Sayı: 17 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar....................... Arz-Talep Genel Bakış............ Sektörden Haberler.............. Hava Durumu................... Arıza & Bakım................... Ekonomik Takvim................ 1 4 6 8 10 11 Gündemden Başlık lar > Nisan ayında Piyasa Takas Fiyatı 118,48 TL/MWh oldu. > Nisan ayında Sistem Marjinal Fiyatı 108,1 TL/MWh oldu > YEKDEM yönetmeliğinde değişiklik Resmi Gazete'de yayımlandı. > Türkiye'nin enerji ithalatı Mart'ta %40,1 azaldı > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* YEKDEM yönetmeliği piyasayı rahatlatır 29 Nisan'da Resmi Gazete'de yayınlanan ve 1 Mayıs'tan itibaren yürürlüğe giren YEKDEM yönetmelik değişikliğinin spot piyasayı rahatlatması bekleniyor. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI 29 Nisan'da Resmi Gazete'de yayınlanan ve 1 Mayıs'tan itibaren yürürlüğe giren YEKDEM yönetmelik değişikliği elektrik piyasasını hareketlendirdi. Yeni yönetmeliğe göre; YEKDEM santrallerinde üretilen elektrik piyasalara satılabilecek ve üreticiler Gün Öncesi Piyasasında oluşan fiyat ile teşvik bedeli arasındaki farkı alacak yada ödeyecek. Montel-Foreks ile görüşen bir trader "YEKDEM yönetmeliğinde yapılan değişiklik kesilikle yerinde ve önemli bir karardır. Teşvik kapsamındaki santrallerin daha fazla sorumluluk almalarının yolu açılmakla birlikte sistem dengesizliğinin önüne geçebilmek için doğru bir adım oldu. Spot piyasanın son 4 aydır üstlendiği yük biraz da olsa kaldırılmış olacak" dedi. DENGELEME PİYASASI Nisan ayı için belirlenen Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 108,1 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti. Mart ayında aynı rakam 108,2 TL/MWh bandında belirlenmişti. 25 Nisan-1 Mayıs haftasında en yüksek SMF 181,2 TL/MWh ile 27 Nisan Çarşamba günü, en düşük ortalama SMF ise 44,8 TL/MWh ile 1 Mayıs Pazar günü gerçekleşti. 2016'nın başından beri gerçekleşen SMF ortalaması ise 112,6 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti.
KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Nisan ayının ilk 28 gününde ani puant ortalaması 33.819 MW seviyesinde belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde rakam 32.927 MW seviyesinde gerçekleşmişti. Nisan ayının ilk 28 günü boyunca en yüksek ani puant 36.196 MW ile 28 Nisan Perşembe günü, en düşük ani puant ise 24 Nisan Pazar günü 29.615 MW ile gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Haftanın ilk gününde Piyasa Takas Fiyatındaki ani artış tezgah üstü piyasaları da yukarı çekti. Tezgahüstü piyasalarda haftanın ilk gününde Mayıs ayı ay sonu (BOM) kontratı 133-136 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Piyasada Haziran ayı kontrat 138-143 TL/MWh bandında değerlenirken, rakam geçtiğimiz hafta 134-135 TL/MWh seviyesindeydi. Temmuz ayı baz yük kontrat 150-155 TL/MWh arasında değerlenirken, Ağustos kontratı ise geçen haftaki 159,5 bandından bu hafta 160-165 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda 2016 ikinci yarı kontratı (2016H2) geçen hafta 146-146,50 TL/MWh seviyesinde belirlenirken bu hafta 147-149 TL/MWh seviyesine yükseldi. Q316 (2016 Üçüncü Çeyrek) ürünü 151,5-153,5 TL/MWh, Q416 (2016 Dördüncü Çeyrek) kontratı ise 144-146,50 TL/MWh seviyesinde değerlendi. Haftanın ilk gününde 2017 yıllık kontrat (CAL17) ise oldukça açık bir spread ile 140,5-144,5 TL/MWh seviyesinde belirlenirken ürün geçtiğimiz hafta 138-143 TL/MWh bandındaydı. SINIR ÖTESİ TİCARET TEİAŞ tarafından Mayıs ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki 166 MW kapasitenin tamamı 13 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 0,66 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü ESO tarafından Mayıs ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki 166 MW kapasitenin tamamı 10 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 3,83 /MWh olarak belirlendi. SEE-CAO tarafından yapılan GR-TR yönlü ihalede ise 168 MW kapasite ihaleye açılırken, ihalede takas fiyatı 1,43 olarak belirlendi. 3
ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Nisan ayının ilk 28 gününde termik kaynaklardan elektrik üretimi geçen yıla göre %14,1 artış kaydetti. Nisan'ın ilk 28 gününde termik kaynaklardan günlük ortalama 427.132 MWh elektrik üretilirken, 2015 yılında aynı rakam 374.681 MWh seviyesindeydi. Hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi ise bir önceki yıla göre %10,9 düşüş kaydetti. 2015 yılının aynı döneminde hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi 261.217 MWh seviyesinde iken 2016 yılının aynı döneminde günlük ortalama 232.745 MWh seviyesine geriledi. Nisan ayının ilk 28 gününde rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi ortalaması 27.439 MWh olarak belirlenirken, 2015 yılının aynı döneminde rakam 29.421 MWh seviyesindeydi. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Nisan ayının ilk 28 gününde, lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi ortalaması 437.061 MWh, EÜAŞ'ın ise 94.548 MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca 117.025 MWh elektrik üretti. Aynı rakamlar 2015 yılının Nisan ayının aynı döneminde serbest elektrik üreticileri için 379.960 MWh, EÜAŞ santrallerinin 137.687 MWh ve Yap-İşlet santralleri için ise 108.304 MWh seviyesindeydi. 4
BARAJLARA GELEN SU Nisan ayının ilk 28 gününde barajlara gelen su 9.044.580 milyon m3 seviyesinde belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde barajlara toplamda %33,1 daha fazla su gelmiş, su gelirleri 13.523.827 milyon m3 seviyesinde gerçekleşmişti. 2016 yılında şu ana kadar barajlara gelen toplam su miktarı 29.512.230 milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam 32.953.909 milyon m3 seviyesinde belirlenmişti. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Nisan ayının ilk 28 gününde rüzgardan elektrik üretimi ortalaması 27.439 MWh olarak belirlenirken 2015 yılının aynı döneminde rakam 29.421 MWh seviyesindeydi. En yüksek rüzgardan elektrik üretimi 61.071 MW ile 21 Nisan Perşembe günü, en düşük üretim ise 6.483 MWh ile 7 Nisan Perşembe günü gerçekleşti. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için 1.540 MW yarın için ise 1.150 MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ Nisan ayının ilk 28 gününde Türkiye genelinde elektrik tüketimi ortalaması 707.982 MWh olarak belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde rakam 682.145 MWh seviyesinde belirlenmişti. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 17,3 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 13,5 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. 5
PİYASA HABERLERİ kendilerine yüklenmiştir. Bu durum YEKDEM kapsamındaki santrallerin doğru bir şekilde yönetilmesini teşvik edeceği gibi tüketiciler için de önemli bir avantaj oluşturacaktır." EPDK: YEKDEM'DEN HEM ÜRETİCİLER HEM TÜKETİCİLER FAYDALANIR Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), Yeni YEKDEM dizaynı ile ortaya çıkacak verimlilik artışından hem üreticiler hem tüketicilerin faydalanacağını bildirdi. Kullanımına İlişkin Kanun(YEK Kanunu) uyarınca gerekli şartları taşıyanların, YEK Destekleme Mekanizması'na (YEKDEM) katılabildiği ifade edilen açıklamada, şu bilgiler verildi: "YEKDEM'e katılan tesislerin toplam kurulu gücü 2011 2014 yılları arasında yaklaşık 500 MW ilâ 1.800 MW değişirken 2015 yılında bu rakam 2014 yılının üç katına çıkarak 5.400 MW'a ulaştı. Kuruma 2016 yılı için YEKDEM'e dahil olmak üzere başvuran tesislerin kurulu gücünün 15.000 MW'ı geçmesi ile dengeleme birimlerinin de YEKDEM'e girmesi sonucu yeni düzenleme için yapılan çalışmalara hız verildi. Bu çerçevede portföyün doğru bir biçimde yönetilerek üretim tahminlerinin en doğru şekilde yapılması ve piyasaya arz edilmesi, gerekirse gün içi piyasasında ticaret yapılarak dengesizliklerin en aza indirilmesi, rezervuarlı hidrolik santrallerin üretimlerinin portföy gelirini maksimize edecek şekilde optimize edilmesi, YEKDEM kapsamındaki tesislerin dengeleme güç piyasasında yer almaya devam etmesi ve yan hizmet sağlayabilmesi amaçlarını sağlamak üzere YEKDEM Yönetmeliğinde değişiklik yapıldı. Santrallerin bizzat ilgili katılımcılar tarafından yönetildiği, dengesizliklerin katılımcıların sorumluluğunda bulunduğu, dengeleme birimi olan santrallerin DGP'de yer almaya devam ettiği ve tesislerin üretimlerini optimize etmeye teşvik edildiği değişiklikler ile: YEKDEM portföyü kaldırıldı. YEKDEM kapsamındaki tesisler, katılımcıların portföyünde kalmaya devam edecek ve dengesizlikleri de yine kendi portföyleri içerisinde değerlendirilecek. Bu tesislerde üretilen enerji, katılımcılar tarafından ikili anlaşmalar, gün öncesi piyasası (GÖP), GİP'te değerlendirilebilecek. Dengeleme birimi olma vasfı taşıyan santraller yine DGP'ye teklif sunmaya devam edecek. Yeni YEKDEM dizaynı ile ortaya çıkacak verimlilik artışından hem üreticiler hem tüketiciler faydalanacak. Portföyünü düzgün yöneten, piyasalarda iyi pozisyon alan ve dengesizliklerini en aza indiren katılımcıların sağlıklı üretim planlaması, dengesizliklerin azaltılması, tersiyer yedek ve yan hizmetler gibi sağladıkları ek hizmetler karşılığı eski teşvik mekanizmasına göre daha fazla kazanç elde etmesi mümkündür. Piyasalarda iyi ticaret yapamayan ve dengesizliklerini azaltamayan katılımcıların ise riskleri bizzat ŞANLIURFA HES'TE EN YÜKSEK TEKLİFİ RÖNESANS ENERJİ VERDİ Şanlıurfa'da bulunan ve 51 megavat kurulu güce sahip hidroelektrik santralinin (HES) özelleştirme ihalesi yapıldı. Elektrik Üretim A.Ş.'ye (EÜAŞ) ait Şanlıurfa HES ve taşınmazlarının özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi 247 milyon 500 bin lira ile Rönesans Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. verdi. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın yaptığı ihaleye, 8 firma katıldı. İhalede önce kapalı elemesiz teklifler alındı. Elemesiz turda verilen 211 milyon 123 bin liralık en yüksek teklifin ardından beş elemeli tur yapıldı. Elemeli turların sonuncusunda Altek Alarko Elektrik Santral Tesis İşletme ve Ticaret AŞ en düşük teklifi vererek ihaleden ayrılırken, ihale komisyonunun belirlediği 245 milyon 977 bin lira üzerinden açık artırmaya geçildi. Açık arttırmada en yüksek teklifi 247 milyon 500 bin lira ile Rönesans Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. verdi. Teklifin ihale komisyonunun değerlendirmesinden sonra Rekabet Kurumu'nun ve EPDK'nın görüşüne sunulacağı öğrenildi. HES ve taşınmazların özelleştirilmesi ihalesine katılan şirketler şöyle: "Pamuk Ortak Girişim Grubu, Sanko Tekstil İşletme Sanayi ve Ticaret A.Ş., Maren Maraş Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş., Saf Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş., Çelikler Taahhüt İnşaat ve Sanayi A.Ş., Rönesans Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş., Yılsan Yatırım Holding A.Ş., Altek Alarko Elektrik Santral Tesis İşletme ve Ticaret A.Ş., Murat Hes Enerji Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.," GAZPROM, GÜNEY AKIM'I CANLANDIRMAK İSTİYOR Rus doğal gaz devi Gazprom, Avrupa'ya doğal gaz satışında Ukrayna'yı by pass edecek olan Güney Akım projesini canlandırmak için masaya yeni bir rota getirdi. Gazprom Export'un baş danışmanı Andrey Konoplyanik'in verdiği bilgiye göre, masaya getirilen yeni rota Rusya tarafından 2014 yılında ilhak edilen Kırım yarım adasından başlıyor. Kırım'ın Bulgaristan'a daha yakın olması nedeniyle boru hattının inşaa maliyeti azalacak. Yeni rota ayrıca, boru hattının Sırbistan ve Macaristan yerine Yunanistan ve oradan da Adriyatik'i geçerek İtalya'ya uzanmasını öngörüyor. ALMANYA'NIN GÜNEŞ ENERJİSİ KAPASİTESİNDE BÜYÜME YAVAŞLADI Almanya'nın güneş enerjisi kapasitesinde büyüme ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34 düşüş gösterdi. Böylece kapasite 212 MW seviyesine geldi. Mart ayında yeni güneş panellerinde kurulum kapasitesi 78 MW oldu. Geçen yıl aynı ayda ise 97 MW seviyesindeydi. Mart ayı sonunda, Almanya'da güneş enerjisi kapasitesi 30,9 GW olarak açıklandı. Almanya'nın 2.5 GW yıllık güneş enerjisi kapasite artırma hedefinden bu yıl da geri kalacağı tahmin ediliyor 6
ithalat kalemlerinden olan mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler ithalatı 2 milyar 212,0 milyon dolar oldu. Geçen yıl aynı ayda ithalat 3 milyar 693,3 milyon dolar olmuştu. Yılın ilk 3 ayında ise ithalat %40,6 düşüşle 10,9 milyar dolardan 6,48 milyar dolara indi. ATATÜRK BARAJI'NDA ÇALIŞAN TRİBÜN SAYISI ARTTIRILDI Şanlıurfa Atatürk Barajı'nda elektrik üretimi için çalışan türbinlerin sayısı bölgede yaşanan sıkıntılardan dolayı artırıldı. Atatürk Barajı Hidroelektrik Santralinde (HES) Elektrik üretimi için kurulan 8 türbinden bu güne kadar 4 türbin çalışırken geçtiğimiz gün bölgedeki 7 ilde yaşanan elektrik sorunundan dolayı çalışan türbin sayısı 8'e çıkartıldı. Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES); 2.405 MW kurulu gücü ile ortalama 2.114.882 kişinin tüm elektrik enerjisi ihtiyacını karşılıyor. ADIGÜZEL-KEMER HES'TE EN YÜKSEK TEKLİFİ BEREKET ENERJİ VERDİ Elektrik Üretim A.Ş.'ye ait, Adıgüzel ve Kemer Hidroelektrik Santralleri ile bu Santraller tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmesi tamamlandı. Dün yapılan özelleştirme ihalesi nihai pazarlık görüşmesinde 324,1 milyon TL ile Bereket Enerji Üretim A.Ş. tarafından verildi. GAZPROM, AVRUPA'YA DOĞAL GAZ SATIŞININ ARTMASINI BEKLİYOR Rus doğal gaz devi gazprom, Avrupa'ya satışlarının bu yıl artmasını beklediğini bildirdi. 2015 yılı mali sonuçlarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde açıklayan Gazprom, net karının 2014'e göre 4,9 kat artarak 787,054 milyar ruble olduğunu bildirdi. Gazprom'un cirosu ise yüzde 8,6 artarak 6,07 trilyon ruble olarak gerçekleşti. Gazprom mali sonuçlarına iliştin raporunda 2016'da Avrupa'ya satışlarının artmasını beklediğini ifade ederken, ihracatta ortalama fiyatın cari fiyat seviyelerinde oluşmasını beklediğini de vurguladı. Gazprom 2016'da 1,5 trilyon ruble yatırım gerçekleştirmeyi de planlıyor. TÜRKİYE'NİN ENERJİ İTHALATI MART'TA %40,1 AZALDI Türkiye'nin enerji ithalatı Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 40,1 düşüş gösterdi. Enerji ithalatı uzun süre sonra ilk kez makina aksam ve parçaları ithalatının altına indi. Türkiye İstatistik Kurumundan(TÜİK) yapılan açıklamaya göre, en büyük ALMANYA'NIN GÜNEŞ ENERJİSİ KAPASİTESİNDE BÜYÜME YAVAŞLADI Almanya'nın güneş enerjisi kapasitesinde büyüme ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34 düşüş gösterdi. Böylece kapasite 212 MW seviyesine geldi. Mart ayında yeni güneş panellerinde kurulum kapasitesi 78 MW oldu. Geçen yıl aynı ayda ise 97 MW seviyesindeydi. Mart ayı sonunda, Almanya'da güneş enerjisi kapasitesi 30,9 GW olarak açıklandı. Almanya'nın 2.5 GW yıllık güneş enerjisi kapasite artırma hedefinden bu yıl da geri kalacağı tahmin ediliyor. G-7 ÜLKELERİ PETROL VE GA Z SEKTÖRÜNÜN GELİŞTİRİLMESİNE YATIRIM YAPILMASI İÇİN ANLAŞTILAR G-7 üyesi ülkelerin enerji bakanlarının Japonya'nın Kitakyushu kentindeki toplantılarında, petrol ve gaz sektörünün geliştirilmesi için aktif şekilde yatırım yapılması üzerinde anlaşıldı. G-7 enerji bakanları yaptıkları ortak açıklamada, "Petrol ve gaz sektörlerine yatırımların artırılmasının önemini sürekli olarak vurguluyoruz. Yatırımların devam etmesi uzun vadede enerji arzının güvenliğini ve istikrarını sağlayacak, global ekonomik büyümeye katkı yapacak" ifadelerine yer verdiler. GE YENİLENEBİLİR ENERJİ, 3 MW RÜZGÂR TÜRBİNİ GRUBUNU TANITTI GE Yenilenebilir Enerji (NYSE: GE), bugün yeni 3 MW rüzgâr türbini grubunu İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı ICCI'de tanıttı. GE'nin kısa bir süre önce tanıtılan 3.2-130 modelinin ardından, bu platformda GE'nin bugüne kadarki en güçlü rüzgar türbini olan yeni model 3.4-130 teknolojisi müşterilere tanıtıldı. Bu yıl 22. kez düzenlenen ICCI kapsamında GE 3.4 130 hakkında bilgi veren GE Yenilenebilir Enerji, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Türkiye Bölge Lideri Ruhan Temeltaş, Türkiye'nin enerji hedeflerine ulaşmasında gelişmiş teknolojilerin sunacağı verimliliğin önemine dikkat çekti. Temeltaş: Rüzgâr enerjisi ülkemizin yenilenebilir enerji hedeflerine ulaşmasında önemli bir role sahip. Bu yüzden yeni ve en yüksek verimliliği sağlayan teknolojilerin kullanılması bu süreçte büyük önem taşıyor. GE olarak bu alandaki misyonumuz doğrultusunda kendi sınıfında yüksek enerji verimliliğine sahip olan GE 3.4 130 rüzgar türbinini geliştirdik. Türkiye'nin rüzgâr koşullarına uygun olan ve yıllık yüksek enerji üretimini hedefleyen türbinin ülkemizin bu alandaki hedeflerine ulaşmasını hızlandırmasını diliyoruz dedi. Yeni platform, GE'nin 2.5 ve 2.75 MW türbinlerinin kanıtlanmış performansına ilave olarak daha büyük kanat çapları sunuyor. 7
METEOROLOJİ 8
METEOROLOJİ Bu tablodaki veriler MeteoGroup tarafından sağlanmaktadır. Detaylı ve yüksek çözünürlükte hava tahminleri için www.meteogroup.com.tr adresine başvurabilirsiniz. 9
BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem: 26.04.2016 02.05.2016 10
EKONOMİK TAKVİM Dönem: 03.05.2016 10.05.2016 11