ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ"

Asli Candemir
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Fenolik maddeler uçucu özellik göstermeyen safsızlıklardan distilasyon işlemiyle ayrılır ve ph 7.9 ± 0.1 de potasyum ferriksiyanür varlığında renkli antipirin boyasını oluşturması için 4- aminoantipirinle reaksiyona sokulur. Renkli çözeltinin absorbans değeri 500 nm. ye ayarlanmış spektrofotometrede okunur. UYARILAR 1 saat içerisinde analiz yapılamayacaksa 4 O C veya daha düşük sıcaklıklarda, örneğin litresine 2 ml konsantre sülfürik asit eklenerek saklanmalıdır. Bu şekilde korunmuş ve saklanmış örnekler en fazla 24 saat içerisinde analiz edilmelidir.fenolün biyolojik ve kimyasal oksidasyona uğrama ihtimalinden dolayı, eğer örnek alındıktan sonra 4 Numunenin SO 2 veya H 2 S içerdiği biliniyorsa, numunenin ph ı H 3 PO 4 ile 4 e ayarlanır ve dikkatli bir şekilde havalandırılıp karıştırılır. Klor (Cl 2 ) gibi oksitleyici ajanlar fenol analizine girişim yaptıklarından, eğer örnek klor içeriyorsa örnekleme yapılırken fazla miktarda demir sülfat eklenmelidir. Madde deki işlemlerde CHCl 3 çözeltisi NaOH la ekstrakte edildiğinde, emülsiyon oluşumu gözlenirse yerine CH 2 Cl 2 kullanılabilir. KULLANILAN REAKTİFLER VE HAZIRLANIŞI Kullanılan bütün reaktifler fenolik maddelerden ve serbest

2 klordan arındırılmış distile su ile hazırlanmalıdır. Fosforik asit çözeltisi, H 3 PO 4 (1+9): %85 lik 10 ml H 3 PO ml ye distile su ile seyreltilir. Metil oranj indikatör çözeltisi Bulanık distilatlar için özel reaktifler: Sülfürik asit, H 2 SO 4, 1N. Sodyum klorür, NaCl Kloroform, CHCl 3 veya metilen klorür, CH 2 Cl 2 Sodyum hidroksit, 2.5 N: 6 N lik 41.7 ml NaOH 100 ml ye distile su ile seyreltilir. Stok fenol çözeltisi: 100 mg fenol, yeni kaynatılmış ve soğutulmuş distile su içerisinde çözülür ve 100 ml ye seyreltilir. Not: Toksik bir madde olduğu için çalışılırken dikkat edilmelidir. Çözeltinin standardizasyonu aşağıdaki gibi yapılır: 100 ml su, 500 ml lik cam kapaklı konik şişeye konur, 50 ml stok fenol çözeitisi ve 10 ml 0.1 N bromat-bromür çözeltisi eklenir. Vakit kaybetmeden 5 ml HCl ilave edilir ve yavaşça karıştırılır. Eğer serbest bromun kahverengi rengi kalıcı olmazsa, 10 ml lik kısımlar halinde bromat-bromür çözeltisi ilave edilir ve kalıcı bir renk oluşumu sağlanır. Kapın kapağı kapatılarak 10 dakika kadar bekletilir ve ondan sonra 1 g KI ilave edilir. Eğer stok fenol çözeltisi, 1000 mg fenol/l konsantrasyonunda ise, çoğunlukla 4 defa 10 ml lik bromatbromür çözeltisi ilave etmek gerekir. Aynı şekilde distile su ile şahit numune hazırlanır ve 10 ml 0.1 N bromat bromür çözeltisi ilave edilir. Şahit ve numune N sodyum tiyosülfat ile nişasta çözeltisi indikatörü eşliğinde titre edilir. Fenol çözeltisinin konsantrasyonu aşağıdaki gibi hesaplanır: mg Fenol/l = [(A*B)- C] Sayfa 2

3 Burada; A = Şahit için kullanılan tiyosülfat çözeltisi hacmi, ml B = Numune için kullanılan bromat- bromür çözeltisinin 10 a bölünmüş olarak ml si C = Numune için kullanılan tiyosülfat çözeltisi hacmi, ml Ara fenol çözeltisi: 1.00 ml stok fenol çözeltisi, yeni kaynatılmış ve soğutulmuş 100 ml distile su içerisine alınır. Bu çözeltinin 1 ml si 10.0 µg fenol içerir. Çözelti günlük olarak hazırlanmalıdır. Standart fenol çözeltisi: 50.0 ml ara fenol çözeltisi, yeni kaynatılmış ve soğutulmuş 500 ml distile su içerisine alınır. Bu çözeltinin 1 ml si 1.0 µg fenol içerir. Çözelti hazırlandıktan sonra 2 saat içerisinde kullanılmalıdır. Bromat - bromür çözeltisi: g susuz KBrO 3 distile suda çözülür. Çözeltiye 10 g KBr kristali eklenilerek çözülür ve 1000 ml ye distile su ile seyreltilir. Hidroklorik asit, HCl, konsantre Standart sodyum tiosülfat titrantı, M: g Na 2 S 2 O 3.5H 2 O distile su içerisinde çözülür. 1.5 ml 6 N NaOH veya 0.4 g katı NaOH eklenir ve 1000 ml ye distile su ile tamamlanır. Nişasta çözeltisi: Sıvı veya çözülebilir nişasta tozunun ikisinden biri kullanılabilir. Sıvı bir çözelti hazırlamak için 2 g laboratuvar kullanımlı çözülebilir nişasta ve koruyucu olarak 0.2 g salisilik asit 100 ml sıcak distile su içerisinde çözülür. Amonyum hidroksit, NH 4 OH, 0.5 N: 3.5 ml taze ve konsantre NH 4 OH 100 ml ye distile su ile seyreltilir. 4- aminoantipirin çözeltisi: 0.5 g 4 amino antipirin suda çözülür ve 25 ml ye seyreltilir. Günlük olarak hazırlanır. Fosfat tampon çözeltisi: g K 2 HPO 4 ve g KH 2 PO 4 distile suda çözülür ve 500 ml ye seyreltilir. Çözeltinin ph ı 6.8 olmalıdır. Sayfa 3

4 Potasyum ferrik siyanür çözeltisi: 2.0 g K 3 Fe(CN) 6 distile suda çözülerek 25 ml ye tamamlanır. Bu çözelti haftalık olarak hazırlanmalı ve ışıksız bir ortamda saklanmalıdır. Kloroform: CHCl 3 Sodyum sülfat, susuz Na 2 SO 4, granül halinde Potasyum iyodür, KI, kristal halde. KULLANILAN CİHAZLARIN LİSTESİ Distilasyon aletleri: Tüm cam malzemeler ve Graham yoğunlaştırıcılı 1 L lik borosilikat cam distilasyon malzemesi ph metre Spektrofotometre: 1 ve 5 cm lik ışık yolu sağlayan absorpsiyon hücreleri olan ve 500 nm ye ayarlanabilen. NUMUNE HAZIRLAMA 500 ml örnek bir behere alınır. Metil oranj indikatörü veya ph metre kullanılarak H 3 PO 4 çözeltisiyle ph yaklaşık olarak 4.0 a ayarlanır ve distilasyon cihazına tansfer edilir. 500 ml lik mezür toplayıcı olarak kullanılır. Eğer örnek, korunmuşsa H 3 PO 4 ekleme işlemi iptal edilir. Yerine 2.5 N NaOH le ph ı yaklaşık 4.0 olacak şekilde ayarlama yapılır. 450 ml distilat toplandıktan sonra distilasyon işlemi durdurulur ve aletteki kaynama durduğunda 50 ml ılık su distilasyon şişesinden dökülür. Distilasyona toplam 500 ml distilat toplanana kadar devam edilir. Eğer yapılan distilasyon işleminden sonra distilatın bulanık olduğu gözlenirse, H 3 PO 4 çözeltisi ile asitlendirilir ve distilasyon işlemi tekrarlanır. İkinci distilat da hala bulanıksa ekstraksiyon işlemi uygulanır. İkinci distilatın da bulanık olması durumunda yapılacak işlem: 500 ml lik orjinal örnek alınır. 4 damla metil oranj indikatörü damlatılır ve 1 N H 2 SO 4 ile asidik hale getirilir. Karışım ayırma hunisine alınır ve üzerine 150 g NaCl eklenir. Toplam beş defa olmak üzere, ilk olarak 40ml daha sonrakilerde 25 ml CHCl 3 eklenir ve her defasında huni Sayfa 4

5 içerisindeki karışım çalkalanır. CHCl 3 fazı ayrı bir ayırma hunisine alınır ve toplam üç kez olmak üzere, ilk defasında 4.0 ml ve diğer ikisinde 3.0 ml 2.5 N NaOH çözeltisi eklenilerek karıştırılır. Toplanan alkali ekstraktlar, CHCl 3 ün tamamı uçana kadar su banyosunda ısıtılır. Soğutulan karışım 500 ml ye distile su ile seyreltilir ve deneyin yapılışı 1. ve 2. deki işlemler uygulanır. DENEYİN YAPILIŞI Distilasyon işlemine tabi tutulmuş örnekten 100 ml alınarak, 250 ml lik bir behere konulur.şahit olarak 100 ml lik distile su alınır. 100 ml si sırasıyla 0.1, 0.2, 0.3, 0.4 ve 0.5 mg fenol içerecek şekilde standartlar hazırlanır. Örnek, şahit ve standartlara 2.5 ml 0.5 N NH 4 OH çözeltisi eklenir. Hızlı bir şekilde fosfat tampon çözeltisi kullanılarak her birinin ph ı 7.9 ± 0.1 e ayarlanır. İçlerine 1.0 ml 4- aminoantiprin çözeltisinden eklenir ve iyice karıştırılır. Daha sonra 1.0 ml K 3 Fe(Cn) 6 çözeltisinden de eklenerek yine iyice karıştırılır. 15 dk. sonra örnek ve standartlar şahide karşı 500 nm ye ayarlanmış spektrofotometrede okunur. Okunan absorbans değerlerine karşı mikrogram fenol konsantrasyonlarının grafiği çizilir. Kalibrasyon eğrisinin tekrarlanabilirliği periyodik olarak kontrol edilmelidir. HESAPLAMA mg fenol/ L = (A / B) * 1000 A = Kalibrasyon eğrisinden bulunan örneğe ait fenol miktarı (mg) B = Orjinal örneğin hacmi (ml) Sayfa 5

Benzer belgeler

KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ

S a y f a 1 KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Klor, ph 8 de veya daha düşük bir ph da potasyum iyodür çözeltisinden iyotu serbest bırakacaktır. Serbest iyot, indikatör olarak nişasta