İlkay, her gün derse geç gelmektedir. Ali, sürekli arkadaşlarını şikâyet etmektedir. Ömer, verilen ödevleri yapmamaktadır. İSTENMEYEN DAVRANIŞLAR Mustafa, sırasında nadiren oturmakta, zamanının büyük bir kısmını kalem açmakla geçirmektedir. Oya, sık sık devamsızlık yapmaktadır. Gül, derste sürekli konuşarak dersi kesmektedir. Eğitsel çabaları engelleyen her türlü davranış istenmeyen davranış olarak nitelendirilir. İstenmeyen davranışar sadece öğrenmeyi engellemez. Çeşitli fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklara da neden olur. En büyük etkiyi de davranışı gösterenin üzerinde yapar. İstenmeyen davranışlar, "yıkıcı olmayan"dan, "çok yıkıcı olana" uzanan bir yelpazede sıralanırlar. Davranışın yanlışlığı, yerine, zamanına, sonuçlanna göre değişir. Örneğin, dersin gelişimine katkıda bulunuyorsa, tam yerinde ve zamanında yapılan, sırasını beklemeden konuşma ş eylemi, yanlış davranış sayılmamalıdır. Dersin son dilimi içindeki dikkatsizlikler de yanlış davranış sayılmayabilir 1
Derste esnasında hayal kurma istenmeyen bir davranıştır. İstenmeyen davranış örnekleri ve muhtemel nedenleri nelerdir? Her bacak kendi koyunundan asılır sözüne tepki göstermeyen öğrenci dersi dinlemiyor. İstenmeyen Davranışlar Temizlik ve görgü kurallarına uymama Kaba ve küfürlü konuşma İşini yaparken dikkatli ve özenli davranmama Başkaları konuşurken konuşma Başka işlerle ilgilenme Dersi dinlememe Arkadaşlarının dinlemesini ve çalışmasını engelleme İstenmeyen Davranışlar Arkadaşlarına ve hatta öğretmenine kaba ve sagısızca davranma Okula arkadaşlarına ve eşyalarına zarar verme, Okula geç kalma ve nedensiz devamsızlık, Kopya çekmek Sigara ve alkol gibi zararlı maddeleri kullanmak Sorunların asıl nedenlerine yönelmek yerine sorunların görüntüleri ile ile uğraşmak, düşmanla savaşmak yerine gölgesiyle g savaşmaya ş benzer. Öğrencilerin sınıfta, istenmeyen davranışlara yönelmesi bir görüntü, ders etkinliklerinin sıkıcı olması ise bunun nedeni olabilir Arkadaşına vurması bir görüntü, engellenmiş olması bunun nedenidir. Başarısız olması görüntü basan Başarısız olması görüntü, basan önündeki fiziksel, zihinsel engeller birer nedendir. 2
İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ Okula ve öğrenmeye karşı ilgi ve isteğin düşük olması, Bireysel gereksinimlerin karşılanmaması, Okul dışındaki yaşantı çevresi, Taklit ve özenti, Arkadaş çevresi, Bireysel özellikler İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ Öğretmenin alan ve meslek bilgisi ve kişilik özellikleri Geçmiş yaşantılar Ailenin kültürel özellikleri Öğretim programı ve planların niteliği Sınıfın fiziksel düzeni Gelişim özellikleri Öğretmenin, çevrede karşılaşılan bazı olumsuz davranışların sınıf ortamına girmesini önleyebilmesi için çevreyi tanıması, ekonomik, sosyal, kültürel geçmişini ve kaynaklarını çok iyi bilmesi gerekir. Ailedeki birey sayısı, ailenin gelir ve eğitim durumu öğrenci ğ davranışlarını ş etkileyen faktörlerden bazılarıdır. Öğrencinin, öğretmeni ve arkadaşlarıyla etkileşim düzeyinin düşük olması, Sosyal becerilerde yetersiz olması, Arkadaşının ş olmaması, Okulu sevmemesi, Sosyal doyumsuzluk içinde olması gibi pek çok neden öğrenciyi sınıf ortamında görmek istemediğimiz davranışlara itmektedir. Öğrenci, kaynak-araç yokluğu, yetersizliği nedeniyle başarı çabasının engellendiğini görünce olumsuz davranışlara ş yönelebilir. Öğrenci çok zorlandığını hissettiğinde, istenenleri sağlayabilmek için hırsızlığa bile yönelebilir. 3
Okulun olumsuz davranışa yönelten bir yanı da, kurallar ve olumsuz davranışlar konusunda yöneticilerin, öğretmenlerin ğ farklı görüş ş ve uygulayışta olmalarıdır. Bu durum öğrencileri şaşırtır, istenmeyen bazı davranışları için özür ve gerekçe oluşturur. Ergenlik öncesi, inatçı, ters davranışlarının yoğunlaştığı, kötümserliğin, çalışmaya isteksizliğin arttığı ğ dönemdir. Ergenlik dönemindeki hızlı gelişimle vücut oranlarının değişmesi, üzüntü, şaşkınlık, yavaşlık, uyumsuzluk, beceriksizlik, düşürmedökme davranışlarını artırır. İnatçı döneminde öğrenciye baskı yapmak yerine, inat ortamı yaratmamaya dikkat etmeli Vücudun hızlı geliştiği dönemlerde bu gelişimin dengesizliğinden utanan öğrenciye, vücudu ile ilgili olumsuz hatırlatmalardan kaçınmalı Bağımsızlığın arandığı dönemde,öğrencilerin düşünme, arama, deneme yapmasına yardımcı olmalı, Çocuğun isyanı, yardım isteğinin gösterges.idir Sağlığındaki farklılıklar, öğrencinin davranışlarını değiştirir, işitme, görme, algılama yetersizlikleri, öğrencileri istenmeyen davranışlara iter. Gereksinimlerini karşılamakta sınırlanan öğrenciler öç alma, sinirlilik, saldırganlık, güç arama-kullanma yönlü istenmeyen davranışlara yönelebilirler Tanınma, farkedilme, değer kazanma öğrenci gereksinimlerinin güçlülerindendir. Öğrenci ve okul değerlerinin uyuşmazlığı, öğrenciyi hiç istenmeyen bir davranış olan okulu terketmeye kadar götürebilmektedir 4
Gereksinimini karşılamak için öğrenci, olumlusunu beceremezse veya olumlusu istediği sonucu vermezse, olumsuz yönde dikkat çekici davranışlara başvurur, Öğrenciye kendini gösterecek imkanlar sunulmalı Gerçek şu ki: Öğretmenler, kendi disiplin problemlerinin %90 ını kendileri yaratırlar Bunun için asla öğrencilerle sınıf önünde tartışma. Arkadaşları huzurunda onu suçlama. Herkes saygı ile muamele görmek ister. Eğer herhangi bir olayda kontrolü tamamen kaybettiğinizi düşünüyorsanız, ya bir öğretmen arkadaşınız ya da İdare olaya müdahale etsin. Eğer uçurumun kenarındaysan, asla sendeleme! Meşgul insanların sorun çıkartacak vakitleri kalmaz. Asker eğitiminde herkese her zaman bir iş yaptırılır. Öğretmen olarak Öğretim stratejini çeşitlendir Bir şeyi 50 dakikadan fazla yapma Ders anlatma şeker gibidir, fazlası hasta yapar. Stratejik olarak neşeli şeyler de planla l Dersini anlattıktan sonra grup çalışması planla Sık sık sınav yap Her şeye bir not ver En az bir hafta önceden planlarını yap Bir ders programı yap ve adım adım takip et Her şeyi dosyala Öğretim döneminin başında kuralları da içeren bir öğretim programı yayınla (duyur) Öğrencilerin sınıf içinde uyması gereken kurallar belirlenirken öncelikle aşağıdakilerden hangisine dikkat edilmelidir? A. Kısa ve öz olmasına B. Öğretmenin isteğine uygun olmasına C. Öğrenciler tarafından önerilmiş olmasına D. Net ve anlaşılır olmasına E. Olumsuz davranışı tanımlayıcı olmasına Sınıf kuralları, öğrenme ortamında hangi durumda ne yapılacağının önceden belirlenmiş kararlardır. aşağıdakilerden hangisi sınıf kurallarının taşıması gereken özelliklerden biri değildir? A. Öğretimin niteliğini arttırıcı olma B. Açık, seçik ve anlaşılır l olma C. Öğrencilerin gelişim düzeyine uygun olma D. Öğretmen otoritesini sağlama E. Öğrenci katılımı ile belirlenmiş olma Aşağıdakilerden hangisi sınıf kurallarının belirlenmesinde öğretmenin dikkate alması gereken noktalardan biridir? A. Kuralların öğrencilerin katılımıyla tartışılarak belirlenmesi B. Kuralların okul yönetimine i ve öğretmenlere bırakılması C. Kurallara uymayanlara verilecek cezaların bildirilmesi D. Kuralların öğreciler tarafından özgürce belirlenmesi E. Kuralların kesin ve değişmez bir biçimde olması 5