KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 8 ÖABT COĞRAFYA Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2015 ÖABT / COĞ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 8 1. Aristotales, tutulma sırasında Ay a düşen gölgeye bakarak, Dünya nın yuvarlak olduğu görüşünü bilim dünyasına mal etmiştir. Thales, yer şekillerinin oluşum sürecinin tanrıların işi olmadığını ilk söyleyen bilim insanıdır. Pisagor, adı ile anılan bağıntıyı geliştirmiş matematikçidir. Eratosthenes, Syene ile İskenderiye de güneş ışınlarının yere yaptığı açı ile Dünya nın büyüklüğünü ölçmüştür. Rodos ile İskenderiye de Kanopus Yıldızı nın görünüm açısı ile Dünya nın bütünlüğünü ölçen Poseidonios tur. 4. Refleksiyon, yansıma; konveksiyon, yükselici hava hareketi; adveksiyon, yatay hava hareketi; insolation, güneşlenme anlamındadır. Dokunmayla yerden havaya sıcaklık taşınması olayına kondüksiyon denir. 7. I Haritada I,, I ve IV numaralarla gösterilen yerlerin kuraklık indisi 0,50 ile 0,65 arasındadır. V numara ile gösterilen Iğdır Ovası nda ise bu değer 0,50 nin altındadır. IV I V 2. I 60 75 90 45 30 90 75 60 45 30 5. Denkleşme Yüzeyi YB 8. I I IV V 105 e = arcd 15 I numara ile eşit aralıklı kutupsal, numara ile eşit alanlı kutupsal projeksiyon gösterilmiştir. 3. Solar konstant değişmelerinin iki nedeni vardır. Bunlardan birincisi güneş lekesi, ikincisi ise Dünya nın Güneş e olan uzaklığının değişmesidir. Dolayısıyla ikincisi yörünge şeklinin eseridir. AB Yeryüzü Kesitte termik doğuşlu siklon gösterilmiştir. Bu siklonlar sıcak çekirdekli, sığ ve sürekli yani permanent siklonlardır. 6. Gece Genel gradyan Kara Deniz Gece olduğu için kara üzerinde yerel şartlara bağlı olarak YB, deniz üzerinde AB oluşur. Genel gradyanın yönü batıdır. Meltem ise kuzeyden esmelidir. Ancak bu ikisinin bileşkesi meltemin yönünü kuzeybatı olarak belirler. K Köppen iklim sınıflandırma sistemine göre, A - Nemli tropikal, B - Kurak, C - Nemli orta enlem, D - Nemli soğuk orta enlem, E - Polar büyük iklim bölgeleri oluşturulmuştur. Buna göre haritada I numara ile gösterilen bölge A, numara ile gösterilen bölge B, I numara ile gösterilen bölge C, IV numara ile gösterilen bölge E, V numara ile gösterilen bölge A grubunda yer alır. 3
9. Jeologların Paflogonya Yarası ya da Beresi adını verdikleri Kuzey Anadolu Fay Hattı yırtılma sonucu oluşmuştur. Yırtılma shear kuvveti yani makaslamanın eseridir. 11. Yapısal plato Korniş (kaş) Mesa Yapı platformu (Esplanad) Bandlands Büt Yapısal plato 13. Tekne, oluk ya da derin glasiye vadilerin deniz tarafından işgali sonucu oluşan kıyılara fiyortlu, glasiye altında meydana gelen akarsuların kazmış oldukları özel şekilli vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan kıyılara föhrdeli, Kanyon Yatay bünyede görülen topoğrafya şekilleri şunlardır: Kaş ya da korniş Bandlans ya da kırgıbayır Esplanad ya da yapı platformu kanyon vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan kıyılara kalanklı, ön kıyı setlerinin gelişmesiyle oluşan kıyılara lidolu kıyılar denir. Alçak bir plato üzerindeki glasiye vadilerin sular altında kalması sonucu fyerdli kıyılar oluşur. Büt ya da şahit tepe Mesa Yapısal plato Kanyon vadi Guyot ise deniz altı topoğrafyasında görülen tepelerdir. 10. IV 12. Korrazyon, rüzgâr aşındırması; 14. Mısır da Harun Gölü deniz seviyesinden 44 metre, Ekvator V Haritada I numara ile gösterilen bölge Avustralya, numara ile gösterilen bölge Dekkan, I numara ile gösterilen bölge Afrika, I I deflasyon, düzleştirme; abrazyon, dalga aşındırması; soliflüksiyon, kütle hareketidir. Rüzgârın kum taneciklerini atlatarak, sıçratarak taşıması olayına saltasyon denir. Asya da Hazar Gölü deniz seviyesinden 28 metre, İsrail ile Ürdün de Taberiye Gölü deniz seviyesinden 210 metre, Haiti de Enriquillo Gölü deniz seviyesinden 48 metre aşağıdadır. ABD de Büyük Göller Bölgesi ndeki Huron Gölü nün yüzeyi deniz seviyesinden 177 metre yüksektedir. V numara ile gösterilen bölge Guyan eski kıta çekirdeği yani kraton üzerinde yer alır. IV numara ile gösterilen bölge Kaledonya kıvrımlarının eseridir. 4
15. Alfisoller, adını alüminyum ve demir simgelerinden alan kırmızı topraklardır. Ultisoller, adını Latince en son anlamına gelen terimden alan yıkanmış topraklardır. Oksisoller, adını Fransızca asit anlamına gelen terimden alan asitli topraklardır. Histosoller adını Grekçe daoku anlamına gelen terimden alan, bataklık topraklarıdır. Kil üzerinde oluşmuş topraklar vertisollerdir. Bunlarda dönen topraklar ya da taş doğuran toprak adları da verilmektedir. 19. Eğim ve engebenin fazla olduğu yerlerde, tarımsal ve fizyolojik nüfus yoğunlukları arası fark fazladır. Dolayısıyla eğim - engebe derecesi en fazla olan Artvin de bu fark en fazladır. 22. İkinci Tarım Devrimi nin başlıca unsurlarıdır. Demir saban Atın kullanımı Üçlü tarla rotasyonu Pulluk ise Sanayi Devrimi sonucunda tarım hayatına girmiştir. 16. Seul, Güney Kore nin; Cakarta, Endonezya nın; Manila, Filipinler in; Dakka, Bangladeş in başkentidir. Hindistan da Kalküta başkentler arasında yer almaz. 20. Gerçekte Fransa, Almanya, İngiltere ve ABD nin çıkarlarının ifadesi olan jeopolitiğin ortaya çıkardığı kavramlar; Doğal sınırlar, Büyük oyun, Yaşam alanı, Vadedilmiş topraktır. 23. Haritada buğdayın yetişme alanları gösterilmiştir. 17. Sarıkamış, 2100 metre yüksekte kurulmuş, bu değeri ile Türkiye nin en yüksekteki şehri unvanına sahiptir. 18. Nüfusun ikiye katlanma süresini artış hızı belirler. Nüfus artış hızı yüksek olan ülkeler daha kısa sürede nüfuslarını ikiye katlar. Seçeneklerde nüfus artış hızı en yüksek olan ülke Bangladeş tir. 21. Kanada, Avustralya, Çin ve Hindistan zengin doğal kaynaklara sahip ülkelerdendir. Petrol, kömür, demir, bakır ve krom bu doğal kaynakların bazılarıdır. Japonya ise doğal kaynak bakımından fakir bir ülkedir. Bu açığını ithalat yoluyla kapatmaya çalışmaktadır. 24. Ana vatanı Amerika dır. Avrupa ve Asya ya geçişi Coğrafi Keşifler e tekabül eder. Kıraç toprakları sever. Kalitesini bütünüyle toprağın kimyasal ve fiziksel özellikleri tayin eder. Dünya üretiminin yaklaşık yarısını Çin karşılar. Bu özelliklere sahip tarım ürünü tütündür. 5
25. IV I I V Ekvator Haritada I numaralı bölge Alaska sıcak su akıntısı ile Kaliforniya soğuk su akıntısının karşılaşma yerindedir. I numaralı bölge Labrador soğuk su akıntısı ile Gulf Stream sıcak su akıntısının karşılaşma alanındadır. 27. J. Kay, uçan mekik adı verilen dokuma tezgahının yapımcısıdır. T. Hoffman, sanayileşme sürecini 4 devre ayıran bilim insanıdır. J. Hargraeves, 8 makaralık iplik makinesini icat etmiştir. J. Watt, buhar gücü ile çalışan çıkrık yapımcısıdır. Sanayileşme sürecine devre olarak değil devrim olarak bakan bilim insanı J. Finkelstein dir. 30. Türkiye de Alara Çayı, ABD de Mc. Kanzie Nehri, Afrika da Zambezi Nehri, Çin de Gökırmak ya da Yang - Çe Nehri hızlı akışlı, raftinge uygun akarsulardır. Rusya da Lena ise Sibirya düzlüklerinde çok yavaş akan ve yılın bir bölümünde donan akarsudur. IV numaralı bölge Kanarya soğuk su akıntısı ile Gulf Stream sıcak su akıntısının karşılaşma sahasındadır. V numaralı bölge Oyaşio soğuk su akıntısı ile Kuruşio sıcak su akıntısının karşılaşma alanındadır. Dolayısıyla bu bölgelerde balıkçılık gelişmiştir. numaralı bölge ise Brezilya sıcak su akıntısının etkisi altındadır. 28. Fransa da Marsilya, Hollanda da Amsterdam, Türkiye de Samsun, Almanya da Hamburg hava, demir, kara ve deniz ulaşımı seçeneklerine sahip limanlardır. 31. Doğal ya da fiziki faktörlere bağlı olarak bölge sınıflandırılmasında iklim, yer şekli ve bitki örtüsü kullanılır. Ancak toprak bu kriterler arasında yer almaz. İskenderun da ise hava alanı bulunmaz. 26. Granat grubunda yer alan süs taşları şunlardır: İnci Mercan Amber (Kehribar) Anrodit Opal ise feldsipat grubunda yer alır. 29. Transit ticaret, alıcı ve satıcı ülkeler arasında bir üçüncü ülkenin topraklarını kullandırmasıyla gerçekleşir. Dolayısıyla transit ticaret, konum ile ilgilidir. 32. Yapay sınırların görüldüğü yerler şunlardır: Seyrek nüfuslu bölgeler Eski sömürgeler Göller Kutuplar Denizler vb. 6
33. Kargamış Birecik Batman Kralkızı GAP kapsamındaki hidroelektrik santrallerden bazılarıdır. Keban ise GAP tan önce, Doğu Anadolu da Fırat üzerinde kurulmuş hidroelektrik santralidir. 36. 2013 verilerine göre Singapur 0,901, Slovenya 0,874, Katar 0,851, Arjantin 0,808 istatistiğine sahip ülkelerdir. Rusya ise 0,778 istatistiği ile yüksek insani gelişim indeksine sahip ülkeler arasında yer alır. 39. Gat ve Vindiya Dağları ile Dekkan ve Gondwana platoları Hindistan dadır. İndus Deltası ise Pakistan da yer alır. 34. Karacasu, Milet, Bergama, Sart Ege Bölgesi ndeki antik şehirlerden bazılarıdır. Patora ise Akdeniz Bölgesi ndedir. 37. Danimarka nın Kuzey Denizi ve Baltık Denizi, Mısır ın Kızıldeniz ve Akdeniz, Fas ın Atlas Okyanusu ve Akdeniz, Yemen in Kızıldeniz ve Umman Denizi ne kıyısı vardır. Arnavutluk ise yalnızca Adriyatik te kıyıya sahiptir. 40. Amur, Çin ve Rusya; Tuna, Bulgaristan ve Romanya; Ren, Almanya ve Fransa; Meriç, Türkiye ve Yunanistan arasındaki sınırı oluşturur. Ebro ise yalnızca İspanya da akışını sürdürür. 35. Norveçli Amundsen, Güney Kutup Noktası na ilk ulaşan kâşiftir. İngiliz Scott ise Amundsen den 1 ay sonra aynı noktaya ulaşmış ancak dönüş yolunda ekibiyle birlikte hayatını kaybetmiştir. İngiliz kaptan Cook Avustralya yı keşfeden kâşiftir. Corfez ise Latin Amerika nın önemli bir kısmını keşfetmiştir. Kuzey Kutup Noktası na ulaşan kâşif Peary dir. 38. Filipinler i oluşturan en büyük adalar şunlardır: Luzon Mindana Samar Panay Catanduanes Mindoro Cebü Selebes, Endonezya ya bağlıdır. 7
41. Gösteri (Demonstrasyon) yönteminde öğretmen sınıf içi veya sınıf dışından bir konuyu öğrencilerin önünde araç gereçler yardımıyla açıklar. 45. Dünya nın iklim zenginliği konusu Harita ve diğer görsel materyallerden yararlanarak farklı iklim tiplerinin özellikleri ve dağılışı hakkında çıkarımlarda bulunur. kazanımı içinde yer almaktadır. 48. Kayaçların özellikleri ile yeryüzü şekillerinin oluşum süreçlerini ilişkilendirir. kazanımı 10. sınıf doğal sistemler öğrenme alanına aittir. 42. Yer şekillerini oluşum ve görünüşlerini kavratmak amacıyla öğretmen önce bu yer şekillerinin hangi malzemeden yapılacağını, yapım sürecini açıklar daha sonra örnek bir peribacası yapar. Öğrenciler bu bilgiler ışığında diğer yer şekillerini yapmaya başlar; bu gösterip yaptırma yöntemidir. 46. Bu etkinlik ile göç ve sanayileşme olgusunda değişim ve sürekliliği algılama becerisi hedeflenmiştir. İstanbul, İzmit, Bursa, Adana, Mersin gibi kentlerin değişimi örneklerle açıklanır. 49. Yeryüzündeki suların ekosistem içindeki yerinden yola çıkarak doğal sistemlerin işleyişi üzerindeki etkilerini analiz eder. kazanımının hedeflediği coğrafi beceriler sorgulama, kanıt kullanma becerileridir. 43. Öğretmen sunuş yoluyla öğrenme stratejisi benimseyerek anlatım yöntemini uygulamış ve bilgi basamağında öğrenme hedeflemiştir. 47. Coğrafya Dersi Öğretim Programı nda öğrenme alanlarının kazanım sayıları eşit değildir. Örneğin Doğal Sistemler 9. sınıfta 15, 10. sınıfta 7, 11. sınıfta 4, 12. sınıfta 3 kazanımdır. 50. Öğretmen bu etkinlik ile gözlem becerisinin gelişimini hedeflememiştir. Çünkü levha hareketleri ve jeolojik zamanlar ile ilgili süreçte gözlem ve gözlem sonuçlarını değerlendirmek mümkün olmaz. 44. Tam öğrenmede giriş davranışları bilişsel ve duyuşsal olarak ikiye ayrılır. Öğretim hizmetinde ipuçları, öğretici katılımı, pekiştireçler, dönüt ve düzeltmeler temel ilkelerdir, bireysel eğitim önemlidir. Buna göre tam öğrenme stratejisi verilmemiştir. 8