Sayı 1 ÇOCUK YUVALARI BÜLTENİ Ocak-Şubat 2016 İsmail Hakkı Tonguç Çocuk Yuvası Mevhibe İnönü Çocuk Yuvası Hasan Ali Yücel Çocuk Yuvası Sorumlular Dr. Zeynep SÜZME Gülderen ÇEBİ ŞERMİN ŞAHİNOĞLU Didar ERGİN Hazırlayan E. Ezgi BALIKÇI Bu sayıda: Yuvalarımızdan haberler 2-5 Çocuk kitapları önerileri... 6 Çocuğunuzla hafta sonu 7 Ev yapımı ebru nasıl olur? 7 Çocuklarda korku... 8-9 NEDEN?... Solucanlar neden yağmurdan sonra dışarı çıkarlar?? Neden denizler tuzludur? Göbek deliğimiz neden var?
YAZAR DEFNE ONGUN MÜMİNOĞLU YUVALARIMIZDAYDI... 06 Ocak 2016 tarihinde İsmail Hakkı Tonguç ve Mevhibe İnönü Çocuk Yuvalarının çok tatlı bir konuğu vardı. Yazar Defne ONGUN MÜMİOĞLU ile gerçekleştirdiğimiz etkinlikte Hislerimiz ve Hayır!Diyebilirsin kitapları okundu. Ardından miniklerimiz kendi kitaplarını tasarlarken, hem yazarımızla sohbet ettiler hem de kumbaralarında biriktirdikleri paralarla seçtikleri kitapları imzalattılar. Hem yazarımız hem de öğrencilerimiz bu buluşmadan büyük keyif aldıklarını belirttiler BİR AFET MASALI Kadıköy Belediyesi Kentsel Arama Kurtarma Takımı Bak-Kadıköy'ün senaryosunu yazdığı, Kadıköy Belediyesi Çocuk Sanat Merkezi öğrencilerinin müziklerini yaptığı Bir Afet Masalı adlı müzikali izleyen yuva öğrencilerimiz, afetler sırasında ne yapacaklarını ve sonrasında nasıl korunacaklarını öğrendiler. Okuyucunun dikkatini çekmek için, buraya yazıdan bir alıntı veya ilginç bir cümle koyun. LÖSEV İÇİN İYİ DİLEKLER Hasan Ali Yücel Yuvası öğrencileri sosyal sorumluluk projesi kapsamında hazırlamış oldukları yeni kartlarını tedavi gören arkadaşlarına gönderdi. Sayfa 2
KIŞ HEPİMİZ İÇİN SOĞUK... Kar bastırınca İsmail Hakkı Tonguç Yuvası öğrencileri sokakta kalan hayvanlar için kedi ve köpek evleri tasarladı. Yuva etrafındaki parklara hep beraber yerleştirilen evlere çevre halkı da beğenilerini gösterdi. KRİTON CURİ PARKINDA DOĞA GEZİSİ Hasan Ali Yücel Çocuk Yuvası 6 yaş öğrencileri Kriton Curi Parkı gezisinde gözlem yaparak, tabiatın değişimini inceledi. Oyun parkında arkadaşlarıyla oynayarak temiz havanın tadını çıkardılar. DOĞANIN TÜM RENKLERİ EBRUDA Hasan Ali Yücel Çocuk Yuvası öğrencileri eğitim programı kapsamında ve Mevhibe İnönü Çocuk Yuvası 6 yaş öğrencileri aile katılımı kapsamında nasıl ebru yapıldığını öğrendiler. Su ve renklerin dansından keyif alan öğrencilerimiz birbirinden güzel çalışmalar gerçekleştirdiler. Sayfa 3
ENERJİ TASARRUFU HAFTASI Enerji Tasarrufu Haftası ya da diğer adıyla Enerji Verimliliği Haftası, her yıl ocak ayının ikinci pazartesi başlayan haftada kutlanır. Enerji Tasarrufu Haftası, tasarrufun önemine ve enerji verimliliğine dikkat çekmek için kullanılır. Doğal kaynakların yok edilmesinin engellemek ve sınırlı kaynakları verimli kullanmak için farkındalık yaratmak oldukça önemlidir. Enerji kaynaklarının doğru ve ve rimli kullanılması, doğanın zarar görmesini engeller. Yuvalarımızda yapılan faaliyetlerde de enerji tasarruna yönelik konulara değinilirken, çeşitli deneyler ve oyunlarla konunun pekiştirilmesine çalışıldı. İsmail Hakkı Tonguç çocuk Yuvasının yürüttüğü bir kampanya ile her gün sınıflar dolaşılarak bilgilendirmeler yapıldı, ailelere sınıfta yaptıkları üç boyutlu çalışmalar ve broşürler gönderildi. Yuva girişindeki panolar ve camlar öğrencilerimiz tarafından hazırlanan afişler- BİLİM GÖSTERİSİ Her yıl olduğu gibi bu yılda yuvalarımızda programlanan Herry Sience Bilim Gösterisi ve Deney Atölyesi bu yıl 11 Ocak ta İsmail Hakkı Tonguç Çocuk Yuvasında gerçekleştirildi. Bir çok bilimsel deneyin yapılmasına sağlayan deney atölyesinde öğrencilerimizin hem bilimsel deney yapabilme becerilerini hem de bilimsel bakışla ilgili zihinsel, görsel, psiko-motor becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlandı. YAP OYNA ATÖLYESİ Mevhibe İnönü Çocuk Yuvası nın ağırladığı Yao Oyna Atölyesi nin ziyaretinde öğrencilerimize ahşap malzemelerden oyuncak yapımını anlattılar. Kendi oyuncaklarını tasarlayan küçük mucitlerimiz aktivite sonrası kendi oyuncaklarıyla eğlenerek oynadılar. Sayfa 4
1. DÖNEM BİTERKEN... Mevhibe İnönü ve İsmail Hakkı Tonguç Çocuk Yuvası öğrencileri birinci dönemi birbirinden neşeli partilerle uğurladılar... Etkinlikte öğrencilerimiz çeşitli aktivite ve animasyonlarla eğlendi. KUKLA GÖSTERİSİ ile KARNE PARTİSİ Hasan Ali Yücel Çocuk Yuvası öğrencileri Ocak ayında değerlerimizden hoşgörü ve misafirlik konularını işledi. Konunun pekiştirilmesi için düzenlenen kukla gösterisi ve müzikli parti ile birinci dönemi bitiren öğrenciler karnelerini/ gelişim dosyalarını öğretmenlerinden aldılar. GEZİLERİMİZ İSMAİL Hakkı Tonguç Çocuk Yuvası nın 16 Şubat tarihinde Deniz Kabukları Müzesine ziyareti gerçekleşti. Maltepe, Dragos ta bulunan müze Butik Müze özelliği taşımakta ve çocuklarımızın sadece bir konuya ilişkin insanların hobilerinin olacağını ve bunu istedikleri gibi geliştirmek, şekillendirmek istediklerinde bunu başarabileceklerine ilişkin önemli bir örnek oluşturmaktadır. Sayfa 5
DENEY VE EĞLENCE: OOBLECK Mevhibe İnönü Çocuk Yuvası öğrencileri benimsediğimiz yaparak-yaşayarak öğrenme yollarından biri olan deneylerde eğlenerek öğreniyorlar. Ocak ve Şubat aylarında yapılan deneyler ve oobleck duyusal oyunlarla öğrencilerimiz keyifli vakit geçirirken elektrik, şimşek, kum saati, erime ve başka bir çok kavramı deneyerek öğrendiler. ÇOCUK KİTAPLARI ELMER VE KELEBEK İngiliz yazar ve çizer David McKee nin yarattığı ve yirmiden fazla dilde yayınlanan rengârenk fil Elmer, dünyada 2-7 yaş arasındaki çocukların en sevdikleri öykü karakterlerinden biri. Kelebeğin yardım çağrısını duyan Elmer hemen yardıma koşuyor. Kurtarılan kelebek bir gün bende senin için yardıma geleceğim dediğin de gülüyor Elmer Bir kelebeğin fili kurtardığı görülmüş şey mi? (Kırçiçeği Yayınları) EVİNİ ARAYAN ARDIÇ TOHUMU Doğan Egmont ve Çekül Vakfı işbirliğiyle hayata geçirilen ÇEKÜL Bilgi Ağacı Kitaplığı nın ilk kitabı çıktı. Doğa sevgisini kazandırmayı amaçlayan Evini Arayan Ardıç Tohumu hikayesinde, doğayla ilişkisi azalan kent insanının en büyük eksiklerinden birinin ağaçları tanımamak olduğu fikriyle bir ardıç tohumunun serüveni anlatılıyor. (5 yaş) Sayfa 6
ÇOCUKLARLA HAFTA SONU... SİNEMA MÜZİKAL GEZİ Kung Fu Panda 3 En komik macerasıyla sadece çocukların değil büyüklerinde karşısında... Kitap Kurdu ile Can, Haylazlara Karşı Kitap okumayı ve ders çalışmayı sevmeyen dört haylazın macerası Süreyya Operası nda Düştepe Oyun Müzesi Son 150 yılda oynanan çocuk oyunlarının sergilendiği müzede ayrıca etkinlik ve park alanı da bulunuyor. www.dustepeoyunmuzesi.com TİYATRO ATÖLYE SEMİNER Çizmeli Kedi Çizmeli Kedi yok edilen ormanı kurtarabilmek için bakalım bu sefer hangi maceralarla karşılaşıyor? 09 Nisan Cumartesi 12.00 KKM Gönül Ülkü ve Gazanfer Özcan Sahnesi nde... İnteraktif Çocuk Kütaphanesi Kadıköy Belediyesi İnteraktif Çocuk Kütüphanesi 0-6 yaş çocuklar için hafta sonları ebeveynleri ile birlikte bir birinden güzel atölyeler düzenliyor. Disiplin mi Ödül mü? Maltepe Üni. Öğr. Grv. Gülçin Karadeniz in konuşmacı olduğu seminer 07 Nisan Perşembe günü, saat:18.30 da CKM - B Salonunda... EV YAPIMI EBRU NASIL OLUR? Malzemeler 1/2 su bardağı süt, 1/2 su bardağı su, çeşitli renklerde parmak boyası, fırçalar, 1 şişe, 1 tepsi ve kağıt 1. Çocuğunuzun süt ve suyu bir kapta karıştırmasını isteyin. Daha sonra bu karışımı bir şişeye doldursun. 2. Şişedeki su ve süt karışımını küçük ve biraz derince bir tepsiye doldurmasını söyleyin. 3. Fırça ile sütü boyasın. Fırçayı rahatça sütün üzerinde gezdirmesine ve istediği renklerle oynamasına izin verin. 4. Tepsi boyutuna göre hazırladığınız kağıdı birlikte boyalı karışıma daldırıp tepsiden çıkarın ve kurumaya bırakın. 5. Kuruyan kağıdın üzerindeki renk ve desenleri inceleyin, neye benzedikleri hakkında sohbet edin. Sayfa 7
ÇOCUKLAR VE KORKULARI Korku, her insanın yaşamı boyunca zaman zaman hissettiği; sevgi, üzüntü, öfke gibi doğal bir tepkidir. Yaşamın devamlılığını sağlamaya yardımcı olmasının yanı sıra bazen yaşamı kısıtlayıcı bir hale de dönüşebilir. Bu noktada doğal olan ve doğal olmayan korkuları ayırt etmek gerekir. Doğal korkuda fiziksel ya da duygusal anlamda gerçek bir tehdit varken, doğal olmayan korku (fobi) kontrolden çıkmış, olağan dışı korkulardır. Örneğin küçük bir bebeğin annesinden ayrılırken korku hissetmesi doğal bir korkuyken, biraz daha büyük bir çocuğun kendisine zarar vermeyeceğini bildiği halde kelebekten korkması doğal olmayan korkuya örnektir. Gelişim Dönemlerine Göre Çocukların Korkuları Çocukların bireysel farklılıkları gereği değişik korkuları olmakla birlikte, bebeklik döneminden başlayarak genelde gözlenen bazı ortak korkular da vardır. Bunlar normal gelişimin bir parçası olup çoğu zaman müdahaleye gerek kalmadan üstesinden gelinebilir. Bebeklik döneminde çevredeki her şey yeni ve bilinmedik olduğundan hemen her şeyden korkabilirler. Ani gürültü, parlak ışık korkutucu olabilir. Yaklaşık 5-10 ay aralığında bebekler yabancı bir insanın varlığından, bu insanın yarattığı tekinsizlikten korkarlar. 12-18 aylık bebeklerde ayrılık korkusu görülür. Ayrılık endişesi zamanla kaybolsa da daha sonraki yaşlarda, bir hastalık, bir yakının kaybı, taşınma ya da boşanma gibi büyük bir değişikliğin yaşandığı, çocuk için stres yaratan durumlarda yeniden ortaya çıkabilir. 2-5 yaşta çocukların zihinsel gelişimleri arttığı için korkular da çeşitlilik göstermeye başlar, ancak bu dönemde gerçek ve hayal arasındaki ayrım da henüz net değildir. Karanlık, hayalet, cadı, gök gürültüsü, terk edilme ya da ailenin tutumuna göre dilenci, öcü, hırsız gibi korkular gözlenir. 5 7 yaş aralığındaki çocuklarda ise yaygın olarak okula gitme, karanlık, kaybolma, yalnız kalma, zarar görme, yaralanma, hayvanlardan korkma gözlenebilir. 7 12 yaş aralığında çocuklar yine hayvanlar, kendisine zarar verebilecek insanlardan korkmanın yanı sıra, hırsızlardan, cinler ve hayaletlerden korktuklarını da belirtebilirler. Sınavlarda başarısız olma, sınıfta kalma gibi korkular da bu dönemde başlayabilir. 13 18 yaş aralığında ise ergenlik dönemiyle birlikte beğenilme, onaylanma, bir gruba ait olma ya da grup tarafından dışlanma, topluluk önünde küçük düşme gibi korkular olabilir. Korku: Buz Dağının Görünen Yüzü Korkuyu bir buz dağı gibi düşünürsek eğer, korkuların altında başka duyguların ne kadar ne kadar büyük bir yer kapladığını daha iyi anlayabiliriz. Çoğu zaman korkular endişe duygusuyla bağlantılıdır. Bebeklik ve erken dönem çocukluk korkularında bu endişe bakım veren kişiden (yani çoğunlukla anneden) kaynaklı olabilir. Annenin davranışları tutarsızsa, depresyon gibi farklı ruhsal problemleri varsa çocuğun korkularını/kaygılarını yatıştırmak bir yana, onları daha da arttırabilir. Endişenin yar attığı kor kuya en çok yalnız kalınca ve uyku zamanı kar anlıkta r astlanır. Kar anlıkta nesneler farklı algılanır, çocukların kendilerini yalnız hissetmeleri doğaldır. Öte yandan karanlıkla birlikte gözlenen cinler, canavarlar vs. çocuğun kılık değiştirmiş kötü duygularını da temsil ediyor olabilir. Sayfa 8
Korku, endişe ve duygular... Çocuklar kendilerine kural uygulayan, kendilerini sınırlayan ebeveynlerine öfke duysalar da çoğu zaman bunu onlara yansıtamazlar, ebeveynlerin tepkilerinden çekinirler ve de ebeveynlerine öfkelendikleri için onların kendisini terk edebileceğini düşünüp suçluluk hissedebilirler. Bu nedenle bunları dışa yansıtarak cadı, hayalet ya da ejderha gibi nesnelerden korktuklarını söyleyebilirler. O zaman da, aslında bu duyguların yaşanmasına neden olan, ama aynı zamanda da ona destek olan ve güven veren annesini ya da babasını yanında isterler. Onlar yanında olduğu zaman onların varlığından ve sevgisinden emin olur ve uykuya dalabilir. 2-4 yaşlarında yaşanan tuvalet korkusunun altında da endişe duygusu hakimdir. Vücudunu tanıma evresinde olan çocuk, kendi vücudundan çıkan dışkı parçası sifon çekilerek yok olup gittiğinde kendi yok olma, kaybolma, yitip gitme korkuları zihninin derinliklerinde canlanır. Ölüm korkusu; öfkeyle ilgili olabilir. Kardeşini kıskanan, yok olmasını isteyen bir çocuk bu ölümü düşündüm, ya olursa? gibi bir suçluluk hissiyle bunu çevirip kardeşimin ölmesinden korkuyorum diyebilir. Farklı yollardan yaşanan karmaşık bir korku da özellikle erkek çocukları arasında 3 6 yaş döneminde gözlenen hadım edilme korkusudur. Bu korku erkek çocuğun cinsel organını, cinsler arasındaki farkı keşfetmesiyle alakalıdır. Bazı düşünürler, çocukların cinsellikle ilgili ilk hislerinin karşı cinsten ebeveyne yönelik olduğunu düşünür. Bu noktada erkek çocuğu babasını aradan çıkarıp annesiyle bir olmanın hayalini kurar. Ancak karşısında babası gibi güçlü bir rakip vardır. Tam da bunları düşündüğü sıralarda tesadüfen veya başka yollarla kızların bir erkek cinsel organına sahip olmadığını gördüğünde, onların babaları tarafından hadım edildiğini düşünür. İşte aynı olayın kendi başına gelmesinden duyduğu korku hadım edilme korkusu olarak adlandırılır. Çocuk zihninin derinliklerinde hissettiği bu korkuyu genellikle hayvanlara veya başka nesnelere, durumlara yönlendirir (örneğin bedensel sakatlanma korkusu) Yani tüm bu sürecin altında endişe duyguları yatmaktadır. kullanmayın. Disipline etmek için hiçbir şekilde korkutmayın. Terk Nasıl Davranılmalı? Ailelere Öneriler Korkunun doğal bir duygu olduğunu unutmayın ve çocuğa da bunu hissettirin. Korkularını dinleyin, anlamaya çalışın. Kesinlikle küçümsemeyin. Bunda korkacak ne var gibi cümleler etmekle, bırakıp gitmekle tehdit etmeyin. Korkularıyla ilgili onu konuşturun; sordukları ne kadar anlamsız ve saçma gelse de cevap vermeye çalışın. Onu zorlayıp korktuğu durumla karşı karşıya getirmeye çalışmayın. Korkusunun üstesinden aşama aşama gelmesi için ona zaman tanıyın. Örneğin doktora gitmekten korkuyorsa, mümkünse hasta olmadığı, muayene veya iğne olmayacağı bir zamanda doktoru ziyaret edin. Önceden yapılan bu ziyaret hasta olduğunda doktora gitmesini kolaylaştıracaktır. Korkularına onunla birlikte çözüm yolları arayın. Korktuğu durumlarda ona sarılarak güven verin, yanında olduğunuzu hissettirin. Çocuğunuzun olağan dışı korkuları varsa, bu korkuları gündüz ve geceleri yaşamını olumsuz etkiliyorsa, yaşamını sürdürmesine engel oluyorsa bir uzmandan yardım isteyin. Kadıköy Belediyesi Koruyucu Ruh Sağlığı Merkezi Sayfa 9
BRANŞ DERSLERİNDEN KARELER... NEDEN? Çocuklarla birlikte işte size araştırmanız ve üzerinde sohbet etmeniz için birkaç soru: Her bir konu üzerinde önce biraz düşünmek için zaman tanıyın, daha sonra gereken araştırmalar için adımla belirleyin. Araştırma sonuçlarını dinleyin ve sonunda isterse cevapları resimlemesini isteyin :) Solucanlar neden yağmurdan sonra dışarı çıkarlar? Neden denizler tuzludur? Göbek deliğimiz neden var? Sayfa 10
YUVALARIMIZDAN KARELER... Sayfa 11
ÇOCUK NE YAŞIYORSA ONU ÖĞRENİR Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse, Kınama ve ayıplamayı öğrenir. Eğer bir çocuk kin ortamında büyümüşse, Kavga etmeyi öğrenir. Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa, Sıkılıp utanmayı öğrenir. Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse, Kendini suçlamayı öğrenir. Eğer bir çocuk hoşgörüyle yetiştirilmişse, Sabırlı olmayı öğrenir. Eğer bir çocuk desteklenip, yüreklendirilmişse, Kendine güven duymayı öğrenir. Eğer bir çocuk övülmüş ve beğenilmişse Takdir etmeyi öğrenir. Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse, Adil olmayı öğrenir. Eğer bir çocuk güven ortamı içinde yetişmişse, İnançlı olmayı öğrenir. Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse, Kendini sevmeyi öğrenir. Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görmüşse, Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir. (Dorothy Law. Nolte 1975-Children Learn What They Live.)