Temel bilgisayar teknolojileri kullanımı Yrd.Doç.Dr. Taner Üstüntaş Bilgisayara giriş
BİLGİSAYAR NEDİR?
Bilgisayar /Computare /Computer Kendisine verilen bilgileri çok süratli bir şekilde işleyen, aritmetik ve mantıksal işlemleri otomatik olarak yapan, verilerden yeni bilgiler elde edebilen bir makinadır.
Bilgisayar / Başka bir deyişle Bilgisayara verilen işlenmemiş bilgiler girdi(veri), Bilgisayar verisine dönüştürülerek, onlarla mantıksal ve matematiksel işlem yaparak sonuçları çıkarma işlemi çıktı(bilgi) olarak tanımlanır.
Bilgisayarın temel özellikleri: Çok süratli işlem yapabilme yeteneği, Mekanik ve elektronik parçalardan oluşması, Bellekte çok fazla bilgi depolayabilme yeteneği, Aritmatiksel (/,+,-, * gibi), ve mantıksal(<,>, ve veya gibi) Yapılabilen işlemler,sayesinde karşılaştırma yaparak karar verme yeteneği
Bilgisayarın Temel Özellikleri Düşünme yeteneği yoktur. Sadece programlanabilir.
Bilgisayarın Kronolojik Tarihçesi PARMAKLAR ve ABAKÜS (M.Ö.600) PASCALİNE (Blaise Pascal:1623-1662) Lady Ada Lovalance (1815-1852)delikli kartlar International Business Machines Corporation: IBM HARWARD MARK -I (1944) ENİAC EDVAC UNIVAC
Kısa Tarihçe İnsanlık tarihinde bilinen ilk sayı sayma ve aritmetik işlemler yapma amaçlı olarak üretilen araç M.Ö. 3000 yıllarında ortaya çıkmış olan Abakus tur.
1642 yılında Pascal basit toplama ve çıkarma işlemleri yapabilen mekanik bir hesaplayıcı geliştirmiştir.
1671 yılında Leibniz bu işlemlere çarpmayı da ekleyerek başka bir araç daha geliştirmiştir.
1890 yılında Amerika lı Hollerith delikli kartla çalışan ilk hesap makinesini geliştirmiş ve kurduğu şirket daha sonra IBM şirketine dönüşmüştür.
İlk Alet İnsanoğlu ilk çağladan beri bazı problemlerini çözdürmek ve hesap yaptırmak maksadıyla bir çok alet ve makine icat etmiştir. Bu tür aletler ilk önceleri zaman alıcı ve karmaşık işlemleri yapmaktan çok, kesin ve doğru sonuç gerektiren amaçlar için geliştirilmiş aletlerdir. Bu bağlamda, sayı saymak ve hesap yapmak maksadıyla geliştirilen ilk alet ABUKUS sayma çubuklarıdır.
Bilgisayarın Hemen Öncesi Yakın zamanda ise; sürgülü hesap cetvelleri, onların da arkasından kollu hesap makineleri hesap yapma maksadıyla geliştirilen alet ve makineler olmuşlardır. Bilgisayarın Ortaya Çıkışı: Zaman içerisinde, çok sayıdaki hesabın üst üste ve güvenilir şekilde yapılmasına duyulan gereksinim, elektronik teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak bilgisayarların ortaya çıkmasına ve yaygınlaşmasına neden olmuştur.
Bilgisayar tarihindeki evreler I.Dönem: (1946-1959) Vakum tüpleri II.Dönem: (1959-1964) Transistörler III. Dönem:(1964-1970) Entegre devreler IV.Dönem: Mikroişlemciler (1971-...) V.Dönem: Artifical Inteligence Daha ucuz, Daha küçük, Daha hızlı, Daha az enerji tüketen, Daha yaygın tüketilen.
1. Kuşak Bilgisayarlar 1937 yılında delikli kart kullanımına dayanan ve işlemlerle hesaplamaları otomatik olarak yapan ilk bilgisayar IBM şirketi tarafından üretilmiştir. 1943 yılında vakum tüplü programlanabilir ve gerçekleştirdiği işlemler bütününü belleğinde saklayabilir EDVAC bilgisayarları üretilmiştir.
2. Kuşak Bilgisayarlar 1950 li yıllarının sonlarına doğru vakum tüplerin yerine transistörlerin kullanımı bilgisayar alanında yeni bir kuşağın başlangıcını oluşturmuştur. Böylece bilgisayarların boyutları küçüldü ve maliyetleri dolayısıyla fiyatları düştü.
3. Kuşak Bilgisayarlar 1960 lı yılların ikinci yarısından sonra binlerce transistörü ve ilgili elektronik parçaları içinde barındıran entegre / tümleşik devreler in bilgisayarlarda kullanımı üçüncü kuşak bilgisayarları ortaya çıkarmıştır. Tümleşik devreler bilgisayarlarda; daha etkin giriş/çıkış, disk, bellek gibi donanım ürünlerine rastgele bir erişim olanağı verebilmenin yanı sıra, birden fazla yazılım çalıştırma imkanı da sunabilmektedirler.
4. Kuşak Bilgisayarlar 1970 li yılların başlarında bilgisayarın beyni olarak ifade edilen Mikroişlemciler : Merkezi İşlem Birimi nin (MİB veya CPU) bir tümleşik devrede üretilmeye başlanması ile 4. ve bu günkü bilgisayarların içinde bulunduğu kuşak başlamıştır. Bu teknolojiyle üretilen bilgisayarlara Mikrobilgisayarlar adı verilmiştir. Bu sayede bilgisayarların hız ve güvenilirlikleri artarken maliyet ve hacimleri giderek küçülmüştür. P4 CPU
Yapay zekalı Bilgisayarlar Gelecekteki 5. kuşağı oluşturacak bilgisayarlar; yapay zekalı, düşünebilen ve karar verebilen bilgisayarlar olarak tasarımlanmaktadırlar. Bu konuda yoğun çaba ve araştırmalar devam etmektedir.
Bazı bilgisayar terimleri Data - veri information-bilgi data processing - bilgi işlem Hardware - donanım Software - yazılım Central Processing Unit: CPU, Merkezi işlem birimi- (8086-80386-80486-Pentium 75-133, Pentium MMX 150-166, Pentium II 300-400, Pentium III450-500-600.
Bazı bilgisayar terimleri ROM (Read Only Memory) RAM (Random Access Memory) 2MB,4MB, 8MB,16MB, 32MB, 64MB, 128MB, 256MB
Bilgisayarda Kapasite birimleri Bit (Binary digit- ikilik basamak) 0 ve 1 sayılarının herbiri ikilik sayı siteminin bir hanesini temsil eden en küçük bellek ölçü birimi Byte 8bitin bir araya gelmesi ile oluşan birim 1byte, TIP yazımı bellekte 3byte lık alan kaplar Kilo byte(kb): 1024 byte Mega byte(mb): 1024 KB, Gigabyte (GB):1024 MB, Terabyte (TB):1024 GB
Donanım - Yazılım Bir bilgisayar temelde iki ana bölümden oluşan bir sistemdir. Bilgisayarın elektronik devreler ve diğer fiziksel gereçlerden oluşan kısmına Donanım (Hardware), bilgisayarın donanım kısmındaki parçaları çalıştıran ve programlardan oluşan parçasına da Yazılım adı verilmektedir. Yazılım ve donanım bir bilgisayarın ayrılamaz iki parçasıdır. Ne yazılım ne de donanım tek başlarına bir anlam ifade etmezler. Bilgisayar Ekonomisi: Geliştirilen donanım ve/veya Yazılım birbirinin yenilenmesini tetikler
Bilgisayar Donanımları Merkezi İşlem Birimi (CPU) Ana Bellek (RAM) Ön Bellek (Cache Memory) BIOS (Basic Input Output System) Anakart Bilgisayar Kasası Sabit Disk (Hard disk) ve Disketler CD-ROM Sürücü Monitör (Ekran) Klavye Mouse (Fare) Yazıcı (printer) Çizici (plotter) Tarayıcı (scanner) Modem
Bilgisayarın iç yapısı Bilgisayarın içinde yer alan kartlar, kablolar, güç kaynağı gibi parçalar bilgisayarın iç yapısını oluşturur Anakart, Mainboard, Motherboard Slot (Ekran görüntü kartı, Ses kartı, TV kartı v.b.kartların yerleştirildiği yuvalar) Portlar(Bilgisayara bağlanan tüm çevre birimlerinin bağlantısının yapıldığı yerler) Seri ve paralel bağlantılar Görüntü kartı(bilgisayar ile Monitor), Power supply: güç kaynağı
Veri Bir problemin çözümü için gerekli olan ön bilgilerdir. Veriler rakam, harf ve sembollerle ifade edilebilirler. Veriler ham halde bulunduklarından çoğu zaman doğrudan kullanılamazlar.
Bilgi Bu nedenle genelde ham haldeki bu ön bilgi, veri; belli bir işlem sonucu işlenerek bilgi haline dönüştürülür. Bilgi ise, veriler arasında anlamlı ilişkiler kurularak elde edilen ürün veya sonuçtur. Bilginin düzenlenmiş, güvenilir ve değerini koruyor olması gerekir.
Bilgi-İşlem Verilerden gerekli bilgilerin elde ediliş işlemine denir. Bilgi-İşlem Süreci Problem Veri Verilerin İşlenmesi Bilgi Sonuç
Bilgisayarların Sınıflandırılması Yapım teknolojilerine ve Kapasitelerine göre olmak üzere iki grupta sınıflandırılabilirler.
Yapım Teknolojilerine göre Bilgisayarlar Analog Bilgisayarlar: Problemleri fiziksel büyüklüklere göre benzerlik ve örnekleme yöntemi ile çözen bilgisayarlardır. Kardiyografi aletindeki sinüzoidal salınımlar şeklindeki bilgi üretimi bu tür bilgisayarlara örnek olarak verilebilir. Sayısal (Dijital) Bilgisayarlar: Bu tür bilgisayarlarda işlemler, elektronik devreler sayesinde işlenir ve sonuçlar sayısal olarak elde edilir. Günümüzde yoğun olarak kullanılan bilgisayarlar bu gruba girerler. Karma Bilgisayar Sistemleri: Sayısal ve analog bilgisayarların özellikleri birleştirilerek üretilen bilgisayarlardır. Bir bilgisayar ve ona bağlı yazıcı bu sistemlere örnek olarak verilebilir.
Bilgisayarda Kapasite birimleri BİT: 0 ve 1 sayılarının her biri ikilik sayı sisteminin bir hanesini temsil etmektedir. Buna bilgisayar dilinde 1 bit (Binary digit/ikilik basamak) denir. Bilgisayar belleği 0 ve1sayılarını gösteren milyonlarca elektronik hücreden oluşur. (En küçük bellek ölçü birimidir.) BYTE: 8bit in bir araya gelmiş durumuna 1byte denir. Klavyede görülen her harf, şekil veya rakam hafızada bir byte lık bir alan kaplar: Selçuk kelimesi bellekte 6byte lık alan işgal eder. KB(KiloByte): 1024 byte MB(MegaByte):1024 Kbyte GB(GigaByte): 1024 Mbyte TB(TeraByte) : 1204 GByte
Kapasitelerine göre Bilgisayarlar Bilgisayarlarda kapasite birim zamanda işledikleri veri ve ürettikleri bilgi ile ölçülür.
Büyüklüklerine göre Mikro- kişisel PC Mini Ana- Main Frame Süper Ana bellek disk disket terminal yazıcı bağlantıları ve çalışma hız ve performansı
Büyük Boy (Main-Frame) Bilgisayarlar Büyük bellek ve disk kapasitesi ile yüksek hıza sahip olmalarının yanı sıra, Kullanıcı sayısı çok olan (500, 1000, kişi) bilgisayarlardır. Banka, üniversite gibi kuruluşlarda kullanılan bilgisayarlardır. Her kuruluş kendi verdiği hizmete uygun bir işletim sistemini bilgisayarlarında çalıştırırlar.
Küçük Boy (Mini) Bilgisayarlar Hemen hemen büyük bilgisayarların yapısına sahip olan bu bilgisayarların sadece bellek kapasiteleri ve hızları biraz daha düşüktür. Aynı anda sistemi kullanan kullanıcı sayısı büyük boy sistemlere oranla daha azdır. Orta boy işletmelerde kullanılan sistemler bu grupta sayılabilirler.
Kişisel (Micro) Bilgisayarlar Tek kişi tarafından kullanılabilen, ancak bellek kapasiteleri ve hızları yönünden mini bilgisayarlarla aynı özelliklere sahip olan bilgisayarlardır. Günümüzde değişik düzey ve işlerde çalışan kişilerce yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Uygun protokol koşulları ile bu bilgisayarlar bir birlerine bağlanıp bir bilgisayar ağı oluşturabilmektedirler.
Bilgisayar türleri Çalışmalarına göre Sayma tekniğine dayalı Dijital bilgisayarlar, Ölçme tekniğine dayalı Analog bilgisayarlar, benzetim örneksel Karma tip Hybrid yada Meler bilgisayarlar
Bilgisayar Yazılımları Yazılım, kullanıcıların bilgisayarda işlerini yapmalarına imkan veren tüm programlara verilen genel addır. Yazılımlar : 1. Sistem Yazılımları 2. Uygulama Yazılımları olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Uygulama yazılımları; programlama dilleriyle yazılan kullanıcıya yönelik yazılımlardır. Sistem yazılımları ise uygulama yazılımlarının belli bir donanım grubu üzerinde pürüzsüz olarak çalışmasını sağlayan zemin programlarını içerir.
Uygulama Yazılımları Kullanıcıların belli başlı bazı işlemleri yapmalarına imkan veren yazılımlardır. Uygulama yazılımlarının geliştirilmesi için programlama dilleri ve diğer bazı uygulama geliştirme araçları kullanılır. Uygulama yazılımları genellikle belli bir işletim sistemi altında çalıştırılmak üzere hazırlanır. Örneğin, Macintosh işletim sistemi altında çalıştırılmak üzere hazırlanan bir kelime işlem programı DOS veya WINDOWS işletim sistemini kullanan kişisel bilgisayar(pc-personal Computer)larda çalışmayacaktır. Bununla birlikte, çoğu durumlarda ticari uygulamalar; diğer bir çok işletim sistemi altında da çalışabilecek şekilde hazırlanmaktadır.
Genel Amaçlı Uygulama Yazılımları Bu yazılımlardan kişi ve kurumlarca en yaygın olarak kullanılanları; kelime işlem programları, elektronik hesap tablosu programları, sunum programları, dosya yönetim ve veri tabanı yönetim programlarıdır.
Özel Amaçlı Uygulama Yazılımları Özel amaçlı uygulama yazılımları belirli bazı işleri yapabilmek için geliştirilen, dolayısıyla sınırlı amaçları olan yazılımlardır. Örnek olarak; Analiz ve karar verme, planlama, programlama, koordinasyon ve organizasyon, akıllı binalar, Hastane Otomasyon Sistemleri ve proje yönetimi yazılımları vb.
Programlama dili nedir? Vikipedi, özgür ansiklopedi Bir programlama dili, programcının bir bilgisayara ne yapmasını istediğini anlatmasının standartlaştırılmış bir yoludur. Programlama dilleri, programcının bilgisayara hangi veri üzerinde işlem yapacağını, verinin nasıl depolanıp iletileceğini, hangi koşullarda hangi işlemlerin yapılacağını tam olarak anlatmasını sağlar.
Şu ana kadar 2500 den fazla programlama dili yazılmıştır. Bunlardan bazıları Pascal, Basic, C, C++, Java, JavaScript, Cobol, Perl, Python, Ada, Fortran, Visual Basic.NET, Microsoft Visual C# programlama dilleridir.
Programlama dillerinin sınıflanması Çok yüksek seviyeli diller : VisualBasic, VB.NET, Acces, Foxpro... Yüksek seviyeli diller: Pascal,Basic,Fortran... Orta seviyeli diller: C,C++, C#, Java,ADA... Düşük seviyeli diller: Assembly... Makina dilleri: Bilgisayarın çalışma dilleri 1 ve 0'lardan oluşur...
Programlama dillerinin tarihi gelişimi Kuşak Programlama Dili Periyod 1 Makine dili 1940 1950 arası 2 Assembly dili 1950 li yıllardan itibaren 3 Yüksek seviyeli diller 1960 lı yıllardan itibaren 4 Çok yüksek seviyeli diller 1970 li yıllardan itibaren 5 Yapay zekaya yönelik diller 1980 li yıllardan itibaren
Programlama dillerin kullanıldığı alanlara örnekler; Bilim ve Mühendislikte: Pascal,C,C++,Java,Fortran... Veritabanı Programcılığında: Dbase, Acces, Foxpro, Sql, MySQL, Oracle... Yapay Zeka Kullanımında: Prolog,Lisp... Sistem Programcılığında: C,C++,Java ve sembolik makine dilleri...
Bir bilgisayar programı yazmak için belli aşamalar Analiz Algoritma Dil Seçimi Kodlama Analiz ile gerçekleştirilmek istenen proje tasarımlanır ve parametreleri araştırılır.algoritma ile adımlar tayin edilir. Dil seçimi ile en uygun programlama dili seçilir. Ve kodlamaya başlanır.
Kod yazıldıktan sonra da bazı aşamalar Test ve Debug Pilot denemeler ve ilk versiyon denemeleri Hazır halde çalışır programı sunma
Programlama adımları Editörde yazılan programın çalışır hale gelmesi için gerekli adımlar. 1- Preprocessing (Ön işlem) 2- Compiling (çalışmayan makine dili) 3- Linking (bağlayıcı).c.obj.exe Editör Derleyici Bağlayıcı
İşletim sistemi nedir? Vikipedi, özgür ansiklopedi İşletim sistemi, bilgisayar donanımının doğrudan denetimi ve yönetiminden, temel sistem işlemlerinden ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem yazılımıdır. İşletim sistemi, bütün diğer yazılımların belleğe, girdi/çıktı aygıtlarına ve kütük sistemine erişimini sağlar. Birden çok program aynı anda çalışıyorsa, işletim sistemi her programa yeterli sistem kaynağını ayırmaktan ve birbirleri ile çakışmamalarını sağlamaktan da sorumludur.
2005 yılı itibari ile, en yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri iki ana grupta toplanabilir: Microsoft Windows grubu ve UNIX benzeri işletim sistemlerini içeren grup (bu grup içinde pek çok Unix versiyonu, Linux ve Mac OS sayılabilir). UNIX, akademik çevrelerde ve sunucu olarak kullanılmaktayken, Windows ise evde ve ofislerde masaüstünde tercih edilmektedir.
Masaüstü bilgisayarlarında Windows, diğer işletim sistemlerinden çok daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Çeşitli araştırmalar Windows'un masaüstünde pazar payının %90 ile %98 arasında olduğunu göstermektedir. Linux sunucularda yaygın olarak kullanılmaktayken, evlere ve ofis masaüstlerine de yavaş yavaş girmektedir. UNIX'in ana kısımlarından yararlanan Mac OS ve onun öncülleri ise daha çok masaüstü yayıncılıkta kullanılmaktadır.
Unix Tabanlı İşletim Sistemlerine Örnekler GNU/Linux Mac OS X Solaris OpenSolaris BSD Unix Türevleri FreeBSD DesktopBSD Masaüstü kullanımı için FreeBSD dağıtımı PC-BSD Masaüstü kullanımı için FreeBSD dağıtımı DragonFly BSD Masaüstü kullanımı için FreeBSD dağıtımı NetBSD OpenBSD NetBSD'den ayrılmış ve güvenlik odaklı bir BSD türevi HP-UX AIX Plan 9 Inferno (işletim sistemi) GNU Hurd
Microsoft Windows Sürümleri Windows 7 Windows Server Longhorn Windows Vista Plus! Windows Vista Windows FLP Windows Server 2003
Windows XP Plus! Windows XP Service Pack 2 Windows XP 64-Bit Edition Windows XP (Home Edition / Professional) Windows 2000 Windows Me Plus! Windows Me Windows NT 4.0 Windows 98 Plus! Windows 98 Second Edition Windows 98
Windows 95 Plus! Windows 95B Windows 95 Windows NT 3.51 Windows NT 3.5 Windows für Pen Computing 1.0 Windows 3.2 Windows NT 3.1 Windows for Workgroups 3.11 Windows for Workgroups 3.1 Windows 3.1J Windows 3.1 Windows 3.0 Windows 2.11 Windows 2.1 Windows 2.0 Windows 1.04 Windows 1.03 Windows 1.02 Windows 1.0
Microsoft Windows'un tarihi MS-DOS tabanlı: 1.0 2.0 3.0 3.x 95 98 Me NT tabanlı: NT 3.1 NT 3.5 NT 3.51 NT 4.0 2000 XP Server 2003 FLP Vista Home Server CE tabanlı: CE 3.0 Mobile CE 5.0 CE 6.0 Gelecek: Server 2008 7
MS Kısa tarihçesi 1983 İlk beta versiyonluk Windows satışa sunuldu. 1985 İlk Windows satışa sunuldu. 1985 İlk 16-bit Windows satışa sunuldu. 1990 İlk 4-bit Windows satışa sunuldu. 1993 Microsoft'un ABD sitesi açıldı 1993 İlk Windows NT satışa sunuldu. 1993 İlk 32-bit Windows satışa sunuldu. 1994 İlk Çince Windows sürümü Windows 3.2 satışa sunuldu. 1995 Microsoft'un Türkiye sitesi açıldı. 1995 İlk Windows 9x satışa sunuldu. 1996 İlk kez Microsoft Windows Türkiye'de satışa sunuldu. 1998 İlk taşınabilir Windows sürümü Windows CE satışa sunuldu. 1999 İlk 8-bit Windows satışa sunuldu. 2000 İlk iş interneti olan işletim sistemi Windows 2000 satışa sunuldu. 2000 İlk internet oyunu, sistem geri alma gibi programlar bulunan işletim sistemi Windows Me satışa sunuldu. 2001 İlk gelişmiş Windows olan Windows XP satışa sunuldu. 2002 PDA'lar için geliştirilmiş ilk Windows satışa sunuldu. 2004 İlk 64-bit Windows satışa sunuldu. 2006 Windows Vista'nın beta versiyonu satışa sunuldu. 2007 İlk DVD kayıt,rss ve Phishing filtresi gibi özellikleriyle tanınan Windows Vista satışa sunuldu. 2007 İlk ev sunucusu olan işletim sistemi Windows Home Server satışa sunuldu.
Hardware / Donanım Giriş (Girdi) Birimi :input Çıkış (Çıktı) Birimi:output Depolama aygıtları Hem Girdi birimi Hemde Çıktı birimi olarak çalışanlar Input + Output + Depolama Aygıtı
Input (Giriş birimleri) Klavye (keyboard) Fare(mouse), İztopu (trackball) Tarayıcı (scanner) Sayısal kalem (digital pen) Kart okuyucu (card reader) Optik okuyucu (optical reader)
Barkod okuyucu (bar code reader) Sesli komut sistemleri ve mikrofonlar Görüntü kaydeci cihazlar (Kameralar) Oyun çubuğu (joystick), Sayısallaştırıcı tablet ve kalemi (digitizer), Dokunmatik Ekran
Output (Çıkış birimleri) Ekran (monitor) Yazıcı (printer) Çizici (plotter) hopörlör (speaker) data show, barkovizyon Kulaklık Bilgisayar ağına bağlı başka bir bilgisayar
Depolama aygıtları / Yrd.Bellek 3,5 inch / 5,25 inch floppy disk CD, DVD (digital verstile disk) Flash Disk (USB) Hard disk, Sabit disk Manyetik şerit Optical laser disk
Hem Girdi birimi Hem de Çıktı birimi olarak çalışanlar Floppy disk sürücüleri, CD-Rom sürücüsü, CD-R, CD-RW, Laser disk player, USB portları, Ethernet kartı, Modem, Ses ve Tv kartı, tape backup
Input + Output + Depolama Aygıtı İnternet benzeri ağ ortamları, email hizmeti sunan servis sağlayıcı birimler web sayfaları,
Floppy disketlerin tür ve kapasiteleri 5 1/4, veya 3 1/5 inç lik vb Double Density: DD: 360 KB - 720KB High Density:HD: 1200KB - 1440KB; 1.44MB High Density extra: 2.88MB(3 1/5 inç lik ) Eskinin anadisk kapasitesindeki bellekleri günümüzde taşınabilir yardımcı bellek olarak hizmet vermekte.
Klavye F/Q, 101/102 tuşlu Fonksiyon tuşları (F1, F12) Alfabetik tuşlar, Yön tuşları, Sayısal tuşlar Tekil fonksiyonlu, çift fonksiyonlu, üçlü Kendi başına çalışanlar, Başka tuşlar ile birlikte çalışan tuşlar ESC, Tab, Caps lock, Enter, Shift, Back Space, Ctrl, Alt, Alt Gr, Print Screen, Scroll Lock, Pause Break, İnsert, Home, End, Page Up, Page Down, Delete, Num Lock