Belediye Başkanlarının Sosyal Güvenlik İşlemleri ve SGK Mevzuat Uygulamaları

19-20 ŞUBAT 2015 MEVZUAT BİLGİLENDİRME TOPLANTISI Belediye Başkanlarının Sosyal Güvenlik İşlemleri ve SGK Mevzuat Uygulamaları Akın ŞİMŞEK Adana, 20 Şubat 2015

BELEDİYE BAŞKANLARININ GÖREVLENDİRİLME USULÜNE GÖRE SOSYAL GÜVENLİK STATÜLERİ Atama ile belediye başkanı olanlar Seçimler neticesinde belediye başkanı olanlar (Belediye başkanlığının herhangi bir sebeple boşalması nedeniyle seçimle gelen görevlerden belediye başkanı olanlar da bu statüdedir.) 2008 yılından önce belediye başkanı seçilenler 2008 yılından sonra belediye başkanı seçilenler

2008 YILINDAN ÖNCE BELEDİYE BAŞKANI SEÇİLMİŞ OLANLAR Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunanlar ve Emekli Sandığından emekli olanlar SSK veya Bağ-Kur ile ilgilenenler ve SSK veya Bağ-Kur dan emekli olanlar

2008 YILINDAN SONRA BELEDİYE BAŞKANI SEÇİLMİŞ OLANLAR 2008 yılı Ekim ayı öncesinde yedek subay, vekil öğretmen, vekil imam gibi geçici görevler dâhil bir gün de olsa 5434 sayılı Kanun uyarınca Emekli Sandığına tabi görev yapmış olanlar 2008 yılı Ekim ayı öncesinde Emekli Sandığına tabi çalışması olmayanlar SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emekli aylığı almakta olanlar

Belediye Başkanlarının Sosyal Güvenliği 2005 yılına kadar sadece seçilmiş veya atanmış belediye başkanlarından 5434 sayılı Kanuna tabi görev yapmış olanlar isteklerine bakılmaksızın; diğerleri ise istekleri üzerine Emekli Sandığı ile iştirakçi olarak ilgilendiriliyorlardı. 5272 sayılı Belediye Kanunu ve bu Kanunun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi üzerine, 5393 sayılı Belediye Kanunu ile yapılan düzenleme ile, Emekli Sandığı veya diğer sosyal güvenlik kurumlarından emekli iken belediye başkanlığına seçilen veya atananların da istekleri üzerine almakta oldukları emekli aylıkları kesilmek suretiyle Emekli Sandığı ile ilgilendirilmeleri sağlanmıştır. 5510 sayılı Kanunla ise belediye başkanlığına seçilenlerin zorunlu olarak 4/1-c sigortalısı olmaları öngörülmüştür. 5

5434 SAYILI KANUNA TABİ OLARAK GÖREV YAPAN VE 5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ (c) BENDİ KAPSAMINDA SİGORTALI SAYILANLAR HAKKINDA UYGULANACAK HÜKÜMLERİN TESPİTİ 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden önce göreve başlayan ve sosyal güvenlik yönünden 5434 sayılı Kanuna tabi olan kamu görevlileri hakkında hangi hükümlerin uygulanacağına genel olarak Kanunun Geçici 4 üncü maddesinde yer verilmiştir. 6

5510 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ 4 ÜNCÜ MADDESİ KİMLERİ KAPSIYOR? Ekim 2008 ayı öncesinde yedek subay, vekil öğretmen, vekil imam gibi geçici görevler dâhil bir gün de olsa 5434 sayılı Kanuna tabi görev yapmış ve Ekim 2008 sonrasında 5510 sayılı Kanunun 4/1-c maddesi kapsamında sigortalı sayılan kamu çalışanlarını kapsamaktadır. 7

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan Belediye Başkanları 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 2008 yılı Ekim ayı başından (kamu sektöründe 15.10.2008 tarihi anlaşılmalıdır) önce Emekli Sandığına tabi görevlerden gelen belediye başkanları hakkında 5434 sayılı Kanun uygulanacaktır. 2008 yılı Ekim ayı başından önce Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunup da 2829 sayılı Kanun gereğince birleştirilen hizmet süreleri üzerinden SSK veya Bağ-Kur dan emeklilik aylığı bağlanmış olanlardan emekli aylıklarını kestirmek suretiyle 4/1-c sigortalısı olmak isteyenler 5510 sayılı Kanunun Geçici 4 üncü maddesi kapsamında 4/1-c sigortalısı olacaklar ve 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre emeklilik aylığı bağlanacaktır. 8

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunmayan Belediye Başkanları 2008 yılı Ekim ayı başından önce SSK veya Bağ-Kur sigortalılığı bulunanlardan bu tarihten sonra belediye başkanlığına seçilenler 5510 sayılı Kanuna göre ilk defa 4/1-c sigortalısı olacaklar ve 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre emeklilik aylığı bağlanacaktır. 2008 yılı Ekim ayı başından önce SSK veya Bağ-Kur dan emekli olanlardan emeklilik aylıklarını kestirmek suretiyle 4/1-c sigortalısı olmak isteyenlerden belediye başkanlığına seçilenler ilk defa 4/1-c sigortalısı olacaklar ve 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre emeklilik aylığı bağlanacaktır. 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa sigortalı olanlardan belediye başkanlığına seçilenler 5510 sayılı Kanuna göre ilk defa 4/1-c sigortalısı olacaklar ve 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre emeklilik aylığı bağlanacaktır. 9

Belediye Başkanlarının Sigortalılığının Başlaması ve Sona Ermesi 4/1-c kapsamındaki sigortalıların sigortalılıkları göreve başladıkları tarihten itibaren başlar ve bu tarihten itibaren 15 gün içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile SGK na e-sigorta yoluyla bildirimleri yapılır. 4/1-c kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıkları; Ölüm halinde veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde, görev aylıklarının kesildiği tarihi takip eden aybaşından, 5434 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde belirtilen yaş hadleri ile sıhhi izin sürelerinin doldurulması halinde ise bu süre ve hadlerin doldurulduğu tarihleri takip eden aybaşından, Diğer hallerde ise görevden ayrıldıkları tarihten, itibaren sona erer. 10

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan Belediye Başkanlarına Emekli Aylığı Bağlanması ve Yapılan Ödemeler 5434 sayılı Kanunun Ek 48 nci maddesinde, belediye başkanı olarak iştirakçilikleri devam edenlere, GİH sınıfında bulunan genel müdürler için belirlenen ek gösterge rakamını ve öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek üzere emekli keseneklerine esas aylık dereceleri itibariyle mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı için tespit edilen ek gösterge rakamlarının uygulanacağı, bu kapsamda daha önce personel kanunlarına göre aylık almış iştirakçilere uygulanacak ek göstergelerin, önceki görevleri için tespit edilmiş ek göstergelerinden aşağı olamayacağı hükme bağlanmıştır. Belediye başkanları ek göstergeye hak kazanmak açısından diğer memurlar gibi 6 ay şartına tabi olmayıp bir ay kesenek ödemeleri yeterlidir(5434 SK. Ek md. 67). 11

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan Belediye Başkanlarının Prime Esas Kazançları 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanan Belediye Başkanlarının prime esas kazançları emekli keseneklerine esas aylıklarının bulunduğu derece/kademe aylığı varsa Mülki İdare Amirleri Sınıfındaki ek göstergesi, taban ve kıdem aylığı ile 5434 sayılı Kanunun ek 70. maddesine göre ek göstergesi esas alınarak tespit edilen emeklilik tazminatının toplamıdır. 5434 sayılı Kanunun ek 68. maddesinde belirtilen durumlarına göre makam tazminatları ve bu tazminata bağlı olarak ödenen görev tazminatları emekliliklerinde ayrıca ödenmektedir. 12

Belediye Başkanlarının Emekli Aylığının Hesabı İlk defa 5510 sayılı Kanunun 4/1-c maddesine tabi olarak göreve başlayan kamu görevlileri açısından emekli aylığının hesabında önemli değişiklikler yapılmıştır. Emekli Sandığı iştirakçilerinin emeklilik kesenekleri yani primleri 657 sayılı Kanuna göre derece kademe göstergeleri, ek göstergeleri, ek göstergelerine göre belirlenen emeklilik tazminatı, kıdem aylıklarından kesilmekte iken artık emeklilik primleri maaş ödemelerine tekabül eden brüt ücretleri üzerinden kesilmektedir. 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre emekli aylığına esas tutulan ve prime esas kazanç tutarını oluşturan unsurlardaki farklılıklar 5510 ve 5434 sayılı kanunlara göre hesaplanan aylıklar arasında bir farklılığın oluşmasına neden olacaktır. 13

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan Belediye Başkanlarına Bağlanacak Emekli Aylığının Hesabı Emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının hizmet toplamı 20 yıl olanlara % 70 i, fazla her tam yıl için % 1 fazlası üzerinden emekli aylığı bağlanmaktadır. Makam tazminatı ve bu tazminata bağlı olarak ödenen temsil veya görev tazminatının ödenmesinde ise emekli aylığı almakta iken de olsa en az 2 yıl süreyle belediye başkanlığı görevinde bulunulması yeterlidir. Ancak Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunan ve emekli iken belediye başkanlığına seçilenlerin makam tazminatından ve ek göstergeden yararlanmaları için emekli aylıklarını kestirerek en az bir ay iştirakçi olarak kesenek ödemeleri gerekmektedir. Makam tazminatı için kalan 1 yıl 11 ayın emekli iken de olsa geçmesi yeterlidir. 14

İlk Defa 5510 Sayılı Kanuna Göre 4/1-c Sigortalısı Olan Belediye Başkanlarının Prime Esas Kazançları Büyükşehir belediye başkanları için bakanlık genel müdürünün, diğer belediye başkanları için ise öğrenim durumları itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre yükselebilecekleri dereceyi aşmamak kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı ek gösterge cetvelinin VIII. Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı bölümünün (d) bendinde belirtilenlerin prime esas kazançları esas alınmaktadır. Bu kapsamda sadece büyükşehir belediye başkalarının makam ve bu tazminata bağlı olarak ödenen temsil tazminatları prime esas kazanca dahil edilmekte diğer belediye başkalarının prime esas kazançlarında makam tazminatı bulunmamaktadır. 15

İlk Defa 5510 sayılı Kanuna Göre 4/1-c Sigortalısı Olan Belediye Başkanlarının Yaşlılık Aylığının Hesabı İlk defa 4/1-c sigortalısı olan belediye başkanlarının yaşlılık aylıkları aylık bağlanacağı tarihte güncelleme katsayısı ile belirlenen prime esas kazanç tutarının her hizmet yılı için yüzde 2 aylık bağlama oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutar olacaktır. Yaşlılık aylığının hesabında her yıl karşılığında aylık bağlama oranının %2 olarak uygulanması belediye başkanları arasındaki emekli aylığı farkı açısından olumsuz bir duruma yol açacaktır. Yine mevcut uygulamada emekli aylığı bağlama oranı devlet memurları için en fazla % 100 iken bu oran da yeni düzenleme ile düşürülerek % 90 olarak belirlenmiştir. 16

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan Belediye Başkanlarının Ek Göstergesi Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı d) Kadroları bu sınıfa dahil olup da; yukarıda sayılanlar dışında kalanlar (1 inci derecenin kademelerinden aylık alanlar için Genel İdare Hizmetleri Sınıfında aynı görev unvanları için belirlenen ek gösterge rakamlarından düşük olmamak üzere) Derece Ek Gösterge 1/4 4800 1 4000 2 3600 3 3000 4 2300 5 2200 6 1600 7 1500 8 1300 9 1150 17

İlk Defa 4/1-c Sigortalısı Olan Belediye Başkanlarının Ek Göstergeleri Derece Ek Gösterge Büyükşehir Belediye Başkanları 1 6.400 ¼ 4800 1 4000 2 3600 3 3000 4 2300 Diğer Belediye Başkanları 5 2200 6 1600 7 1500 8 1300 9 1150 18

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan Belediye Başkanlarına Ödenen Makam, Temsil ve Görev Tazminatları Seçimle Gelen Başkanlar Makam Tazminatı Göstergesi Temsil Tazminatı Göstergesi Görev Tazminatı Göstergesi Büyükşehir Belediye Başkanları 7000 17000 - İl Belediye Başkanları 6000-15000 İlçe ve İlk Kademe Belediye Başkanları 3000-9000 Diğerleri (Belde Başkanları) 1500-7500 19

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan Belediye Başkanlarına Ödenen Tazminat Tutarları (TL) (01.01.2015-30.06.2015) Belediye Başkanlığı Makam Tazminatı Temsil/Görev Tazminatı Büyükşehir Belediye Başkanları 555,16 1.348,24 İl Belediye Başkanları 475,85 1.189,62 İlçe Belediye Başkanları 237,92 713,77 İlk Kademe Belediye Başkanları* 237,92 713,77 Diğer Belediye Başkanları 118,96 594,81 (*) İlk kademe belediye başkanları, 5434 sayılı Kanunun Ek 68 inci maddesine, 5393 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle eklenen fıkra hükmü gereğince, 01.08.2005 tarihinden itibaren ilçe belediye başkanları ile aynı düzeyde makam tazminatından yararlandırılmaktadırlar. 20

Belediye Başkanları İçin Makam Tazminatında Özel Durum Makam ve temsil veya görev tazminatlarının tamamı 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre emekli olanlara bu tazminatlardan aylık bağlama oranı da dahil olmak üzere hiçbir kesinti yapılmaksızın emekli aylığı ile birlikte ödenmektedir. İlk defa 4/1-c sigortalısı olan belediye başkanlarından sadece büyükşehir belediye başkanlarının makam ve bu tazminata bağlı ödenen temsil tazminatı bulunmakta ve bu tazminatları prime esas kazançlarına dahil edildikten sonra aylık bağlama oranları da dikkate alınarak yaşlılık aylıkları hesaplanacağından aylık bağlama oranlarının yüz rakamına tamamlanmasında kalan kısmı kadar kayıpları olacaktır. İlk defa 4/1-c sigortalısı olan diğer belediye başkanlarının prime esas kazançları 5510 sayılı Kanunun 80. maddesine göre belirlenmekte ve bu kapsamda emsal gösterilen unvanın makam tazminatı olmadığından emekli aylıklarında çok büyük bir düşüş olacaktır. 21

Görevde İken Emekli Olan Belediye Başkanlarına Yapılan Sosyal Güvenlik Ödemeleri Tazminat ödenmesi öngörülenlerden emekli iken belediye başkanlığı görevine devam edenlere temsil ve görev tazminatları ödenmemekte, emekli aylıkları ile birlikte sadece makam tazminatları ödenmektedir(5335 sk. md.30). 5434 sayılı Kanunun Ek 68 nci maddesi uyarınca temsil ve görev tazminatları yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dahil olmak üzere kamu kesiminde her ne suretle olursa olsun aylık veya ücret alıp almadıklarına bakılmaksızın görev alanlara bu sürede ödenmemekte ve belediye başkanlığı görevi sona erince kamu kurum ve kuruluşlarında da çalışmamak şartıyla ödenmeye başlamaktadır. 22

Belediye Başkanlığı Görevi Sona Erenlerin Emekli Sandığı İle Olan İlgi Devamı Belediye başkanlarından, bu görevleri sırasında emekliliğe hak kazanamayanlar görevleri sona erenlerin Emekli Sandığı ile ilgilenebilmeleri için yeniden bu Kanun hükümlerine göre iştirakçi olacak şekilde görev almaları şartı ile mümkün olmakta iken; 4505 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile 5434 sayılı Kanuna eklenen iki madde ile (Ek 76. Madde ve Geçici 209. Madde) ile gerek 4505 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 12.02.2000 tarihinden önce belediye başkanlığı görevi sona ermiş olanlara (başvuru tarihi ile sosyal güvenlik kuruluşları ile ilgilerinin kesildiği tarih arasında geçen dönem için), gerekse 12.02.2000 tarihinden sonra görevleri sona ereceklere (SGK na yapacakları başvuru tarihini izleyen aybaşından itibaren) sosyal güvenlik bakımında 5434 sayılı Kanun hükümleriyle ilgi devamı sağlama hakkı tanınmıştır. 23

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan ve Emekli Olmadan Görev Süresi Dolan Belediye Başkanlarının Emekli Sandığı İle İlgi Devamı Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunanlardan belediye başkanlığına seçilenler hakkında 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edileceğinden 5434 sayılı Kanunun Ek 76 ncı maddesi ile Emekli Sandığı ile ilgilendirilen belediye başkanlarına bu görevlerinin normal süresinde sona ermesinden sonra da istekleri halinde herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışıp çalışmadıklarına bakılmaksızın Emekli Sandığı ile ilgilerini devam ettirmelerine imkân sağlanmıştır. 24

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan ve Emekli Olmadan Görev Süresi Dolan Belediye Başkanlarının Emekli Sandığı İle İlgi Devamı Bu şekilde belediye başkanları yeniden Emekli Sandığına tabi kurumlarda görev alıp almadıklarına bakılmaksızın, SSK ya, Bağ- Kur a (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigorta sayılmayı gerektiren) veya 506 sayılı Kanunun Geçici 20 nci maddesinde sayılan sandıklara tabi olarak çalışmaları veya herhangi bir kuruma tabi olmaksızın açıkta bulunmaları hallerinde de şartlar dahilinde Emekli Sandığıyla ilgilerinin devam ettirilmesi söz konusu olmuştur. En fazla bir defa vazgeçme hakları bulunmaktadır. Bu süreye emekli ikramiyesi ödenmemektedir. 25

Emekli Sandığı İştirakçiliği Bulunan ve Emekli Olmadan Görev Süresi Dolan Belediye Başkanlarının Emekli Sandığı İle İlgi Devamı 4505 sayılı Kanun ile yapılan ilgi devamı düzenlemesi özellikle Emekli Sandığına tabi hizmeti bulunan belediye başkanlarına emeklilik için öngörülen hizmet ve yaşın Emekli Sandığına tabi olarak tamamlanması suretiyle Emekli Sandığınca aylık bağlanmasına imkan vermiştir. İlk defa 4/1-c sigortalısı olan belediye başkanlarının ilgi devamı hakkı bulunmamaktadır. 26

SSK veya Bağ-Kur Kapsamında İken Belediye Başkanlığına Seçilenlerin Sigortalılığı 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunmakla birlikte son defa SSK veya Bağ-Kur a tabi çalışmakta iken belediye başkanlığına seçilenlerden sigortalılıklarını 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı Kanunlar kapsamında devam ettirenlerden 2008 yılı Ekim ayı başında da görevde bulunanlar durumlarına göre 4/1-a veya 4/1-b kapsamında sigortalı sayılmışlardır. Bunlardan 2008 yılı Ekim ayı başından sonra 4/1-a veya 4/1-b kapsamındaki sigortalılıklarını sona erdirenlerin sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren, sigortalılıklarını sona erdirmeyenlerin ise taleplerinin SGK kayıtlarına geçtiği tarihten itibaren ilk defa 4/1-c sigortalısı sayılmışlardır. Bunlardan, 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunanlar hakkında, 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanmıştır. 27

Belediye Başkanlarının Emekliye Sevk Onayları 5510 sayılı Kanunun 48 nci maddesi gereğince belediye başkanlarının emekliliği belediye encümeninin onayı ile tekemmül etmektedir. Bu hüküm gereğince Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunan veya ilk defa 4/1-c sigortalısı olan belediye başkanları için aynı işlem yapılmaktadır. Bu düzenleme özellikle belediye başkanı iken emekli olanlara emeklilik ikramiyesinin ödenmesi açısından belediyelere mali bir yük getirmektedir. 28

Emeklilikte belgeler (SGK Başkanlığının 24 Mart 2011 tarihli 2011/32 sayılı Genelgesi) 1. Emeklilik talep dilekçesi 2. Emekliye sevk encümen kararı (Fotoğraflı) 3. Emekliye sevk onay formu (Hizmet belgesi-fotoğraflı) 4. Vesikalık fotoğraf 5. Öğrenim diploması fotokopisi (sigortalı olduktan sonra öğrenim değişikliği varsa o eklenecek) 6. Maaş ve adres bildirimi 7. Askerlik belgeleri 8. SGK kayıtları 9. İcmal bordroları -keseneklerin ödenmiş olması- 29

Emeklilik İkramiyesi Hesabı ve Ödenmesi Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunan belediye başkanlarına emeklilik ikramiyeleri 5434 sayılı Kanunun 89. maddesine, ilk defa 4/1-c sigortalısı olanların ise aynı kanunun Ek 82 nci maddesine göre ödenmektedir. Bütün belediye başkalarına ödenecek ikramiyenin hesabı 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesine göre yapılmaktadır. Anılan düzenleme ile genel olarak, emekli olanlara her tam hizmet yılı için emeklilik keseneğine esas aylıklarının bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilmektedir. Ödenen ikramiye onayı veren kurum tarafından en çok iki ay içinde faturası karşılığında Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmektedir. (30 yılı geçmemek üzere şartı Anayasa mahkemesince iptal edilmiştir.) 30

2008 Yılı Ekim Ayı Başından Önce Sigortalılığı/İştirakçiliği Bulunanlardan Emekli İken Belediye Başkanı Olanların Sigortalılığı Ayrıca, gerek 5272 sayılı Kanun gerekse 5393 sayılı kanunda 24.12.2004 tarihinden önceki dönemlerde ve dolayısıyla 28.03.2004 tarihinden önce emekli aylığı almakta iken belediye başkanlığına seçilenlerin ilgi devamı kurmalarına imkan tanıyan bir geçici madde bulunmaması nedeniyle yalnızca 24.12.2004 tarihinde ve sonrasında emekli aylığı almakta iken belediye başkanlığına seçilen veya atananların Emekli Sandığı ile ilgi devamı kurma hakları bulunmaktadır. 5510 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme ile de emekli iken belediye başkanlığına seçilenlere istekleri halinde aylıklarını kestirerek 4/1-c sigortalısı olarak ilgilendirilme hakkı verilmiştir. Ancak bu hakkın kullanılmasında yeni emeklilik şartlarına dikkat edilmesi gerekmektedir. 31

2008 Yılı Ekim Ayı Başından Önce Sigortalılığı/İştirakçiliği Bulunanlardan Emekli İken Belediye Başkanı Olanların Sigortalılığı 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlar ile 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra bağlanacak olanlardan belediye başkanlığına seçilenlerin, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 4/1- c sigortalısı olmak istemeleri halinde, emekli aylıkları kesilmek suretiyle dilekçelerinin SGK kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalı olmaktadırlar. Bunlardan da daha önce 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunanlar hakkında 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaktadır. 32

SSK veya Bağ-Kur Emeklisi Olan ve 2008 Yılı Ekim Ayından Önce Belediye Başkanlığı Yapmış Olanlara Yapılan Ödemeler 2008 yılı Ekim ayından önce seçimler neticesinde belediye başkanlığı yapanlardan SSK ve Bağ-Kur dan emekli olanlara Emekli Sandığında aranan emeklilik şartlarını taşıyanlara (genel olarak 25 fiili hizmet yılı ve 58-60 yaş veya 15 yıl, 61 yaş) Emekli Sandığından emekli emsali belediye başkanının almakta olduğu makam tazminatı ve buna bağlı olarak ödenen temsil veya görev tazminatı tutarı, almakta oldukları emeklilik veya yaşlılık aylıklarına ilâve edilmek suretiyle ödenmektedir. Belediye başkanlarından vefat edenlerin hak sahiplerine de aynı şartlarla sözü edilen ödemeler hisseleri oranında ölüm aylıklarına eklenmek suretiyle ödenmektedir. Emekli Sandığında aranan emeklilik şartlarını taşımadan emekli olan belediye başkanlarına ise bu şartları tamamlamaları halinde tazminatlar ödenmektedir. 33

5393 sayılı Belediye Kanununun 44 ve 45 inci maddeleri uyarınca, Belediye Başkanlarının ölüm, hastalık, istifa ve benzeri sebeplerle görevden ayrılmaları halinde, yerine seçilecek Belediye Başkanı Belediye Meclisi Üyeleri arasından ve gizli oyla seçileceği ve görev süresinin yerine seçildiği Belediye Başkanının görev süresi ile sınırlı olduğuna yönelik düzenleme dikkate alındığında, bu usulle seçilen Belediye Başkanları seçimle göreve gelmiş Belediye Başkanı olarak değerlendirilmekte bunlarda belediye başkanlarının tabi olduğu haklardan yararlanmaktadırlar. 34

SSK veya Bağ-Kur Emeklisi Olan ve 2008 Yılı Ekim Ayından Önce Belediye Başkanlığı Yapmış Olanların Tazminatlara Hak Kazanma Koşulları Ortak Şartlar; Seçimle göreve gelmiş ve görevlerini en az iki yıl sürdürmüş olmak. Yaşlılık Aylığı Bağlanan veya Bağlanacak Olanlar İçin: Kadın 58, erkek 60 yaş ve 9000 gün veya kadın/erkek 61 yaş ve 5400 gün şartlarını yerine getirmek. Malul Aylığı Bağlanan veya Bağlanacak Olanlar İçin: Ortak şartlar ve SSK veya Bağ-Kur dan emekli olmak yeterlidir. Yaş/hizmet şartları aranmamaktadır. Ölüm Aylığı Bağlanan veya Bağlanacak Olan Hak Sahipleri İçin: Belediye başkanlığı görevi sona erdikten sonra vefat edenler için ortak şartlar ile Bağ-Kur lular için 5 yıl hizmet SSK lılar için 5 yıl sigortalılık ve 900 gün prim gereklidir. Belediye başkanı iken vefat edenlerde iki yıl şartı aranmamakta dul ve 35 yetimlerine aylık bağlanmış olması yeterli olmaktadır.

2008 Yılı Ekim Ayından Önce Seçimler Neticesinde Belediye Başkanlığı Yapmış SSK ve Bağ-Kur Emeklilerine Ödenen Tazminatlar 01.01.2015-30.06.2015 Belediye Başkanlığı Makam Tazminatı Temsil/Görev Tazminatı Büyükşehir Belediye Başkanları 555,16 1.348,24 İl Belediye Başkanları 475,85 1.189,62 İlçe Belediye Başkanları 237,92 713,77 İlk Kademe Belediye Başkanları* 237,92 713,77 Diğer Belediye Başkanları 118,96 594,81 (*) İlk kademe belediye başkanları, 5434 sayılı Kanunun Ek 68 inci maddesine, 5393 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle eklenen fıkra hükmü gereğince, 01.08.2005 tarihinden itibaren ilçe belediye başkanları ile aynı düzeyde makam tazminatından yararlandırılmaktadırlar. 36

506 Sayılı Kanunun Geçici 20 nci Maddesinde Sayılan Sandıklarından Aylık Alanlara Tazminat Ödenmesi 5510 sayılı Kanunun Geçici 4 üncü maddesinin onbirinci fıkrasında düzenlenen hakların (makam tazminatı ve buna bağlı olarak ödenen görev veya temsil tazminatı) sadece sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta olanlar ile sınırlı olduğu, sosyal güvenlik açısından sandıklara tabi olanların sigorta primlerine ve emekli aylıklarına ilişkin işlemlerin sosyal güvenlik kanunundan ziyade sandık tüzüğü (vakıf senedi) hükümlerine göre yürütüldüğü dikkate alındığında, 506 sayılı Kanunun Geçici 20 nci maddesine göre kurulmuş olan sandıklardan emekli aylığı almakta olanlar söz konusu fıkra kapsamında değerlendirilmemektedirler. 37

Belediyenin Son Durumuna Göre Tazminat Ödemesi Belediye başkanlarına ödenecek tazminat tutarlarının belirlenmesinde, belediye başkanlığı yaptıkları dönemdeki belediyenin son durumu esas alınmaktadır. Örneğin, sigortalı belde belediye başkanlığı yapmakta iken belde ilçe olmuşsa, kişiye ilçe belediye başkanlarına ödenmesi gereken tazminat tutarı ödenmektedir. Ancak, belediye başkanlığı yapılan dönemde belediye iken daha sonra bu kapsamdan çıkan yerler için belediye başkanlığı yapılan dönemdeki durum esas alınacaktır. 38

2008 Yılı Ekim Ayı Başından Önce İştirakçiliği/Sigortalılığı Bulunan Belediye Başkanlarına Birleştirilen Çalışma Süreleriyle Aylık Bağlanması 2829 sayılı Kanuna göre hizmet birleştirmesi yapılanlara son yedi yıllık çalışma günü süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinin geçtiği son kurumca kendi mevzuatına göre emekli aylığı bağlanmaktadır. Maluliyet, ölüm, 5434 sayılı Kanuna göre yaş haddinden resen emekliye ayrılma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları sosyal güvenlik kurumunun kanunla değiştirilmesi hallerinde son yedi yıl fiili hizmet sürelerine bakılmaksızın hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca kendi mevzuatına göre aylık bağlanmaktadır. Bu kapsamda belediye başkanı iken vefat edenlerde de son 7 yıla bakılmamaktadır. 39

İlk Defa 5510 sayılı Kanuna Göre Sigortalı Olan Belediye Başkanlarına Birleştirilen Çalışma Süreleriyle Aylık Bağlanması İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olanlardan birden fazla sigortalılık haline tabi olarak çalışması olanlara yaşlılık aylığı bağlanmasında en fazla çalışmanın geçtiği sigortalılık hali esas alınmaktadır. Toplam hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise son sigortalılık hali esas alınmaktadır. Ayrıca malûllük veya ölüm halleri ile yaş haddinden resen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları sigortalılık halinin kanunla değiştirilmesi durumunda da yine son sigortalılık hali esas alınarak aylık bağlanmaktadır. Bu kapsamda ilk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olan farklı statülerde çalışması olan belediye başkanları görevde iken emekliye ayrılmaları halinde toplam çalışma sürelerine bakılmaksızın son defa tabi oldukları 4/1-c sigortalılık statüsünden emekliye ayrılmaktadır. 40

Belediye Başkanlarının Adaylık İçin Açıkta Geçen Sürelerinin Borçlanması Belediye seçimleri için görevlerinden ayrılanların seçilmeleri veya seçilememeleri veya listelerde yer almamaları nedeniyle açıkta geçen sürelerinin borçlandırılmasına 5510 sayılı Kanunun 41 nci maddesinde yer verilmiştir. Ancak 2008 yılı Ekim ayından önce 5434 sayılı Kanuna tabi hizmetleri olanlar ve bunların hak sahiplerince yapılacak borçlanma taleplerinde 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanacağından, bu dönemde belediye seçimleri için görevlerinden ayrılanlar hakkında eskiden olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaktadır. İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre 4/1-c sigortalısı olanların ise borçlanma işlemleri 5510 sayılı Kanunun 41 nci maddesine göre yapılmaktadır. 41

BORÇ MİKTARI ÖRNEĞİ Kamu görevlisi olarak çalışan 4 yıllık üniversite mezunu Emekli Sandığı iştirakçiliği olan bir belediye başkanı kayıtlara 10.01.2015 tarihinde geçen dilekçesi ile seçimler için istifa etmesi nedeniyle açıkta geçen süresini borçlanmak isterse bir aylık borç miktarı 573,11 TL olacaktır. Aynı kişinin yeni sistemde borçlanmasında ise; borçlanma miktarını prime esas günlük kazanç alt sınırından yapmak istediği düşünülerek, borç miktarı şöyle olacaktır. 10.01.2015 tarihinde geçerli brüt asgari ücret 1.201,50 TL dir. Bir aylık borçlanma Miktarı 1.201,50 TL X %32 = 384,48 TL olacaktır. Bu hesap asgari ücret üzerinden en az tutar olarak hesaplanmış olup, kişiler talep tarihinde belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları(alt sınırın 6,5 katı) arasında olmak üzere günlük kazancı kendileri belirleyebileceklerdir. Aylık 384,48 TL ile 2.499,12 TL arasında borçlanma yatırılabilir. Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunanlardan borçlanma yapanlar talep tarihinden itibaren altı ay istekle emekliye ayrılamamaktadırlar. İlk defa 4/1-c sigortalısı olanlar ise borç tutarını ödedikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren emekli olabilirler.

Belediye Başkanlarının Emekli Aylıklarının Kesilmesini Gerektiren Haller 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre bağlanan emekli aylığının kesilmesini gerektiren haller bu Kanunun 99 ve ek 11 inci maddeleri ile belirlenmiştir. 99 uncu maddeye göre; emeklilik hakkı tanınan vazifelere tayin edilmek, Ek 11 inci maddeye göre; T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi daire, kurum ve ortaklıklar ile bunların Sosyal Sigortalar Kanununa tabi işyerlerinde emekliliğe tabi olmayan ücretli, geçici kadrolu veya yevmiyeli hizmetlere tayin edilmek, emekli aylıklarının kesilmesinin gerektiren haller olarak belirlenmiştir. 43

Ayrıca, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi uyarınca; Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılan veya görev yapanların emeklilik veya yaşlılık aylıklarının kesilmesi gerekmektedir. 44

EMEKLİ İKEN BELEDİYE BAŞKANLIĞINA SEÇİLENLER 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde yer alan; Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar, hükmü uyarınca emekli aylığı almakta iken belediye başkanlığına seçilenlerin söz konusu aylıkları, ilgililerin ilgi devamı sağlama yönünde talepleri olmaması halinde kesilmeksizin ödenmeye devam edilmektedir. 45

Vazife Malullüğü Vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği SGK Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı malûl sayılır. Malullük, vazife malullüğü sayılan hallerden herhangi birinde doğmuş olursa, buna vazife malûllüğü ve bunlara uğrayanlara da vazife malûlü denir. 46

Vazife Malullüğü Sayılan Haller Maluliyet Sigortalıların vazifelerini yaptıkları sırada Sigortalıların vazifeleri dışında idarelerince görevlendirildikleri herhangi bir kamu idaresine ait başka işleri yaparken Kurumlarının menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken İdarelerince sağlanan bir taşıtla işe gelişi ve işten dönüşü sırasında İşyerinde meydana gelen kazada Olursa vazife malulü sayılır. 47