Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:2008 Cilt:19-2. Vitamin K 3 (2-Metil-1,4-Naftokinon) ün Katalitik Sentezi *



Benzer belgeler
KATI DESTEĞE TUTTURULMUŞ FOSFİN LİGANDLARI VE METAL KOMPLEKSLERİNİN SENTEZLENMESİ *

BOYAR MADDELERDE AKTİF KARBONUN ADSORPLANMA ÖZELLİĞİNE HİDROJEN PEROKSİTİN ETKİSİ

GEÇİŞ METALİ-FOSFİN KOMPLEKSLERİNİN TERMAL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ * Investigation of Thermal Properties of Transition Metal-Phosphine Complexes

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ

YAĞ KOMPONENTLİ MAKROMER VE YARI İLETKEN POLİMER SENTEZİ

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı Giriş Yöntem Sonuçlar ve Tartışma Kaynakça... 7

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI

GÖZENEKLİ SERAMİK HEYKELLERİN KİMYASAL KORUNMA YÖNTEMLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE AÇIK ALANDA UYGULANMASI *

Genel Kimya BÖLÜM 8: GAZLAR. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

BUĞDAY RUŞEYMİ (WHEAT GERM)

Hücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436


PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

D VİTAMİNİ TARİHSEL BAKI D vitamini miktarına göre değişir. öğünde uskumru yesek de, böbrekler her

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ PUREZONE CİHAZI TEST RAPORU

LDPE/EVOH Harmanlarının Hazırlanması, Karakterizasyonu ve Bazı Özellikleri

Döküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis*

Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi. Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:

Mardin Piyasasında Tüketime Sunulan Bulgurların Bazı Fiziksel Özelliklerinin Türk Standartlarına Uygunluklarının İstatistikî Kontrolü

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Mustafa Kemal YILMAZ 2. Doğum Tarihi : 22 Haziran Unvanı : Araştırma Görevlisi Doktor 4.

3- Kayan Filament Teorisi

Oksijen, flor ve neon elementlerinin kullanıldığı alanları araştırınız.

KÜKÜRT ATOMU İÇEREN BAZI BİLEŞİKLERİN YÜK-TRANSFER KOMPLEKSLERİNİN SPEKTROFOTOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ

REAKSİYON PRENSİPLERİ

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/

Teknoloji Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği. Polimer Malzemeler. Polietilen (PE)

KARIŞIK LİGANDLI GEÇİŞ METAL KOMPLEKSLERİ SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU *

GIDALARDA ASKORBİK ASİT TAYİNİ

fırça, rulo, cırcır vasıtasıyla elyafa yedirilir. Maliyeti en düşük

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ

Sinterleme. İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir.

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2007 KLERİ DERS NOTLARI

Proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler

GENEL KİMYA 101 ÖDEV 3

DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ

YILDIZLAR NASIL OLUŞUR?

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN

Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Đnci Morgil. Konu: Kimyasal Tepkimelerde Gaz Çıkışı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇİNKO EKSTRAKSİYON ARTIĞINDAN ARDIŞIK OLARAK UYGULANAN SÜLFÜRİK ASİT KAVURMASI-SU LİÇİ VE NaCl LİÇİ YÖNTEMLERİYLE ÇİNKO VE KURŞUNUN GERİ KAZANILMASI

INSURAL* ATL ALUMİNYUM VE ÇİNKO İÇİN YALITKAN POTA ASTARLARI. Kolay astarlama. Yüksek enerji tasarrufu. Yüksek mekanik mukavemet

DNA Đzolasyonu. Alkaline-SDS Plasmit Minipreleri. Miniprep ler bakteri kültüründen plasmit DNA sı izole etmenizi sağlar.

YÖKAKADEMİK (Yükseköğretim Akademik Arama Sistemi)

Üç-fazlı 480 volt AC güç, normalde-açık "L1", "L2" ve "L3" olarak etiketlenmiş vida bağlantı uçları yoluyla kontaktörün tepesinde kontak hale gelir

Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi

Dr. Erdener ILDIZ Yönetim Kurulu Başkanı ILDIZ DONATIM SAN. ve TİC. A.Ş.

KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ) ANALİZ YÖNTEMİ

Tarifname DENTİN FORMASYONUNU TEŞVİK EDEN BİR KOMPOZİSYON

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ

Öğretimde Planlama ve Değerlendirme

VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL

Hidrokinonun Asidik Ortamda Hidrojen Verimine Etkisinin Araştırılması

MANYEZİT CEVHERİNİN LAKTİK ASİT ÇÖZELTİLERİNDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜK KİNETİĞİ

T.C BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ. DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK ve MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SOĞUTMA DENEYİ FÖYÜ

YILDIZ JOURNAL OF ART AND DESIGN Volume: 2, Issue: 1, 2015, pp 19-25

$e"v I)w ]/o$a+ s&a; %p,{ d av aa!!!!aaa!a!!!a! BASIN KİTAPÇIĞI

Atom. Atom elektronlu Na. 29 elektronlu Cu

BÖLÜM 7 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 1

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: e-posta: gurbuz@metu.edu.tr

ENERJĠ DAĞITIMI-I. Dersin Kredisi

TÜBİTAK TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMU BİLİM ADAMI YETİŞTİRME GRUBU ULUSA L İLKÖĞRETİM MA TEMATİK OLİMPİYADI DENEME SINAVI.

Tarifname BCL2 BASKILAMA İŞLEVİYLE ANTİ-KARSİNOJENİK ETKİ GÖSTERMEYE YÖNELİK BİR FORMÜLASYON

Altın sandığım bileziğim neden karardı?

ATMOSFERİK GAZ VE ASİTLERİN DOĞAL TAŞ YAPI MALZEMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN DENEYSEL YÖNTEMLER İLE ANALİZİ

FONKSİYONLU ORGANİK BİLEŞİKLER I

BÖLÜM-6 VAKUMLAMA (TAHLĠYE)

Teknoloji Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği. Polimer Malzemeler. Polikarbonat (PC)

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

TEBLİĞ İTHALATTA HAKSIZ REKABETİN ÖNLENMESİNE İLİŞKİN TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2013/19)

Olasılık ve İstatistik Dersinin Öğretiminde Deney ve Simülasyon

ÖĞRETİM YILI 2. DÖNEM 12. SINIF / KİMYA DERSİ / 3. YAZILI

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI

GALATA YATIRIM A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu DEĞERLENDİRME RAPORU SAN-EL MÜHENDİSLİK ELEKTRİK TAAHHÜT SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL

PROJE DANIŞMANI Prof. Dr. MEHMET AY

Trans yağ nedir? Trans Yağ ğ bir yağ ğ asidi türüdür. Birçok gıda maddesinde doğal olarak. Trans yağ asitleri, trans

Kullanım Kılavuzu Toprak PH Metre Ölçer

TOZ METALURJİSİ İLE ÜRETİLMİŞ DEMİR ESASLI PARÇALARIN AKIMSIZ NİKEL KAPLANMASINDA ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLERİN KAPLAMA MİKTARINA ETKİSİ

HİDROKARBONLAR ve ALKANLAR. Kimya Ders Notu

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

BÖLÜM 5.5 ÖZEL HÜKÜMLER

Dönemi Erasmus Hareketlilik Faaliyeti Hibe Dağıtım Yöntemi

YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2

ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016

FİZİK ÇALIŞMA GRUBU GRUP ADI İKİZLER PROJE ADI REZİSTANS GELDİ BUZLAR GİTTİ

Transkript:

Vitamin K 3 (2-Metil-1,4-Naftokinon) ün Katalitik Sentezi * Catalytic Synthesis of Vitamin K 3 (2-Methyl-1,4-Naphthoquinone) Serhan URUŞ Kimya Anabilim Dalı sman SERİNDAĞ Kimya Anabilim Dalı ÖZET -metil naftalinin Vitamin K 3 e katalitik oksidasyonunda, literatüre göre sentezlenen katı desteğe tutturulmuş [N,N-bis(difenilfosfinometil)aminopropiltrietoksisilan] ligandı ve bu ligandın Ni(II), Cu(II) kompleksleri ve [Mn(acac) 3 ], [Cr(acac) 3 ], [Pd(Ac) 2 ], [Ni(N 3 ) 2.6H 2 ] kompleksleri katalizör olarak denenmiştir. Yükseltgen olarak H 2 2, çözücü olarak ve ayrıca reaksiyon mekanizmasına katılan asetik asit ve sülfürik asit kullanılmıştır. Denemelerde ceketten soğutmalı cam reaktör kullanılmıştır. Menadion oluşum verimi; reaksiyon süresi değiştirilerek incelenmiştir. luşan menadion ve kalan beta-metil naftalin yüzdesi, HPLC ve GC analiz edilmiştir. Anahtar Kelimeler: aminometilfosfin, silika, oksidasyon, vitamin K 3, menadion. ABSTRACT In catalytic oxidation reaction of β-methyl naphthalene to vitamin K 3, [Mn(acac) 3 ], [Cr(acac) 3 ], [Pd(Ac) 2 ], [Ni(N 3 ) 2.6H 2 ] salts and Ni(II), Cu(II) complexes of silica supported form of [N,N-bis(diphenylphosphinomethyl)aminopropyltrietoxisilane] ligand synthesized according to the reference were used as catalysts. H 2 2 as clean oxidant, glaciyal acetic acid and sulfuric acid as solvent, Glass reactor, having a cooling water system wrapping around it, were used in the experiments. Efficiency of the oxidation reaction were studied on changing reaction parameters that reaction time, catalyst and H 2 2 amount. Key Words: aminometylphosphine, silica, oxidation, vitamin K 3, menadione. Giriş Temel olarak bütün türevleri naftakinon yapısındadır. Doğada K 1 ve K 2 olarak iki şekilde bulunur. K 1 vitamini bitkilerde olan, iki form halinde, filokinon ve fitomenadion olarak adlandırılan cinsidir. K 2 ise bağırsaklardaki bakteriler tarafından da üretilen, bir çok çeşidi bulunan bir grup menakinon denen organik bileşiklerdir. Sentetik olarak üretilen cinsine de K 3 menadion denilir ve doğal olanlardan 2 kat daha etkilidir. Yağda çözünen bir vitamin olması sebebi ile bağırsaklardan yağlarla emilerek karaciğere gelir. Isıya dayanıklıdır. Alkali, kuvvetli asitler, radyasyon ve okside edici ajanlar tarafından etkisizleşir. Fazla E Vitamini * Doktora Tezi PhD. Thesis 87

alınması, K Vitaminin emilimini bozar. Yoğurt, kefir, asitlenmiş süt bağırsaklardaki bakterilerin K Vitamini üretmesini arttırır. Bağırsak bakterilerinin aleyhine olan antibiyotikler K Vitamini üretimini engeller. 3 3-12 Vitamin K 1 Vitamin K 2 3 Vitamin K 3 MK-4 (Menakinon) Şekil 1 Vitamin K türevleri (xana ve ark., 2007). K vitamini, safra ve pankreas özsuyunun yardımıyla incebağırsakta lenf sistemine emilerek dolaşıma geçer. K vitamininin şekline ve yardımcı etkenlere göre vitaminin emilim oranı % 10-70 arasında değişir. Yağ emilim bozukluğu, safra ve pankreas özsuyu yetersizliği, mineral yağlar ve bağırsak bozuklukları bu vitaminin emilim oranını düşürür. K vitamininin suda çözünebilen (sülfolanmış) türleri daha kolay emilir ve bunun emilmesi için yardımcı etkenlere gerek yoktur(ö.haklıveark.,2004). Fosfinler; genel formülleri PR 3 olup R = alkil, aril ve hidrojendir (PH 3, (fosfin), PMe 3 (trimetilfosfin), PPh 3 (trifenilfosfin)), fosfitlerin genel formülleri ise P(R) 3 olup her iki yapıda olduğu gibi fosfor üzerindeki bir çift ortaklanmamış elektron (dönor elektronlar) ile metale koordine olmaktadır. Bir geçiş metaline bir fosfin ligandının bağlanabilme yeteneği genellikle onun sterik ve elektronik özelliklerine bağlıdır. Sterik ve elektronik özellikleri değiştirilerek bir fosfin ligandının geçiş metalleri ile oluşturacağı komplekslerinin, katalitik reaksiyonlardaki aktivitesi ve seçiciliği arttırılabilir. Bu kompleksler tek dişli ligandlara göre daha kararlı kompleksler olup belirli bir ürünün katalizlenmesi açısından stereogenik ve stereospesifik katalizörlerdir. Coates & Hoye (1960) ve Maier (1965) tarafından uygulanan Mannich reaksiyonu ile aminometilfosfinlerin metal komplekslerinin sentezinde yeni bir kapı açmıştır. P-C-N bağı içeren bu aminometilfosfinler, formaldehitin sekonder fosfin ile (RR PH) ile reaksiyonundan elde edilmektedir. 88

Alkil veya aril eklentili fosfinlerin, R 3 P, (R = alkil, aril) sentezlenmesi için PH 3 veya Ph 2 PH deki H ile yerdeğiştirme veya PCl 3 ve Ph 2 PCl gibi klorlu fosfinlerin stokiyometrik miktarda LiR ile tepkimesi sonucu elde edilebilir. Böylelikle mono, di ve tri fosfinler sentezlenebilir. P-CH 2 -P bağı ya da aminometilfosfin P-C-N bağı içeren fosfinler hakkında günümüzde oldukça fazla sentez yapılmıştır. Aminometilfosfin, yaygın olarak diklormetan, tetrahidrofuran veya toluen çözücüleri kullanılarak Ph 2 PH, amin ve formaldehitin aşırısı ile tepkimeye sokularak elde edilir (P.E. Garrau, 1981,. Serindağ ve ark., 1995). Suda çözünür metal kompleksler için genellikle komplekse polar bir grup bağlanarak çözünürlük kazandırılır. Suda çözünebilir fosfin ligandlarının sentezi özellikle tıp alanında vücuda kolay alınabilmesi ve organik reaksiyonlarda reaksiyon ortamında faz farkı nedeniyle rahatlıkla alınabilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu tür bileşiklerin sentezinde, öncelikle yapıda varsa aril grubunun sülfolanması, liganda karboksil (-CH), hidroksit (-H) grubu bağlanması ve amin (-NH 2 ) grubu bağlanıp kuarterner amonyum tuzu (NHR 3 + ) oluşturularak veya taç eterli fosfinlerde taç eter içerisine toprak alkali metali yerleştirilerek suda çözünebilen fosfinler elde edilmektedir (James W. Ellis 1992 ). Diğer bir yöntem ise kompleksi bir katı desteğe tutturmaktır. Bu tür uygulamalarda kompleks silika, alümüna ve sentetik polimer gibi bir desteğe tutturularak çözünmez bir yapı elde edilmektedir. Katı destekli komplekslerde katalizör reaksiyon sonucu filtreden süzülerek kolaylıkla alınabilmekte ve reaksiyon ürünü rahatlıkla ortamdan ayrılıp saflaştırılabilmektedir. Aynı katalizör aynı amaç için ve katalitik etkinliği bozulmadan tekrar kullanılabilmektedir. Heterojene edilmiş sistemlerin homojen sistemlere göre daha avantajlı sistemler olmasına rağmen bazı dezavantajları da mevcuttur. Özellikle komplekslerin karakterizasyonu homojen katalizörlere göre daha zordur ve yapıları tam olarak aydınlatılamamaktadır. Ayrıca katalitik tepkime esnasında veya ligand katı desteğe tekli bağlandığı durumlarda ligand metal kompleksinden koparak ayrılabilmektedir. Bu nedenle tekrarlanabilirliği çok uzun olmamakta ve kompleks aktifliğini yitirmektedir. Bu sorundan dolayı tek dişli ligandlar yerine çok dişli ligandlar ve bunların metal kompleksleri üzerinde çalışmalar yoğunlaşmıştır Amal Mansour ve ark. (2003).Diğer bir dezavantajı ise katalitik etkinlik sırasında tepkime mekanizmaları tam olarak belirlenememektedir. Materyal ve Metot Metot Silikaya Tutturulmuş Difenilfosfin Ligandının ve Ni(II) Kompleksinin Sentezi (1) Schlenk tüpü içerisinde azot atmosferinde karışan difenilfosfin (10 g, 54 mmol) üzerine formaldehit (9 cm 3, %40) ve hidroklorik asit (5 cm 3, %36) eklendi. Bulanık renkte ekzotermik bir karışım elde edildi. luşan karışım oda şartlarında soğurken beyaz katı kristaller oluştu ve süzülüp kaynar metanolde tekrar kristallendirildi. Metanole geçen az miktardaki fosfonyum tuzu ise dietileter ile çöktürüldü (15 g, % 99) (Serindag, 1995 ). 89

Yandan boyunlu balon içerisine 2,82 g (10 mmol) fosfonyum tuzunun ([Ph 2 P(CH 2 H) 2 ]Cl) 30 ml su:etanol (2/1) çözeltisi eklendikten sonra çözeltiye 2 ml trietilamin (NEt 3 ) (7 mmol) eklendi ve 10 dk. boyunca magnetik karıştırıcıda karıştırıldı. luşan bulanık çözeltiye 2 gram (2.36 mmol 3 APTES) aminlenmiş silikaya 10 ml diklormetan karışımı eklendi ve 4 saat boyunca geri soğutucu altında kaynatıldı. luşan ürün süzüldü, organik çözücülerden geçirildikten sonra vakumda kurutuldu. Verim % 58. FTIR (KBr, cm -1 ), 3035,97; 2945,39; 1579,45; 1483,45; 1161,29; 1078,08; 797,72-690,94.C-NMR, 7.5-7.68; 18,6-18,65; 23,71; 55,35; 56,53; 58,10-59,83; 60,92-62,98;128,31-133,696, 31 P-{ 1 H}-NMR, -27.00 ppm (M.Keleş, 2008). Yandan boyunlu balon içerisine 2 gram (Si 2 )-(CH 2 ) 3 -N-(CH 2 PPh 2 ) 2 (1,60 mmol NH 2 ) ve 10 ml diklormetanda karışımı eklenerek çözelti karıştırıldı. Aynı karışım içerisine 10 ml alkolde çözünmüş 0,5 gram NiCl 2.6H 2 (2,10 mmol) eklenerek 6 saat boyunca geri soğutucu altında kaynatıldı. da koşullarına soğutulan karışım beyaz bandlı Whatmann kağıdı ile süzüldü. Aseton ve dietileter ile yıkandıktan sonra vakumda kurutuldu. Turuncu renkte kompleks elde edildi.verim % 80. FT-IR (KBr, cm -1 ), 3057,86; 2913,46; 1182,03; 1122,30; 1643,85. AAS sonucuna göre % 3,6 Nikel bağlanmıştır (M.Keleş, 2008). Si(CH 2 ) 3 NH 2 + NEt 3 + 2[Ph 2 P(CH 2 H)]Cl H 2 /EtH Si(CH 2 ) 3 N reflux PPh 2 PPh 2 (2) kaynatma [MCl 2.H 2 / toluene Si(CH 2 ) 3 N Ph 2 P P Ph 2 Ni Cl Cl Şekil 2. Silikaya tutturulmuş fosfin ligandı ve metal komplekslerinin sentezi (M.Keleş, 2008) β-metil Naftalinin Vitamin K 3 (2-Metil-1,4-Naftokinon) e Katalitik ksidasyonun İncelenmesi [Pd(Ac) 2 ] Katalizörünün Katalitik Etkisinin İncelenmesi (2) Bir balon içine; 47,83 g H 2 2 (%30) ve 8,80 g H 2 S 4 (%98) eklendi. Başka bir balona ise 250 ml glasiyel asetik asitte çözülmüş 25 g β-metil naftalin ve 100 mg [Pd(Ac) 2 ] katalizörü içeren çözelti eklendi. Ceketten geçen su reaktörün sıcaklığını 60-80 o C civarında olacak şekilde ayarlandı. β-metil naftalin, asetik asit ve katalizörü içeren çözelti ve hidrojen peroksit + sülfürik asit çözeltileri laboratuar 90

tipi diyafram pompa ile 10 ml/dakika akış oranında pompalanmıştır. Pompalama bittikten sonra olgunlaşma süresi de dahil reaksiyon süresi 1 saat tutulmuştur. Isitma-Sogutma Suyu BMN H 2 2 Asetik Asit H 2 S 4 Katalizör Şekil 3. ksidasyon deney düzeneği. Reaksiyon sonucunda oluşan menadion (2-metil-1,4-naftokinon) HPLC ile, kalan β-metil naftalin (BMN) ise GC ile analiz edilmiştir. Sonuçlar; paralel iki enjeksiyon yapılıp, alanların ortalaması ile hesaplanmıştır. Buna göre; HPLC ile menadion analizi; Reaksiyon çözeltisinden 10 ml alınır, hekzan ile 100 ml ye seyreltilir. İyice çalkalandıktan sonra hexan fazına ekstrakte edilen menadion içeren üst fazdan 20 μl HPLC ye enjekte edilir. 5,1. dakika civarında çıkan pik menadion piki iken, 5,94 civarında izomer (6-metil-1,4-naftokinon) piki görülmektedir. GC ile BMN Analizi; Reaksiyon çözeltisinden alınan 5 ml çözelti aseton ile 100 ml ye tamamlanmış, iyice çalkalanıp BMN aseton fazına ekstrakte edilmiştir. Bu fazdan 2 μl alınıp GC ye enjekte edilmiştir. İki paralel enjeksiyonun sonucunda 4,9. dakika civarında çıkan BMN pikinin alanları ortalaması alınıp kalibrasyon eğrisi ile kıyaslandığında 2,093 g BMN nin reaksiyona girmeden kaldığı tespit edilmiştir. HPLC ile Menadion Analizi: Enjeksiyon No Alıkonma Süresi (dk.) Alan 1. 5,170 2151491 5,942 (izomer) 419421 2. 5,179 2127948 5,948 (izomer) 423775 91

Kalibrasyon grafiğine göre elde edilen menadion 14,01 g dır ve verim: % 46,28 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 46,28 9,12 55,4 93,84 [Ni(N 3 ).6H 2 ] Kompleksinin Katalitik Etkisinin İncelenmesi (3) 25,03 g β-metil naftalin ve 0,1 g [Ni(N 3 ).6H 2 ] katalizörü alınmış, oksidasyon şartları ve analizler 2. denemedeki gibi yapılmıştır. Reaksiyon sonucunda oluşan menadion (2-metil-1,4-naftokinon) HPLC ile, kalan β-metil naftalin (BMN) ise GC ile analiz edilmiştir. Sonuçlar; paralel iki enjeksiyon yapılıp, alanların ortalaması ile hesaplanmıştır. Buna göre; HPLC ile menadion analizi sonucunda, pik alanları kalibrasyon eğrisi ile karşılştırıldığında 8,73 g menadion ve 1,55g izomerin oluştuğu görülmüştür. GC ile BMN Analizi sonucunda, BMN pikinin alanları ortalaması alınıp kalibrasyon eğrisi ile kıyaslandığında 3,41 g BMN nin reaksiyona girmeden kaldığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 28,80 5,11 33,91 86,38 [Cr(acac) 3 ] Kompleksinin Katalitik Etkisinin İncelenmesi (4) Bu denemede miktarlar 2. denemeye göre dörtte bir azaltılarak ve aynı reaksiyon şartlarında yapılmıştır. Reaksiyon sonucunda oluşan menadion (2-metil- 1,4-naftokinon) HPLC ile, kalan β-metil naftalin (BMN) ise GC ile analiz edilmiştir. Sonuçlar; paralel iki enjeksiyon yapılıp, alanların ortalaması ile hesaplanmıştır. Buna göre; HPLC ile menadion analizi sonucunda; 0,85 g menadion ve 0,053 g izomerin oluştuğu, GC ile BMN analizi sonucunda ise 2,093 g BMN nin reaksiyona girmeden kaldığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 11,04 0,69 11,73 67,09 [Mn(acac) 3 ] Kompleksinin Katalitik Etkisinin İncelenmesi (5) Alınan miktarları, oksidasyon şartları ve analizler 3. denemedeki gibi yapılmıştır. HPLC ve GC analizleri sonucunda; 0,924 g menadion ve 0,085 g izomer elde edilmiş; 2,08g BMN oksitlenmeden kalmıştır. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 14,55 1,11 15,65 67,24 92

[Si 2 -(CH 2 ) 3 -N(CH 2 PPh 2 ) 2 NiCl 2 ] Kompleksinin Katalitik Etkisinin İncelenmesi (6) 3,145 g BMN alınmış, oksidasyon şartları ve analizler 3. denemedeki gibi yapılmıştır. GC analizleri sonucunda; 30. dakikada alınan numunede; 0,242 g menadion ve 0,07 g izomer elde edilmiş; 0,094 g BMN oksitlenmeden kalmıştır. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 6,36 1,84 8,20 97,01 60. dakikada alınan numunede; 0,267 g menadion ve 0,08 g izomer elde edilmiş; 0,08 g BMN oksitlenmeden kalmıştır. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 8,49 2,10 10,59 97,46 90. dakikada alınan numunede; 0,356 g menadion ve 0,09 g izomer elde edilmiş; 0,0029 g BMN oksitlenmeden kalmıştır. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 9,35 2,36 11,71 99,91 [Si 2 -(CH 2 ) 3 -N(CH 2 PPh 2 ) 2 CuCl 2 ] Komplesinin Katalitik Etkisinin İncelenmesi (7) 6,30 g BMN alınmış diğer kimyasalların miktarları, oksidasyon şartları ve analizler 3. denemedeki gibi yapılmıştır. HPLC ve GC analizleri sonucunda; 0,943 g menadion ve 0,194 g izomer elde edilmiş; 2,00g BMN oksitlenmeden kalmıştır. Bu sonuçlara göre elde edilen değerler aşağıdaki gibidir; 12,38 2,55 14,93 68,25 Na 2 S 2 8 (Sodyum Peroksidisülfat) ın ksidatif Etkisinin İncelenmesi (8) % 45 (w/w) lik Na 2 S 2 8 ve % 65 lik H 2 S 4 (w/w) içeren 50 ml çözelti hazırlandı. 5,02 g BMN eritilerek reaktöre kondu. Reaktör üzerine Na 2 S 2 8 ve H 2 S 4 çözeltileri diyafram pompa ile basıldı (10 ml/dak.). GC ve HPLC sonuçlarına göre; 1,53 g menadion, 0,26 g izomer oluşmuş ve 0,96 g BMN oksitlenmeden kalmıştır. 93

25,16 4,28 29,44 80,88 Bulgular ve Tartışma [N,N-bis(difenilfosfinometil)aminopropiltrietoksisilan] ligandı ve Ni(II), Cu(II) kompleksleri M.Keleş Dokora tezinden alınmış, [Mn(acac) 3 ], [Cr(acac) 3 ], [Pd(Ac) 2 ], [Ni(N 3 ) 2.6H 2 ] kompleksleri literatüre göre sentezlenmiş veya analitik saflıkta satın alınmıştır. 30 dakika, 60 dakika ve 90 dakika yapılan oksidasyon denemelerinde en uygun oksidasyon süresinin 60 dakika olduğu bulunmuştur. 30. dakikada 2MN yeterince oksitlenmemiş, 90. dakikada ise menadion yüzdesinde çok fazla artış gözlenmemiştir. İzomer yüzdesindede artışın olması istenmeyen bir durumdur. H H yavas I hizli II hizli III H Diger Araurunler Urunler Şekil 5. 2-metil-1,4-naftokinonun (Vitamin K 3 ) luşum Mekanizması. Urunler Şekil 5 (K.Yube ve ark., 2005) deki muhtemel mekanizmaya göre, ilk basamakta 2- metil-1-naftol oluşumu, oksidasyonun en önemli ve hızı belirleyen basamağıdır. ksidasyon süresini uzattığımızda 2-metil-1-naftol ün oluşumu ile diğer ileri oksidasyon ürünlerininde oluşumu artar, hatta oluşan vitamin K 3 de parçalanıp karboksilli asitlere yükseltgenir. Endüstride zamanın, enerjinin ve seçiciliğin önemi göz önüne alındığında oksidasyon için en uygun sürenin 1 saat olduğu açıktır. Aromatiklerin H 2 2 ile oksidasyonunda kullanılan katalizörün metal merkezine dioksijen bağlanır. Muhtemel mekanizmayla, sert-yumuşak asit baz teorisini birleştirdiğimizde; sert bir baz olan kloro ligandı metal merkezinden koparken, dioksijen ve β-metil naftalin metal merkezine koordine olur. Konjuge π- elektronları ile metal katyonuna koordine olan aromatik halkanın konjugasyonu, dolayısıyla kararlılığı azalmış olur ki aromatik halkanın oksijenasyonu kolaylaşmış olur. Reaksiyon 1. dereceden olduğu için reaksiyon hızı ( =k [H 2 2 ]) ve yüzdesi H 2 2 derişimine doğrudan bağlıdır (.A. Anunziata ve ark.). Ancak H 2 2 miktarının çok fazla olmasıda seçiciliği düşürür ve reaksiyonun ileri oksidasyon ürünlerine gitmesine sebep olur. 10 ml H 2 2 kullanımının en uygun olduğu bulunmuştur. 94

Çizelge 1. Komplekslerin -metil naftalinin oksidasyonuna katalitik etkilerinin zamana göre incelenmesi. ksidasyon Denemeleri Katalizörsüz Reaksiyon Süresi (h) 0,5 1,0 1,5 Reaksiyon Sıcaklığı ( o C) 60-80 % Dönüşüm 30,5 40,2 68,7 % Verim (Menadion) 3,7 5,3 15,9 % İzomer % Naftokinon Yapılan oksidasyon denemelerinde literatürde var olan [Pd(Ac) 2 ] kompleksi ve katalizörsüz denemelerle kıyaslandığında kullanılan komplekslerin endüstride uygulanacak kadar oksidati etki göstermediği görülmektedir. [Si 2 (CH 2 ) 3 N(CH 2 PPh 2 ) 2 NiCl 2 ] kompleksinde dönüşüm çok yüksektir ancak mendion verimi çok düşüktür. Bu sonuçla, Ni (II) kompleksinin oksidasyon etkisini olduğunu ama β-metil naftalinin, menadion değilde başka okside ürünlere dönüştüğünü görmekteyiz. --- 3,7 5,3 15,9 [Pd(Ac) 2 ] 1 60-80 93,84 46,28 9,12 55,4 [Cr(acac) 3 ] 1 60-80 67,09 11,04 0,69 11,73 [Mn(acac) 3 ] 1 60-80 67,24 14,55 1,11 15,65 [Si 2(CH 2) 3N(C H 2PPh 2) 2NiCl 2] 0,5 1,0 1,5 60-80 97,01 97,46 99,51 6,36 8,49 9,35 1,84 2,10 2,36 8,20 10,59 11,71 [Si 2(CH 2) 3N(C H 2PPh 2) 2CuCl 2] 1 60-80 68,25 12,38 2,55 14,93 Na 2 S 2 8 1,0 60-80 80,88 25,16 4,28 29,44 Tartışma ve Sonuçlar β-metil naftalinin, K 3 Vitaminine katalitik oksidasyonunda, literatüre göre sentezlenen [(Et) 3 Si(CH 2 ) 3 N(CH 2 PPh 2 ) 2 ] ligandı ve bu ligandın silikaya destekli hali ve bu sentezlenen ligandlardan elde edilen Ni(II) ve Cu(II) kompleksleri ile, [Mn(acac) 3 ], [Cr(acac) 3 ], [Ni(N 3 ) 2 ].6H 2 tuzları katalizör olarak denenmiştir. Bu denemelerde ceketten su soğutmalı cam reaktör kullanılmış ve reaktanlar laboratuvar tipi pompa ile reaktöre basılmıştır. Paladyum ile aynı grupta bulunan ve daha ucuz olan Nikel in katı destekli [(Et) 3 Si(CH 2 ) 3 N(CH 2 PPh 2 ) 2 NiCl 2 ] kompleksi ile yapılan oksidasyonda, dönüşüm çok yüksek olmasına rağmen aktivite çok düşüktür. Diğer komplekslerde hem dönüşümün hemde menadion veriminin düşük olduğu bulundu. Kullanılan kompleksler ve katı destekli komplekslerin verimleri incelendiğinde, endüstriyel olarak uygulanabilirlikleri olmadığı belirlendi. 95

Kaynaklar XANA, A., ZALMAEVA,.V., SRKIN, A.B., IVANCHIKVA, I.D., PINA, C.D., RSSI, M. 2007, New Routes to Vitamin K 3, Catalysis Today, 58-64. HAKLI, Ö., KARAPIRE, C., PSKHV, Y., İÇLİ, S., 2004, A Study on Photophysical Properties of Some Vitamin K 3 Derivatives, J.Photochem. and Photbio. A:Chem., 162, 283-288. CATES H., HYE P.A.T., 1960, Br. Patent, 854182. SERINDAĞ,., KEMMITT, R.D.W., FAWCETT, J., RUSSELL, D.R.,1995, Synthesis of Sulphonated Aminomethylphosphines and Some Nickel(II), Palladium(II), Platinum(II) and Rhodium(I) Complexes. Crystal Structures of Et 3 NH] [(Ph 2 PCH 2 ) 2 N(CH 2 ) 2 S 3 ], Transition Metal Chemistry 20, 548-551. GARRAU, P.E., 1981, Chem. Rev., 81, 229-250. ELLIS W. J., HARRISN K. N., HYE P.A.T., RPEN A. G., PRINGLE P. G. N. and SMITH M.B., 1992, Water-Soluble Tris(hydroxymetylphosphine) Complexes with Nickel, Palladium,and Platinum. Crystal Structure of [Pd{P(CH 2 H) 3 } 4 ].CH 3 H, Inorg. Chem. 31, 3026-3033. MANSUR A.and PRTNY M., 2003, Synthesis of a Diverse Set of Phosphorus Ligands on Solid Support and Their Screening in the Heck Recation, Tetrahedron Letters 44, 2195-2198. KELEŞ M., ALTAN., SERİNDAĞ., 2007, Synthesis and Characterization of Bis(diphenylphosphinomethyl)amino Ligands and Their Ni(II), Pd(II) Complexes: Application to Hydrogenation of Styrene, Heteroatom Chemistry, Baskıda YUBE, K., MAE, K., 2005, Efficient xidation of Aromatics with Peroxides under Severe Conditions Using a Microreaction System, Chem Eng. Technol., 28, 331-336. ANUNZIATA,.A., PIERELLA, L.B., BELTRAMANE, A.R., 1999, Syn thesis of Menadione ver Selective xidation Zeolites, J. Mol. Catal. A:Chem., 149, 255-261. 96