SOYA LESTN LE SUSAM YAI KARIIMININ VE HDROJEN PEROKSTN YAPRAK BTLER ÜZERNDEK ETKLER Hazırlayanlar Gediz TOSUN 6B DOA ERDEM 6B Danıman Öretmen Demet EROL 2011
ÇNDEKLER Projenin Amacı.....1 Projenin Hedefi.1 Proje çalımaları sırasında gerçekletirilen faaliyetler... 1 Kullanılan Yöntemler...2 Ulaılan Sonuçlar.....2 Sonuçların deerlendirilmesi:..... 3 Faaliyetlerin takvimi...3 Projeyi hazırlarken destek aldıım kii ve kurumlar...4 Kaynaklar.....4 Proje ile ilgili fotoraflar...5
SOYA LESTN LE SUSAM YAI KARIIMININ VE HDROJEN PEROKSTN YAPRAK BTLER ÜZERNDEK ETKLER Doa Erdem Gediz Tosun Proje amacı Çevreye ve bitkilere zarar vermeden bitkilere olumsuz etki eden yaprak bitlerini doal maddelerle etkisiz hale getirmek. Projenin hedefleri 1. Çevreye ve bitkilere zarar vermeden yaprak bitlerini etkisiz hale getirmek 2. Çevreye zarar veren kimyasal ilaçların kullanımını azaltmak 3. Kimyasal ilaçlı ürünleri yiyen insanların ve hayvanların zehirlenmelerini önlemek 4. Kimyasal ilaçlardan doacak toprak ve su kirliliini azaltmak Proje çalımaları sırasında gerçekletirilen faaliyetler lk olarak bitkiye olumsuz etki eden yaprak bitleri ve bu bitlerin ortadan kaldırılmasında kullanılan kimyasal ilaçların çevreye etkileri konusunda bilgi topladık. Daha sonra bu bitleri bitkiye ve çevreye zarar vermeden ortadan kaldırmak için kimyasal ilaçlara alternatif olarak soya lesitini ile susam yaı karıımı kullanmaya karar verdik. Bunun için 6 saksı aldık ve her saksıya 3 er adet domates bitkisi diktik. Sonra her saksıya 30 ar adet yaprak biti yerletirdik. Yaprak bitlerinin bitkiyi terk etmemesi ve rahat solunum yapabilmesi için effaf ve tüllü düzenekler hazırladık. Bitkilerin rahat geliebilmesi ve yaprak bitlerinin ölmemesi için ortamın sıcaklıını 20±2 0 C ye ayarladık ve odaya nem vermesi içinde souk buhar makinesi koyduk. Yaprak bitlerinin ortama alıması için 1 hafta bekledik. Bir hafta sonra deney ve kontrol gruplarımızı oluturduk denemelerimizi yaptık. Kontrol grubundaki iki düzenee hiçbir ey uygulamadık, 2 düzenee 5cc soya lesitini ile susam yaı karıımı /1 L su ve 2 düzenee de 20cc hidrojen peroksit/1 L su karıımlarından 100 er cc püskürttük. 2 gün sonra tüm saksılardaki yaprak bitlerini miktarını sayım yaparak belirledik. 1
Kullanılan yöntemler Projemizde soya lesitini ile susam yaı karıımının ve H 2 O 2 in (Hidrojen peroksit) yaprak bitlerine etkisini aratırmak için deneysel yöntem kullandık. Yaprak bitlerinin üzerinde yaayabilecei domates fideleri kullandık. Bu bitkileri küçük plastik saksılara diktik. Bitkilerin yetime ortamı olan plastik saksılara 1/3 oranında toprak, 1/3 oranında dere kumu ve 1/3 oranında da torf karıımı hazırlayıp koyduk. Yaprak bitlerinin bitkiyi terk etmemesi için effaf plastik kaplar ve rahatça hava almaları için de hazırladıımız tüllü düzenekleri saksıların üzerine kapattık. klim odasının sıcaklıını 20±2 o C ye ayarladık ve odaya nem vermesi için de souk buhar makinesi koyduk. laçlamalar için plastik el pülverizatörü (sprey) kullandık. laçların dozunu hazırlamak için plastik ölçek kabı (mezür) ve pipet kullandık. Bu ilemler sırasında plastik eldiven taktık. Yaprak bitlerinin yerletirilmesi ve sayılması sırasında pens, tükenmez kalem, büyüteç ve beyaz kaıttan yararlandık. Uygulamalar için soya lesitini ile susam karıımı ve hidrojen peroksit kullandık. Kontrol grubu ve deney gruplarında kullanılan maddeleri Tablo.1 de gösterdik. Tablo 1. Kontrol grubu ve deney grubu saksılarında uygulanan maddeler Kontrol grubu 1. Deney grubu 2. Deney grubu Saksı numaraları 1.saksı 2.saksı 3.saksı 4.saksı 5.saksı 6.saksı Uygulanan karıım Hiçbir ey uygulamadık Soya lesitini ve susum yaı karıımı uyguladık Hidrojen peroksit (H 2 O 2 ) uyguladık Ulaılan sonuçlar Bu çalımamızın sonucunda kontrol grubundaki saksılarda bulunan bitkiler üzerinde canlı kalan ortalama 28.5 yaprak biti, soya lesitini ve susam yaı karıımı uygulanan bitkilerde ise ortalama 13.5 yaprak biti saptandı. Hidrojen peroksit püskürtülmesi sonucunda ise, ortalama 14.5 yaprak biti sayıldı. Uygulamalar sonucunda bitkiler üzerinde belirlenen canlı yaprak biti sayıları Tablo.2 de gösterildi. Tablo 2. Uygulamalar sonucunda canlı kalan yaprak biti sayıları Uygulamalar Canlı yaprak biti sayısı 1. deneme 2. deneme Ortalama Soya lesitini+susam yaı 12 15 13.5 H 2 O 2 15 16 14.5 Kontrol 27 30 28.5 2
Uygulama sonunda canlı kalan yaprak biti sayıları Sonuçların deerlendirilmesi: Uygulamaların % etkilerini saptamak için aaıdaki formülden yararlanılmıtır. Kontroldeki Ort. Uygulamadaki Ort. % Etki = ---------------------------------------------- X 100 Kontroldeki Ort. Elde edilen verilerin deerlendirilmesi sonucu soya lesitini ile susam yaı karıımı hiçbir ey uygulanmayan kontrol grubuna göre ortalama %51.78 oranında etkili bulunurken H 2 O 2 uygulamasının etkisi ise %49.12 olarak bulunmutur. Soya lesitini ve susam yaı karıımı toksik madde içermedii için yaprak bitlerini bitkiye zarar vermeden daha etkin olarak etkisiz hale getirmitir. Faaliyetlerin takvimi: Saksı temini, yetitirme ortamının hazırlanması: 04 Aralık 2010 Düzeneklerin hazırlanması: 05 Aralık 2010 Fide dikimi ve iklim odasına yerletirme: 05 Aralık 2010 laçların uygulanması: 19 Aralık 2010 Sonuçların deerlendirilmesi: 25 Aralık 2010 Raporun yazılması: 30 Aralık 2010 3
Projeyi hazırlarken destek aldıım kii ve kurumlar: Özel Ege Lisesi Fen ve Teknoloji Öretmenimiz Demet Erol, E.Ü.Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Anabilim Dalı Bakanı Prof. Dr. Necip Tosun, Aratırma Görevlisi Sinan Yiit, E.Ü.Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü iklim odası. KAYNAKÇA T.C. Tarım ve Köy leri Bakanlıı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüü Zirai Mücadele Teknik Talimatları Cilt 1, 2, 3, Ankara, 1995. Toros, S., Uygun, N., Ulusoy., R.,Satar, S. ve Özdemir, I. (2002). Dou Akdeniz Bölgesi Aphidoidea Türleri. T.C. Tarım ve Köyileri Bakanlıı, Tarımsal Aratırmalar Genel Müdürlüü, Ankara,108 s. Oliver K. M., Russell J. A., Moran N. A., Hunter M. S. (2002). Facultative bacterial symbionts in aphids confer resistance to parasitic wasps. www.tarimsalbilgi.org www.bahcesel.com www.aphids.com 4
Proje ile ilgili foto raflar 1. A ama: Düzeneklerin hazırlanması 2. A ama: laçlama 3. A ama: Yaprak bitlerinin sayımı 5