VERGİ SİRKÜLERİ 2010-016 28.04.2010 Konu: Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Hakkında: Serbest Bölgeler Kanununda 2008 ve 2010 yıllarında yapılan değişiklikler Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliğine bu yönetmelikte değişiklik yapan ve 22 Nisan 2010 tarih ve 27560 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yansıtılmıştır. Buna göre; 1-Yönetmeliğin 2. maddesinde yapılan değişiklikler: 2. maddeye 3 bend daha eklenmiş ve yönetmeliğin kapsamı serbest bölgenin yapılaşmasını, serbest bölge müdürlüklerini ve ilgili kanunun öngördüğü diğer hususları da kapsar hale getirilmiştir. Daha önce dış ticaret müsteşarlığını tebliğ/genelge çıkarmakla yetkilendiren fıkra ise, müsteşarlığın yetkilerini ayrıntılandırarak genişletmiştir. Bundan böyle müsteşarlık yönetmelikte geçen izin ve talimatları vermeye, özel durumları sonuçlandırmaya, gerekli görülecek önlemleri almaya ve elektronik ortamda ortaya çıkabilecek uygulama sorunlarını gidermeye de yetkili olacaktır. 2-Yönetmeliğin 4. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bölge kurucusu tanımı kaldırılmış, giriş izin belgesinin tanımı ayrıntılandırılıp genişletilmiş, açık alan kullanma ruhsatının adı açık alan kullanma belgesi olarak değiştirilerek buna göre tanım yapılmış, ve yönetmelikteki yeni unsurlar olarak araç giriş kartı ve ziyaretçi araç giriş kartı tanımı getirilmiştir. 3-Yönetmeliğe madde eklenmesi: Yönetmeliğin ikinci kısım başlığı değiştirilmiş ve yönetmeliğe 4/A maddesi eklenmiştir. Bu değişikliklere göre, serbest bölgeler koordinasyon kurulu adlı yeni bir birim oluşturulmuştur. Strateji belirleme işlevine yönelik olarak ihdas edilen bu kurulun üyeleri ve çalışmasına ilişkin konular bu maddede düzenlenmiştir. 4-Yönetmeliğin 8. Maddesinde yapılan değişiklikler: İnşaat aşamasındaki onay ve denetim işlerinin işleticiler tarafından yağılabileceği düzenlenmiş ve onay yetkisi genel müdürlükten bölge müdürlüğüne devredilmiştir (genel müdürlüğün uygun görüşü olmak şartıyla). Bunun yanı sıra kanunda yapılan değişikliklerin gereği ve uzantısı olarak, maddeye yeni bir fıkra eklenmiş (dokuzuncu) ve buna göre, serbest bölgelerde hazinenin mülkiyetindeki yerler üzerinde kullanıcı lehine irtifak hakkı tesis edilmesi ve devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde ise kullanım izni verilmesi konusunda Dış Ticaret Müsteşarlığınca tebliğ çıkarılması hüküm altına alınmıştır. 5-Yönetmeliğin 11. Maddesi ve ilgili bölüm başlığında yapılan değişiklikler: Bu maddedeki değişiklikle eskiden genel müdürlüğe doğrudan da yapılabilen ruhsat müracaatlarının artık bölge müdürlüğüne yapılması öngörülmüştür. Bundan böyle müracaatlar bölge müdürlükler kanalıyla (kendi görüşünü ve işletici veya BKİ görüşünü içerecek şekilde) genel müdürlüğe ulaştırılacaktır. Maddenin diğer bölümlerinde de, müracaat sürecinde buna uygun değişiklikler yapılmış ve bu konuya ilişkin usul ve esaslar konusunda genel müdürlükçe tebliğ çıkarılacağı belirlenmiştir.
6-Yönetmeliğin 12. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yapılan değişiklik ile faaliyet verilenlerin kaydının yapıldığı defter daha önce sicil defteri olarak adlandırılmış iken bu kez Firma Bilgileri Kayıt Defteri olarak adlandırılmıştır. Bu değişikliğin uzantısı olarak bundan böyle ilgililere sicil numarası ve sicil belgesi değil, firma kayıt numarası verilecektir. Bu kayıt işlemleri bundan böyle bilgisayar veri işleme tekniği ile yapılabilecektir. 7-Yönetmeliğin 13. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede bölgeye giriş çıkışlara ilişkin usuller yeniden düzenlenmiştir. 8-Yönetmeliğin 14. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yapılan değişikliklerden ilkine göre, faaliyetlerin geçici olarak durdurulmasına ilişkin hallerin ortaya çıkması durumunda eskiden 3 ay olarak belirlenen süre bundan böyle 1 ay olarak uygulanacaktır. Ayrıca, kullanıcı tarafından bir aylık süre dolmadan söz konusu yaptırıma esas teşkil eden hususların düzeltilmesi halinde Bölge Müdürlüğünce işlem formları tekrar işleme konulacaktır. Ruhsatın iptaline ilişkin hususlar ise daha önce iki ayrı fıkra ile düzenlenmiş iken bu kez üç ayrı fıkra halinde düzenlenmiştir. Yeni getirilen hükme göre, envanter kayıtları ile mevcut stok arsındaki farklılık saptanması halinde %5 i geçen/geçmeyen ve sebebi açıklanamayan eksiklik veya fazlalık ayrımı getirilmiştir. Daha önce böyle bir ayrım güdülmeden bu tür farklılıklarda ruhsat iptaline gidilirken bundan böyle %5 i geçmeyen farklılıklarda Serbest Bölge İşlem Formlarının 3 ay süreyle işlememe konulmaması müeyyidesi uygulanacaktır. Bu durumun tekrarı halinde ise, hiçbir uyarıya gerek kalmaksızın ruhsat iptal edilecektir. Uyarıya gerek kalmadan ruhsat iptali müeyyidesi %5 i aşan envanter farklılıklarında da uygulanacaktır. Bir inceleme ve değerlendirilmeye tabi tutularak ruhsat iptali müeyyidesi uygulanacak durumlar ise genişletilip ayrıntılandırılmıştır. 9-Yönetmeliğin 15. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yapılan değişikler ile, artık hükmü kalmayan görev kartı ibaresi yerine araç giriş kartı ibaresi getirilerek, giriş izin belgesi, özel izin belgesi ve araç giriş kartı iptallerinin hangi durumlarda nasıl yapılacağı temelde bir değişiklik yapılmadan, iptal durumlarına ilişkin emniyet ve gümrük birimlerine yapılacak bildirim süresine açıklık getirilmiştir. 10-Yönetmeliğin 16. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bölgede güvenliğin sağlandığının Gümrük Muhafaza Müdürlüğünce tespit edilmesi şartı ile yine bu müdürlükçe Bölge Müdürlüğünden fiziki tedbir alınması istenebilmesi imkanı getirilmiştir. Kullanıcıların kendi binalarındaki güvenliği sağlamaları bir yükümlülük olarak belirlenmiş ve asgari bir koruma görevlisi şartı kaldırılarak gerekli güvenlik önlemleri alma şartı getirilmiştir. 11-Yönetmeliğin 17. Maddesinde yapılan değişiklikler: Çalışma esaslarını düzenleyen bu maddede bir yenilik olarak kullanıcıların alt-işveren ilişkisi kurarak faaliyetlerini yürütebilmeleri imkanı getirilmiş ve bunun esaslarına ilişkin belirlemeler yapılmıştır. 12-Yönetmeliğin 18. Maddesinde yapılan değişiklikler: Yabancıların bölgede çalışmasını düzenleyen bu maddede esas olarak müracaat yerleri arasından genel müdürlük çıkarılmış ve müracaatların bölge müdürlükleri üzerinden yürütülmesi benimsenmiştir. Bu konuya ilişkin diğer usul ve esasların ise Genel Müdürlükçe çıkarılacak tebliğ ve genelgelerle düzenlenmesi belirlenmiştir. 13-Yönetmeliğin 20. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yapılan değişiklik ile mesai saatlerinin dışında gümrükle ilgili iş yapılmasında bölge müdürlüğü aradan çıkarılarak talebin doğrudan gümrük idaresine yapılabilmesi mümkün hale getirilmiştir.
14-Yönetmeliğin 23. Maddesinde yapılan değişiklikler: Daha önce kaldırılmış olan bu maddeye bu kez, kullanıcıların vergi usul kanununa tabi oldukları teyit edilerek, yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerini bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapmaları öngörülmüş ve genel müdürlüğe bu konuda tebliğ ve genelgelerle düzenleme yapma yetkisi tanınmıştır. 15-Yönetmeliğin 25. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddenin (a) bendine işletici lafzından sonra gelmek üzere (BKİ) Bölge Kurucu ve İşleticisi lafzı eklenmiş ve arazi tahsis işlemlerinde iki tarafın yükümlülükleri de benzer biçimde düzenlenmiştir. 16-Yönetmeliğin 26. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddenin (d) bendinde yapılan değişiklik ile daha önceden kullanıcıların vermesi gereken bilgileri temin ile yükümlü olan işletici ve BKİ lerin bu yükümlülükleri koordinasyon ve yardımcılıkla sınırlanmıştır. 16-Yönetmeliğin 30. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yer alan Dış ticaret rejiminde öngörülen süre içinde, Türkiye'den Bölgeye ihraç edilip tekrar Türkiye'ye geri getirilen mallardan ücret alınır. hükmü kaldırılmış ve Bölgeden yurtdışına ve Türkiye ye daha ileri derecede işlem görmek üzere mal gönderilebilir. hükmü getirilmiştir. Bunun yanı sıra, serbest bölgelerin Avrupa Birliği üyeliği açısından durumu belirlenerek, tam üyeliğin gerçekleşeceği tarihe kadar, gümrük rejimleri açısından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında, menşe hükümlerinin uygulanması bakımından ise Türkiye Gümrük Bölgesi sayılacağı açıklanmıştır. Öte yandan daha önce ayrıntılı olarak yer alan menşe ve statü belgelerine ilişkin ayrıntılı hükümler kaldırılarak, bu belgelerin Gümrük Mevzuatı ile uluslararası anlaşma hükümleri çerçevesinde öngörülen mercilerce düzenlenip onaylanacağı ve Serbest Bölge Gümrük İdarelerince de vize edileceği hükmü getirilmiştir. 17-Yönetmeliğin 32. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddenin birinci fıkrasına yapılan ek ile bölgelere getirilmesi yasaklanan mallar konusunda Müsteşarlığa yetki verilerek Müsteşarlıkça belirlenen diğer malların da Bölgelere getirilmesi yasak kapsamına alınmıştır. 18-Yönetmeliğin 37. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede imha edilen maddeler konusunda gemilerden atıkların alınması ve bertaraf edilmesi yönetmeliğine atıf getirilmiş ve tebliğe atıf konusunda daha önce doğrudan yönetmeliğe yapılan atıf bu kezse mevzuata yapılarak atıf kapsamı genişletilmiştir. Yönetmeliğin 4. Kısım ve 4. Kısım 1. Bölüm başlığı; daha önce sırasıyla, Ödenek, Özel Hesap ve Özel Serbest Bölge Gelirleri, Kira Sözleşmeleri ve Özel Hesap iken, Özel Hesap, Serbest Bölge Gelirleri, Kira Sözleşmeleri ve Özel Hesap ve Serbest Bölge Gelirleri olarak değiştirilmiştir. 19-Yönetmeliğin 40. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yapılan değişiklikler esas olarak, 41 maddede yapılan değişikliklerin bir uzantısı olarak yapılmıştır. 20-Yönetmeliğin 41. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yapılan değişiklikler özel hesap ve serbest bölge gelirleri yeniden düzenlenmiş, özellikle de bazı gelirlerin oranları yeniden belirlenmiştir.
21-Yönetmeliğin 42. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yapılan değişiklikler ile özel hesap gelirlerinin iadesi konusu, iade edilecek kira tutarlarının mahsubuna öncelik tanıyan şekilde yeniden düzenlenmiştir. 22-Yönetmeliğin 47. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede yönetmeliğin diğer maddelerindeki değişikliklere uygun ibare değişiklikleri yapılmıştır. 23-Yönetmeliğin 48. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede bölgedeki bankacılığın yapılmasına ilişkin Bankalar Kanununa ve ilgili Bakanlar Kurulu kararına atıfta bulunan son fıkra kanunda yapılan değişikliklerin sonucu olarak kaldırılmıştır. 24-Yönetmeliğin 50. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bölgelerde diğer faaliyetleri yürütenler (sigortacılık, nakliye acenteliği, gümrük müşavirliği, yeminli mali müşavirlik, serbest muhasebeci mali müşavirlik, serbest muhasebecilik ve eksperlik gibi) artık isterlerse, giriş izin belgesi değil de faaliyet ruhsatı alarak faaliyetlerini yürütebileceklerdir. 25-Yönetmeliğin 52. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede bölge dışına çıkarılması gerektiği halde çıkarılmayan malların tasfiyesi yeniden düzenlenmiştir. 26-Yönetmeliğin 58. Maddesinde yapılan değişiklikler: Bu maddede sayılan nedenlerle bölgeden Türkiye ye çıkarılan mallar ile araç, gereç ve ekipmanların çıkışında alınan teminat oranlarında (binde 5 ten binde 9 a artırılmak suretiyle) değişiklik yapılmıştır. 27-Yönetmeliğe eklenen geçici 4r.madde: Bu geçici maddeyle, 5810 sayılı Kanun un 8 inci maddesiyle Kanuna eklenen geçici maddenin yürürlüğe girdiği 25.11.2008 tarihinden önce serbest bölgelerde halen geçerli Faaliyet Ruhsatı bulunan yatırımcı kullanıcılara kiralanan arazi, arsa, ve binalardan Hazinenin mülkiyetinde bulunanların ruhsat ve kira süresi, Müsteşarlığa müracaat edilmesi halinde, Faaliyet Ruhsatı ve kira süresinin başlangıç tarihi esas alınmak suretiyle 49 yıla kadar uzatılabileceği hükme bağlanmıştır. Bu madde çerçevesinde; - Yatırımcı kullanıcıların Faaliyet Ruhsatı süresi; üretim faaliyeti için 45 yıl, diğer faaliyet konuları için 30 yıl, - Kiracı kullanıcıların Faaliyet Ruhsatı süreler; üretim faaliyeti için 20 yıl, diğer faaliyet konuları için 15 yıl, - Arazisi Hazineye ait serbest bölgelerde üretim konusu dışında Faaliyet Ruhsatına sahip yatırımcı kullanıcıların üretim konulu yeni Faaliyet Ruhsatı alarak veya konu değişikliği yaparak aynı binada üretim faaliyetinde bulunmaları halinde, bu Faaliyet Ruhsatının süresi 45 yıl olarak belirlenmiştir. Faaliyet Ruhsatı süresi bitmek üzere olan ve ara vermeksizin faaliyetine devam etmek isteyen Kullanıcıların, Faaliyet Ruhsatı süresi dolmadan önce, Yönetmeliğin 11. maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde müracaatta bulunmaları gerekmektedir. Müracaatın uygun bulunması halinde, Faaliyet Ruhsatının sona erdiği tarihten itibaren başlamak üzere aynı numarayla yeni bir Faaliyet Ruhsatı düzenlenir. Bu kullanıcıların Faaliyet Ruhsatı süreleri, yukarıda belirtilen sürelere bağlı olarak, Faaliyet Ruhsatı başlangıç tarihleri esas alınmak suretiyle hesaplanır.
06.02.2004 tarihinden önce Faaliyet Ruhsatı alan imalatçı kullanıcılar dışındaki kullanıcıların bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, anılan tarih itibariyle faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu kullanıcılar, bahse konu sürenin sona ermesi itibarıyla Yönetmeliğin 41. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin ikinci alt bendi ile (d) bendinin yedinci alt bendinde belirtilen Özel Hesap Ücretindeki esaslara tabi olacaklardır. Bu kullanıcıların 06.02.2004 tarihinden sonra Faaliyet Ruhsatı süresi uzatmaları halinde bu ruhsatlar Özel Hesap uygulamaları açısından anılan tarihten sonra alınan imalat dışı ruhsatlarla aynı esaslara tabidir. Bilgilerinize sunulur. Saygılarımızla, REFERANS YMM A.Ş.