MADDENİN HALLERİ
MADDENİN HALLERİ Maddeler Üç Halde Bulunur: Katı maddeler Sıvı maddeler Gaz maddeler Bunlar haricinde maddelerin bir de plazma hali vardır.
KATI MADDELER Katı Maddenin, atomları arasındaki boşluğun en az olduğu halidir. "Katı" olarak adlandırılan bu haldeki maddelerin kütlesi, hacmi ve şekli belirlidir. Bir dış etkiye maruz kalmadıkça değişmez. Sıvıların aksine katılar akışkan değildir. Fiziksel yollarla, diğer üç hal olan sıvı, gaz ve plazmaya dönüştürülebilir. Tahta bir katı maddedir. bilir.
SIVI MADDELER Sıvı Maddenin sıvı hali belirli bir şekle sahip olmamasına karşın belirli bir hacme sahiptir.bu sıvılara; Su, süt,sıvıyağ, mürekkep örnek verilebilir. Akışkandırlar. Sıkıştırılamazlar. Bulunduğu kabın şeklini alır. Sıvı bir madde Sıvı
GAZ MADDELER Maddenin üç halinden biridir. Bu haldeyken maddenin yoğunluğu çok az,akışkanlığı ise son derece fazladır. Gaz halindeki maddelerin belirli bir şekli ve hacmi Gazı meydana getiren tanecikler her yönde hareket edebilir ve bulundukları kabın hacmini alırlar. Gazlar birbiriyle her oranda karışabilir. Balonun içinde var olan hava bir gazdır.
Katı Maddeler Taş, tahta, hamur gibi maddeler katı maddelerdir. Katılar akışkan değildir. Katı maddeler düzgün olmasa da belli şekilleri vardır. Katıların vardır. Katıların şekilleri dışarıdan bir etki olmadıkça değişmez. Sıvı Maddeler Su, zeytinyağı, limonata gibi maddeler sıvı maddelerdir. Sıvı maddeler akışkandır, belirli şekilleri yoktur. Sıvılar konuldukları kabın şeklini alır. Bu nedenle şekilleri değişkendir. Yukarıdaki resimde portakal suyu sürahinin ve boşaltıldığı kadehle ve bardağın şeklini almıştır.
Hangi Katılar Sıvılara Benzer Davranır? Pirinç, mercimek, toz şeker gibi katı maddeler sıvılar gibi dolduruldukları kabın şeklini alırlar. Aynı zamanda böyle küçük taneli katılar sıvılar gibi akıcılık özelliği gösterir. Resimdeki gibi paket delindiğinde toz şeker tıpkı bir sıvı gibi akar.
Küçük taneli katıların sıvı gibi davranması bunların sıvı olduğu anlamına gelmez. Mercimekler doldurduğumuz kabın şeklini alıyor gibi görünse de her bir mercimeğin belli şekli vardır. Başka bir kaba doldurduğumuzda mercimek tanelerinin şekli değişmez. Ayrıca mercimek tanelerinin arasında da hava vardır. Gaz Maddeler Soluk alıp verirken göğsümüzün ve akciğerlerimizin genişlediğini ve bunun akciğerlerimize havanın dolmasıyla gerçekleştiğini biliyoruz. Hava, gaz maddedir. Havayı göremeyiz, elimizle tutamayız. Havanın rengi ve kokusu yoktur.
Gaz maddeler bulundukları kabı tamamen doldurur. Boş bir su şişesinin içi hava ile doludur. Sınıfımız ve odamız da hava ile doludur. Bisiklet lastiğini şişirirken hava lastiğin her yerine dolar. Lastik sadece bir taraftan şişmez. Gazların belirli bir şekli yoktur. Şişenin içine dolarak şişenin şeklini alır. Tekerleği şişirdiğimizde tekerleğin şeklini alır.
Gaz maddeler akışkandır Balonu şişirdiğimizde havayı balonun içine doldururuz. Balonu herhangi bir ucundan sıktığımızda içindeki hava diğer tarafa akar. Gaz maddeler bulundukları ortamda hızla yayılır. Balonun ağzını gevşettiğimizde içindeki hava hızla dışarı çıkar, ortama yayılır Gazlar çok küçük gözeneklerden kaçabilir. Şişirdiğimiz bir balonu toplu iğne ile deldiğimizde içindeki hava hızla dışarı çıkar. Bunu yüzümüze çarpan rüzgârdan ve balonun küçülmesinden anlarız.
Doğal, İşlenmiş ve Yapay Maddeleri Nasıl Ayırt Ederiz? Çevremizde gördüğümüz eşya ya da alet olarak kullandığımız nesnelerin yapımında çeşitli maddeler kullanılır. Bu maddeler, nesnelerin kullanım alanlarına uygun olarak seçilir. Örneğin, bina yapımında sağlam ve sert, konfor ve rahatlık için kullanılan eşyalar ise esnek ve yumuşak maddelerden yapılır. Nesnelerin yapımında ve malzeme olarak kullanılan maddeleri doğal, işlenmiş ve yapay maddeler olarak sınıflandırırız. Doğal Maddeler: Ağaç, taş, demir, altın, sebze, meyve, pamuk gibi doğada kendiliğinden bulunan maddelere doğal maddeler denir.
DOĞAL MADDE Doğada var olduğu gibi bulunan,insanlar tarafından hiçbir değişime uğramamış maddelerdir. Bu tür maddelere ham madde de denir. Kömür Üzüm
Doğal maddeler, çeşitli ürünleri elde ederken ham madde olarak kullanılır. Örneğin, pamuklu kumaşın ya da pamuk ipliğinin ham maddesi pamuktur. İşlenmiş Maddeler: Doğal maddelerin insanlar tarafından fabrika, atölye vb. yerlerde işlenmesiyle elde edilen maddelerdir. Pamuktan yapılan kumaş ya da iplik işlenmiş maddedir. İşlenmiş ürünlerin yapımında kullanılan maddeler malzemedir.
Doğal maddenin işlenmesiyle elde edilen madde yine doğaldır. Pamuktan yapılan iplik, kumaş, bluz birer işlenmiş doğal maddedir. Pamuk ipliğinin ürünü olan kumaş ve bluz son üründür. Buğday ve unun işlenmesiyle elde edilen ekmek de son üründür. Ekmek, tatlı için kullanıldığında malzeme de olur.
İŞLENMİŞ MADDE Doğal maddelerin insanlar tarafından şekli değiştirilmek suretiyle işlenmesi sonucu ortaya çıkan maddelerdir. ÖRNEK: Ağacın işlenerek masa olması.
YAPAY MADDE Doğal maddelerin benzeri olarak insanlar tarafından yapılan ham maddelere denir. Sığır derisi doğal bir maddedir. Deri ayakkabı insanlar tarafından yapılan yapay bir maddedir.
Ağaçtan elde edilen doğal tahta yerine kullanılan sunta yapay maddedir. Sunta, odun talaşının yapıştırılıp sıkıştırılmasıyla elde edilir.