2014 YILI KIRŞEHİR İLİ SANAYİ DURUM RAPORU Derleyen İpek Koçyiğit
1.İLİN SANAYİ YAPISI Kırşehir de ekonomik yapı, genel olarak tarım ve gıda ürünleri sanayine dayanmaktadır. Tarıma dayalı ekonomik yapının sonucu olarak imalat sanayindeki istihdamda gıda sanayi büyük pay sahibidir. Kırşehir de mermercilik, ihracat ve ildeki istihdam açısından önemli bir faaliyet alanı olmasına rağmen, bu alanda firmalar çoğunlukla yeterli kapasitede faaliyet göstermemektedirler. Kırşehir büyük sanayi yatırımlarının yanı sıra, sahip olduğu güçlü tarımsal alt yapısı ve gıda sektörünün birçok alanda çok kolay hammadde sağlayabilmesi nedeniyle tarıma dayalı sanayinin gelişmesi için elverişli bir yapıya sahiptir. 2.İLİN TİCARET YAPISI Kırşehir de ticaret hayatı genel olarak il merkezinde canlılığını korumakta olup, Kaman ve Mucur ilçelerinde nispeten gelişmiş durumdadır. Kırşehir ilinde; ihtiyaç maddeleri, tarımsal ürünler ve küçük el sanatları dalında üretilen sanayi ürünleri alım ve satımını kapsayan ticari faaliyetler yapılmaktadır. İlde el sanatlarına dayalı küçük işletmeler önem taşımaktadır. Özellikle, Mucur ilçesinde ev tipi işletmelerde dokunmakta olan halılar, halı yastıkları, taban halıları ve divan halıları halka açık pazarlarda, pazarlık usulü ile satılmaktadır. Kırşehir de taşçılık da gelişmiş bir el sanatıdır. İlde en az 40 atölyede oniks taş işlemeciliği yapılmaktadır. Bu atölyelerde ağırlıklı olarak, turistik eşya ve süs eşyaları yapılmakta ve il dışına gönderilmektedir. Kırşehir den diğer illere; başta tarım ve küçük sanat ürünleri olmak üzere, uçak lastiği, oto lastiği, çorap, tuz, akü, mermer, un, yem, matkap uçları, inşaat malzemeleri ve kalsit satılmaktadır. Diğer illerden ise, sanayi ürünleri ile ihtiyaç maddeleri satın alınmaktadır. Ayrıca, hizmet sektörünün faaliyetleri ile küçük sanat ve sanatkârların üretim ve tamiratlarına dayalı çalışmalar ticaret hayatının önemli bir faktörüdür. 3.SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE İL SANAYİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ a. Türkiye Sanayisi ve Kırşehir İli Sanayisi Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul(%31) olmak üzere, Bursa(%8), Ankara(%7), İzmir(%5), Konya(%4), Gaziantep(%3), Denizli(%3), Kocaeli(%2), Adana(%2), Tekirdağ(%2), Kayseri(%2 ), Mersin(%2) olmak üzere; toplam % 71 i on iki ilimizdedir. Bölgelere göre bir değerlendirme yapıldığında; sanayi işletmelerinin %48 i Marmara Bölgesinde, %17 si İç Anadolu Bölgesinde, %14 ü Ege Bölgesinde, %8 i Akdeniz Bölgesinde, %6 sı Karadeniz Bölgesinde, %5 i Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 si Doğu Anadolu Bölgesindedir. Kırşehir ilinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 122 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde %0.2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan bir ildir. İç Anadolu Bölgesi ndeki illerin sanayi bakımından değerlendirmesi yapıldığında, %45 ile Ankara ilk sırada yer almaktadır. Ankara ilini takip eden iller sırasıyla; Konya(%24),
Kayseri(%10), Eskişehir(%5), Sivas(%3), Karaman(%2), Kırıkkale(%2), Aksaray(%2), Nevşehir(%2), Yozgat(%2), Niğde(%1), Çankırı(%1) ve Kırşehir(%1) olarak görülmektedir. b. Kırşehir İlinde Sanayi İşletmelerinin Sektörel Dağılımı Kırşehir ilinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına bakıldığında; %27 gıda ürünleri imalatı, %16 metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı sektörlerinin ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir. Diğerleri sırasıyla; % 10 Diğer madencilik ve taşocakçılığı, % 7 Kimyasal madde ve ürünleri imalatı, % 6 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, % 6 Mobilya imalatı, % 5 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı(mobilya hariç), % 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine teçhizatı hariç), % 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı, % 4 Ana metal sanayi, % 3 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması, % 2 Tekstil ürünleri imalatı, % 2 Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretimi ve dağıtımı, % 1 İçecek imalatı, % 1 Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı. c. Çalışan sayısı ve Ar-Ge Sanayi sicil kayıtlarına göre Kırşehir ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı 4.493 tür. Ar-Ge birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 4, kalite kontrol birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 29 dur d. Genel Değerlendirme Kırşehir ilinde sanayi sektörlerinde çalışanların, %40 ı kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, %23 ü gıda ürünleri imalatı sektörlerinde istihdam edilmektedir. İstihdamın %85 i işçi, %3 ü mühendistir. Kırşehir ilinde bulunan sanayi işletmelerinin %34 ü mikro ölçekli, %57 si küçük ölçekli, %7 si orta ölçekli, %2 si büyük ölçekli işletmelerdir.
Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler: - Petlas Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş - Türkiye Şeker Fabrikaları-Kırşehir Şeker Fabrikası A.Ş - Sina Moda Tekstil Ticaret ve Sanayi A.Ş - Çemaş Döküm Sanayi A.Ş - Malya Tarım İşletmesi Müdürlüğü 4.İLDE ÖNE ÇIKAN YATIRIM ALANLARI Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar Et entegre tesisleri Mobilya imalatı Plastik eşya ve ambalaj malzemesi üretimi Tarım aletleri üretimi Organik tarım ürünleri. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar Madencilik sektöründe, kaya gazı üretimi potansiyel yatırım alanları arasındadır. Ayrıca; altın, killi kalker, demir, feldispat, florit, kalsit, kireçtaşı, kuvars, mermer, tuğla-kiremit ve vollastonit, potansiyel olarak yatırım yapılabilecek madencilik kollarıdır. Gaz beton ve çimento üretimine yönelik hammadde potansiyeli ilde mevcuttur Mikro-girişim proje olgusu çerçevesinde yapılabilecek yatırımlar: Ahşap işleme (mutfak ve süs eşyası), Küçük tezgahlarda dokumacılık ( çorap, yerel hane halkı tarafından yapılan el sanatları), El halısı ve kilim dokumacılığı, Bitkisel tarım ve hayvan ürünleri atıklarına dayalı yapılabilecek yatırımlar : Büyükbaş hayvan gübresinde organik gübre üretim tesisi Odun briketi üretim tesisi Gıda ve hayvan artıklarından biyogaz üretimi
Ormancılık sektöründe yapılabilecek yatırımlar: Hazır mutfak üretim tesisi Modüler mobilya üretim tesisi Madencilik sektöründe yapılabilecek yatırımlar: Mermer sahası ve işleme tesisi Mermer toz ve parçalarının değerlendirilmesine yönelik tesisler Kalsit işleme tesisleri Gıda sanayinde yapılabilecek yatırımlar: Pastörize süt ve süt mamulleri tesisi Patates cipsi ve mısır çerezi üretim tesisi Arı ürünleri üretim ve paketleme tesisi Su şişeleme tesisi Makine sanayinde yapılabilecek yatırımlar: Tekstil ve deri işleme makineleri imalatı tesisleri Süt sağım sistemleri imalat tesisi Tekstil makineleri yedek parça imalat tesisleri Kriko esaslı sabit kaldırıcı cihazlar imalat tesisleri Otomatik oto yıkama ürünleri imalat tesisi Otomotiv parçaları üretim tesisi Metal eşya sanayinde yapılabilecek yatırımlar: Çeşitli tip bıçak imalatı tesisi Medikal cihazlar ve cerrahi el aletleri imalatı tesisi Kimya sanayinde yapılabilecek yatırımlar: Polikarbonat levha imalatı tesisi Polikkarbonat su damacası üretim tesisi Ctp boru imalatı
Tekstil sanayinde yapılabilecek yatırımlar: Polipropilen esaslı dokumasız kumaştan tek kullanımlık tıbbi tekstil ürünleri üretim tesisi Diğer sektörlerde yapılabilecek yatırımlar: Seramik, kil, taş ve çimento gereçler sanayi Hazır beton santral tesisi Endüstriyel atık ayırma ve geri dönüşüm tesisi Sertifikalı tohum üretim tesisi 5.İLİN DIŞ TİCARETİ Ürün Grubu Bazında 2013 Yılı İhracat Verileri
İlin Dış Ticarete Konu Olabilecek Potansiyeli Tarım ve hayvancılık sektöründe; tahıl ve başka yerlerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler, canlı hayvancılık Süt ürünlerinin işlenmesine yönelik tesisler Metal ve makine sanayi Ağaç ürünleri ve mobilya sektörü 6. KIRŞEHİR İLİNDEKİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ VE SANAYİ SİTELERİNE İLİŞKİN ÖZET BİLGİLER a. Organize Sanayi Bölgeleri Kırşehir ilinde 3 adet sicil almış OSB bulunmakta olup, doluluk oranı %19 dur. Tamamlanan Organize Sanayi Bölgeleri Kırşehir Organize Sanayi Bölgesi 186 hektar büyüklüğündedir. 2001 yılında tamamlanmıştır.
Bölgedeki; 165 adet sanayi parselinin, 127 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 65 adedi üretim, 18 adedi inşaat, 44 adedi proje aşamasındadır. 38 adet parsel tahsis edilmemiştir. Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.100 kişi istihdam edilmektedir. Ağırlıklı sektör grubu; gıda ürünleri imalatı, başka yerde sınıflandırılmamış makineekipman imalatı ve kimyasalların-kimyasal ürünlerin sanayidir. Kaman Organize Sanayi Bölgesi 300 hektar büyüklüğünde olup, 57 hektarı kredilendirilmiştir. 2009 yılında tamamlanmıştır. Bölgedeki; 112 adet sanayi parselinin 2 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 2 adedi üretim aşamasındadır. 110 adet parsel tahsis edilmemiştir. Üretime geçen parsellerde 6 kişi istihdam edilmektedir. Devam Eden Organize Sanayi Bölgeleri Mucur Organize Sanayi Bölgesi 2014 yılı Yatırım Programında 75 hektar olarak ve 5.000.-TL ödenekle yer almaktadır. 437.200 m2 lik alan için kamu yararı kararı verilmiştir. İmar planı aşamasındadır. Yatırım Programında Yer Almayan OSB Projeleri Kırşehir Organize Sanayi Bölgesi (İlave Alan) 17/02/2006 tarih ve 1161 64 sayılı yazımızla 135 hektarlık alanın uygun görüldüğü bundan sonraki yapılacak işlemlere ilişkin Valiliğe yazı yazılmıştır. İmar planı aşamasındadır. Devam Eden Sanayi Siteleri Akpınar Sanayi Sitesi 2014 yılı Yatırım Programında 23 işyeri, altyapı olarak ve 500.000.-TL ödenekle yer almaktadır. Mimari projeleri incelenmiş olup, eksiklikler 15/08/2013 tarih ve 2908 sayılı yazımızla bildirilmiştir.
7. İLDE SANAYİ SEKTÖRÜNE YÖNELİK GÜNCEL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Demiryolu hattı tamamlanmalıdır. Katma değeri yüksek ürünler üretilmesi için Ar-Ge yatırımları yapılmalıdır. Profesyonel yönetim anlayışı geliştirilmelidir. Jeotermal seracılıkta daha etkin üretim için organize sanayi bölgesi kurulmalıdır. 2013 Yılı İl Sanayi Durum Raporunda İl Sanayinin Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri Başlığı Altında Yer Alan Hususlarda Kaydedilen Gelişmeler İlde KOSGEB, AHİKA ve Kırşehir TSO tarafından 633 kişiye uygulamalı girişimcilik eğitimi verilmesi sağlanmıştır. Ahi Evran Üniversitesi ve Çalışma ve İşkur Müdürlüğü ile birlikte ortak çalışmalar yürütmektedir. Kariyer Günleri etkinlikleri ile başarılı girişimcilerin tanıtımı yapılmaktadır. Ayrıca üniversite bünyesinde girişimcilik dersleri verilmesi için üniversite idaresine öneri getirilmiş olup; öncelikle eğitimcinin eğitimi için Kalkınma Ajansına Teknik Destek Projesi verilmesi planlanmıştır. Ahi Evran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi nde Makine, Elektrik-Elektronik, Bilgisayar, Metalurji Mühendisliği bölümleri açılmıştır. Ancak öğrenci alımları gerçekleşmemiştir. Bu konuda üniversite yönetiminin çalışmaları devam etmektedir. Öğretim üyesi eksikliği nedeniyle gelişme sağlanamamıştır OSB altyapı çalışmalarından doğalgaz ve yol imalatları tamamlanmıştır. Elektrik dağıtımında özel tüketici olmak için müracaat yapılmıştır. Ahiler Kalkınma Ajansı, KOSGEB ve Ticaret ve Sanayi Odası ile koordineli olarak, Çalışma ve İşkur Müdürlüğü bünyesinde düzenlenen kurslara ihracat eğitiminin de dâhil edilmesi önerisi getirilmiştir. Kümelenme bilincine yönelik eğitim düzenlenmesi planlanmıştır. Kalkınma Ajansı ile tanıtıcı faaliyetler düzenlenmiştir. Jeotermal İhtisas OSB kurulması hususunda, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ve İl Özel İdare Müdürlüğü koordinesinde çalışmalar devam etmektedir. 8.BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI TARAFINDAN İL İÇİN BELİRLENEN VİZYON, MİSYON VE STRATEJİLER Ahiler Kalkınma Ajansı Vizyon: Stratejik konumu ile ticaret ve sanayide sürdürülebilir kalkınmayı sağlamış, bereketli toprakları ile tarım ve hayvancılıkta gelişmiş, sevgi ve hoşgörü ikliminde kendini yetiştirmiş insanları, büyüleyici Kapadokya sı, kültürel ve tarihi zenginlikleri ve termal kaynakları ile farklılaşmış, dünya markası bir bölge olmak. Bu vizyona ulaşmak için dört ana gelişme ekseni belirlenmiştir. Bu eksenler; İnsan kaynakları Dünya çapında turizm
Rekabet edebilirlik Yaşam kalitesi İnsan kaynakları gelişme ekseni kapsamında şu amaçlar belirlenmiştir. İstihdamın artırılması Bölgede yaşam boyu öğrenme politikasının tanıtılması ve yaygınlaştırılması Bilgi toplumu stratejilerinin geliştirilmesi Dünya çapında turizm gelişme ekseni kapsamında şu amaçlar belirlenmiştir. Turizm gelirlerinin artması için bölgede turizm çeşitliliğinin sağlanması Bölgenin önemli bir turizm merkezi olmasının sağlanması Bölgenin tanınırlığını artırmak için alternatif tanıtım faaliyetlerini geliştirilmesi Turizm faaliyetlerinin bölgede geniş bir tabana yayılmasının sağlanması Rekabet edebilirlik gelişme ekseni kapsamında şu amaçlar belirlenmiştir. Katma değeri yüksek bitkisel ürünlerle sürdürülebilir üretim yapılması Hayvansal üretimde verim artışının sağlanması Tarımda gelir artışını sağlayacak markalaşma faaliyetlerinin desteklenmesi Pazarlama stratejilerinin öğretilmesi ve geliştirilmesi Ar-ge çalışmalarına destek verilmesi Sanayi ve ticarette bölgenin rekabet edebilirlik gücünün artırılması Yaşam kalitesi gelişme ekseni kapsamında şu amaçlar belirlenmiştir. Sosyal bütünleşmenin sağlanması Eğitim ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi Çevresel sorunların sürdürülebilir bir yaklaşımla çözülmesi Ulaşım ve altyapının geliştirilmesi İşbu rapor, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü 81 İl Durum Raporu ndan faydalanılarak hazırlanmıştır.