DönüĢtürme Ġndeksi 15 Tablo 11: Asgari Mesafe Canlı Hayvan Kütlesi.... 15 Tablo 12 Endüstri Tesisleri için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri....19 Tablo 13 Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora Türleri...27 Tablo 14 Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia Türleri... 28 Tablo 15 Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia Türleri...29 Tablo 16 Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri. 30 Tablo 17 Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia Türleri 31 ġekġller DĠZĠNĠ ġekil-1 Kümes Ekipmanları... 4 ġekil-2 ĠĢ Akım ġeması.........6 ġekil-3 Çevresel Gürültü Modellemesi 18 ġekil-4 Acil Müdahale Planı......21 ġekil-5 Faaliyettin Etki Alanı...22 ġekil-6 Türkiye deki Fitocoğrafik Bölgeler ve Anadolu Diyagonali (Çaprazı.25 3
PROJENĠN TEKNĠK OLMAYAN ÖZETĠ Bingöl Ġli, Merkez Ġlçesi, Dik Köyü Baninihan Mevkii, Ada No: 155, Parsel No: 1, Pafta no: K45-a3, olan 35.605,00 m 2 lik taģınmazın 9584 m 2 sinde RAHĠM KIRÇEÇEK tarafından kurulması planlanmaktadır. 36.000 adet/dönem kapasiteli olması planlanmıģtır. Yılda 8 dönem ve her dönem 42 günlük besi yapılacak Ģekilde planlanmıģtır. Tesis alanı müģterek tapu alanı olup, RAHĠM KIRÇEÇEK E Muvafakatname ile kullanım izni verilmiģtir.. TaĢınmaza ait Tapu kaydı ve Muvafakatname Ek-2 de verilmiģtir. Söz konusu faaliyeti sırasında gerekse de çıkan ürün sipariģ noktalarına gitmeleri sırasında çevre duyarlılığı ön planda tutulacaktır. ĠĢletme yetkilileri bu misyonla faaliyeti sürdüreceklerdir. Vaziyet YerleĢim Planı ve Tapu Krokisi Ek-3 de verilmiģtir. Tesis kurulumunda ve faaliyetinde arazi hazırlama ve makine ekipmanların montajı için toplam 10 personel görev alacaktır. Tesis yılda 11 ay ve ayda 30 gün günde 10 saat çalıģacaktır. Mevsimsel koģullara göre ara verilebilecektir. Faaliyet tamamen kapalı bina içerisinde sürdürülecektir. Projenin arazi seçimi ve kullanımında öncelikli kriter, üretilmesi öngörülen etlik piliç üretim miktarı, hayvan sayısı ve yemin iģletme içinden veya dıģarıdan temin edilip edilmeyeceği kriterleri göz önüne alınmıģtır. Arazi topografyası yem materyali için yapılacak bitkisel üretime cevap verecek (mısır ve arpa, buğday tarımı için) nitelikte olması, toprak iģlemenin, bitki beslemenin ve bitki korumanın tarım esaslarına göre yapılması zorunluluğu vardır. Ġdeal olan aynı arazi parçasında etlik piliç üretimini bitkisel ve hayvansal üretimin entegrasyonu ile yapmak olup, böylece daha az iģletme dıģından girdi kullanımı mümkün olacaktır. Projede AB standartlarına uygunluğu iģletme inģaatından baģlayıp makine ekipman, hayvan sağlığı ve refah gibi tüm kriterler göz önüne alınarak bir planlama yapılacaktır. ĠĢletme inģaatında; kümesin kurulacağı alan, personelin kalacağı yer, otomatik ve mekanik ekipmanlar, yemlikler, suluklar üretimde kullanılan diğer araçlar ile çevresel faktörlerin tamamı AB standartları kriterlerine uygun planlanacaktır. Üretim için kurulacak kümes alanı ise AB kriterlerine uygun (m²/17adet broyler) olacak Ģekilde planlanmıģtır. Kümes, tavuklara yeterli temiz hava ve gün ıģığı sağlayarak, ekstrem hava koģullarından onları koruyacak Ģekilde inģa edilecektir. Kullanılan yapı materyalleri ve üretim ekipmanları, hayvan ve insan sağlığına zarar verici nitelikte olmayacaktır. Barınaklar Ģekilleri ve boyutları bakımından hayvanların doğal davranıģlarını göstermelerine olanak sağlayacaktır. ĠĢletme Üretim Sürecinde ise; Kümeslerde tavuklara temiz ve kuru altlık materyali sağlanacaktır. Hasta veya yaralı hayvanlar için izole edilmiģ bir yer planlanacaktır. Kümesten çıkan ölü hayvanlar için imha çukuru yapımı planlanmıģtır. ĠĢletmemizde hayvan gübresinien az 45 gün depolayacak sızdırmaz gübre deposu planlanmıģtır. ĠĢletmemizin bulunduğu bölgede geniģ tarım arazilerin varlığı nedeniyle iģletmeden çıkan gübrenin depolanması gerekmeyecektir. Gübrenin direkt olarak tarım arazilerinde kullanılması planlanmaıģtır. Ayrıca iģletmeyi çevresel diğer faaliyetlerden ayırmak için iģletme çitler ile alanın etrafı çevrilecektir. Hayvan sağlığına iliģkin uygulamalar, personelin üretim sürecindeki yaklaģımları (kötü muamele, yemleme, aydınlatma, su temini, temizlik araçları, dezenfeksiyon ve periyodu, hasta ve sakat hayvanlar için izole edilmiģ yer gibi), kayıtlar, denetimler, yükleme-nakliye koģulları ve kesim koģulları da dâhil olmak üzere gerekli üretim ve yönetim tedbirlerini sağlayacak sistem kurulacaktır. 1
ÇED Açısından Projenin Durumu: Bu faaliyet 25 11 2014 tarih ve 29186 sayılı ÇED Yönetmeliği Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek II Listesi Madde 30. Madde : Hayvan YetiĢtirme Tesisleri ç) Kanatlı yetiģtirme tesisleri [(Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eģdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk)], kapsamında değerlendirilmektedir. Yönetmelikte ön görülen gerekli Ģartlar yerine getirileceği taahhüt edilmektedir. Olası Çevre Koruma Önlemleri: ÇalıĢma alanı içerisinde iģçi ve iģ sağlığı ve güvenliği açısından gerekli tüm emniyet tedbirleri alınacak, saha içerisine personel harici kimse alınmayacak ve gerekli yerlere uyarı levhaları asılacaktır. OluĢabilecek atıklar içinde ilgili yönetmeliklere uyulacaktır. 2
1. PROJENĠN ÖZELLĠKLERĠ 1.a) PROJENĠN VE YERĠN ALTERNATĠFLERĠ (Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri) Bingöl Ġli, Merkez Ġlçesi, Dik Köyü Baninihan Mevkii, Ada No: 155, Parsel No: 1, Pafta no: K45-a3, olan 35.605,00 m 2 lik taģınmazın 9584 m 2 sinde RAHĠM KIRÇEÇEK tarafından kurulması planlanmaktadır. 36.000 adet/dönem kapasiteli olması planlanmıģtır. Yılda 8 dönem ve dönem 42 günlük besi yapılacak Ģekilde planlanmıģtır. Tesis alanı müģterek tapu alanı olup, RAHĠM KIRÇEÇEK E Muvafakatname ile kullanım izni verilmiģtir. TaĢınmaza ait Tapu kaydı ve Muvafakatname Ek-2 de verilmiģtir. Söz konusu faaliyeti sırasında gerekse de çıkan ürün sipariģ noktalarına gitmeleri sırasında çevre duyarlılığı ön planda tutulacaktır. ĠĢletme yetkilileri bu misyonla faaliyeti sürdüreceklerdir. Vaziyet YerleĢim Planı ve Tapu Krokisi Ek-3 de verilmiģtir. Tesis kurulumunda ve faaliyetinde arazi hazırlama ve makine ekipmanların montajı için toplam 10 personel görev alacaktır. Tesis yılda 11 ay, ayda 30 gün, günde 10 saat çalıģacaktır. Mevsimsel koģullara göre ara verilebilecektir. Faaliyet tamamen kapalı bina içerisinde sürdürülecektir. Projenin arazi seçimi ve kullanımında öncelikli kriter, üretilmesi öngörülen etlik piliç üretim miktarı, hayvan sayısı ve yemin iģletme içinden veya dıģarıdan temin edilip edilmeyeceği kriterleri göz önüne alınmıģtır. Arazi topografyası yem materyali için yapılacak bitkisel üretime cevap verecek (mısır ve arpa, buğday tarımı için) nitelikte olması, toprak iģlemenin, bitki beslemenin ve bitki korumanın tarım esaslarına göre yapılması zorunluluğu vardır. Ġdeal olan aynı arazi parçasında etlik piliç üretimini bitkisel ve hayvansal üretimin entegrasyonu ile yapmak olup, böylece daha az iģletme dıģından girdi kullanımı mümkün olacaktır. Projede AB standartlarına uygunluğu iģletme inģaatından baģlayıp makine ekipman, hayvan sağlığı ve refah gibi tüm kriterler göz önüne alınarak bir planlama yapılacaktır. ĠĢletme inģaatında; kümesin kurulacağı alan, personelin kalacağı yer, otomatik ve mekanik ekipmanlar, yemlikler, suluklar üretimde kullanılan diğer araçlar ile çevresel faktörlerin tamamı AB standartları kriterlerine uygun planlanacaktır. Üretim için kurulacak kümes alanı ise AB kriterlerine uygun (m²/17adet broyler) olacak Ģekilde planlanmıģtır. Kümes, tavuklara yeterli temiz hava ve gün ıģığı sağlayarak, ekstrem hava koģullarından onları koruyacak Ģekilde inģa edilecektir. Kullanılan yapı materyalleri ve üretim ekipmanları, hayvan ve insan sağlığına zarar verici nitelikte olmayacaktır. Barınaklar Ģekilleri ve boyutları bakımından hayvanların doğal davranıģlarını göstermelerine olanak sağlayacaktır. ĠĢletme Üretim Sürecinde ise; Kümeslerde tavuklara temiz ve kuru altlık materyali sağlanacaktır. Hasta veya yaralı hayvanlar için izole edilmiģ bir yer planlanacaktır. Kümesten çıkan ölü hayvanlar için imha çukuru yapımı planlanmıģtır. ĠĢletmemizde hayvan gübresinien az 45 gün depolayacak sızdırmaz gübre deposu planlanmıģtır. ĠĢletmemizin bulunduğu bölgede geniģ tarım arazilerin varlığı nedeniyle iģletmeden çıkan gübrenin depolanması gerekmeyecektir. Gübrenin direkt olarak tarım arazilerinde kullanılması planlanmaıģtır. Ayrıca iģletmeyi çevresel diğer faaliyetlerden ayırmak için iģletme çitler ile alanın etrafı çevrilecektir. Hayvan sağlığına iliģkin uygulamalar, personelin üretim sürecindeki yaklaģımları (kötü muamele, yemleme, aydınlatma, su temini, temizlik araçları, dezenfeksiyon ve periyodu, hasta ve sakat hayvanlar için izole edilmiģ yer gibi), kayıtlar, denetimler, yükleme-nakliye koģulları ve kesim koģulları da dâhil olmak üzere gerekli üretim ve yönetim tedbirlerini sağlayacak sistem kurulacaktır. Etlik Piliç YetiĢtirmek için gerekli olan Kümes ekipmanları ġekil 1 de verilmiģtir. 3
Yapılacak olan Faaliyetler için ve Üretime geçileceği zaman ÇED Yönetmeliği ile Çevre Kanunu Hükümlerine uyulacağını Bingöl Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğüne gerekli baģvurularda bulunulacağını ĠĢletmeci tarafından taahhüt edilmiģtir. Faaliyete sürdürülmeden önce ilgili kamu kurum ve kuruluģlardan gerekli bütün izinler alındıktan sonra faaliyete geçileceğini iģletme sahibi tarafından taahhüt edilmektedir. Proje alanında çığ, heyelan, kaya düģmesi vb. tehlikeler bulunmamakta olup, projenin gerçekleģtirilmesinin de bu tür oluģumlara neden olmayacağı taahhüt edilmektedir. Faaliyette sürdürülmeden Bingöl il özel idaresi Genel sekreterliğinden gerekli izinler alınacaktır. Ayrıca proje alanında Çevre kanunu ve Sulak Alanlar yönetmeliğine uyularak faaliyet yapılacaktır. Faaliyet esnasında kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu ile 2634 sayılı turizmi teģvik kanununa uyulacaktır. Ayrıca proje kapsamında söz konusu alanda tarım arazilerinin korunması amacıyla 5403 sayılı kanunu ile mera alanları ilgili 4342 sayılı kanun ve 1380 sayılı su ürünleri kanunu kapsamında gerekli izinler alıncaktır. ġekil 1. Kümes Ekipmanları Altlık: Kümeslerde hayvanların altına serilen bir çeģit talaģtır. Hayvanların altının sıcak tutulmasını, sıvı ve katı atıkların dağılmamasını sağlamak amacı ile kullanılacaktır. Yemlik: Piliçlerin yemlerinin konulduğu plastik kaplardır ve genellikle 2 3 pilice 1 adet düģecek Ģekilde kullanımı planlanmıģtır. ġekil 1 de kullanılması düģünülen piliç yemliği gösterilmiģtir. Yem Silosu: Silolar özel galvanizli sacdan yapılmıģtır. Bu sayede üstündeki ondülin ölçüleri güneģ ıģığının yansımasını sağlayacak ve silo içindeki çimlenme önlenecektir. Silo pencereleri sayesinde silonun içindeki yem seviyesi rahatlıkla kontrol edilebilmektedir. Silonun altında yem nakil grubu bulunacaktır. Suluk: Kümeste kullanılacak suluklar otomatik olup belirli bir basınç seviyesinde ve su yüksekliğinde otomatik olarak su verecektir. Genellikle 2 3 pilice 1 adet düģecek Ģekilde kullanılacaktır. Havalandırma Bacası ve Fan: Kümes içerisindeki hava giriģ ve çıkıģını sağlamakta ve hayvanların sürekli oksijenli ve tozsuz bir ortamda yetiģtirilmesine yardımcı olmaktadır. Tesiste bir kümeste ortalama 6-10 adet havalandırma bacası ve 140 cm x 140 cm ebadında fan kullanılacaktır. Kümes içerisindeki amonyak gibi kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dıģına çıkarılma iģlemi olan havalandırma sayesinde; kümes içinde oluģması muhtemel kötü havanın doğuracağı, altlığın nem seviyesi yükselmesi, altlığın ıslak kalması koksidiyoz gibi hastalıkların ortaya çıkması gibi olumsuz etkiler engellenecektir. 4
Hava GiriĢ Kapakları: Kümeslerde; flanģ tipi montaj özelliğine sahip, duvar kalınlığı 7 11 cm olarak kabul edilen hava kapakları bulunacaktır. Hava kapaklarının üzerinde hava yönlendirme kanatları vardır. Bu kanatlar sayesinde kümes içine giren havanın istenen yöne doğru yönlendirilmesi sağlanmaktadır. Soğutucu Pet: Tesiste her bir kümeste sürekli devri daim yapan en az bir adet soğutucu pet bulundurulacaktır. Sızdırmasız Fosseptik: Tesiste oluģan evsel ve üretimden kaynaklı atık suların vidanjör vasıtası ile çekilerek kanalizasyon sistemine deģarjından önce geçici olarak depolandığı sızdırmasız özellikteki çukurdur. Proje kapsamında 1 adet 27 m 3 lük depolama kapasitesinde fosseptik çukuru kullanılacaktır. Ölü Çukuru: Tesiste herhangi bir nedenle ölen hayvanlar için yerleģimin olduğu yerlerden uzakta, hayvanların uğrağı olmayan, akarsulardan uzak, yeraltı sularını kirletmeyecek yerlerde açılacak olan ve üzeri sönmemiģ kireç ile kaplanıp toprak ile doldurulacak olan çukurlara denir. Söz konusu çukurların yeri, konusunda uzman bir veteriner hekim tarafından tespit edilir. Ayrıca ölen hayvanlar için yukarda bahsedilen Ģartlarda uygun görülen bir alan ilgili hekimler ve kurum gözetiminde bertarafı sağlanacaktır. Bertaraf edildiğine dair tutanaklar 5 yıl süre ile tesis bünyesinde muhafaza edilecektir. Faaliyet kapsamında kümes hayvanları yetiģtiriciliği tesisinde salgın hastalıklarla veya herhangi bir nedenle ölen hayvanların Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliği hükülerine uyulacaktır. Uluslar arası sözleģmelere ve 4915 sayılı kara avcılığı kanununa uyulacak ve sulak alanlar kirletilmeyecektir. Doğal yapılar ve ekolojik karakterlere zarar verilmeyecektir. Sulak alanlara ve sulak alanları besleyen tüm sulara veya sisteme bağlantılı kuru derelere hiçbir Ģekilde evsel nitelikli atıksu ve proses nitelikli atıksu verilmeyecektir. Saha civarında bulunan dere yataklarına hiçbir Ģekilde müdahale edilmeyecektir. Su kirliliğine neden olabilecek herhangi bir faaliyet yapılmayacaktır. Proje kapsamında 02.04.2012 tarihinde onaylanan Malatya-Elazığ-Tunceli-Bingöl Planlama Bölgesinin 1/100.000 ölçekli çevre düzeni plan hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca; Mer i Mevzuat kapsamında yayımlanan ilgili Mevzuat Hükümlerine riayet edilecektir. 1.b) Projenin ĠĢ Akım ġeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, ÇalıĢacak Personel Sayısı; Proje, 36.000 kapasiteli tavuk üretim çiftliğidir. Yılda 8 periyot olması planlanmıģ olup bir periyodun 42 gün olarak besi yapılması planlanmıģtır. Projenin ĠĢ akım ġeması ġekil 2 de verilmiģtir. Projede AB standartlarına uygunluğu iģletme inģaatından baģlayıp makine ekipman, hayvan sağlığı ve refah gibi tüm kriterler göz önüne alınarak bir planlama yapılacaktır. Projenin inģaatında; kümesin kurulacağı alan, personelin kalacağı yer, otomatik ve mekanik ekipmanlar, yemlikler, suluklar üretimde kullanılan diğer araçlar ile çevresel faktörlerin tamamı AB standartları kriterlerine uygun planlanacaktır. Üretim için kurulacak kümes alanı ise AB kriterlerine uygun (m²/17adet broyler) olacak Ģekilde planlanacaktır. Kümes, tavuklara yeterli temiz hava ve gün ıģığı sağlayarak, ekstrem hava koģullarından onları koruyacak Ģekilde inģa edilecektir. Kullanılan yapı materyalleri ve üretim ekipmanları, hayvan ve insan sağlığına zarar verici nitelikte olmayacaktır. Barınaklar Ģekilleri ve boyutları bakımından hayvanların doğal davranıģlarını göstermelerine olanak sağlayacaktır. Projenin Üretim Sürecinde ise; Kümeslerde tavuklara temiz ve kuru altlık materyali sağlanacaktır. Hasta veya yaralı hayvanlar için izole edilmiģ bir yer planlanacaktır. Kümesten çıkan ölü hayvanlar için imha çukuru yapımı planlanmıģtır. ĠĢletmemizde hayvan gübresinien az 45 gün 5
depolayacak sızdırmaz gübre deposu planlanmıģtır. ĠĢletmemizin bulunduğu bölgede geniģ tarım arazilerin varlığı nedeniyle iģletmeden çıkan gübrenin depolanması gerekmeyecektir. Gübrenin direkt olarak tarım arazilerinde kullanılması planlanmıģtır. Ayrıca iģletmeyi çevresel diğer faaliyetlerden ayırmak için iģletme çitler ile alanın etrafı çevrilecektir. Hayvan sağlığına iliģkin uygulamalar, personelin üretim sürecindeki yaklaģımları (kötü muamele, yemleme, aydınlatma, su temini, temizlik araçları, dezenfeksiyon ve periyodu, hasta ve sakat hayvanlar için izole edilmiģ yer gibi), kayıtlar, denetimler, yükleme-nakliye koģulları ve kesim koģulları da dâhil olmak üzere gerekli üretim ve yönetim tedbirlerini sağlayacak sistem kurulacaktır. AB standartlarının temel kriterlerinden birisi de yetiģtiricilik sırasında etkin bir izlemedeğerlendirme sisteminin oluģturulması ve buna uygun bir kayıt sisteminin tutulmasıdır. Yatırımı düģünelen iģletmemizde üretim ve üretim sürecindeki tüm uygulamalara iliģkin bir kayıt sistemi tutulacaktır. ĠĢletmemizde belirtilen bu standartların sağlanması sonucunda ise üretilen broylerlerin hem ülke içindeki hem de dıģ ülkelere iliģkin pazarlama noktasında rekabet etme gücünü de olumlu etki eden bir faktör olacaktır. Etlik Piliç YetiĢtirme tesisi iģ akım Ģeması ġekil 2 de verilmiģtir. Şekil 2 İş Akım Şeması Tesiste ortalama 42 gün sürecek 1 dönemde, toplam 36.000 adet piliç yetiģtirilmesi planlanmaktadır. Civcivlerin kümese yerleģmesinden sonra bakımı, aģı programının uygulanması, haftalık tartımları yapılacak olup, kümes kayıtları düzenli bir Ģekilde tutulacaktır. Kesim öncesi sağlık kontrolleri yapılacak etlik piliçler ortalama 42 gün sonunda tesisten gönderilecektir. 6
Kapasitesi ve ÇalıĢan ĠĢçi Sayıs: Kapasitesi : Yapılması planlanan Proje yılda 8 dönem olmak üzere her bir döneminde 42 günlük besi programı ile kümeste 36.000 tavuk üretilmesidir. 1 dönem = 36.000 adet/periyot 1 yılda 8 dönem = 36.000 x 8 = 288.000 adet/yıl piliç yetiģtirilmesi planlanmaktadır. Faaliyet kapsamında yılda 11 ay, ayda 30 gün, günde 10 saat süresince tek vardiya halinde devam edecektir. ÇalıĢan Personle Sayısı : Faaliyet sırasında 10 kiģi çalıģacak olup, çalıģacak personel yakın çevreden temin edilecektir. Personelin tüm ihtiyaçları alanda kurulacak idari yapıdan karģılanacaktır. Faaliyette çalıģacak personel görev dağılımı Tablo 1 de verilmiģtir. Tablo 1: Personel Sayısı ve Görev Dağılımı Görev Dağılımı Sayısı Ġdari personel 1 Muhasebe 1 Mühendis 1 Vasıfsız ĠĢçi 2 Kalifiye iģçi 4 Vetiriner Hekim 1 TOPLAM 10 ĠĢletmeci tarafından çalıģacak tüm personel için güvenli ve sağlıklı bir ortam sağlamak, gerekli koruyucu teçhizatı sağlayarak personelin kullanımına sunmak, iģçi sağlığı ve iģ güvenliği kapsamındaki sosyal gereksinimleri (yıllık-aylık-haftalık izinleri, öğle araları, yemek, sigorta vb) karģılanacak olup iģçi sağlığı ve iģ güvenliği hususunda gerekli bilgiler personele anlatılacaktır. Proje Maliyeti; Faaliyet iģletme dönemine geçilene kadar; izinlerin alınması için harcanacak miktar yaklaģık 50.000 TL olacaktır. Satın alınacak makine cinsi ve özellikleri aģağıdaki tabloda belirtilmiģtir. Tablo- 2. Makine Ekipman Maliyeti Makinenin Cinsi Adet Tipi ve Özelliği Değeri (TL) Traktör 2-170.000,00 Fan 20-20.000,00 Jeneratör 1-10.000,00 Yemlikler 20.000-20.000,00 Suluklar 20.000-20.000,00 Ġzin giderleri 1-50.000,00 Yem Silosu 2-10.000,00 Forklift 2 35.000,00 ĠnĢaat Gideri 1-600.000,00 Toplam 935.000,00 TL 7
Projenin Kapladığı Alan Bingöl Ġli, Merkez Ġlçesi, Dik Köyü Baninihan Mevkii, Ada No: 155, Parsel No: 1, Pafta no: K45-a3, olan 35.605,00 m 2 lik taģınmazın 9584 m 2 sinde RAHĠM KIRÇEÇEK tarafından kurulması planlanmaktadır. Söz konusu çalıģma alanına (ÇED alanına) en yakın yerleģim yeri Yeniköy olup 575 m mesafededir. Proje tanıtım dosyası içerisindeki bütün hesaplamalar; en yakın yerleģim yeri olan 575 metre mesafesindeki Yeniköy köyünde bir adet eve göre yapılmıģtır. Tablo:3 de ÇED alan koordinatları verilmiģtir. Toplam çalıģma alanı 0,958 ha olarak belirlenmiģtir. Tablo:3 ÇED ALANI KOORDĠNAT ÇĠZELGESĠ Koordinat Sırası : Sağa Yukarı Datum : Ed 50 Türü : UTM ZON : 37 DOM : 39 Ölçek Faktörü : 6 Derecelik Nokta No Sağa : Yukarı 1 2 3 4 5 6 642448,250 : 4299621,571 642518,236 : 4299616,597 642547,466 : 4299836,820 642545,281 : 4299832,500 642536,943 : 4299833,589 642528,343 : 4299834,108 Alan : 0,958 ha SÖZ KONUSU ÇED ALANINDA; Ġdari Bina, Gübre Çukuru, Ölü Tavuk Çukuru Ve Etlik Piliç YetiĢtirme Kümesi Olacaktır. Faaliyet alanına ulaģım Merkez ilçesine bağlı Yeniköy köy yolundan sağlanacaktır. Faaliyet alanının jeolojik özellikleri ve jeolojik haritası Ek-5 de, faaliyet alanının 1/25.000 ölçekli Topoğrafik haritası ise Ek-6 da verilmiģtir. Tablo 4 Tesiste Kullanılması Planlanan Makine Ekipman Listesi ADET 2 Traktör 2 Jeneratör 2 Forklift 1 Binek araç TANIMI- CĠNSĠ 8
1.c) Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı v.s.) Arazi Kulanımı; Bingöl Ġli, Merkez Ġlçesi, Dik Köyü Baninihan Mevkii, Ada No: 155, Parsel No: 1, Pafta no: K45-a3, olan 35.605,00 m 2 lik taģınmazın 9584 m 2 sinde RAHĠM KIRÇEÇEK tarafından kurulması planlanmaktadır. Proje kapalı alanda faaliyet gösterecektir. Etlik piliçlerin yem ihtiyaģları serbest piyasadan temin edilecek ve kapalı sistem ile getirilip doğrudan yem silolarına aktarılacaktır. Açıkta depolama söz konusu olmayacaktır. Söz konusu çalıģma alanına (ÇED alanına) en yakın yerleģim yeri Yeniköy olup 575 m mesafededir. Proje tanıtım dosyası içerisindeki bütün hesaplamalar;en yakın yerleģim yeri olan 575 metre mesafesindeki Yeniköy köyünde bir adet eve göre yapılmıģtır. Söz konusu faaliyet alanında 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü yönetmeline uyulacaktır. Su Kullanımı: Faaliyet sırasında kullanılacak doğal kaynaklarımızdan olan su, çalıģacak personelin ihtiyacından kaynaklanan içme ve kullanma suyu ile tavuklar için kullanılacak ayrıca dönem sonunda kafeslerin yıkanması için gerekli olan sudur. ĠĢletmede çalıģacak personel ve iģçi sayısı 10 kiģi olarak belirlenmiģtir. KiĢi baģına günlük içme ve kullanma suyu tüketimi 150 lt olarak düģünürsek; Personelin toplam su ihtiyacı = 10 x 150 lt = 1.500 lt/gün = 1.5 m 3 / gündür. Tavuk baģına günlük su tüketimi 0.150 lt olarak düģünürsek; Tavuklar için kullanılacak su miktarı 36.000x0.150 = 5.400 lt/gün = 5,4 m 3 / gündür. Faaliyet için ihtiyaç duyulan toplam su miktarı = 1.5 + 5,4 = 6,9 m 3 / gündür. Ayrıca dönemde (42 gün sonunda) kafeslerin yıkanması için ihtiyaç olan su 15 m 3 /dönemdir. ĠĢletmede çalıģacak iģçiler için gerekli olan günlük içme, sulama ve üretim için gerekli olan kullanma suyu Dik Köyü Ġçme suyu Ģebekesinden veya ilgili kurumdan izin alınarak açılacak kuyudan temin edilmesi planlanmaktadır. Faaliyet alanında çalıģan personelin barınma, yemek ve sosyal ihtiyaçları Tesis sahası içerisinde kurulacak idari yapıdan karģılanacaktır. Kullanılan Enerji: Etlik Piliç YetiĢtirme tesisinde enerji kaynağı olarak elektrik enerjisi ve taģıtlar için motorin kullanılacaktır. Ġhtiyaç olan enerji ilgili kurumdan gerekli izinler almak koģulu ile enerji nakil hattından hat çekmek suretiyle karģılanacaktır. Ayrıca faaliyet kapsamında ısıtma amaçlı kömür, doğalgaz vb. yakıt kullanma ihityacı olması durumunda Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğüne müraccat edildikten ve gerekli izinler alındıktan sonra kullanlacaktır. 9
1.ç)Atık Miktarı (Katı, Sıvı, vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Katı Atıklar: KiĢi baģına günlük katı atık üretim hızı 1,34 kg kabul edilerek toplam 10 personelden kaynaklanacak katı atık miktarı aģağıdaki gibi hesaplanmıģtır. Mevsel-katı = (qb) x (N) Mevsel-katı :Evsel nitelikli katı atık miktarı (kg/gün), qb :Evsel nitelikli katı atık birim üretim hızı (kg/kiģi.gün) N :KiĢi sayısı Personel Kaynaklı Katı atık miktarı; Mevsel-katı = 10 kiģi x 1.34 kg/kiģi.gün = 13,4 kg/gün olacaktır. OluĢan bu atıklar, 02/04/2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine göre, uygun çöp bidonunda toplanacak ve belirli periyotlarda iģletmeci tarafından, BĠNÇEVBĠR e Ait Katı Atık Depolama sahasına gönderilerek bertaraf edilecektir. 02/04/2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Yönetmeliği ne uyulacaktır. Ambalaj Atıkları: Ambalaj atıkları oluģabilecek evsel nitelikli katı atıkların yaklaģık % 20 sine tekabül etmektedir. 13,34 kg/gün evsel nitelikli katı atığın % 20 si = 2,68 kg/gün Ambalaj atığı meydana gelmektedir. Faaliyet sahasında oluģabilecek katı atıklardaki cam, kağıt ve plastik ambalajları ayrı olarak biriktirilecektir. Konuyla ilgili olarak 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrol Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. Faaliyet alanında 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin( 30.03.2010 tarih, 27537 sayı ile değiģik ) hükümlerine uyulacaktır. Tesiste Üretim Sonucu OluĢan Katı Atıklar: Söz konusu proje kapsamında atık miktarı civcivden satıģa hazır hale gelene kadar üretecekleri günlük ortalama gübre miktarı 30 gr/tavuk olarak TÜBĠTAK ın Kümes Ve Ahır Gübrelerinin Geri Kazanılması Ve Bertarafı Projesinden AlınmıĢtır. Altlık olarak talaģ veya çeltik kullanılacaktır. TalaĢ veya çeltik miktarı 1 m 2 ye 3 kg olarak alınmıģtır. Tesiste oluģacak gübreler 42 gün sonunda kümes boģaltıldığında kümesten alınacaktır. Tesiste bir günde oluģacak gübre miktarı; 36.000 adet kanatlı x 30gr/gün = 1,08 ton/gün olmaktadır. Tesiste 42 günlük peryot sonunda kümeslerden çıkarılacak gübre miktarı; 1,08 ton x 42 gün = 45,36 ton/peryot Proje kapsamında oluģacak gübre 42 günün sonunda hayvanların tahliyesinden hemen sonra kümes içerisinden traktör vasıtası ile alınacak ve bekletilmeden tarım amaclı kuyllanılmak üzere çiftilere verilecektir. Toplanan gübre yığınları il gıda tarım ve hayvancılık müdürlüğünün görüģ doğrultusunda tarım amaçlı kullanılmak üzere çiftçilere makbuz karģılığında verilecektir. Alınan makbuzlar yetkililere gösterilmek üzere 5 yıl süre ile 10
saklanacaktır. Gübrelerin herhangi bir neden ile çiftçilere verilememesi ve gübre çukurunda depolanması durumunda gübre depolama iģleminden önce yüksek kokulu atık gaz filtre sistemi gübre çukuru için kurulacaktır. Gübre çukurunun hacmi 3 aylık gübrenin biriktirilecbileceği kapasitede olacaktır. Toplanan gübreler çiftçilere verilene kadar 19.07.2013 tarih ve 28712 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Koku OluĢturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelikte Belirtilen Sıvı DıĢkılar, Sızdırmaz Alanlar, ve kapalı kanallardan geçirilerek ahırların dıģında kapalı konteynerlerde veya eģdeğer emisyon azaltma tedbirleri alınmıģ yerlerde depolanır ifadesine istinaden üstü kapalı sızdırmasız gübre çukurunda depolanacaktır. Tesiste ĠĢletme aģamasında Tavuklardan meydana gelecek tavuk gübresi ile hasta veya ölen tavuklardan meydana gelebilecek atıklar meydana gelebilecektir. Ayrıca faaliyet kapsamında 15.03.1989 tarih ve 20109 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliğine Uyulacaktır. BulaĢıcı hastalık gibi durumlar dıģında Tavuklarda % 2.5 oranında ölüm oranı olmaktadır. 36.000 x 0.025 = 900 adet olacaktır. Tesiste herhangi bir nedenle ölen hayvanlar için yerleģimin olduğu yerlerden uzakta, hayvanların uğrağı olmayan, akarsulardan uzak, yeraltı sularını kirletmeyecek yerlerde açılacak olan ve üzeri sönmemiģ kireç ile kaplanıp toprak ile doldurulacak olan çukurlara denir. Söz konusu çukurların yeri, konusunda uzman bir veteriner hekim tarafından tespit edilir. Ayrıca ölen tavuklar için yukarda bahsedilen Ģartlarda uygun görülen bir alan ilgili hekimler ve kurum gözetiminde bertarafı sağlanacaktır. Bertaraf edildiğine dair tutanaklar 5 yıl süre ile tesis bünyesinde muhafaza edilecektir. Sıvı Atıklar: Faaliyet sırasında 10 kiģi çalıģacak olup personelin tüm ihtiyaçları tesis alanı içerisinde kurulacak idari yapıdan sağlanacaktır. Bu personelin içme ve kullanma suyu sonrası oluģturacakları atıksu evsel nitelikte atıksu olup, miktarı ise Ģöyledir; 10 kiģi x 150 litre/kiģi.gün= 1500 litre/gün = 1,5 m 3 /gündür. Ayrıca proje kapsamından 42 günlük periyot sonunda kümeslerin yıkanması sonucu oluģacak proses kaynaklı atıksu oluģmaktadır. YaklaĢık 15 m 3 /periyottur. Tesiste personelden ve prossten dolayı oluģan atıksuyu bertaraf etmek amacıyla 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Lağım Mecrası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik te belirtilen esaslara uygun ebatlarda sızdırmasız fosseptik çukur inģa edilecek ve belirli periyotlarda (fosseptik çukur dolduğunda) Ġlgili belediye (Bingöl Belediyesi) ile yapılacak protokol gereği, ilgili belediye tarafından vidanjörlerle alınarak bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Ayrıca belediye vidanjör vermemesi durumunda faaliyet sahibi kendi imkanlarıyla vidanjör alıp Bingöl belediyesine ait kanalizasyon sistemine vererek bertarafı sağlanacaktır. Vidanjör ile alınıp götürülmesi için düzenlenen belgeler çevre ve Ģehircilik il müdürlüğüne ibraz edilecektir. Fosseptik planı Ek- 4 de verilmiģtir. ĠĢletmede 13/02/2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği"ne ( 30.03.2010 tarih, 27537 sayı ile değiģik ) hükümlerine uyulacaktır. Atık Yağlar : Üretimde kullanılacak makine ve ekipmanların yakıt ikmalleri, bakım ve onarımları benzin ya da servis istasyonlarında yapılacaktır. Atık yağ oluģması durumunda, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve atık yağların 11
yönetimi ( 30.03.2010 tarih, 27537 sayı ile değiģik ) konusunda çıkartılacak mevzuat hükümlerine uyulacak ve uygun olarak en aza düģürecek atık yönetimi sağlanacaktır. Bitkisel Yağlar: Proje kapsamında yemekhane oluģturulmayacaktır. Personelin yemek ihtiyacı anlaģma yapılacak olan yemek Ģirketlerinden hizmet satın alınması ile temin edileceği için bitkisel atık yağ oluģması söz konusu değildir. OluĢması durumunda ; 19.05.2005 Tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda bertarafı sağlanacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler: Tesiste atık pil oluģması durumunda, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği nin ( 30.03.2010 tarih, 27537 sayı ile değiģik) hükümlerine uyularak, evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil ürünlerinin dağıtımı ve satıģını yapan iģletmelere veya belediyelerce oluģturulan toplama noktalarına teslim edilecektir. Ocağın iģletilmesi sırasında kullanılan araçların akümülatörleri, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği nin ( 30.03.2010 tarih, 27537 sayı ile değiģik) hükümlerine göre kullanıldıktan sonra üreticisine teslim edilecektir. Tıbbi Atık: Proje kapsamında devamlı 50 kiģi çalıģtırılmayacak olduğundan sürekli bir revir ünitesi de oluģturulmayacaktır. Olası yaralanmalarda (ağır/riskli yaralanmalarda) en yakın köyün sağlık ocağı ve evi baģta olmak üzere Bingöl Ġli sağlık hizmetlerinden faydalanılacaktır. Müdahalenin proje alanında yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda oluģacak tıbbi atıklar diğer atıklara karıģtırılmadan ġantiye alanı içerisinde muhafaza edilecek ve bertarafı sağlanacaktır. Faaliyet boyunca, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı (değiģik: 03.12.2011 tarih ve 28131 sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır Tehlikeli Atık: Proje kapsamında tehlikeli atık oluģumu söz konusu olmayacaktır. Ancak oluģması durumunda; Çevre lisansı almıģ, geri kazanım tesislerine verilecektir. 02/04/2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Kullanılacak Yakıttan Kaynaklanan Emisyon; Projede kullanılacak yakıt sadece kullanılacak makineler için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır. Makinelerde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri aģağıdaki tabloda verilmektedir. Harcanacak yakıt = HP X ÇalıĢma Süresi X 0.18. Tablo 5 : Tesiste Kullanılacak ĠĢ Makinelerinin Kullanım Süreleri MAKİNE CİNSİ ADET GÜCÜ (HP/H) ÇALIŞMA SÜRESİ (H) Traktör 2 90 8 Forklift 2 20 8 12
ĠnĢaat aģamasında çalıģacak olan iģ makineleri için yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin özellikleri Tablo I.7 de verilmiģtir. Tablo 6 : Motorinin Özellikleri ÖZELLĠKLER MOTORĠN ÖZELLĠKLER MOTORĠN Kıvam Çok Akıcı Karbon Artıkları(%) Eser Tip DamıtılmıĢ Kükürt(%) 0.4-0.7 Renk Amber Oksijen-Azot(%) 0.2 Yoğunluk(150c-Gr/Cm3) 0.8654 Hidrojen(%) 12.7 Viskozite(380c) 2.68 Karbon(%) 86.4 Akma Noktası(0c) -18 Su ve Çökelti(%) Eser Atomizasyon Sıcaklığı(0c) Atmosferik Kül(%) Eser Pompalama Sıcaklığı(0c) Atmosferik Isı Değeri(Kcal /Lt) 9.387 Kaynak:Hava Kirliliği Kontrol ve Denetim,Kimya Müh. Odası,Mayıs,1991 Sahada çalıģacak iģ makineleri için gerekli motorin ihtiyacının yaklaģık; = (2 x 90 x 8 x 0,18) +(2 x 20 x 8 x 0,18) = 316,8 (bütün araçların toplam çalıģma süresi bir günde 16 saat) Buna göre bir gündeki mesai saatlerinde harcanacak yakıt miktarı:19,8 lt/saat tir. Sahada iģ makinelerinin çalıģması sonucu emisyon oluģumu söz konusu olacaktır. Araçlardan oluģacak kirlenmenin birim değerleri aģağıda verilmiģtir. Tablo 7 : Diesel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri(gr/lt) KİRLETİCİ DİESEL(gr/lt) Karbonmonoksit 9.7 Hidrokarbonlar 29.0 Azot Oksitler 36.0 Kükürt Oksitler 6.5 Toz 18.0 Kaynak: Hava Kirliliğinin Ve Kontrolünün Esasları, 1991 Buna göre iģ makinelerinden kaynaklanacak kirletici değerleri aģağıda verilmiģtir; Karbonmonoksit Hidrokarbonlar Azot Oksitler Kükürt Oksitler Toz Tablo 8 : ĠĢ Makinelerinden Kaynaklanacak Kirletici Değerleri : 9,70 gr/lt x 19,8 lt/saat x 0.8654 (gr/cm 3 )/1000 = 0,166 kg/saat : 29,0 gr/lt x 19,8 lt/saat x 0.8654 (gr/cm 3 )/1000 = 0,496kg/saat : 36,0 gr/lt x 19,8 lt/saat x 0.8654 (gr/cm 3 )/1000 = 0,616kg/saat : 6,50 gr/lt x 19,8 lt/saat x 0.8654 (gr/cm 3 )/1000 = 0,111kg/saat :18,00gr/lt x 19,8 lt/saat x 0.8654 (gr/cm 3 )/1000 = 0,308kg/saat Tablo 9: Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (Tablo 2.1) Normal iģletme Ģartlarında ve haftalık iģ günlerindeki iģletme Emisyonlar saatleri için kütlesel debiler (kg/saat) Bacadan Baca DıĢındaki Yerlerden Toz 10 1 Hidrojen klorür ve Gaz Halde 20 2 Ġnorganik Klorür BileĢikleri Karbon Monoksit 500 50 Kükürt Dioksit 60 6 Azot Dioksit [NO x (NO 2 cinsinden) 40 4 13
Etlik Piliç YetiĢtirme tesisi faaliyetinde çalıģacak iģ makinelerinden kullanılacak yakıttan kaynaklanması beklenen kirletici değerler, 03.07.2009 tarih ve 27277 Sayılı (DeğiĢiklik; 10.11.2012 tarih ve 28463 sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği" EK-2 Tablo 2.1' de belirtilen emisyon miktarı sınır değerinin altında olduğundan hava kirlenmesine katkı değeri ve toplam kirlenme değerinin hesaplanmasına gerek olmadığı sonucuna varılmıģtır. Koku Emisyonu: Hayvansal gübreler okside olmamıģ organik bileģikler ve üreden oluģan bir bileģim gösterirler. Bu maddelerin aerobik Ģartlarda biyokimyasal parçalanmaları sonucu koku oluģumuna neden olan maddeler açığa çıkar. Anaerobik ayrıģma (havasız ortamda biyokimyasal parçalanma) sonucu amonyak, hidrojen sülfür anorganik olarak amin, aldehit, alkol ve yağ asitleri gibi organik osmogen (kökü koku yayan) maddeler oluģturmaktadır. ĠĢletme aģamasında kümeslerden kaynaklı en önemli emisyon kokudur. Tesiste hayvanların kümeslere alınmasından önce yeterli ve düzenli bir Ģekilde temizlik ve dezenfeksiyon iģlemleri titizlikle yapılacak, kümes havalandırma sistemleri yeterli miktarda ve uygun düzende bulunacaktır. Koku oluģum riskini en aza indirgemek amaçlı hâkim rüzgâr yönü, yerleģim birimi yönü ve havalandırma çıkıģ yönü de dikkate alınarak belirlenen alanda kümesler yapılacaktır. Tesiste oluģması muhtemel koku probleminin giderilmesi amacı ile tesisin iģletmeye alınmasıyla birlikte iģletmede kümeslerde iç ortamda oluģacak olan tozun uzaklaģtırılması için fanlar yardımı ile emilen iç hava kümeslerin dıģında ve etrafı kapalı olan odalarda bulundurulacak, filtrelere aktarılacak ve filtrelerden geçirilecektir. Kümeslerde havalandırmayı sağlamak dolayısıyla koku oluģumunu önlemek amacıyla Kümes içerisinde kurulacak olan Havalandırma Bacası ve Fan, hava giriģ ve çıkıģını sağlamakta ve hayvanların sürekli oksijenli ve tozsuz bir ortamda yetiģtirilmesine yardımcı olmaktadır. Tesiste havalandırma bacası ve fan kullanılması planlanmaktadır. Kümes içerisindeki amonyak gibi kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dıģına çıkarılma iģlemi olan havalandırma sayesinde; kümes içinde oluģması muhtemel kötü havanın doğuracağı, olumsuz etkiler engellenecek ve kümeslerde ısı dengesi, nem dengesi sağlanmakta ve amonyak gazı birikiminin önüne geçilmiģ olmaktadır. Tesis etki alanında herhangi bir yerleģim birimi bulunmamaktadır. Ayrıca tesis çevresi ağaçlandırılarak çevre düzenlemesi yapılacaktır. Dolayısı ile bu kapsamda tesisten kaynaklanabilecek koku riski en aza indirgenmiģ olacaktır. Tavuk Üretim Çiftliğinde 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı (değiģiklik: 20/12/2014) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. ĠĢletmede 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı ile resmi gazetede yayımlanan Çevre Ġzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliği Ek-2 listesi madde 7.26.5 Kanatlı YetiĢtirme Tesisleri ( 1 üretim periyodunda 20.000-60.000 arası tavuk veya eģdeğer diğer kanatlılar) kapsamından çevre izni alınacaktır. Kümes hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüģtürme faktörleri aģağıda belirtilmiģtir. 14
Tablo 10 Hayvan Kütlesi Dönüştürme İndeksi 36.000 adet Tavuk Üretim Çiftliğinde; Münferit hayvan kütlesi; 36.000 adet x 0,0024 = 86,4 GV Hesaplamalarda Hayvan Birimi (GV) cinsinden canlı hayvan kütlesi 86,24 olarak hesaplanmıģtır. Tabloda Asgari Mesafe 245 m olarak görülmektedir. En yakın yerleģim yeri olan 575 m mesafedeki Dik köyü bulunmaktadır. Bu yerleģim yerlerinin faaliyetten olumsuz yönde etkilenmesi söz konusu değildir. Ayrıca en yakın yerleģim yeri olan 575 metre faaliyet alanının kuzey doğusunda yer alıp, Bingöl ili hakim rüzgar yönü Kuzey-Batı yönünde olup yerleģim yerine olumsuz etkisi beklenmemektedir. Tablo 11 Asgari Mesafe Canlı Hayvan Kütlesi 15
Hayvan çiftliklerinde ilgili yönetmelik hükümlerince; Ahırların temiz ve kuru tutulması, Nem tutmayan zemin kaplamaları kullanılması, Tesisin çevredeki birimlerle olan uzaklığına göre kapasite sınırlaması getirilmesi, Hayvanların beslenme rejimini değiģtirerek koku emisyonunun azaltılması gerekmektedir. ĠĢletmeci Ġlgili yönetmelik hükümlerine uyulacağını taahhüt etmektedir. 19 Temmuz 2013 tarih ve 28712 sayı numaralı Resmi Gazetede yayınlanan Koku OluĢturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre; MADDE 7 b) Kümesler ve ahırlar: 1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yeni tesislerin yerleģim alanına olan asgari uzaklığı, dokuzuncu fıkrada yer alan Asgari Mesafe Eğrisi grafiğinden belirlenen değerin altında olamaz. ġayet yüksek kokulu atık gaz filtre edilerek koku problemi gideriliyorsa, asgari uzaklık belirlenen değerin altında olabilir. 2) Tam bir temizlik ve kuruluk sağlanır. 3) Koku giderme ünitelerine sahip havalandırma sistemi bulunur. 4) Katı dıģkılar için sızdırmaz bir depolama platformu yapılır ve depolamadan kaynaklanarak çevreyi rahatsız edecek sorunlar giderilir (koku veya sinek gibi). 5) Kümes ve ahır ile sıvı dıģkı kanalları ve konteynerleri arasında koku önleyici tedbirler alınır. 6) Sıvı dıģkılar, sızdırmaz alanlar ve kapalı kanallardan geçirilerek ahırların dıģında kapalı konteynerlerde veya eģdeğer emisyon azaltma tedbirleri alınmıģ yerlerde depolanır. 7) Sıvı ve katı dıģkıların öncelikle uygun Ģekilde bertarafı sağlanır. Bununla beraber; bertarafı için uygun koģullar sağlanamadığında, kullanılacak dıģkının depo kapasitesi olarak en az üç aylık miktar dikkate alınarak belirlenir. Bu maddelerin değerlendirilme yerleri ve süreleri ile kompostlama, kurutma veya atık gaz tesisleri gibi uygun tesislerde iģleme tabi tutulma durumu dikkate alınarak, yetkili merci tarafından artırılabilir veya azaltılabilir. 8) Canlı hayvan kütlesi 0-50 GV arasında olan tesisler için asgari mesafe Ģartı aranmaz. 9) Asgari Mesafe Eğrisi aģağıdaki Ģekildedir. Üstteki eğri, kümes hayvanları için geçerli olan asgari mesafe eğrisini, alttaki ise büyükbaģ ve küçükbaģ hayvanlar için geçerli olan eğriyi gösterir. Denilmektedir. 19 Temmuz 2013 tarih ve 28712 sayı numaralı Resmi Gazetede yayınlanan Koku OluĢturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacağı ĠĢletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. 16
Gürültü Kirliliği; ĠĢletmede meydana gelebilecek gürültü konusunda 04/06/2010 tarih ve 27601 sayılı R.G. de yayımlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği (27/04/2011 tarih ve 27917 sayılı değiģik ) hükümlere uyulacaktır. Tesis faaliyete geçtiğinde tam kapasite ile çalıģtırılarak Çevre ve ġehircili Ġl Müdürlüğünün istemesi halinde gerekli gürültü ölçümü ve rapor hazırlanacağı iģletmeci tarafından taahhüt edilmiģtir. Tesisin faaliyet sırasında kullanılacak iģ makinelerinden (Traktör ve binek araç v.b) kaynaklanacak gürültü oluģacaktır. OluĢması muhtemel gürültü aģağıdaki modelleme kullanılarak hesaplanmıģtır. OluĢması muhtemel gürültü aģağıdaki modelleme kullanılarak hesaplanmıģtır. KULLANILAN FORMÜLLER Ses Gücü Düzeyinin Hesaplanması (L w ): Formül-1 = W : Kaynağın yaydığı ses gücü W 0 : Referans ses gücü (W o =10-12 watt) L w =10*Log(W/W o ) Ses Basıncı Düzeyinin Hesaplanması ( L P ): Formül-2= P : Belli bir noktada ölçülen ses basıncı P o : Referans ses basıncı (P o =20*10-6 Pa veya 20 µpa) L p =20*Log(P/P o ) Formül-3 = L gag =10*Log1/24[12*10 Lgündüz/10 +4*10 LakĢam+5/10 +8*10 Lgece+10/10 ]. Formül-4 = Formül-5 = n L gündüzort = 10 Log 1/N 10 Li/10, dba i=1 L gündüz(i) =L gündüzort + 10log (Q/A) A : 4 r 2 Q: Yönelme kat sayısı (serbest alanlar için Q=2); Yukarıdaki formüller kullanılarak aģağıdaki modelleme yapılmıģtır 17
Gürültü Adeti (n) Eşdğr.Gür.Sev.(dBA) Yönelme katsayısı (Q) Frekans (Hz) Nem 6 101.555 1 2500 53 Gürültü Kaynağı Gürültü Sev.(dBA) Uzaklık (m) Ses düzeyi sonucu (Leq) Atmosferik emilme etkisi Net ses düzeyi 1 Trakör 104.56 10 70.56 0.09 70.48 2 Trakör 104.56 20 64.54 0.17 64.37 3 Forklift 50.5 30 61.02 0.26 60.76 4 Forklift 50.5 40 58.52 0.35 58.17 5 Binek Araç 80 50 56.59 0.44 56.15 6 Tesis 104.56 100 50.56 0.87 49.69 7 250 42.61 2.18 40.42 8 500 36.59 4.36 32.22 9 750 33.06 6.54 26.52 10 1000 30.56 8.73 21.84 11 12 13 14 15 16 17 Şekil-3- Çevresel Gürültü Modellemesi Grafik
04.06.2010 tarih ve 27601 sayı ile Resmi Gazete de yayınlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin Ek-VII, Tablo-4 de Endüstriyel Tesisler Ġçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo 12'te verilmiģtir. Faaliyet sırasında doğacak gürültüleri kontrol etmek için faaliyet sahibi tarafından; Tablo 12 te verilen sınır değerleri sağlayacak Ģekilde önlemler alacaktır. Tablo-12 Endüstri Tesisleri için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp L gündüz (dba) L akģam (dba) yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar 60 55 50 Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan iģyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel alanlar L gece 65 60 55 68 63 58 70 65 60 (dba) Faaliyet alanında yapılacak çalıģmalarından kaynaklanacak gürültüden etkilenecek en yakın yerleģim birimi yaklaģık 575 metre uzaklığındaki Yeniköy köyü olup, Faaliyet alanına kuģ uçuģu yaklaģık 575 m uzaklıktadır. Yapılan hesaplamalarda oluģacak gürültünün en yakın meskûn mahalde yaklaģık olarak 31 dba olacağı bulunmuģtur. Ayrıca hesaplanan gürültü değerinin homojen bir ortamda yayılım için geçerli olduğu ve söz konusu faaliyet alanın çevresindeki topografya da dikkate alınırsa gerçekte oluģacak gürültü değerinin yukarıdakinin çok altında olacağı açıktır. Gürültü modellemesi düz bir alanda oluģacak gürültü seviyesine göre ve tüm araçların aynı anda çalıģacağı göz önüne alınarak yapılmıģtır. Dolayısıyla oluģacak gürültünün çevreye etkisi ihmal edilebilir seviyede kalacağı görülmektedir. Teknik olarak makinelerdeki gürültü seviyesini daha aģağılara düģürmek mümkün olmadığından, çalıģanların sağlıklarını korumak için pratik ve kullanılması kolay kulaklıklar verilecektir. Tesis'te ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Tüzüğü ile Yapı ĠĢlerinde ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Tüzüğü ne uyulacak ve çalıģacak personelin gürültüden etkilenmemesi için; tesiste çalıģacak personele kiģisel korunma araçları; baret, koruyucu gözlük, kulak tıkaçları, toz maskesi, eldiven vb. gerekli araç ve gereçler verilecektir. Meteorolojik veriler Ek-7 de verilmiģtir. 1.d)Kullanılan Teknoloji Ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski Proje kapsamındaki Üretim çalıģmaları, sürdürülmesi planlanan Etlik Piliç YetiĢtirme tesisinde kesime gelen piliçler kesimhaneye göndermesi Ģeklinde olacaktır. Proje kapsamında herhangi bir parlayıcı, patlayıcı ve toksik madde kullanılması söz konusu değildir. Faaliyet sırasında herhangi bir tehlikeli maddenin depolanması, taģınması, üretimi veya tüketimi söz konusu olmayacaktır. Tesis çevresinde çıkabilecek herhangi bir yangına ve patlamaya karģı yeterli 19
sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası, yangın söndürme tüpü vs.) bulundurulacak, tesis hiçbir zaman boģ bırakılmayacak, bunun için sürekli bir bekçi görev yapacaktır. ĠĢletme aģamasında oluģacak kaza, sabotaj vs. durumlarda ilk yardım müdahale ekibi oluģturulacaktır. Yürürlükte olan ĠĢ Kanunu ile ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Tüzüğü ilgili hükümlerinin belirlediği kiģisel koruyucu önlemler sahasında bir telefon bulundurulacaktır. Proje kapsamında olabilecek her türlü kaza, sabotaj ve doğal afet gibi maddi ve manevi zarar verici unsurlarda Ģekil I.2 de verilen acil müdahale planı takip edilecektir ĠĢletme esnasındaki faaliyetlerde çalıģacak personel için tehlike ve risk içeren durumlara karģı alınacak tedbirler ile olası kazaların önüne geçilmeye çalıģılacaktır. ÇalıĢanların sağlığı ve iģ güvenliği konusunda ilgili kanun, yönetmelik ve tüzüklerde belirtilen hususlara uyulacaktır. Tesiste herhangi bir iģ kazasında ilk müdahalede kullanılmak amacıyla her zaman kullanıma hazır ve tesis içerisinde uygun yerlere yerleģtirilmiģ ilk yardım dolapları bulunacaktır. Ayrıca iģletme aģamasında oluģabilecek kaza, sabotaj vs. için ilk yardım müdahale ekibi oluģturulacaktır. Ayrıca, faaliyet çevresinde sağlık koruma bandı mesafesi bırakılacaktır. Bingöl Ġli Deprem Haritası Ek-8 de verilmiģtir. Acil Müdahale Planı ĠĢletme aģaması ile ilgili olarak yangın, kaza, sabotaj, doğal afet vb. gibi acil durumlarda uygulanacak acil eylem planı hazırlanmıģtır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde herhangi bir yangın ihtimali göz önünde bulundurularak kazma, kürek, kova gibi aletler ile su tankları bulundurulacak, yangın çıkması durumunda ilk müdahale yapılması için gerekli eğitim ve iģ bölümü yapılacak, en yakın itfaiyeye ve ilgili kuruluģlara derhal haber verilecektir. Faaliyet alanında iģ kazalarına karģı önlemler alınacak ve personele gerekli eğitimler yaptırılacaktır. Gerekli ilk yardım ekipmanı ve kazazedeyi sağlık kuruluģlarına götürmek için bir araç hazır bekletilecektir. ĠĢletme aģamasında ĠĢ Kanunu ve bu Kanuna bağlı olarak çıkartılmıģ olan ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği ile ilgili Tüzük ve Yönetmeliklere uyulacaktır. Faaliyet alanında Acil Müdahale Planı Ġle ilgili olarak ilk önce; * Acil Müdahale Ekibinin Belirlenmesi Acil Müdahale Ekibi (AME) nin görev tanımlarının yapılması ve günlük görev dağılımının yapılması, Acil Müdahale Ekibinin ilgili kurum/kuruluģlar ve kendi içerisindeki koordinasyon konularının belirlenmesi Acil Müdahale Ekibinin ihtiyaç duyacağı hizmet tahsis ve protokollerinin belirlenmesi AME içerisinde çalıģacak personelin günlük çalıģma esaslarının belirlenmesi Acil Müdahale Ekibinin ihtiyaç duyacağı tüm ekipman ve araçlar derhal temin edilecek, bu ekipman ve araçların periyodik bakımları aksatmadan yapılacaktır. Acil Müdahale Ekibine gerekli tüm eğitimler verilecek ve belirli aralıklarla tatbikatlar yapılacaktır. * Acil Durum Koordinatörünün Sorumlulukları Acil durumlarda gerekirse faaliyet alanındaki personel ve ziyaretçilerin tahliye kararını vermek ve uygulamak Yangın,sabotaj,iĢ kazası vb. olmaması için gerekli kural ve tedbirleri belirlemek, uygulatmak, yangın, sabotaj ve iģ kazası olması durumunda gerekli müdahaleleri yapmak ve yaptırmak Faaliyet alanında çevreye olabilecek (toz,gürültü ve sıvı ve katı atık) etkileri en aza indirmek ve bertarafı için gerekli tedbirleri almak ve uygulatmak. Acil Durum Yöntemleri Faaliyet alanı ve yakın çevresinde yangın çıktığında derhal mevcut ekipmanla ilk müdahale yapılacak ve ilgili kurum, kuruluģlara (en yakın itfaiye,sağlık kuruluģları vb.) haber vererek birlikte hareket edilecektir. ĠĢ kazası olması durumunda kazazedeye ilk müdahale yapılacak ve gerekiyorsa ambulans çağrılacak veya yakın sağlık kuruluģuna götürülecektir. Faaliyet alanında herhangi bir sabotaj ihtimaline karģı gerekli güvenlik önlemleri alınacak, olması durumunda derhal ilgili yerlere (karakol, jandarma, sağlık kuruluģları) haber verilecektir. 20