Frank şokunun yükünü çalışanlar çekiyor

SAYI: 13 2015 /03 AYLIK YAYIN Üçüncü kuşak göçmenlere vatandaşlık kolaylığı 11 20 İsviçre Türk Federasyonu seçim çalışmalarına start verdi 4 Milyarlık kaçak paralara ceza kesilmedi 17 77 bin sürücü ehliyetinden oldu 26 Salman Coşkun la CHP İsviçre Birliği ni konuştuk 6 Frank şokunun yükünü çalışanlar çekiyor

bentour la yaz başlasın. Kirman Club Sidera / uai Alanya Örn. 16.05.`de AtlasJet ile Zürih`ten 639, Fr` 1 hafta Bentour Friends çift kişilik oda kişi başı dan başlayan fiyatlarla Sherwood breezes resort / uai Lara Örn. 18.04`de Atlasjet ile Zürih`ten 719, Fr` 1 hafta Bentour Friends çift kişilik oda kişi başı dan başlayan fiyatlarla von resort golden CoaSt / ai Side Örn. 25.04`de AtlasJet ile Zürih`ten 759, Fr` 1 hafta Bentour Friends çift kişilik oda kişi başı dan başlayan fiyatlarla gloria verde resort / hp Belek Örn. 02.05`de Tailwind ile Zürih`ten 865, Fr` 1 hafta çift kişilik oda kişi başı dan başlayan fiyatlarla CryStal deluxe resort & Spa / uai Kemer Örn. 18.04`de SunExpress ile Basel`den 899, Fr` 1 hafta Bentour Friends çift kişilik oda kişi başı dan başlayan fiyatlarla aska lara resort & Spa / ai Lara Örn. 09.05`de AtlasJet ile Zürih`ten başı929, Fr` 1 hafta Bentour Friends çift kişilik oda kişi dan başlayan fiyatlarla royal alhambra palace / uai Side Örn. 19.04`de SunExpress ile Basel`den 998, Fr` 1 hafta çift kişilik kara manzarali oda kişi başı dan başlayan fiyatlarla bilgi, bilet Satiş ve rezervasyon tüm acentalar da. Bentour Türkei Reisen AG - Badenerstrasse 47 - CH-8004 Zürich 043 243 46 22 info@bentour.ch www.bentour.ch Pusula Bentour Reisen Ma rz 208 x 285mm.indd 1 18.03.15 17:08

< EDİTÖR > 3 Pusula organizasyonları yeniden başlıyor 2007 yılının haziran ayında kurulan gazetemiz bu güne kadar organize ettiği kültürel etkinliklerle okurlarına farklı bir soluk getirmişti. Neredeyse 3 yıldır Pusula adıyla hiç bir organizasyon yapmadık. Siz okurlarımızdan gelen yoğun taleplere rağmen son yıllarda kültürel etkinlikler konusunda geride kalmanın hüznü vardı üzerimizde. Artık bu sayfadan müjdeyi vermenin zamanı geldi! 30 Mayıs ta bu yılın ilk etkinliğini Winterthur da yazarımız Sunay Akın ın katılacağı özel bir etkinlikle başlatıyoruz. Bu güne kadar gerçekleştirdiğimiz sıra dışı organizasyonlara 2015 yılı içinde başlıyor olmanın mutluluğu var üzerimizde. 30 Mayıs tarihinde başlayacak olan etkinlik aynı zamanda gazetemizin 8. Yıl kutlaması olacak. İlk etkinliğimizle ilgili olarak önümüzdeki sayılarımızda sizlere detaylı bilgiler aktarmaya devam edeceğiz. Bu yıl içinde planını yaptığımız diğer etkinliklerin de bu güne kadar İsviçre de hiç düşünülmemiş konseptlerde olmasına özen gösteriyoruz. Adı etkinlik olmayan, gelen okurlarımızın son derece zevkle takip edecekleri organizasyonlar yılın sonuna kadar devam edecek. 2015 yılı sonuna kadar en IMPRESSUM VERLEGERADRESSE Pusula Media GmbH Chörenmattweg 2, 8965 Berikon E-Mail: info@pusulaswiss.ch ABONNEMENT ErscheInungsweIse: 12x Jährlich Abo-Preis: CHF 29.- / Jahr Abodienst: +41 44 576 60 80 E-Mail: abone@pusulaswiss.ch WERBUNG / ANZEIGEN Office: +41 44 576 60 80 E-Mail: marketing@pusulaswiss.ch Geht an alle PUSULA Mitglieder CHEFREDAKTOR Turgut Karaboyun REDAKTIONSLEITER Derya Edis OFFICE PRAKTIKANTINNEN Onur Akkurt REDAKTION Mehmet Akyol, Hüseyin Türkkan, Neslişah Çetin az 3 etkinlik yaparak farkımızı ortaya koymak istiyoruz. Abonelik kampanyamızın son ayına girdik Geçtiğimiz ay da bu köşeden abonelik konusunda beklentilerimizin ne kadar uzağında kaldığımızı aktarmıştım. Her ay İsviçre genelinde binlerce ailenin evine ulaşan Pusula Gazetesi nin kampanyasına okurlarımızın yoğun ilgi göstereceklerini ümit ediyorduk. Sırf abone sayımız yüksek olsun diye yıllık ücreti de herkesin ödeyebileceği bir rakam olan sadece 29.- Frank a çekmiştik. Bu ay kampanyamızın artık son ayı ve Mayıs ayından itibaren gazetemiz sadece abone olan okurlarımızın adresine yollanacak. Pusula ekibi olarak okurlarımızın bu ay gazetelerine sahip çıkmalarını bekliyoruz. Gelecek sayımızda yeniden görüşmek ümidiyle... GRAFIKDESIGN ANL CREATIVE www.anlcreative.com ÜBERSETZUNGSDIENST Turka Lingua EDV / IT Bülent Kabacaoğlu www.activeip.ch VERTRETER Istanbul: M. Ali Tuncer, Derya Edis Ankara: Mehmet Kuzu Turgut Karaboyun tk@pusulaswiss.ch editör DRUCKEREI Theiler Druck AG FREIE JOURNALISTEN Asiye Sınıcı, Mehmet Kuzu, Gökçen Cingi, Fatih Ertuğrul AUTOREN Sunay Akın, Mehmet Akyol, Hülya Rüst, Özlem Kalaca İNTERNET HABER SORUMLUSU Fatih Ertuğrul PUSULA Gazetesi nin tüm yayın hakları kendisine aittir. Yayınlanan reklamlardaki sorumluluk, reklamı veren firmaların kendine aittir. Hazırlanan haberlerden ve yazılardan, haberi hazırlayan kişiler ya da kaynak gösterilen kurumlar sorumludur. PUSULA da kullanılan tüm haberlerin, fotoğrafların ve bilgilerin her hakkı PUSULA ya aittir. İzinsiz olarak kullanılması yasaktır. Aksi durumda, cezai uygulamalar için hukuki işlemler başlatılır. İçindekiler 4 4 6 Milyarlık kaçak paralara ceza kesilmedi Müslümanlar hakkında asılsız rakamlar Frank şokunun yükünü çalışanlar çekiyor 9 Boşanmalar azalıyor 9 Radyo TV kontrolleri sıklaştı 10 11 Her dört gençten biri askerlik yapacak durumda değil Üçüncü kuşak göçmenlere vatandaşlık kolaylığı 11 İsviçre, Almanlar için hala çekici 13 Ten renginin medeniyet bağlantısı 14 Romands Almanca sevmeye başladı 14 Hastahanelere gereksiz yatırım 15 Çanakkale Savaşı nda Bir Çocuk 17 İsviçre şirketleri eskisi gibi değerli değil 17 77 bin sürücü ehliyetinden oldu 18 Artık Cenevre de de Müsiad var Yurtdışında yaşayan 19 vatandaşlarımızın seçim takvimi İsviçre Türk Federasyonu seçim 20 çalışmalarına start verdi 21 Modern Görgü Kuralları İsviçre malı etiketi Toblerone'a 22 pahalı geldi 22 Yeni abone kartı SwissPass tanıtıldı Çocuğuma Okuma Alışkanlığını 23 Nasıl Kazandırabilirim? 24 SunExpress ten 2014 te rekor büyüme Salman Coşkun'la CHP İsviçre 26 Birliği ni konuştuk Autoteile Wettingen den 28 Kazım Çarman a büyük destek 29 İsviçre de en çok sevilenler Türkiye ye kesin dönüş kararı 30 verdiler! 31 İsviçre de İstiklal Marşı Coşkusu Türk Kardiolog ve Kalp Cerrahları 32 İsviçre nin Kalbi Luzern de! Hz. Muhammed i Anma Programı 33 Gönüllerde İz Bıraktı Şahin ailesinden gerçek bir karate 34 hikayesi Uluslararası İlahiyat Programı 36 başvuruları başladı. 38 Bilim / Teknoloji 39 Avrupa'nın Zirvesi Jungfraujoch 41 Müzik / Magazin 42 Moda: Sezon Kodlarını Beraber Çözelim 45 Etkinlik Takvimi 46 Bulmaca

4 Bu konuda kanton vergi daireleri tarafından yapılan açıklamalara göre söz konusu vergilendirilmemiş gelirlerin önemli bir kısmının bir milyon Frank ın üzerinde olduğu ortaya çıktı. Bern Kantonunda söz konusu vergi affından yararlananlar arasında 170 kişinin deklere ettiği vergiendirilmemiş gelirin kişi başına bir milyon Frank tan daha fazla olduğu açıklandı. Bankaların adım adım gizli hesap imkanlarını ortadan kaldırmaya başlamaları üzerine vergi affından yararlananların sayısı 2014 yılında 7500' ü aştı. Zürih Kantonu vergi dairesinden yapılan bir açıklamada ise, geçen yıl bir vergi mükellefinin 50 milyon Frank ın üzerinde vergilendirilmemiş gelirini deklere ettiği anlaşıldı. Sadece Zürih Kantonu'nda geçen yıl içerisinde deklere edilen vergilendirilmemiş gelirlerin toplam miktarının bir milyar Frank ı geçtiği hesaplandı. 2010 yılından bu yana bu kantonda deklere edilen vergilendirilmemiş gelirlerin toplamının ise 3.5 milyar Frank a ulaştığı hesaplandı. Söz konusu yasaya göre deklere edilen gelirler için son on yıl için vergi ödenmesi gerekiyor. Bunun dışında herhangi bir ceza söz konusu değil. < GÜNCEL > Milyarlık kaçak paralara ceza kesilmedi 2010 yılında çıkarılan bir yasayla, vergilendirilmemiş gelirlerin deklere edilmesi halinde, vergi kaçıranların affını sağlayan belirlemeden yararlananların sayısının 15.000 olduğu açıklandı. deklere edildiği tarihte ödenen bir seferlik vergi ile açığa çıkan vergilendirilmemiş gelirlerin miktarının milyarlarca frank olduğu belirtilmekte. Kantonlara göre deklare edilen miktarlar 2013 2014 Artış % Deklare edilen miktar 2014 Milyon Frank Zürih 1300 1500 15% 1060 Bern 650 840 29% 325 Aargau 263 321 22% 135 Basel 232 300 29% açıklanmadı Zug 74 açıklanmadı Schweizer legen Milliarden an Schwarzgeld offen Die Zahl der Selbstanzeigen bei den Steuerbehörden nimmt zu: Mehr als 15 000 Fälle wegen nichtdeklarierter Vermögen haben die Kantone seit 2010 bearbeitet. Müslümanlar hakkında asılsız rakamlar svp partisi milletvekli lukas reimann meclise bir önerge vererek isviçre islam merkez konseyi nin (ızrs) yasaklanmasını istedi. buna gerekçe olarak, federal devlet tarafından terör eylemlerine karışan müslümanların sayısının arttığı tespiti gösterildi. ancak yetkililer böyle bir tespitin olmadığını açıkladılar. Söz konusu kurumun terör eylemlerini destekleme eğiliminde olduğunu ileri süren milletvekiline göre 2000 civarında müslüman terör eylemlerine karışmış, 40000 müslümanın ise terör eylemlerine sempati ile bakıyor. Milletvekili buna kaynak olarak, Federal Haberalma Müsteşarlığı (NDB) verilerini göstermişti. Bu açıklamasının ardından söz konusu resmi makam bu konuda verilere sahip olmadıklarını belirtti. Bunun üzerine milletvekili söz konusu verileri bir Üniversitenin yaptığı araştırmadan aldığını öne sürdü. Ancak söz konusu araştırmada, terör eylemine katılan müslüman sayısının birkaç düzine oduğu tahmin ediliyor. Milletveklinin en son olarak göstermeye çalıştığı kaynak ise Almanya dan. Bir araştırma kurumu tarafından yapılan anketin değerlendirilmesi sonucu, Almanya da yaşayan müslümanların %6' sının teröre meyilli olduğu tespit edilmiş. Ancak söz konusu araştırmanın bilimsel bir değeri olmadığı gibi İsviçre ile uzaktan yakından ilgisi bulunmamakta. SVP Milletvekli Lukas Reimann Bütün bunlara rağmen milletvekilinin iddialarında vaz geçmediği, verdiği önergeyi geri çekmediği anlaşıldı. Gazetelerde yer alan yorumlara göre bu örnek, son günlerde müslümanlara yönelik karalama kampanyaların nasıl yalan ve yanlışlara dayandığını gösteriyor. Fragwürdigen Zahlen über Moslems SVP-Nationalrat Lukas Reimann fordert ein Verbot des Islamischen Zentralrats. Zur Begründung führt er eine Einschätzung des Bundes an. Diese gibt es allerdings gar nicht.

6 < ÖZEL HABER > Frank şokunun yükünü çalışanlar çekiyor merkez bankası nın ani bir kararla frank kurunun euro ya dolaylı olan bağını koparmasının ardından ekonomi hızla bir krize doğru ilerliyor. bu kararın ilk sonuçları: pek çok işyerinin çalışma sürelerini uzattı. bazı işyerleriyse çalışan sayılarını azaltma ve üretimi başka ülkelerde yapma kararı aldı. kısa çalışma ise yok denecek kadar az. Ocak ayı ortasında alınan karar ertesinde özellikle ihracata yönelik üretim yapan işyerleri acil tedbirler alma yarışına girdiler. Özellikle Eternit gibi büyük işyerlerinin, haftalık çalışma süresini geçici olarak arttırma kararı almaları oldukça şaşırtıcı. Frank ın değerlenmesi ile ihracat yapmakta zorlanacak olan işyerlerinin, çalışma süresini uzatarak daha fazla üretim yapmak istemeleri pek mantıklı görünmüyor. Üstelik bu firmalar, aldıkları siparişlerin azaldığından yakınıyorlar. Yaklaşık 500 işçinin çalıştığı Eternit firmasının haftalık çalışma süresini 42 saatten 45 saate çıkarma kararı alarak üst düzey yöneticilerinin aylık gelirlerini de %10 oranında düşürmesi oldukça olumu bir hava yarattı. Söz konusu karar bir yıl için geçerli olacak. Haftalık çalışma süresini uzatma kararı alan işyerlerinin sayısının bir ayda 50'yi bulması, bu önlemin işverenin aklına gelen ilk yöntem olduğunu gösteriyor. Çalışan sayısını azaltmak için işçi çıkarma kararı alan işyerleri daha az. Bu karara bağlı olarak işyerini kapatma kararı alan firma sayısı sadece 2 oldu. Benzer şekilde kısa çalışma kararı alan işyeri sayısı da ikide kaldı. İsviçre Frangının değer kazanması ile ortaya çıkan ihracat sorunlarının önümüzdeki aylarda bir çözüme kavuşturulamaması halinde üretimi başka bir ülkeye kaydırmak isteyen işyerlerinin sayısı da az değil. İşitme aleti üreten Sonova firması bu konuda ilk adımı atanlardan. Zürih yakınlarındaki fabrikanın bir bölümünü İngiltere ye taşıma kararı alan bu firma 100 çalışanını işten çıkardı. İşyerinin bu önlemle, giderlerini yılda yaklaşık 7,5 milyon Frank azaltmayı hedeflediği bildirildi. Yine Zürih merkezli Julius Bär Bankası 200 çalışanını işten çıkaracağını açıkladı. Bankanın, elektronik işlemlerini Singapur ve Hong Kong ta yapmak istediği, bu şekilde tasarruf Firma Şehir İşkolu Çalışan işçi Alınan Tedbir İşten çıkarma kararı alan işyerleri Meyer-Mayor Neu St. Johann Tekstil 29 tümü Afag Automation Huttwil Makine 85 yeni işçi alınmayacak Jakob Trubschachen Metal 73 yeni işçi alınmayacak Della Santa Transporte Landquart Taşıma 100 sayı belli değil, ücretler düşürüldü Julius Bär Zürih Banka 3079 yaklaşık 200 işten çıkarma Weidplas Rapperswil Araba parçası 130 40 işten çıkarma Straumann Basel İlaç 780 sayı belli değil, ücretler düşürüldü Lem Plan-les- Ouates Elektronik 185 tümü Ferriere Cattaneo Giubiasco Trenyolu 137 Yaklaşık 20 işten çıkarma ve %7 ücret düşürme EgoKiefer Altstätten İnşaat malzemeleri 950 150 ile 200 arası işten çıkarma Jakem Münchwilen İnşaat 80 işyeri kapama Wolfensberger Bauma Metal 220 belli değil, ücret zammı geri alındı Schaffner Luterbach Elektronik 100 en az 6 Kistler Instrumente Interthur Ölçü eletleri 430 yeni işçi alınmayacak SR Technics Zürih Uçak bakımı 2400 en az 250 işten çıkarma Sonova Stäfa İşitme aletleri 1189 en az 100 işten çıkarma Alu Menziken Reinach Metal 276 en az 40 işten çıkarma Reiden Technik Reiden Makine 130 en az 60 işten çıkarma Stahl Gerlafingen Gerlafingen Metal 500 28 işten çıkarma Aluminium Laufen Liesberg Metal 282 40 veya 50 işten çıkarma Manor Basel Ticaret 11000 150 işten çıkarma Çalışma süresi uzatan işyerleri Hydrel Romanshorn Makine 180 haftada 1,5 saat Gericke Regensdorf Makine 50 haftada 0,5 saat Schneeberger Roggwil Makine 170 haftada 2 saat Baumann Federn Ermenswil Sanayi 1300 haftada 2 saat Stadler Rail Bussnang Tren yapımı 3000 haftada 3 saat Georg Fischer Schaffhausen Sanayi 2500 haftada 3 saat Rondo AG Allschwil Paketleme 230 haftada 3 saat Bühler Uzwil Makine 2434 haftada 2,5 saat Baumer Electric Frauenfeld Elektronik 650 haftada 2,5 saat Sulzer Winterthur Makine 15200 kısa çalışma Scheu Ebnat-Kappel Plastik 20 hergün yarım saat Eternit Niederurnen İnşaat malzemesi 500 haftada 3 saat V-Zug Zug Ev aletleri 1747 haftada 4 saat Bucher Industries Niederweningen Makine 1000 haftada 3,75 saat Aebi Burgdorf Taşıt yapımı 230 haftada 3 saat Feintool Lyss Araba parçası 285 haftada 2 saat ve ücret düşürme Tornos Moutier Makine 630 haftada 3 saat SFS Group Heerbrugg Makine 8500 haftada 2 saat, tatil kısma Scintilla Zuchwil Elektronik 1100 haftada 1,5 saat Ücret düşürme kararı alanlar Office du Livre Corminboeuf Matbaa 159 %4 ücret düşürme ve haftada 2,3 saat Fabbri-Group Muzzano Paketleme 392 %15 ila %5 arası Goetheanum Dornach Kültür 180 13. aylık kesilecek Huber+Suhner Herisau Elektronik 1400 %5 - %10 arası, çalışma süresi uzatma Sauter Basel Bina tekniği 2200 %5 ücret düşürme ve çalışma süresi uzatma Benteler Rothrist Rothrist Metal 323 %5 ücret düşürme ve çalışma süresi uzatma Frankfurter Bankgesellschaft Zürih Finans 150 13. aylık kesilecek Straumann Basel İlaç 780 %5 ücret düşürme

< ÖZEL HABER > 7 sağlamayı amaçladığı belirtiliyor. Üretimini başka bir ülkede yapmak isteyen diğer bir firma ise Weidplas. Almanya da da üretim yapan bu işyeri, ürettiği otomobil parçalarını Almanya dan ihraç ettiğinden üretimini de orada yapmak istiyor. Ancak başka bir ülkede üretim yapmayı düşünen firmaların ucuz emek gücünün olduğu ülkeler yerine başka ülkeleri seçmeleri oldukça ilginç. Bunun temel nedenin ise ucuz işgücünün olduğu ülkelerde işçilerin belli bir teknik düzeye ulaşamamış olmaları. Merkez Bankası tarafından 15 Ocak ta alınan karar sonrası işyerlerinde çeşitli tedbirler alan firmaların bir listesi aşağıda bulunuyor. Gazete haberlerinden derlediğimiz bu listenin eksik olduğu açık, çünkü gazeteler sadece önemli buldukları firmaları haber olarak alıyorlar. Die Folgen Frankenschock Wieder müssen Angestellte wegen der Frankenstärke eine Arbeitszeitverlängerung hinnehmen. Viele Unternehmen nach der Frankenaufwertung ihre Stellen auslagern, Arbeitszeitverlängerung gilt als häufigste Massnahme jedoch Kurzarbeit wird kaum beantragt.

< GÜNCEL > 9 Radyo TV kontrolleri sıklaştı geçen yıl zorunlu harçları ödemeden radyo ve televizyon kullananlar için yapılan kontrollerin arttığı ve cezalandırılanların sayısının 1724'ü bulduğu açıklandı. 2012 yılında ise bu oran sadece 569'du. Boşanmalar azalıyor Evlilik bağıyla yaşamını sürdürenlerin sayısının 2006 yılından bu yana artmaya devam ettiği açıklandı. Üstelik geçen yıl içersinde hem evlenenlerin sayısının arttığı hem de boşanmalarda görülen azalmanın devam ettiği belirtildi. 2014 yılında evlenenlerin sayısı % 3,6 artarak 41.200'e kadar yükseldi. Bu artışta az da olsa, eşcinsellerin evlenmelerine olanak tanıyan yasanın da payı var. Geçen yıl bu tür evliklerin 700'e kadar çıktığı belirtiliyor. Bu evlilikler içerisinde, kadın kadına evlenenlerin sayısı önemli bir yer tutuyor ve bu tür evlilikler artmaya devam ediyor. İsviçre yasaları radyo ve televizyon kullananların her yıl, radyo için 170 Frank TV içinse 260 Franklık harç ödemesini zorunlu kılıyor. Söz konusu harçlar ise bu amaçla kurulmuş olan Billag adlı şirket tarafından tahsil ediliyor. Son yıllarda gerçekleşen teknolojik değişimlerle, evinde radyo ve TV bulunmayan ancak internete bağlanarak bilgisayar, tablet veya akıllı telefonundan radyo dinleyip TV izleynelerin de bu harcı ödemesi gündeme getirilmişti. Harcı ödemek istemeyen bir internet kullanıcısının açtığı dava ise Anayasa Mahkemesi tarafından reddedilmiş ve mahkemenin bu konuda aldığı örnek karara göre her internet kullanıcısının söz konusu harcı ödemek zorunda olduğu belirlenmişti. Bu kararın ardından evlerde yaptığı kontrolleri sıklaştıran Billag, özellikle harc ödemeyen internet kullanıcılarını cezalandırmaya başlamıştı. İnternet kullanıcılarının özellikle radyo harçlarını ödemek istemediğine dikkat çeken Billag yetkilileri, bu konudaki tartışmaların gereksiz olduğuna dikkat çekiyorlar. Yapılan itirazların gereksiz zaman ve para kaybına neden olduğunu belirten yetkililer, harç ödemeyenlere çağrıda bulunarak gerekli işlemlerin ve ödemelerin yapılması gerektiğini söylüyorlar. Ancak konu ile ilgili tartışmalar sürmeye devam edecek gibi gözüküyor. Haziran ayında yapılacak bir halkoylamasında, söz konusu harçların her konut için vergi ile birlikte ve 400 Frank olarak tahsil edilmesini öngören bir yasa oylamaya sunulacak. Bu şekilde, harçların toplanması için ayrı bir kuruma ve masrafa gerek olmayacak. Meclisin gündeminde olan diğer bir öneri ise bu harcın tümüyle kaldırılmasını öngörüyor. Öte yandan boşanmaların sayısında da bir azalış söz konusu. Geçen yıl bir önceki yıla göre boşananların sayısında % 7 gibi yüksek oranda düşüş gözlemlendi. 2006 yılından bu yana boşanma sayılarının sürekli azaldığına dikkat çeken uzmanlar, bu şekilde aile olarak yaşayanların oranının da giderek yükseldiğini belirtiyorlar. 2006 yılında her iki evlilikten biri boşanma ile sonuçlanırken, geçen yıl evliliklerin sadece % 40,3'ü boşanma ile sonuçlandı. Aile yaşamının yaygınlaşmasının doğal sonucu ise doğumların artması. Nitekim geçen yıl doğan çocukların sayısının % 1,2 daha da artarak 83.800'e çıktığı görüldü. Doğan çocukların 43.100' ü erkek, 40.700'ü ise kız çocuğu. Bu şekilde kadın başına düşen ortalama doğum sayısı da 1.5 oldu. Ölümlerin sayısında görülen azalma sonucu nüfusun ihtiyarlaması devam ediyor. Ölüm sayısı geçen yıl içerisinde % 2.1 azalarak 63.600 oldu. Zahl der Scheidungen sinkt seit 2006 stetig Ob Ehe oder eingetragene Partnerschaft 2014 haben sich in der Schweiz wieder mehr Menschen für das Leben zu zweit entschieden. Und immer weniger Ehen werden aufgelöst. Billag zieht die Schraube an Die Zahl der Personen, die ihre Radio- und Fernsehgebühren nicht zahlen und deshalb verzeigt werden, hat einen Höchststand erreicht. Letztes Jahr belief sie sich auf 1724. Das waren fast ein Fünftel mehr als 2013 (1456 Anzeigen) und gut dreimal so viel wie 2012 (569).

10 < GÜNCEL > Her dört gençten biri askerlik yapacak durumda değil isviçre savunma bakanlığı tarafından açıklanan son rakamlara göre, 2014 yılında zorunlu askerlik yapacak yaşta olan gençlerin %26,5'inin bu görevi yapacak durumda olmadığı tespit edildi. buna karşın gönüllü olarak askerlik yapmak isteyen 211 kadından 165'inin göreve başladığı belirtiliyor. Jeder vierte Wehrpflichtige untauglich 2014 haben sich 26,5 Prozent aller Stellungspflichtigen als untauglich für den Dienst im Militär oder im Zivilschutz herausgestellt. Von den 211 Frauen, die sich freiwillig stellten, wurden 165 als diensttauglich eingestuft. Geçen yıl içerisinde zorunlu askerlik görevine başlayacak olan gençlerden sadece %73,5'inin bu göreve başladığı, %61,6'sının orduda, %11,9'unun ise sivil olarak görev yaptığı yaptığı açıklandı. Özellikle çeşitli nedenlerle sivil görevlere başlayanların sayısının bir yıl öncesine göre azalmaya devam ettiği belirtiliyor. Geçen yıl içersinde göreve başlaması gereken 40.860 gencin sağlık kontrolünden geçtiği, bunların 38.898' i için kesin karar alındığı, geriye kalanların durumlarının incelenmeye devam edildiğine dikkat çeken ordu yetkilileri, bu şekilde ordu saflarına katılanların sayısının 23.898 olduğunu açıkladılar. Bunlar arasında yaklaşık 3500 gencin askerliklerini bir seferde yaptıkları, geriye kalanların ise her yıl belli bir süre askerlik yapacaklarını belirtmekteler. Bunun yanı sıra 4637 genç askerliklerini sivil görevlerde yapmaya başladılar. Göreve çağrılan 640 gencinse, silah kullanmalarının toplum için bir tehlike oluşturacağı nedeni ile orduya alınmadığı dikkat çekiyor. Ordu silahları ile öldürme ve yaralama gibi olayların artması ile ordu bu konuda son yıllarda daha dikkatli davranmaya başlamış ve bu şekilde göreve alınmayanların sayısında önemli bir artış görülmüştü. Orduda göreve başlayanların oranı Kanton Obwalden da %79,2 ve Kanton Nidewalden da %77 ile en yüksek oranda iken, Kanton Zürih te bu oran %48,8. Kanton Jura ise %48,7 ile göreve başlayanlar arasından en son sırada yer alıyor.

< GÜNCEL > 11 UZAN'DAN İSVIÇRE'YE TAZMINAT DAVASI İş adamı Cem Uzan'ın, tasarruflarını rızası olmadan Türkiye'ye aktaran İsviçre'ye 300 milyon Avro tazminat talebiyle dava açacağı bildirildi. İsviçre'nin "NZZ am Sonntag" Gazetesi, Uzan'ın İsviçre'yi, ailesinin yaklaşık 300 milyon Avroluk altın ve diğer varlıklarını bloke etmek ve rızası olmadan Türkiye'ye aktarmakla suçladığını yazdı. Gazete, 2002 seçimlerine Genç Parti ile katılan Uzan'ın, Nisan ayında Washington'daki Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıkları Tahkim Mahkemesi'ne (ICSID), Nisan 2015'te başvuracağını belirtti. İsviçre Adalet Bakanlığı da Uzan ile İsviçre arasında yaşanan uyuşmazlığı doğruladı. Uzan'ın açacağı davayla İsviçre, tarihinde ilk kez yatırım koruma anlaşması nedeniyle mahkemeye verilmiş olacak. İsviçre, Almanlar için hala çekici almanya tarafından açıklanan rakamlara göre isviçre almanlar ın kendi ülkeleri dışında en fazla yaşamayı tercih ettikleri ülkelerin başında geliyor. 2004-2013 yılları arasında, ülkelerini terk ederek başka bir ülkeye göç eden 1.5 milyon alman vatandaşından 209.000 inin isviçre yi tercih ettiği belirtiliyor. bu süre içerisinde isviçre den kendi ülkesine dönen almanların sayısı ise 84.000 oldu. En son açıklanan rakamlara göre İsviçre de yaşayan Alman vatandaşlarının sayısı 357.000'e kadar çıkmış durumda. ABD'de yaşayan Alman vatandaşlarının sayısı 681.000. Bu ülkeyi 405.000 ile Türkiye ikinci sırada takip ediyor. İsviçre ise en fazla Alman'ın yaşadığı ülkeler arasında üçüncü sırada yer alıyor. İsviçre yi tercih eden Almanlar'ın yaklaşık % 70'inin, daha yüksek bir yaşam standardı için bu tercihi yaptıkları belirtiliyor. Benzer şekilde İsviçre ye yerleşen her iki Alman'dan Almanların yerleştiği ülkeler (2004-2013) İsviçre 209000 ABD 136000 Avusturya 109000 İngiltere 89000 İspanya 74000 Türkiye 43000 Hollanda 36000 Kanada 35000 biri kendi ülkesinden yaşamaktan hoşlanmadığını belirtiyor. İsviçre de yaşayan Almanlar'ın % 87'si bir işte çalışıyor. İsviçre de yaşayan diğer göçmenlerle kıyaslandığında, çalışma oranı en yüksek olan grup Almanlar. Kendi ülkesini terk ederek başka bir ülkeye yerleşen Almanların büyük çoğunluğu beş yıl dolmadan ülkelerine geri dönüyor. Bunun temel nedeni ise göç eden Almanların büyük bir bölümümün yüksek okul mezunu olması. Belli bir süre kendi ülkesi dışında yaşayarak, meslek tecrübesi edinmek Almanlar için çok önemli. Benzer şekilde eğitimini ülke dışında sürdürmek isteyen Almanların sayısı oldukça yüksek. Almanların eğitim için en fazla tercih ettikleri ülkeler arasında Kanada ve İrlanda geliyor. İsviçre ye eğitim amaçlı gelen Almanların sayısı ise oldukça az. Die Schweiz als Magnet Die Schweiz ist für Deutsche mit Abstand das wichtigste Auswanderungsziel. Von 2004 bis 2013 zogen 209 000 Deutsche ins südliche Nachbarland. Insgesamt haben 1,5 Mio. Deutsche ihr Land verlassen. Gleichzeitig wanderten über diesen Zeitraum 84 000 Deutsche von der Schweiz in ihre Heimat zurück. Üçüncü kuşak göçmenlere vatandaşlık kolaylığı parlamentoda görüşülmeye devam eden yeni vatandaşlık yasası konusunda geçtiğimiz günlerde önemli bir adım atıldı. ulusal meclis te yapılan görüşmede, üçüncü kuşak göçmenlere kolaylaştırılmış vatandaşlık hakkı tanınması kararlaştırıldı. Dedesi veya ninesi İsviçre ye yerleşmiş olan üçüncü kuşak göçmen olarak adlandırılan göçmenler için getirilen bu yeni hak, bilinen tartışmaları da beraberinde getirdi. Söz konusu değişikliğin, İsviçre de yaşayan göçmen sayısını az gösterme gayreti olarak tanımlayan SVP partisi, yapılan oylamada buna hayır oyu kullanırken, diğer partilerin tümü öneriye evet dedi. 2004 yılında hükümet tarafından hazırlanan yeni Vatandaşlık Yasası nın halkoylamasında reddedilmesinin ardından hazırlanarak Parlamentoya sunulan yeni bir taslak için yapılan görüşmeler olumlu bir havada devam ediyor. Bunun en önemli nedeni, yeni taslağın eskisinden daha az hak tanımaya yönelik olması. Hazırlanan ilk tasarıda, üçüncü kuşak göçmenlere otomatik olarak vatandaşlık hakkı tanınması, ikinci kuşak göçmenler içinse kolaylaştırılmış vatandaşlık hakkı öngörülmekteydi. Yeni tasarı ise dede veya ninesi İsviçre de yaşayan, baba veya annesi İsviçre de doğmuş olan göçmenlere kolaylaştırılmış vatandaşlık hakkı getirme amacında. Bu şekilde her yıl yaklaşık 5000 göçmenin bu haktan yararlanacağı tahmin ediliyor. Üç kuşak boyunca İsviçre de yaşayanların artık İsviçreli sayılması gerektiğini söyleyen milletvekillerinin bu gerekçesi Parlamentoda büyük bir kabul gördü. Öneri üzerine yapılan oylamada 122 evet oyu alan yasaya karşı çıkan milletvekilleri sayısı ise 58 oldu. Bu sonuçla tasarı Kantonlar Meclisine gönderildi. Yaz sezonunda tasarı ile ilgili görüşmelerin tamamlanması ve gelecek yıl halkoylamasına sunulması bekleniyor. Drittgeneratiönler sollen leichter Schweizer werden Der Nationalrat will, dass Ausländer dritter Generation leichter das Schweizer Bürgerrecht erhalten. Die SVP glaubt, die Ausländerstatistik soll dadurch frisiert werden.

< GÜNCEL > 13 Ten renginin medeniyet bağlantısı sadece isviçre anayasası değil, hemen hemen her ülkenin anayasası nda, insanların din, dil, cins veya ten rengine bakılmaksızın eşit olduğu belirlemesi bulunur. ülkesine göre değişmesine rağmen bu belirleme günlük hayatta pek çok durumda kağıt üzerinde kalır. veya başka bir deyişle, bu belirlemenin günlük hayatta ne kadar geçerlilik kazandığı o ülkenin demokrasi yada medeniyetinin bir göstergesi olarak kabul edilir. Mehmet Akyol m.akyol@pusulaswiss.ch Bir örnekle bunun yaşadığımız ülke için ne durumda olduğunu anlatmaya çalışalım. İsviçre nin ikinci büyük bankası olan Credit Suisse i sekiz yıldır yöneten ABD ülkesi vatandaşı olan Brady Dougan geçtiğimiz günlerde istifa ettiğini duyurdu. Yerine genel müdür olarak bir Fransız vatandaşı olan Tidjae Thiam atandı. Bir elçinin çocuğu olarak dünyaya gelen Thiam, Fransa nın seçkin okullarında okuduktan sonra sigortacı olarak mesleki yaşamına başlamış. 1994 yılına kadar ünlü kontrol şirketi McKinsey de çalışan Thiam, 2009 yılında ünlü İngiliz sigorta şirketi Prudential ın genel müdürlüğüne kadar yükselmiş. Genel müdür olduktan sonra yönettiği şirketin değerini kısa bir sürede tam üç misline çıkaran sigortacı bu yılın Haziran ayından itibaren CS bankasının yönetimini ele alacak. Buraya kadar anlaşılmayacak bir durum yok, her gün ekonomi sayfalarında yer alan haberlerden biri deyip geçebilirdik. Ancak söz konusu olan CS, yani İsviçre için oldukça önemli bir banka. Bir ekonomik kriz tehlikesinin yaşandığı günümüzde, banka yönetimine bu kadar başarılı bir insanın getirilmesi olumlu bir adım olarak değerlendirildi. İlk gün gazeteler bankanın bu olumlu kararını son derece memnuniyetle karşılandığını duyurdu. Ertesi gün ülkenin en büyük gazetesi, konu ile ilgili yorum yazan bir milletvekiline cevap olarak ilk sayfasında manşet attı, Ne demek istiyorsunuz Bay Minder? Bay Minder dediği SVP fraksiyonunda yer alan Schaffhausen milletvekili Thomas Minder' di. Bay Minder internette yaptığı bir yorumda CS artık bir İsviçre bankası değil diyordu. Önce bankanın yönetiminin İsviçre vatandaşı olmayan birine teslim edilmesi bunun nedeni sanıldı. Ama bankayı zaten sekiz yıldır bir ABD vatandaşı yönetmekteydi. Ancak başka bir detay daha vardı, Tidjae Thiam Afrika kökenli bir ailenin çocuğu idi ve ten rengi farklıydı. Beyaz derili ABD vatandaşı bankayı yönetince İsviçreli kalmaya devam ediyordu, ama ten rengi değişince artık İsviçreli olmaktan çıkıyordu! Eğer bir milletvekilinin dil sürçmesi olsaydı üzerinde pek durulmayabilirdi. Ancak yorumların ardı arkası kesilmedi, İsviçre vatandaşlarına paralarını CS' ten çekerek bir İsviçre bankasına yatırmaları çağrısı yapanlardan, artık Boko Haram ın da bir bankası var diyenlere kadar uzadı. Elbette Tidjae Thiam kendini savunacak güçte, zaten yaptığı açıklamada bu tür saldırıların her zaman yapıldığını, buna alışık olduğunu söylüyor. Ancak biz yinede bu ırkçılığa karşı, yanında olduğumuzu duyurmak istedik. Toplumun en üst tabakasında bile bu ırkçılık kendine yer bulabiliyor, en üsttekiler bile ırkçılık kurbanı olabiliyor.