Türkiye de Organ Nakli Hizmetleri Nüfus (2015): 78.7 milyon TÜRKİYE DE ORGAN NAKLİ ve YAPILAN ÇALIŞMALAR Uzm. Dr. Mehmet Ali AYDIN Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü 8 Nisan 2016 Ruhsatlandırılmış Nakil Programı: 148 Donör Hastanesi: 858 2015 Yılı Kadavra Donör Oranı : 6.1 pmp Bekleme Listesi: 25.754 2015 Yılı Toplam Nakil Sayısı: 4.552 Türkiye de Organ Naklinin Tarihçesi Türkiye de Organ Nakli Altyapısı Güçlü mevzuat alt yapısı İlk kalp nakli - 1968 İlk canlı vericili böbrek nakli - 1975 İlk kadavra vericili böbrek nakli - 1978 Organ nakli alanındaki ilk kanun - 1979 İlk kadavra vericili karaciğer nakli - 1988 İlk canlı vericili karaciğer nakli - 1990 Çok iyi bir veri sistemi (TODS, DYOB, YOBİS, TODBS, KİBS) Ulusal Koordinasyon Sistemi (UKM ve buna bağlı 9 BKM) Transport sistemi (Uçak, Helikopter, Kara Ambulansları) 7/24 hizmet veren eğitimli personel Yeterli sayıda ventilatöre sahip donanımlı Yoğun Bakımlar Faaliyet izni verilmiş 148 Nakil Programı Deneyimli nakil ekipleri * En önemli problemimiz kadavra organ bağışındaki yetersizlik!!! Organ Nakli Mevzuatı Ulusal Koordinasyon Sistemi (2001) 2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun (1979-2014) ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİ 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu nun 91-92-93. Maddeleri (2004) Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği (2000-2012) 9 BÖLGE KOORDİNASYON MERKEZİ Ulusal Koordinasyon Sistemi ve Yönergesi (2000-2008-2012) Organ Nakli Merkezleri Yönergesi (2008-2012) Organ ve Doku Nakli Koordinatörlüğü Eğitim Yönergesi (2008) Genelgeler 858 DONÖR HASTANESİ 148 RUHSATLI NAKİL PROGRAMI 1
Bölge Koordinasyon Merkezleri (BKM) Nakil Merkezlerinin Dağılımı İSTANBUL BKM BURSA BKM ANKARA BKM SAMSUN BKM ERZURUM BKM Kurum Türü Kamu Faaliyet İzin Sayıları Böbrek Kalp Karaciğer Akciğer Pankreas 22 13 5 3 1 Özel Hastane 30 17 1 9 3 İZMİR BKM ANTALYA BKM ADANA BKM DİYARBAKIR BKM Üniversite Hastanesi (Devlet) Üniversite Hastanesi (Vakıf) 74 34 8 25 3 4 22 11 2 7 2 Genel Toplam 148 75 16 44 4 9 Transport Sistemi Organ Nakli Bekleme Listesi 662 22.502 2.261 271 2 TOPLAM 25.754 53 3 * Yılda yaklaşık 2000 kişi organ beklerken hayatını kaybetmekte, 4000 yeni hasta bekleme listesine eklenmektedir. * 2554 hasta kornea beklemektedir. Organ bağışı tanım olarak bir kişinin hayatta iken kendi isteği ile, tıbben yaşamı sona erdikten (beyin ölümü gerçekleştikten) sonra doku ve organlarının, başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi ve bunu iki şahit huzurunda belgelemesidir. Akli dengesi yerinde, 18 yaşından büyük olan herkes organ bağışında bulunabilir. Kişi organlarının herhangi birisini bağışlayabileceği gibi tamamını da bağışlayabilir. Sağlıklı her organ bağışlanabilir. Ülkemizde; Organ Bağışı Kalp, karaciğer, akciğer, böbrek, pankreas, ince barsak gibi organların yanı sıra, Kalp kapağı, kornea, kemik iliği, kas, yüz, kol, bacak gibi dokular da başarı ile nakledilmektedir. Türkiye Organ ve Doku Bağışı Bilgi Sistemi (TODBS) v Sağlık Bakanlığımız tarafından 09 Şubat 2013 tarihinde, gönüllü organ bağışçısı bilgilerinin kayıt altına alındığı Türkiye Organ ve Doku Bağış Bilgi Sistemi (TODBS) programı devreye sokulmuştur. v Bu sistemde kişilerin bağışı iki kişinin şahitliğinde vasiyet formatında güvenli bir ortamda bakanlık merkez sisteminde kayıt altına alınmaktadır. v Türkiye Organ ve Doku Bağış Bilgi Sistemine (TODBS) kayıtlı gönüllü bağışçı sayımız yaklaşık 200.000 kişidir. 2
Türkiye Organ ve Doku Bağışı Bilgi Sistemi (TODBS) Beyin Ölümü Tespit Sayıları (2002-2015) 2,000 1,800 1,708 1,810 1.969 1,600 1,477 1,400 1,292 1,200 1,000 952 1,036 800 720 600 400 200 220 229 270 148 163 147 174 165 111 117 594 245 262 298 272 334 345 379 407 472 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 AİLE ONAY BEYİN ÖLÜMÜ Kadavra ve Canlı Donör Sayıları (2002-2015) Toplam Nakil Sayıları (2002-2015) 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 3405 3318 3190 3117 3057 2596 2294 1638 1175 1147 1074 976 853 897 930 893 834 724 778 736 662 516 438 448 438 466 307 320 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 [DEĞER] 4294 4264 4010 3987 3332 [DEĞER] 3318 3190 3072 3057 3117 2596 2362 2294 2009 1638 1345 1319 [DEĞER] 1100 1175 1074 836 976 853 897 930 893 745 834 724 778 736 662 516 438 438 466 448 307 320 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 DECEASED LIVING TOTAL DECEASED LIVING Avrupa da Kadavradan Organ Bağışı (Newsletter Transplant - 2015) Dünyada Kadavra Organ Bağışı HOLLANDA 16.8 32.0 TÜRKIYE 5.4 42.1 İSPANYA 35.9 9.4 ARJANTIN 13.3 31.4 AMERIKA 26.6 18.0 İNGILTERE NORVEÇ AVUSTURYA 20.6 22.4 24.9 17.8 13.3 9.1 İSVEÇ 17.3 16.3 FRANSA PORTEKIZ 25.3 27.3 8.2 5.6 AVUSTRALYA 16.0 11.3 İTALYA 22.7 4.4 BREZILYA 13.4 6.0 ALMANYA 10.4 8.2 MEKSIKA 3.4 15.0 POLONYA 15.5 2.2 YUNANISTAN 4.5 3.8 Kadavra Donör Canlı Donör * 2015 yılı sonunda kadavra organ bağış oranı 6.1 pmp ye yükselmiştir. * NewsleEer Transplant 2015 verilerinden alınmışqr. 3
Aile Red Nedenleri Yoğun Bakım Eğitimleri 80% v Çoğunluğu uzman hekimler olmak üzere yaklaşık 7000 yoğun bakım çalışanına eğiymler verilmişyr. 70% 60% 69.5% 61.0% 58.7% 2009 ANKARA 700 İSTANBUL 1.500 50% 40% 31.1% 30% 25.0% 20% 17.5% 16.1% 13.8% 9.8% 10% 3.5% 0% Aile Üyeleri Vücut Hastanın Bağış Mahalle Baskısı Dini Nedenler Medyanın Sisteme İlişkin Beyin Ölümünü Bilgi Eksikliği Maddi Beklenf Arasındaki Bütünlüğünün İsteğinin Belirsiz Olumsuz Etkisi Kaygılar Kabullenmeme Anlaşmazlıklar Bozulmasını Olması İstememek 2010 İZMİR 350 2011 ADANA 280 ERZURUM 150 2013-2015 AB Projesi Eğifm Akfviteleri v 160 eğiyci eğiyldi v 9 ilde toplam 1500 uzman hekim 2012 1900 sağlık personeli ERZURUM 235 ANTALYA 700 DİYARBAKIR 225 SAMSUN 325 BURSA 400 ADANA 400 Yoğun Bakım Eğitimleri Bölgesel Etkinlikler 9 Bölge Koordinasyon Merkezimiz yıl içerisinde emniyet teşkilaq, Türk Silahlı Kuvvetleri ne bağlı kurumlar, üniversiteler, ve çeşitli özel ve kamu kuruluşlarına eğiymler düzenlemektedirler. Organ bağışına toplumsal farkındalığın arqrılmasına yönelik çeşitli sosyal etkinlikler de Bölge Koordinasyon Merkezlerimizce düzenlenmektedir. Beyin Ölümü Tanısında Yeni Ufuklar - Uzman Hekim Eğitimi İl Sağlık Müdürlükleri, Türk Yoğun Bakım Derneği ve Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezleri işbirliği ile Anesteziyoloji ve Reanimasyon, Beyin ve Sinir Cerrahisi, Nöroloji ve Yoğun Bakım Uzmanlarına yönelik eğitimler planlanmaktadır. Her yıl 3-9 Kasım hakası ülkemizde "Organ Bağışı Hakası" olarak kutlanmakta ve haka boyunca organ bağışına dikkat çekmek amacıyla tüm yurea çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Bursa, İzmir ve Samsun Bölge Koordinasyon Merkezleri nde eğitimler başlatılmıştır. Organ Bağışı Haftası (3-9 Kasım) Organ Bağışı Haftası 3-9 Kasım 4 Kasım 2013 tarihinde Sağlık Bakanlığımızın katkılarıyla Ankara'da "Her Bağış Yeni Bir Hayahr" adı alqnda bir etkinlik düzenlenmişyr. Sağlık Bakanlığımız ev sahipliğinde düzenlenen etkinliğe Diyanet İşleri Başkanımız Sn. Mehmet GÖRMEZ, çok sayıda milletvekillerimiz ve bürokratlar ile vatandaşlarımız kaqlmışlardır. * 9 Kasım 2014 tarihinde İstanbul da Sayın Bakanımız Dr. Mehmet MÜEZZİNOĞLU nun da teşrif eoği etkinlikte organ bağışlayan aileler, organ nakli bekleyen hastalar, sanatçılarımız ve basın mensuplarımız bir araya gelmişyr. * 6 Kasım 2015 tarihinde Bursa da düzenlenen organ bağışı etkinliğine Sayın Bakanımız da teşrif etmişlerdir. 4
27/04/16 Sivil Toplum Kuruluşları Sivil Toplum Kuruluşları * Sağlık Bakanlığımızca, Sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içerisinde, sürekli eğitim ve farkındalık etkinlikleri yürütülmektedir. 17-22 Mayıs 2016 /Antalya * Sağlık Bakanlığımız ve Avrupa Birliği ile 2 yıldır ortaklaşa yürütülen proje tamamlanmıştır. * Türk Yoğun Bakım Derneği tarafından Türkiye genelinde uzman hekimlere yönelik eğitim projesi başlatılmış olup, ilk eğitimler Bursa ve İzmir ve Samsun da gerçekleştirilmiştir. * Eğitici eğitimi alan 160 kişi, bölgelerinde düzenlenen eğitimlerde aktif olarak görev almaktadır. * Medya İhtisas Gazetecileri Federasyonu (MİGFED) ile birlikte Sağlık Bakanlığımız, Spor Bakanlığı ve Türkiye deki bir çok dernek ve sivil toplum kuruluşunun katkılarıyla 17-22 Mayıs 2016 tarihleri arasında Türkiye Transplant Oyunları düzenlenmesi planlanmaktadır. Eğitici Eğitimleri Din Adamı ve Muhtarlara Bilgilendirme Toplantıları Medya Bilgilendirme Toplantıları Medya Yöneticilerine Ziyaretler 5
27/04/16 Dizi Setlerine Ziyaretler Mevzuat Uyum Toplantıları A.B.D. Çalışma Ziyaretleri Uluslararası Sempozyumlar Yurtdışı Çalışma Ziyaretleri Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu Toplantıları 6
Avrupa Konseyi Organ Ticaretiyle Mücadele Konvansiyonu 25-26 Mart 2015 / İspanya Avrupa Konseyi nin kuruluşundan itibaren tam üye olan ülkemiz, konvansiyona ilk imza atan 14 ülkeden birisi olmuştur. Türkiye, İngiltere, İspanya, İtalya, Norveç, Polonya, Portekiz, Belçika, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Lüksemburg, Yunanistan, Arnavutluk ve Moldova konvansiyonu ilk imzalayan ülkelerdir. Son olarak Rusya Federasyonu da konvansiyonu imzalamıştır. 2016 için hazırlanan resmi web sitesi yayına alındı. eodd2016.saglik.gov.tr Farklı din temsilcilerinin etkinliğe davet edilmesi ve her dinin organ bağışına bakışının değerlendirilmesi planlanmaktadır. İstanbul Kıtaları, Organ Bağışı Yaşamları Birleştirir sloganına uygun şekilde Afiş ve Billboard larda kullanılacak olan logo ve görseller tasarlandı. İstanbul Kıtaları, Organ Bağışı Yaşamları Birleştirir sloganına uygun şekilde, yabancı konukların da katılımıyla kıtalararası yürüyüş planlanmaktadır. 7
TEŞEKKÜRLER 8