İÇİNDEKİLER 1 GEOTEKSTİL-GEOMEMBRAN TEKNİK ŞARTNAMESİ... 3. 1.1 Tarif... 3. 1.2 Geotekstil... 3. 1.3 Geomembran... 3. 1.4 Diğer...



Benzer belgeler
YOL İNŞAATINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI

simplan

Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Hidrolik Yapılarda (Kanallar, Kıyı Koruma Yapıları, Göletler) Erozyon Koruması

KATI ATIK DEPOLAMA SAHALARININ GEOTEKNİK TASARIM İLKELERİ HAZIRLAYANLAR MUHAMMED DUMAN MUHAMMET TEZCAN AHMET ARAS

Bahar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1.

KRT GEOCELL HDS EROZYON KONTROLÜ ZEMİN GÜÇLENDİRME İSTİNAT DUVARLARI HÜCRESEL DOLGU SİSTEMİ HİDROLİK YAPILAR EROZYON KONTROLÜ

TEMELDE SU YALITIMI. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

DRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN

ZEMİN VE KAYALARIN İYİLEŞTİRİLMESİ

VAHŞİ DEPOLAMA SAHALARININ ISLAHI

Y A P I L A R A H A Y A T V E R E N Ç Ö Z Ü M L E R

ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

LOJİSTİK BİLGİLERİ STOKLAMA BİLGİLERİ

Zemin ve Asfalt Güçlendirme

ALÜMİNYUM KOMPOZİT PANELLER

Bitümlü Örtüler BĐTÜMLÜ ÖRTÜ NEDĐR? ĐZODER YALITIM EĞĐTĐM ve DANIŞMA MERKEZĐ. Bitümlü örtüler; 1. Taşıyıcı ve 2. Bitümden oluşurlar. Bitüm.

UYGULAMA EL KİTABI LINEFLEX EPDM MEMBRAN

BÖLÜM : 9 SIZMA KUVVETİ VE FİLTRELER

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Derz sızdırmazlığı için PVC esaslı Su Tutucu Bantlar

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

PVC KOMPARTMAN SİSTEM

FİZİK LABORATUVARI HİZMETLERİ

Şirketimiz haddelemeyle kaplama teknolojisi kullanarak plastize edilmiş PVC membran ürünleri konusunda uzmanlaşmıştır.

İŞ GRUPLARININ MALİYETTEKİ ORANLARI

ANALİZ YÖNTEMLERİ. Şevlerin duraylılığı kaya mekaniği ve geoteknik bilim dallarının en karmaşık konusunu oluşturmaktadır.

KARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI. Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN

İnşaat Nakliye iş kalemleri/iş grupları için Örnek Analiz Formatı

İnşaat sektörüne yeni bir bakış

CONSOLID SİSTEMİ İLE GEÇİRİMSİZ TABAKA İNŞAAT METODU

ÇATILARDA ISI YALITIMI

İSTİNAT YAPILARI TASARIMI

BÖLÜM 2. ESNEK ÜSTYAPILAR

DELTA -FLORAXX YEŞİL ÇATI SİSTEMİ

ISI YALITIMLI BAHÇE ÇATI TERAS ĠZOLASYONU. TEKNĠK ġartnamesġ

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ

Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN

KATI YALITIM MALZEMELERİ POLİETİLEN KÖPÜK

shingle nedir? Kullanım alanları

UYGULAMA DETAYLARI. 7 Ahşap çatı detayı. 8 Soğuk hava deposu detayı.

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı

KARAYOLLARINDA YÜZEY DRENAJI. Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN


Master Panel NOVA 5TM Çatı

ÇATI KAPLAMASI. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

KATI YALITIM MALZEMELERİ KALSİYUM SİLİKAT

Isı Yalıtım Levhası. Eğim Betonu. Su İzolasyon Malzemesi. Yeşil Çatı Uygulamalarında Doğru Ürün Doğru Çözüm!

ZEMİN SUYU Zeminde Su Akımı ve Akım Ağları. Y.Doç.Dr. Saadet A. Berilgen

PVC GEOMEMBRAN TEKNİK BİLGİ FORMU

ZEMİN BETONU ÇATLAKLARI VE ÖZEL KONULAR

PEFLEX LEVHA. Uygulama

DUVARLARDA ISI YALITIMI

ÜRÜN TANIMI; arasında olmalıdır.! Derz uygulaması yapıştırma işleminden bir gün sonra yapılmalıdır.!

BSK Kaplamalı Yollarda Bozulmalar P R O F. D R. M U S T A F A K A R A Ş A H İ N

SIVI YALITIM MALZEMELERİ SİKA

Yalıtımda yüksek performanslı güvenilir çözümler

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

Prof. Dr. İsmail TORÖZ İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü 4/19/2011 1

Yalıtım Çözümleri. inovatif yapı çözümleri

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR

POLİETİLEN GEOMEMBRAN TEKNİK BİLGİ FORMU

YÜKSEK FEN KURULU KARARI

GRANİT - SERAMİK YAPIŞTIRICILAR & DERZ DOLGULARI

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EPDM MEMBRAN TEKNİK BİLGİ FORMU

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI

SIVI YALITIM MALZEMELERİ

KATI YALITIM MALZEMELERİ MEMBRAN

Master Panel 1000 R5M Çatı

TS 500 (2000): Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları TS 498: Yapı elemanlarının boyutlandırılmasında alınacak yüklerin hesap değerleri

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

ÇATILARDA ISI YALITIMI

Master Panel 1000 R7M Çatı

METAL TAKVİYELİ KORİGE BORU

INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ

Ses ve Isı Yalıtım Şiltesi

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2017 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

AYTU YÜKSEK ISI VE TEKNİK TEKSTİL ÜRÜNLERİ SAN.TİC.LTD.ŞTİ.

Çatı Kaplamaları. 6. Güncellenmİş Baskı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013 YILI DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ İÇİNDEKİLER

Maxidrain Yeşil Çatı ile Yaşanabilir Çatılar

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

İNŞAAT SEKTÖRÜ. 1. Duvar blokları 2. Asmolen bloklar 3. Yapıştırma harcı 4. Sıva kumu 5. Şap kumu 6. Dolgu malzemesi

EKOEDGE. Plastik Sınırlama Sistemleri.

KATI VE TEHL KEL ATIK DÜZENL DEPOLAMA TES S UYGULAMALARI PROBLEMLER VE ÇÖZÜMLER

DERİVASYON VE DİPSAVAK TASARIMI İnş. Y. Müh. MURAT IŞILDAK

ORMANCILIKTA SANAT YAPILARI

PROJE VE RUHSAT AŞAMASINDA VERİLECEK HİZMETLER

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

Yeşil Çatı Sistemleri Örnek Kesitler. Steildach-Systeme Flachdach-Systeme Gründach-Systeme

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

BT2K 600 PLUS. Temel, perde duvar ve bodrum gibi toprak altı uygulamalarında, su ve nem geçirmezlik malzemesi olarak,

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN

Transkript:

İÇİNDEKİLER 1 GEOTEKSTİL-GEOMEMBRAN TEKNİK ŞARTNAMESİ... 3 1.1 Tarif... 3 1.2 Geotekstil... 3 1.3 Geomembran... 3 1.4 Diğer... 3 2 GEOTEKSTİLLERİN İŞLEVLERİ... 3 2.1 Filtre... 3 2.2 Drenaj... 3 2.3 Pisliklerden Arındırma... 4 2.4 Takviye... 4 2.5 Yük dağıtıcısı... 4 2.6 Seperasyon (ayırtman)... 4 2.7 Koruma... 4 2.8 Kullanıldığı Yerler... 4 2.9 Dikkat Edilecek Hususlar... 5 2.10 Yol inşaatında dikkat edilecek hususlar... 5 2.11 Hidrolik yapılarda dikkat edilecek hususlar... 5 2.12 Drenaj sisteminde dikkat edilecek hususlar... 5 3 GEOTEKSTİLLERİN TANIMI VE TASNİFİ... 5 3.1 Klasik Geotekstiller... 5 3.1.1 Dokunmuş Klasik Geotekstiller... 5 3.1.2 Dokuma Olmayan Non-Woven (Dokumasız) Klasik Geotekstiller... 5 3.2 Özel Geotekstiller... 6 3.3 Kompozit Geotekstiller... 6 4 GEOTEKSTİL SEÇİMİNDE VE KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR... 6 1

5 GEOTEKSTİL TEST METODLARI... 7 6 KULLANILDIĞI YERLER... 7 6.1 Filtre Drenaj... 7 6.1.1 Anti Pislik... 7 6.1.2 Takviye... 8 7 GEOMEMBRAN... 8 7.1 Su Yapılarında Geomembran Kullanımı... 8 7.1.1 Batardolar... 8 7.1.2 Barajlarda Geomembran Kullanımı... 8 7.1.3 Rezervuar Gölü Kaplamaları... 9 7.1.4 Eski Barajların Geomembran İle Onarılması... 9 7.1.5 Geomembran Kaplaması... 9 7.1.6 Sulama Kanallarında Geomembran... 10 7.1.7 Tünellerde Geomembran... 10 7.1.8 Kaynakça... 10 2

1 GEOTEKSTİL-GEOMEMBRAN TEKNİK ŞARTNAMESİ 1.1 Tarif Farklı yapıdaki gereçlerin birbirine karışmasına engel olmak amacıyla ayırıcı katman, filtre gereci, drenaj, takviye, kıyı konsolidasyonu ve koruma sedimantasyonu kontrolü, kazık ıslahı, esnek kalıp malzemesi, geçirimsiz geomembran altında destek- koruyucu vs. olarak kullanılabilen polimer esaslı malzemedir. 1.2 Geotekstil İnsan yapısı bir proje, yapı veya sistemin bir parçası olarak temel elemanı, zemin, kaya ve toprakla veya Geoteknik Mühendisliği ile ilgili herhangi bir malzeme ile beraber kullanılan GEÇİRİMLİ tekstil ürünü. 1.3 Geomembran Geoteknik Mühendisliği ile ilgili insan yapısı bir proje yapı ve sistemde sıvı akışını kontrol altına alabilecek kadar GEÇİRİMSİZ asfalt, polima ve bunların karışımından mamul sürekli membran tipi kaplama ve izole bariyer. 1.4 Diğer Geotekstil tanımına uymayan fakat geotekstil yerine veya geotekstil ile beraber kullanılan ağı ızgara, tabaka şerit, hücre vs. şeklinde diğer malzemeler. 2 GEOTEKSTİLLERİN İŞLEVLERİ Ayırma Filtrasyon Drenaj Güçlendirme Koruma Yalıtım (Asfalt takviye tabakalarının yapımında bitüm emdirilerek) 2.1 Filtre Mühendislik uygulamalarında kaba ve ince malzemenin bir araya gelmesinde ince malzemenin diğerinin gözenekleri tıkamaması veya yıkanma olayının oluşmaması için araya bir filtre malzeme konularak bir perde oluşturulması gerekir. Birçok hallerde ise, filtre kriterlerini sağlaması gereken bu perde, birkaç ayrı kalından inceye doğru yan yana dizilen pranüler malzeme ile yapılır.bunun yerine, şartları sağlayan bir geotekstil kullanılması yapım kolaylığı daha az hafriyat gerektirmesi, alt zeminin üzerine daha az yük bindirilmesi gibi avantaj sağlar. Yukarıdaki nedenle geotekstil; yol ve demiryolu alt temelleri ile stabilize dolgu arasına, toprak barajlarda, yol üst kaplamalarında kullanılır. 2.2 Drenaj Drenaj kanallarında, su geçirmez drenaj sistemleri inşa ederken, temele bitüm kaplı geotekstil serilebilir. 3

Geotekstilin yüksek geçirgenliği suyun çabuk giderilmesine ve toprağın hemen sertleşmesine neden olur.özellikle dokunmamış geotekstillerin önemli ölçüde filtre-drenaj özellikleri vardır. 2.3 Pisliklerden Arındırma Geotekstiller su içerisindeki pislik, rüsubat, kil, silt, kum, fabrika artık-atık maddeleri ve bacalardaki zararlı partüküllerin tutulmasında, çöplük sızmalarında, nebati toprağın asalak bitkilerden korunmasında kullanılırlar. 2.4 Takviye Bir yol alt kaplamasında kullanımı halinde, çok daha az stabilize kalınlığı ile problemi çözmek mümkündür.alt temel CBR değerinin en az 2.5 olması halinde iyi sonuçlar alınmaktadır.cbr nin 0.5 ve altında olması durumundaki zeminler ise geotekstil kullanımı ile ıslah edilebilmektedir. 2.5 Yük dağıtıcısı Yerel kırılmaların neden olacağı tehlikeleri azaltmak veya bu kırılmaların önlenmesi için yerel gerilimlerin bölünmesini ve daha geniş yüzeylere dağılmasını sağlamaktan ibarettir. Genel olarak kullanılan malzemeler, yüke iyi dayandıkları halde gerilime dirençsiz olduklarından geotekstille beraber sistem desteklenmekte ve güvenliği sağlanmaktadır. Seçilecek geotekstilin gerilim direncine, yüksek sürtünme katsayısına ve yüksek elastisite modülüne sahip olmasına bağlı olarak eğik satıhlarda tabakalar arasındaki kaymayı azaltmaktadır. 2.6 Seperasyon (ayırtman) Genelde farklı yapıdaki gereçlerin, zamanla birbirine karışmasına engel olmak amacıyla ayırtman olarak geotekstil kullanılır. Çeşitli cins ve ebattaki granüler malzemeler kat halinde üst üste veya yan yana geldiğinde, dış faktörlerin etkisi ile birbiriyle karışırlar.bu karışmayı önleyici olarak geotekstil kullanılır. Yolların temel katları arasına konulan geotekstil, karışmayı önler. Farklı özellikleri olan iki ayrı zemin tabakası arasına serildiğinde bunların birbirine karışmasını önleyerek, her iki tabakanın kendi özelliklerini korumasını sağlar. Düşük dirençli bir zeminde inşaat yapmak veya o zemini doldurmak gerektiğinde, temelde geotekstil kullanımı hem zemini sağlamlaştırır, hem de yüzeydeki katmanda kırılmaların meydana gelmesini önler. 2.7 Koruma Geçirimsiz zonların oluşturulması sırasında,yüzey kaplama şeklinde geomembran örtüler kullanılır.bu geomembranlar optimal kalitede bir su geçirmezlik sağlarlar.fakat montaj ve işleme sırasında geomembranın yüzeylere temasında delinme ve yırtılmalar oluşur. Geomembranın alt ve üstünde mekanik koruma yapılır.geotekstiller, filtre, drenaj, kirlenmeyi önleme ve koruyucu fonksiyonları nedeniyle geomembran örtülerin altına veya gerektiğinde alt ve üstüne destek-koruyucu olarak serilmektedir. 2.8 Kullanıldığı Yerler Karayolları, demiryolları, drenler, spor sahaları, istinad duvarları ve bina drenajı, agrega depoları gölet ve barajlarda. 4

2.9 Dikkat Edilecek Hususlar Müteahhit Geotekstil Geomembran örneklerini katolaklarını, teknik şartnamesini, idarenin onayına sunacaktır. 2.10 Yol inşaatında dikkat edilecek hususlar Trafik yükü zemin dolgusunun kalınlığı ve niteliği alt temelin kalınlık taşıma gücü olan CBR değerdir. 2.11 Hidrolik yapılarda dikkat edilecek hususlar Debi, dolgu yüksekliği, şevin eğimi, dolgunun ağırlığı ve dane dağılımı, alt temelin geçirgenliği ve plastisitesi. 2.12 Drenaj sisteminde dikkat edilecek hususlar Zeminin tane dağılımı ve geçirgenliği akış yönü 3 GEOTEKSTİLLERİN TANIMI VE TASNİFİ Geotekstiller polyester, polipropilen, polietilen, naylon, polivinil klorid gibi sentetik hammadeden üretilen geçirgen örtülerdir. Bunlar örülerek (dokunarak-woven) veya yukarıdaki malzemelerin fiberleri özel makinelerde işlenip preslenerek, örgüsüz (dokumasız non-woven) olarak imal edilir. Geotekstiller çok yönlü fonksiyonel karaktere sahip olduklarından bunların tasnifi tek bir kritere göre yapılamaz. En doğru tasnif malzemenin özelliği, menşei ve imalat yöntemi dikkate alınarak yapılacak tasniftir.buna göre geotekstilleri, klasik geotekstiller, özel geotekstiller ve kompozit geotekstiller olarak üçe ayrılır. 3.1 Klasik Geotekstiller Bunlar, klasik tekstil teknolojileri ile gerçekleştirilmiş dokunmuş triko kumaşlar ve dokunmamış şeklindeki geotekstillerdir. Dünyadaki en çok kullanılan geotekstilleri oluştururlar. 3.1.1 Dokunmuş Klasik Geotekstiller Tekstil sanayinin bilinen dokuma tezgahlarında sentetik ipliklerden kumaşlar gibi örülerek-dokunarak imal edilen geotekstillerdir. 3.1.2 Dokuma Olmayan Non-Woven (Dokumasız) Klasik Geotekstiller Dokuma olmayan ürün, iplikleri belli yönde veya rastgele düzenlenmiş ve mekanik, kimyasal ve fiziki olarak bağlı, diğer bir ifade ile yün sanayinde kullanılan dokuma, dikiş, yorgan dikişi veya herhangi bir yöntem uygulanmadan üretilen geotekstillerdir. EDANA (Avrupa Atıklar ve Dokumasız Geotekstil Birliği) tarafından kabul edilen dokumasız ürün tanımı şu şekildedir.dokumasız ürün mekanik, kimyasal veya fiziksel vasıtlarla (dokuma, örgü, tafta, dikişle tutturma ve geleneksel keçe yöntemi hariç) üretilmiş veya birbirine tutturulmuş tek yönlü veya gelişi güzel dizili elyaftan imal edilmiş tabaka, ağ 5

veya iplikler, doğal bitkisel veya sentetik menşeili olabilir.ikinci alternatifte kesintisiz liflerden de oluşabilir. Üretim teknolojisi, uzunluğu ihtiyaca göre değişebilen ve karmaşık bir yığın oluşturacak şekilde taranmış esas ipliğin kullanımı ile başlar.bağlama aşağıdaki gibi gerçekleşebilir. a) Mekanik olarak; Malzemeye büyük bir dayanıklılık, önemli derecede uzama ve yumuşama temin eden bu yöntemde, birbirine geçmiş elyaflar, levhaların üzerinde düzenlenmiş iğnelerle bağlanmaktadır. b) Isıtma yöntemi; Elyaflar yukarıdaki gibi iğneleme usulü ile bağlanmakta, fakat sonradan çaprazlaştıkları noktalarda uygulanan bir ısıtma süreci ile sabitleştirilmektedir.bu yöntem daha büyük bir dayanıklılık kazandırırken, uzama ve yumuşaklılık azaltmaktır. c) Kimyasal olarak; Liflere reçine emdirilerek polimerize duruma getirilir.reçine, elyafların çaprazlaştığı yerde katı bir yapıştırıcı bağ oluşturmaktadır.bu yöntem malzemeye önemli bir dayanım ve az uzama sağlamaktadır. 3.2 Özel Geotekstiller Özel teknolojilerle gerçekleştirilmiş tekstil veya tekstil dışı belirli bir amaçla dizayn edilmiş delikli föy, file, ızgara şeklindeki geotekstillerdir. 3.3 Kompozit Geotekstiller Yukarıda sayılan ürünlerden iki veya daha fazlasının birlikte kullanılması şeklinde yapılmış bileşik geotekstillerdir. 4 GEOTEKSTİL SEÇİMİNDE VE KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Geotekstillerin amaca göre seçiminde ve uygulamasında genel olarak dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır. Geotekstilin ultraviyole ışınlarına karşı dayanıklılığı, Geotekstilin yüksek ısıya karşı dayanıklılığı, Geotestilin toprak içerisindeki asit, alkali, bakteri ve mikro organizmalara dayanıklılığı, Geotekstilin teknik özellikleri (çekme dayanımı, kopma uzaması, delinmeye karşı dayanımı, permeabilite, göz açıklığı, kalınlığı) Geotekstilin teknik özelliklerinin zamanla toprak içerisinde değişmemesi, Geotekstilin teknik özelliklerine ıslanmanın olumsuz bir etkisinin olmaması, Filtre-drenaj kompleks fonksiyonlarında geotekstilin geçirgenliğine uyumu, Geotestilin yerleştirileceği zeminin mukavemeti, Toprağın tane boyutu ve mukavemeti, Yol, hava meydanı, oto park gibi yerlerde kullanılacaksa yükleme hesabının iyi yapılması, Dolgu tipi, trafik yükü, dolgu malzemesi ve taban zemininin özellikleri, Geotekstilin yerleştirileceği zeminin düzgünlüğü, Geotekstilin serilmesinde enine ve boyuna birleşimlerinde birbiri üzerine bindirme payları (Karayolları teknik şartnamesinde bu payların taban CBR değerine göre CBR> 2 için 0.5 m, 0.5 <CBR< 2 için 0.75 m, CBR <0.5 için 1.00 m. olması istenmektedir.) 6

Yukarıdaki hususlara riayet edilmesi ve ayrıca kurumların uygulamalara göre, kendi özel teknik şartnamelerini hazırlamayı gerektirir. 5 GEOTEKSTİL TEST METODLARI Mekanik test metodları Delinmeye karşı dayanım Hidrostatik patlama testi Şerit çekme dayanımı Dar mesnetli çekme dayanımı Yırtılma dayanımı Penetrasyon dayanımı (Proptest) Hidrolik testler Göz açıklığı Permeabilite Mekanik dayanımın fiziki, kimyasal ve biyolojik etütlere karşı test edilmesi 6 KULLANILDIĞI YERLER 6.1 Filtre Drenaj Havayolu, demiryolu, baraj vs, de yüzey drenajı, drenaj hendekleri, şev yüzeyi drenajı, istinad duvarı drenajı, drenaj borularının çevresinin sarılması ve düşey drenler gibi drenaj borularının çevresinin sarılması ve düşey drenler gibi drenaj sistemlerinde Toprak baraj üst kısmı drenajında Toprak barajlarda sızan suyun birikiminde drenaj bölmesi Barajların drenaj yüzeyi çevresinde filtre Toprak barajlarda rip rap altına ve kil çekirdek menba-mansabına Yol ve demiryolu alt temelleri ile stabilize dolgu arasına Yol üst kaplamalarında Kıyı koruma malzemesi altına Fransız drenajında Zemin ile su kanal kaplaması arasına Spor sahaları drenajlarında Koruyucu levha altında filtre Yer altı su seviyesi yüksek olan bölgelerde yapılacak temelleri altına, silt-kum vb. su tarafından sürüklenmesinin önlenmesinde 6.1.1 Anti Pislik Su içindeki pislik, rüsubat, silt, kum vs,nin tutulmasında (nehir su kanalı, su deposu, su arıtma tesisi, havuz) Atık ve artık malzemelerin tutulmasında (fabrika, nehir, kanalizasyon, baca, çöp çukuru) Nebati toprağın korunmasında (toprağın nemli kalması, erozyon ve asalak bitkilerden korunması) 7

6.1.2 Takviye Yol alt kaplamasında (CBR nin 0,5 veya küçük) ıslah Barajlar, sahil şeritli düzenlemeleri ve toprak dolgularda (hidrolik basıncın etkisini ve erozyonu önleme) Kaplama malzemelerin arasındaki kotlarda ve asfalt yol yapımında Çimento, kum vs, maddeler için esnek yapıların ve depolama havuzlarının yapımında İzalasyon malzemelerinin altında 7 GEOMEMBRAN 7.1 Su Yapılarında Geomembran Kullanımı 7.1.1 Batardolar Batardolarda geomembran kullanımı batardonun su geçirimsizlik açısından kalitesini son derece yükseltir.ayrıca geomembranların yerine yerleştirilmesinin çok kısa sürede yapılabilmesi de önemli bir avantajdır 1.5 mm kalınlığındaki CSPE tipi bir geomembranın, 25-37 mm büyüklüğünde keskin kenarlı kırılmış bazalttan oluşan bir malzeme üzerine serilerek 40 m su basıncı altında delinmeden dayandırılır. Batadorlarda geomembran genellikle yapım kolaylığı bakımından dolgu gövdesi içine yerleştirilmez, doğrudan memba tarafındaki yüzey basınca karşı koyma ve su geçirimsizliği fonksiyonları birbirinden ayrılmış olur. Baraj dolgusunun malzemesi ne olursa olsun, sızıntı suyu ve beraberinde getirdiği sorunlar, menba yüzüne yerleştirilen bir geomembran tabakası ile ortadan kaldırılmış olur.atmosfer şartına dayanımlı olduğu için geomembranların üzerinin açık bırakılmasında bir sakınca yoktur, Bu uygulamadaki, rüzgarın geomembranı kaldırmasını önlemek için geomembran yer yer ankastre edilebilir. Bir diğer alternatifte geomembranın üzerinin toprak veya taş dolgu ile örtülmesidir.kullanılan geomembran ve dolgu malzemesinin özelliklerine bağlı olarak geomembranların altına ve/veya üstüne taşıyıcı olarak bir tabaka geotekstil konulması da gerekebilir.geomembran üst ucu bir hendek içine ankre edilmelidir. Alt ucunda da ya beton bir kütleye yada yine içi geçirimsiz kil dolduran bir hendeğin içine ankre edilmelidir. 7.1.2 Barajlarda Geomembran Kullanımı Barajlarda, kilden yapılmış geçirimsizlik perdelerinde olduğu gibi, geomembranların da baraj gövdesi içerisine yerleştirilmesi mümkün olmaktadır. Burada iki geomembran tabakası arasına çakıldan bir drenaj tabakası yerleştirilmekte, böylece birinci geomembran tabakasında meydana gelebilecek bir sızıntı, drenaj tabakası içine yerleştirilmiş piyezometre boruları yardımı ile hemen tespit edilebilmektedir.belirlenen bu sızıntı yine piyezometre boruları içinden bölgesel olarak çimento enjekte etmek sureti ile onarılabilmektedir.baraj gövdesinde kil geçirimsizlik tabakası yerine geomembran kullanımı, sızıntı suyunun yol açtığı çeşitli problemlerin ortadan kalkmasını sağladığı gibi, su kaçağını da sıfıra indirerek, ekonomik değeri günümüzde giderek artan suyun, baraj gölünde tutulmasını sağlamaktır.bu 8

açıdan yatırımda sağladığı ekonomiden başka, işletme sırasında da ekonomik açıdan faydalı olmaktadır. UYGULAMA GEOTEKSTİL AKIM KAREKTERİ VE FONKSİYONU FİLTRE FONKSİYONU TÜRÜ Mansap şevi koruması Yağmurun sebep olacağı Yüzeysel suların geçici erozyonun kontrolü drenajı Mansap şevi yüzey drenajı Sızıntı suyunun drenajı Sürekli ve sabit lokal sızıntı ile suyun drenajı Menba şevi koruması Su seviyesinin düşmesi ve Rezervuar suyunun alçalması dalga hareketlerine karşı sırasında suyun yavaş drenajı erozyon kontrolü Baraj dahilinde yatay ve düşey drenaj Menbada ayırıcı ve filtre tabakası (Baraj dolgusu ile geçirimsiz çekirdek arasında, veya dolgu tabanı ile temel zemini arasında) Mansapta ayırıcı tabaka ve baca drenajı için filtre tabakası Baca drenajı yerine mansap yüzey drenajı Yüksek su muhtevatlı malzemenin imalat sırasında kullanımı ile oluşan boşluk suyu basınçlarının azaltılması artan baraj stabilitesi Erozyona karşı koruma iki dahili zonun ayrılması Yağmur ve sızıntı suyunun neden olduğu erozyona karşı koruma ve iki iç zonu ayırma Sızıntı suyunun drenajı, içsel erozyondan korunma Mevcut suların drenajı Su seviyesinin düşürülmesi sırasında Geçici yağmur suyu birikimi, sızıntı suyunun sürekli ve sabit olarak birikmesi Sürekli olarak sızıntı suyunun toplanması 7.1.3 Rezervuar Gölü Kaplamaları Baraj gölü içinden de su kaçaklarını önlemek için rezervuarların tamamının veya bir kısmının geomembran ile kaplanması mümkündür. 7.1.4 Eski Barajların Geomembran İle Onarılması Bir çok barajlarda eskime yüzünden veya yapım yıllarındaki standartların düşüklüğü sebebi ile su kaçağı meydana gelmektedir.bazı durumlarda da, mevcut bir barajın kotu yükseltilmek istenmekte, bu ise geçirimsiz tabakanın derinde kesilmiş olmasından dolayı güçlük arz etmektedir.işte bu gibi durumlarda, ister beton ister toprak dolgu olsun, barajların memba yüzeyini bir geomembran tabakası ile kaplamak problemi tamamı ile halletmektedir. 7.1.5 Geomembran Kaplaması Geomembran seçimi, ek yerlerinin yapılması, malzemenin ve ek yerlerinin test edilmesi, geomembranların serileceği sathın hazırlanması işleri bu konularda tecrübeli bir mühendis tarafından dikkatle yapılmalıdır. 9

Geomembranlarda dikkat edilmesi gereken ilk husus, teknik özelliklerine göre seçilmiş olan malzeme ile şantiyeye gelen malzemenin aynı olup olmadığının tahkikidir. Geomebranların fonksiyonlarını başarılı bir biçimde yerine getirmeleri için hayati önem taşıyan hususlardan birisi de geomembranların ek yerleridir. Fabrika şartlarında yüksek bir kalite kontrol sistemi altında üretilen geomembranlar arazide birbirlerine ısıtılarak kaynatılmalıdır. Geomembranların bütün başarısı bu dikişe bağlıdır.bu yüzden arazide yapılan dikişlerin iyi bir şekilde denetlenmesi için yapılan kaynağın yeteri sağlamlıkta olup olmadığının kontrolüdür. Bunun için kaynaktan alınan numuneler üzerinde kesme ve soyulma mukavemeti deneylerin başarılı sonuç vermeleri durumunda istisnasız bütün kaynak yerleri sızdırmazlık açısından denenmelidir.bu deney birkaç şekilde yapılabilir.vakum kutusu deneyinde incelenecek ek yeri üzerinde sabunlu su sürülür.daha sonra buranın üzerine lastik etekleri olan bir kutu yerleştirilir ve kutunun içine vakum uygulanır.kutunun gözleme penceresinden, ek yerinde bir sabun balonu oluşup oluşmadığı gözlenir.bu deney bütün kaynak uzunluğu boyunca tekrarlanır. Çok daha sağlıklı ve kolay bir yöntem ise geomembranların birbirlerine paralel çift kaynakla kaynaklanması ve iki kaynak arasına basınç verilerek bu kaçak olup olmadığına bakılmasıdır.bu yöntem hem çok daha hızlı ilerlemekte hem de mühendis tarafından denetlenme imkanı vermektedir. 7.1.6 Sulama Kanallarında Geomembran Yer altı su seviyesi yüksek ve aynı zamanda betona etkili sülfat içermesi durumunda, sülfata dayanıklı çimento kullanmak gerekir. Bunun yanında betonu korumak için kanal kaplama betonu altına geomembran, geomembran altına da geotekstil uygulanabilir.çok nadir olarak geomembran üstüne de geotekstil uygulanabilir. 7.1.7 Tünellerde Geomembran Tünel açımı esnasında yer altı suyu toplanıp tünel dışına atılsa da, temel kaplamasından tünel içine su sızmasını önlemek için 2.5-3.5 mm kalınlıklı geomembran kullanılır. (kaya yüzeyinden etkilenmemesi için geotekstil kullanılabilir.) Geomembran ek yerlerinin sıcak hava tabancaları ile ve çift sıra birbirine kaynatılması gerekir.ek yeri kaynak kontrolü için ek yerinin bir ucu kapatılıp, diğer ucundan basınçlı hava verilip belirli süreçte Manometre basıncında düşme olup olmadığına bakılır. 7.1.8 Kaynakça 1- Geotekstil kullanım ve seçim esasları ODTÜ 1992 2- Dolgu Barajlar Zemin Mekaniği Problem Sempozyonu DSİ 20-25 Eylül Günüldür- İZMİR 10