1 Temmuz HZ. PEYGAMBERİN MÜEZZİNİ KOÇİ BEY Bilâl b. Rebâh 581 yılında Arabistan'ın batısındaki Serât'ta Sultan IV. Murat ve kardeşi Sultan dünyaya geldi. Babası Rebâh ve annesi Hamâme de kendisi İbrahim e sunduğu risalelerle tanınmış 17. yüzyıl Osmanlı devlet gibi köleydi. İslamiyet i Hz. Ebû Bekir vasıtasıyla kabul etti. adamlarındandır. Mekke'de Müslüman olan ilk yedi kişiden biridir. Hicretin 1. Çocukken Rumeli nin Görice kasabasından devşirilerek Enderun yılında Hz. Peygamberin öğrettiği ezanı ilk defa okudu ve hayatı boyunca Hz. Peygamber'in müezzinliğini yaptı. Sabah Mektebi ne alınmış ve yetiştirilmiştir. Sultan IV. Murat döneminde ezanına es-salâtü hayrün mine'n-nevm" (Namaz uykudan has odaya alınmış, padişahın itimadını kazanarak Musahibi olmuştur. hayırlıdır) ibaresini o ekledi. Mekke'nin fethedildiği gün Kâbe nin damına çıkarak fetih ezanını okudu. Sultan İbrahim döneminde de görevine aynen devam eden Koçi Bey, Hz. Peygamber'in vefatından sonra ezan okumamış, sadece devlet idaresinde gördüğü yolsuzlukları rapor etmiştir. halifenin isteği üzerine Suriye'de bir defa ezan okumuştur. Dimeşk te 641 yılında vefat etmiştir. Emekli olunca Görice ye gitmiş ve orada vefat etmiştir. Akıllıya danışıp onu dinleyen, doğruyu bulur, dinlemeyen pişman olur. (Maverdi)
2 Temmuz İLAHİ ÇAĞRI EZAN İslam ın şiarlarından biri olan ezan, asırlardır müminlerin günde beş kez Rableri ile buluşmaya davet edildikleri ilahi bir çağrıdır. Namaz vakti girdiğinde minarelerden yükselen ezan sesleri sayesindedir ki kul, Rabb inin huzuruna varacak olmanın heyecanını hissederek tatlı bir telaş içerisine girer. Müezzinin getirdiği her tekbirde, her şehadette Allah Teâlâ nın ne kadar yüce ve eşsiz olduğunu tekrar hatırlar ve onunla birlikte kendi şahitliğini dile getirir. Yine onun sayesinde namazın her türlü kötülük ve çirkinlikten kurtuluş olduğunun idrakine erer ve son olarak Allah tan başka ilah olmadığını bir kez daha ikrar eder. EŞREFOĞLU RUMÎ Eşrefoğlu Rumî, Anadolu da yetişen evliyaların büyüklerindendir. Babası Mısır dan gelerek İznik e yerleşmiş, oda burada doğmuştur. Babasının terbiyesinde büyüyen Eşrefoğlu Rumî, İznik medreselerinde din ve fen ilimleri tahsil etmiş; Bursa da Tefsir, Hadis ve Fıkıh; Ankara da Hacı Bayram-ı Veli den tasavvuf ilmini öğrenmiştir. Hama ya giderek Hüseyin Hamavî den tasavvufta yüksek derecelere ererek Anadolu ya gelip Kadirî tarikatını yaymıştır. Çeşitli eserleri bulunan Eşrefoğlu Rumî nin Tevbeye Gel şiiri çok meşhurdur. Hazret-i Lokman Hakim de, oğluna buyurdu ki: Yapacağın işi, daha önce bunu denemiş, tecrübeli kimselere danış! Çünkü onlar, kendilerine pahalıya mal olmuş doğru görüşleri sana bedava verirler. (Maverdi
3 Temmuz MADDE BAĞIMLILIĞI Madde bağımlılığı, bireysel ve toplumsal açıdan insan sağlığını tehdit eden bir durumdur. İçki, sigara veya uyuşturucu bağımlığı gibi farklı şekillerde karşımıza çıkan ve gittikçe yaygınlaşan madde bağımlılığı, başta gençler olmak üzere insanları adeta esir almaktadır. Merak sebebi ile veya içinde bulunduğu kötü psikolojik durumun ya da kötü çevrenin etkisi ile kişi, bu maddelerin tuzağına düşebilmektedir. Ancak insan, bir kereliğine diyerek başladığı bu zararlı alışkanlıkların pençesinden kolay kolay kurtulamamakta ve maddimanevî ağır bedeller ödemek zorunda kalabilmektedir. Oysa Allah Teâlâ vücudumuzu ve ömür sermayemizi bizlere emanet olarak vermiştir ve gün geldiğinde insan bunlardan hesaba çekilecektir. ATAULLAH İSKENDERİ İskenderiye de doğan Ataullah İskenderi, fıkıh, nahiv, hadis, felsefe, mantık, kelam dersleri alarak kendini yetiştirdi. Şâzeliye tarikatı halifesi Ebu l Abbas el-mürsî nin sohbetlerinde bulunarak bu tarikatın önde gelenlerinden oldu. Toplumu derinden etkileyen hitabeti, vaaz ve sohbetleriyle tanınan Ataullah İskenderi, el Hikemü l Atâ iyye eserinde tasavvufi konulara yer verdi. İbadet, taat, tevekkül, teslimiyet, recâ ve ümit onun tasavvufi düşüncelerinin temelidir. Onun bütün sözleri, tefekkürün incelikleriyle yoğrulmuştur. İlim öğrenin; zira ilim, sahibi için bir zînettir (Zernuci)
4 Temmuz BERAT KANDİLİ BEZMİÂLEM VALİDE SULTAN Berat Kandili, Allaha kul olmanın idraki ve bilinci içerisinde Sultan II. Mahmud un hanımıdır. Sultan Mahmud vefat edip hata ve kusurlarını itiraf eden, işlediği günahın farkına vararak tövbe ve istiğfarda bulunan Müslümanların Allah ın rah- tahta geçince; Valide Sultan dev- oğlu Abdulmecid küçük yaşta metine nail olup günahlardan kurtulacağını ümit ettikleri bir let ve hükümet işlerinde ona yol gecedir. gösterici olmuştur. O akıllı, tedbirli, şefkatli ve cömert bir kadındı. Dünyevî hırs ve Sevgili peygamberimiz (s.a.s.) bu gecenin ibadetle geçirilmesini, gündüzünde oruç tutulmasını tavsiye etmiştir. Kulluk gösterişlerden uzak durmuş, oğlu görevini hakkıyla yerine getiremedikleri için üzülenlerin Allah a yönelerek O nun rahmet ve mağfiretine sığınma imkan teriş harcamalarına engel olmuş- Abdulmecid in tutumsuz ve göstur. ve fırsatına kavuşacakları müstesna bir gecedir. Bu geceyi fırsat bilerek Yaratana, yaratılmışlara karşı görev ve sorumlulukkirlere yardım etmiş; kimsesiz Devletin ona verdiği maaşla falarımızı yeniden gözden geçirelim. Aramızdaki sevgi-saygı kızları evlendirmiş, pek çok eserin yapılmasına vesile bağını, dayanışma ve kaynaşma ruhunu pekiştirelim. olmuştur. Bir kimsenin iyi mi kötü mü olduğunu sorma, arkadaşına bak, Zira arkadaş arkadaşına uyar. (Zernuci)
5 Temmuz ÜMMÜ HABİBE (R. ANHÂ) ALEVLERİN ORTASINDA Ümmü Habibe, peygamberimizin saygın eşlerinden biridir. Babası Hz. İbrahim Kur an da ismi Ebû Süfyân, Annesi ise Safiyye binti Ebi l-âs dır. İslam gelmeden geçen peygamberlerdendir. O, önce Hanif dinine bağlı yaşayan Ümmü Habibe, islamı kabul etti ve gönderildiği putperest kavmin putlarını paramparça etmiş, daha sonra kocasıyla Habeşistan a hicret etti. Kocasının Hıristiyanlığa geçmesi onu çok üzdü, küçük kız çocuğuyla birlikte kaldı. taya koymak istemiştir. böylece putların acziyetini or- Ümmü Habibe Necâşî aracılığıyla Peygamber Efendimiz ile gıyaben evlendi. Bu evlilik, İslam hukuku açısından ve İslam tarihi açı- hareketine karşılık onu büyük Fakat kavmi, Hz. İbrahim in bu sından büyük önem arz etmektedir. Peygamber (s.a.s.) efendimizle bir ateş yakarak içine atmıştır. dört yıl evli kalan Ümmü Habibe h. 44 yılında vefat etti. Efendimize Yüce Rabbimiz de Ey ateş! İb- duyduğu sevgi ve saygıdan dolayı evine misafir gelen babasını rahim e karşı serin ve esenlik ol! Peygamberimizin oturduğu mekâna oturmasına izin vermeyen ve (Enbiyâ, 21/69) buyurarak onu alevlerden kurtarmıştır. dinin emirlerini yerine getirerek hayatını tamamlayan bahtiyar validemizi rahmetle anıyoruz. Ahmak kimsenin ahmaklığı, zeki ve akıllı kimselere çabuk geçer. (Zernuci)
6 Temmuz CAMİ ADABI HÜKÜMDAR PEYGAMBER Camiler Allah ın evleri olduğu için oraya bu inanç ve bilinç ile Kur an da ismi geçen peygamberlerden Hz. Davud İsrâiloğ- girilir. Orada O ndan başkasına ibadet edilmez. İbadet mekanı olduğu için, orada namazın yanı sıra dua, zikir, tesbih ve luları na gönderilmiştir. Kendisine kitap olarak Zebur tefekkür edilir. verilmiştir. Zalim hükümdar Camiye girince vakit uygunsa iki rekat tahiyyetü l-mescid Câlût a karşı İsrailoğluları ile namazı kılınır, sessizce oturulur vaaz veya Kur an dinlenir, birlikte savaşmış ve onu öldürmüştür. yahut okunur. Camiye, abdestli ve temiz giysiler giyilerek gidilir. Sağ ayakla girilir, solla çıkılır. Soğan-sarımsak, sigara vb. Böylece Hz. Davud, hükümdarlık ve nübüvveti şahsında kötü kokularla gelinmez. Alış-veriş, kayıp ilanı ve lüzumsuz birleştiren ilk peygamber olmuştur. Allah ona ilim, hikmet, konuşma yapılmaz. Namazlarda saflar sık ve düzgün tutulur, boşluklar doldurulur, adaleti ve güzel konuşma yeteneği bahşetmiş, dağları taşları öne geçmek için omuzlardan atlanmaz, cemaate yetişebilmek onun hizmetine vermiştir. için koşulmaz. Tembellere gayeden mahrum olmak, ve pişmanlıktan başka nasip verildiğini görmedim. (Zernuci)
7 Temmuz ÇEVRE TEMİZLİĞİ HÜKÜMDARIN RÜYASI Yüce Allah, dünyayı en güzel bir şekilde, her şeyi yerli yerinde Yusuf (a.s.), haksız bir şekilde yaratmıştır. Aynı zamanda dünyadaki canlı-cansız varlıklar insanın istifadesine sunulmuştur. İnsanın da görevi Yüce Al- Zindanda geçen sıkıntılı yılların zindana atılmıştı. sonunda Allah ona bir çıkış kapısı gösterdi. lah ın bu eşsiz nimetinin kıymetini bilmesi ve onu güzel bir şekilde değerlendirmesidir. Yusuf (a.s.), rüyaları tabir edebilme yeteneğine sahipti. Bu ye- Gelişen yaşam şartlarında, çağın getirdiği stresten kurtulmak teneğiyle, hükümdarın gördüğü için mesire yerlerine gitmek, temiz hava almak, dinlenmek bir bir rüyayı doğru yorumlayarak ihtiyaç haline gelmiştir. İnsanların dinlendiği yerlerin temiz onun gelecekte yaşanacak olan tutulması, buraların iyice korunması konusunda Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.): Allah pak ve temizdir, paklık ve temizliği lamış, bu vesile ile de zindandan kıtlığa karşı önlem almasını sağ- kurtulmuştu. sever; kerim ve cömerttir, kerem ve cömertliliği sever. Öyle ise avlularınızı ve boş sahalarınızı temiz tutun. (Prof. Dr. İbrahim Canan; Kütüb-i Sitte c.10 s. 390) İlim cehaletin karşıtı ve düşmanıdır. Birbirine taban tabana zıt olan iki unsurdur. (Zernuci)
8 Temmuz TEFEKKÜR İnsanı diğer canlılardan ayıran ve üstün kılan özelliklerinin başında tefekkür edebilmesi, varlıklar ve hadiseler karşısında aklını kullanması gelir. Hakikate ve hikmete ulaşmanın en önemli yolu olarak tefekkür, Kur an-ı Kerim de en çok vurgulanan konulardandır. (Âli İmrân, 3/190, 191) İnsanlık tarihi boyunca ortaya konmuş bütün anlamlı birikimin kaynağında düşünme, sorgulama ve tefekkür vardır. Allah kime hayır dilerse onu dinde derin ve ince bir anlayış sahibi kılar. buyuran (Buhari, İlim, 13) Allah Resulü nün (s.a.s.), ilahî vahye mazhar olduğunda Hira Mağarasında tefekkür halinde olması ne kadar da anlamlıdır. (Buhari, Ta'bîr, 1) HZ SALİH VE SEMUD KAVMİ Semud kavmi Hicaz ile Suriye arasında Vadi l-kura da refah içinde yaşayan şımarık bir kavimdi. Allah onlara Salih (a.s.) ı ve Mucize olarak bir deve gönderdi. Şehrin suyundan şehir halkı ve deve sırayla içecekti. Kavmi, Hz Salih in davetine kulak asmadığı gibi deveyi de öldürdüler. Allah da şiddetli bir sesle onları helak etti. Maddeye tapanlar deniz suyu içene benzerler. İçtikçe hararetleri biraz daha artar. (İbn Arabi)
9 Temmuz HASTALARI ZİYARET ETMEK HU RA FE Müslümanın müslüman üzerindeki haklarından biri de hastalandığında onu ziyaret etmektir. (Tirmizî, Edeb, 1) Hastaları zi- Hu ra fe; di nin as lın da ol ma yan Kur an ve Sün net e ay kı rı ola rak or ta ya çı kan hal, dav ra nış ve iş ler de mek tir. yaret etmek Peygamberimizin (s.a.s.) sünnetidir. Hasta bir Top lu mu muz da za man za man çe şit li mü'mini ziyaret eden kişi, hem hastaya moral verir, hem de hu ra fe le re rast lan mak ta dır. Ör ne ğin; kendisi sevap kazanır. Hastaları ziyaret etmek, cenazeleri takip kut sal sa nı lan yer le re di lek için ça put bağ la mak, tür be ler de mum yak mak, etmek Ahireti hatırlatır. na za ra kar şı kur şun dök mek, iki bayram ara sın da ni kah yap ma mak, bay kuş Hasta ziyaretinde "Geçmiş olsun denilir ve hastaya dua edilir. Hastalığın imtihan olduğu, hastalıklara karşı tevekkül edil- öt me si ni uğur suz say mak, tür be le re adak ada mak, yü rü me yen ço cu ğun ayağı na ip bağ la yıp ca mi et ra fın da dönmesi gerektiği söylenir. Müslüman ve gayrı müslim bütün hasta olan insanlar ziyaret dür mek gi bi ak la, bi li me ve di ni mi ze ters dü şen hu ra fe le re ina nıl mak ta dır. edilmeli, hastaya yalnız olmadığı hissettirilmeli, moral ve yaşama sevinci verilmelidir. tür ina nış la ra iti bar et me me li, Kur an ve Di nin ger çek le ri ne ve il me ters olan bu sün ne te sım sı kı sa rıl ma lı yız. Ziyaretten sonra da hastayla ilgi kesilmemelidir. Kurtuluş ilim iledir, fakat insanların bundan haberi yoktur. Can boğaza geldiği zaman, ilim sebebiyle, azaptan kurtuluş ümit edilir. (Zernuci)
10 Temmuz İMAN BİLGİ BİRLİKTELİĞİ Dinimiz bilime çok önem vermiş ve bunu, inen ilk ayette Oku emri ile vurgulamıştır. Bununla, insanın kendisini, varlığı, evreni ve olayları okuyup incelemesini kapsar. Bu inceleme ve okumaktan asıl maksat, insanın Yüce Rabbi ni tanıması ve O nun var ve bir olduğuna iman etmesidir. Akıllı ve ergenlik yaşına gelmiş olan her erkek ve kadının, Allah ın varlığına ve birliğine inanmasının farz olması, imanın bilgi ile yakın ilişkisini ortaya koymaktadır. Çünkü Allah (c.c.), insanı, bu bilgiye ulaşabilecek yapıda yaratmıştır. İnsandan beklenen iman, bilgiye dayanan bilinçli bir inanmadır. Aksi halde bilgiye dayanmayan iman taklidi olmaktan öteye geçmeyecektir. ŞUAYB VE MEDYEN HALKI Şuayb (a.s.), dini tebliğ etmek amacıyla Medyen halkına gönderilmiştir. Ancak Medyen halkı, diğer pek çok kavim gibi peygamberini yalanlamış, onu tehdit etmiş ve ona inanmamıştır. Özellikle ölçü ve tartıda hile yapmalarından ötürü uyarılan bu kavim, Şuayb (a.s.) ın uyarılarına kulak asmamış, neticede dayanılmaz bir sesle helak olmuşlardır. Ey akıl sahibi, ilim yüksek bir makamdır. Ona nail olduğun zaman, diğer bütün makamlar yok olur. (Zernuci)
11 Temmuz HABBAB B. ERET Habbab b. Eret; Mekke de (M.586) doğdu. Künyesi Ebû Abdillah dır. Resulullah (s.a.s.) Zeyd bin Erkam ın (r.a.) evinde iken 15 yaşlarında Müslüman oldu. İlk Müslüman olan erkeklerin altıncısıdır. İslam a girdiği için müşrikler tarafından işkence edilen ilk sahabelerdendir. 25 yaşında Medine ye hicret eden Habbab ı Peygamber Efendimiz, Cebr b. Atik ile Medine de kardeş yapmıştır. Habbâb (r.a.); Hz. Ebu Bekir in vefatından sonra Hz. Ömer den izin alarak Kûfe ye cihad için gitmiş ve Hicri 37 tarihinde şiddetli bir hastalığa tutularak (M. 657) vefat etmiştir. Habbâb b. Eret (r.a.), vefat ettiğinde altmış üç yaşında idi. (İbnü l Esîr, Üsdü l-gâbe, II, 116) HARUN ALEYHİSSELAM İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerden Musa Aleyhisselam ın ana-baba bir kardeşidir. Babası İmran, Yakup Aleyhisselam ın oğullarından Lâvi nin soyundandır. Yüce Allah, Musa Aleyhisselam a peygamberlik verince Musa Aleyhisselam: Kardeşim Hârun un dili benimkinden daha düzgündür. Onu da benimle birlikte, beni doğrulayan bir yardımcı olarak gönder. Çünkü ben, onların beni yalanlamalarından korkuyorum. Allah, seni kardeşinle destekleyeceğiz ve size bir iktidar vereceğiz de âyetlerimiz sayesinde size (kötü bir amaçla) ulaşamayacaklar. Siz ve size uyanlar, galip gelecek olanlardır dedi. (Kasas: 28/34-35) Fatih Sultan Mehmet tahtı kendisine bırakan babasına ülkenin çıkarı gereği şöyle der: Eğer padişah ben isem, size emrediyorum. Gelip ordunun başına geçin. Eğer Padişah siz iseniz, gelip devletinizi düşmanlara karşı savunun. (Fatih Sultan Mehmet)
12 Temmuz YALAN VE HİLE HZ. ELYESA (A.S.) Yalan ve hile, insanları söz veya davranışlarla aldatmaya yönelik gerçekleştirilen iki davranıştır. Dürüst davranmayarak, gönderilen peygamberlerden- Elyesa (a.s.), İsrailoğullarına dir. Soyu Yusuf, Yakup ve İshak sahtekârlık yaparak, insanlara gerçek dışı, yanlış sözler söylemek, insanlar arasındaki sevgi, saygı ve güvene dayalı ilişki- ulaşır. (a.s.) kanalıyla Hz. İbrahim e lere büyük zarar verir. Kur an-ı Kerim de onunla ilgili olarak: İsmail i, Elyesa ı, Zülkifl i de an. İşte bütün bunlar ha- Yalan söyleyerek veya hile yaparak başkalarını kandırdığını düşünen kişi, esasında kendisini kandırmakta, kendi saygınlığını ve onurunu zedelemektedir. Bireysel veya toplumsal açı- buyrulur. yırlı insanlardı (Enam, 6/86) dan büyük sorunlara sebep olan bu davranışları İslam dini Elyesa(a.s.) ömrünün sonuna yasaklamıştır. Nitekim Kur an da Yalan sözden sakının (Hac, kadar İsrailoğullarının arasında kalarak onları Allah ın dinine 22/30) buyrulmakta, Rasûlullah (s.a.s.) da Bizi aldatan bizden davet etmiştir. değildir (Müslim, İman, 164) uyarısıyla insanları bu tür davranışlardan sakındırmaktadır. Yabancı Elçilerden birine: İmparatorunuza söyleyin; şimdi ki Osmanlı Padişahı öncekilere benzemez. Benim gücümün ulaştığı yerlere, sizin İmparatorunuzun hayalleri bile ulaşamaz. (Fatih Sultan Mehmet)
13 Temmuz KUR AN I ANLAMAYA ÇALIŞALIM Kur an, anlaşılmak ve yaşanmak için bizlere vahiy yoluyla gönderilmiş en son ilâhi kitaptır. O nun sure ve ayetlerindeki muhteva insan ürünü hiçbir eserde mevcut değildir. Kur an ın kendine özgü üslup ve özellikleri vardır. Gönüllere huzur veren bu üslup sayesinde Kur an, inanan inanmayan herkesi kendine hayran bırakmaktadır. Kur an ı en doğru şekilde anlayan, anlatan ve hayatında yaşayan Sevgili Peygamber(s.a.s.) Efendimizdir. Öyleyse Kur an ı anlama, anladığımızla amel etme konusunda Peygamberimizi örnek alalım. Kur an ı O nun anladığı gibi anlamaya ve O nun yaşadığı gibi yaşamaya çalışalım. Kur an ı anlayıp amel ettiğimiz oranda mutlu ve huzurlu olacağımızı unutmayalım. İH LAS İh las; iman, ibâ det, itâ at, ah lâk, amel, du a... gi bi her tür lü di nî gö rev le ri, hal - kın öv me ve be ğen me si ni, yer me ve kına ma sı nı dü şün mek si zin sırf Al lah için ha lis bir ni yet le yap mak; şirk, ni fak, gös te riş gi bi şâ i be ler den uzak dur mak; söz, fi il ve dav ra nış la rın da sa mi mi ve dos doğ ru ol mak de mek tir. Bir amel sırf Al lah için ya pı lır sa ih las, sırf gös te riş için ya pı lır sa ri ya olur. Kur an ın ilk sû re sin de iy yâ ke na bü dü (an cak sa na ibâ det ede riz) (Fâ ti ha, 1/5) âye tiy le ih la sa ve gö rev le rin Al lah rı za - sı nı ka zan mak ama cıy la ya pıl ma sı na dik kat çe kil miş ve bu hu sus Kur an ın pek çok âye tin de ıs rar la vur gu lan mış tır. Ya ben Bizans'ı alırım; ya da Bizans beni. (Fatih Sultan Mehmet)
14 Temmuz ZÜLKARNEYN (A.S.) MUÂZ B. CEBEL (R.A.) Kur an da iki yerde adı geçen Zülkarneyn in peygamber olup olmadığı tartışmalı olmakla birlikte ilim ve hikmet sahibi önemli bir tarihî Hz. Muâz, Medine de doğdu. 18 yaşında Müslüman oldu. İkinci Akabe biatına katıldı. şahsiyet olduğu kesindir. Kimliği hakkında çok çeşitli söylentiler vardır. Bunlar arasında en ilginç olanı onun Makedonya lı İskender (öl. mamını ezbere bilen birkaç kişiden Asr-ı saadette Kur an-ı Kerim in ta- 331 m.ö.) olduğudur ki bu isabetli görülmemektedir. Zira İslam kaynaklarına göre Zülkarneyn, Hz. İbrahim zamanında yaşamış salih bir ı Kerim in kendilerinden öğrenilme- biridir. Peygamber (s.a.s.) in, Kur ansini tavsiye ettiği dört sahabi arasında mümindir. yer alan Hz. Muâz, yine o devirde Kur'an'da Zülkarneyn in yer yüzünde güç, ilim, irfan ve maddî-manevî çeşitli imkanlara sahip bir lider veya kumandan olduğu zikredil- Peygamber (s.a.s.), onu haram ve he- fetva veren altı sahabiden biridir. mektedir. lâlı en iyi bilen kişi olarak gösterir ve Muâz ne iyi adam diye iltifat eder, O, bu imkânlarını Allah yolunda kullanmış, haksızlığa uğrayan halkların huzur ve rafaha kavuşması için çalışmıştır. önünde yürüyeceğini söylerdi. (Buhâri, kıyamet gününde onun âlimlerin Fezâilü l-kur an, 8) Fatih Olmasaydım Ulubatlı Hasan olmak isterdim. (Fatih Sultan Mehmet)
15 Temmuz MİSAFİRE İKRAM HUŞÛ Dinimizin bizlere yüklediği önemli görevlerden biri de misafiri ağırlayıp ona ikramda bulunmaktır. Misafiri güler yüzle le rin bir özel li ği ola rak zik re dil - Hu şû, Kur'ân-ı Ke rîm'de mü'min- mek te ve an lam ola rak da karşılamak, ona izzeti ikramda bulunmak, hanemizden hoşnut mü'min le rin Al lah'a duy du ğu de - olarak yolcu etmek insani ve İslami görevimizdir. Nitekim rin say gı ve gö nül den ya pı lan ita at Peygamber Efendimiz misafire ikramda bulunmayı tavsiye ve bo yun eğ me yi ifa de et mek te dir. (bk. Ah zâb, 33/35) İba det te hu şu da ederek şöyle buyurmuştur: Kim Allah a ve ahiret gününe inanıyorsa misafirine ikram etsin (Buhârî, Edeb, 15; Ebû Dâvûd, kil de iba de tin özü nü kav ra ya rak ifa yi ne ri ya ve gös te riş ten uzak bir şe - Et ime, 5) Başka hadislerinde de misafirin duasının kabul olan et me an la mın da dır. On lar ki, namaz la rın da hu şû (de rin bir say gı) dualar arasında olduğunu (Tirmizî, Deavât, 47), misafirin ağırlandığı ev halkına hayır ve bereketin mutlaka ulaşacağını bil- mea lin de ki ayet-i ke ri me de bu du- içe ri sin de dir ler (Mü'mi nûn, 23/2) dirmiştir (İbn-i Mâce, Eti`me, 55). Misafirlere ilgi göstermek ve ru mu ifa de et mek te dir. gerekli ikramı yapmak, dinimizin, medeniyetimizin ve kültürümüzün bizlere bıraktığı en güzel mirasımızdır. di ni be ğen miş lik ten uzak tır Ya ni mü min ler ki bir, gu rur ve ken- lar. Ormanlarımdan bir dal kesenin başını keserim! (Fatih Sultan Mehmet)
16 Temmuz HİCRET MELEKLERE İMAN Sözlükte terk etmek, ayrılmak, ilgisini kesmek anlamına gelen Meleklere iman, iman esaslarından biridir. Kur an da Hiçbir kimse yoktur hecr mastarından isim olan hicret kişinin herhangi bir şeyden ki, üzerinde koruyucu melek bulunmasın (Tarık, 86/4) buyrularak insanın bedenen, lisanen veya kalben ayrılıp uzaklaşması demektir. Ancak kelime daha çok bir yerin terk edilerek başka bir yere göç edilmesi yapıp ettiklerinin melekler tarafından anlamında kullanılır. Terim olarak genelde gayrimüslim ül- kaydedildiğine vurgu yapılır. Böylece insana söylediği her sözün, yaptığı keden İslam ülkesine göç etmeyi, özelde ise Hz. Peygamber in ve her iş ve davranışın kaydedildiği ve Mekkeli Müslümanların Medine ye göçünü ifade eder. bunlardan sorumlu tutulacağı bilinci verilir. Bu bilinçle hareket eden fert Hicretin tarihî, içtimai ve iktisadi yönden olduğu gibi dinî, siyasi tedbirli olur, sadece yaşadığı günü ve hukuki yönden de birtakım sonuçları olmuştur. Müslümanlar, değil, geleceğini ve ebedî hayatını düşünür. hicretle birlikte Mekke müşriklerinin zulüm ve baskılarından kurtularak Medine yi yurt edinince İslam a yeni girenlerin, İslam top- Meleklere iman, topluma örnek olabilecek, hep güzelliği/iyiliği temsil lumuna destek olanların ve onlara katılanların sayısı büyük oranda eden, ideal bir varlık âleminin olduğu artmıştır. bilincini verir. Yapmak istediğimi sakalımın bir teli bile bilseydi, sakalımın o telini hemen koparır ve yakardım. (Fatih Sultan Mehmet)
17 Temmuz RAMAZAN HİLÃLİNİN TESPİTİ BE RE KET Kameri aylar, güneşin batışının ardından yeryüzünün herhangi bir noktasından ayın hilal halinde görülmesi veya göre- Be re ket söz cü ğü as lın da iyi ve gü zel olan bir şe yin de va mı nı ifa de et mek - te dir. bilecek halde olmasıyla başlar. Günümüzde hilalin nerede ve Pey gam be ri miz (s.a.s.) be re ke tin, ne zaman görülebileceği, hatasız olarak, hesapla tespit edilebilmektedir. İslam ülkelerinin çoğunda ve memleketimizde mal da (Müs lim, Birr, 69), sa hur da (Ne- takvimler bu esasa göre düzenlenmektedir. sâ î, Sı yâm, 26), ak ra ba la rı gö rüp gö - top lu ca ye nen ye mek te (Ebû Dâ vûd, Et ıme, 14), fa kir le re ta sad duk edi len zet me de (Buharî, Bü yû, 13), doğ ru söz İslam Aleminde bazen bir gün önce veya sonra oruca başlayan üze ri ne bi na edil miş alış ve riş te ve bayram yapan ülkelerin olmasının sebebi, onların ayın kavuşum anını esas almalarından kaynaklanmaktadır. Oysa şer i sü rü mü nü ar tı ra bi le ce ği ni ama be re ke - (Buharî, Bü yû, 19) bu lun du ğu nu, ör ne - ğin Ya lan ye re edi len ye mi nin, ma lın hilãlin başlangıcı kavuşumdan sonraki gündür. Şayet dünyanın ti ni yok ede ce ği ni (Buharî, Bü yû, 25) herhangi bir ülkesinde şer i hilãlin görülmesi esas alınırsa birliktelik sağlanacak böylece karmaşanın önüne geçilebilecekle ri nin be re ke te nâ il ola bi le cek le ri ni ifa de et miş tir. Rab bi miz an cak imân ve tak va sa hiptir. (A râf, 7/96) bu yur mak ta dır. Bu dünya ölümlüdür. Her fani gibi ben de ölümü tadacağım. (Fatih Sultan Mehmet)
18 Temmuz TERAVİH NAMAZI VE ÖNEMİ MAHYACILIK Teravih, Ramazan ayında yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınan nafile Ra ma zan ay la rın da ca mi le rin mi na re - namazdır. Teravih namazının her dört rekatin sonunda biraz dinlenerek kılınması le ri ara sı na ip ge ri le rek ası lan ışık lı ya - müstehaptır. Buna dinlendirmek, rahatlatmak anlamlarına gelen tervîha zı şe rit le ri ne mah ya,bu iş le meş gul denir. Teravih de "tervîha"nın çoğuludur. olan sa nat çı ya da mah ya cı de nir. Teravih namazı sünnet-i müekkededir ve orucun değil, Ramazan ayının bir Mah ya cı lık, Türk le re öz gü bir sa nat tır. Yüz yıl lar bo yu git tik le ri her yer de sünnetidir. Hz Peygamber "Kim inanarak ve sevabını Allah'tan bekleyerek Ramazan namazını (teravih) kılarsa, onun geçmiş günahları bağışlanır." (Müslim, ölüm süz eser ler bı ra kan ata la rı mız mah ya sa na tı nın da bü tün in ce lik le ri - Salâtü l- Müsâfirîn ve Kasruhâ, 174) diyerek Müslümanları bu namaza teşvik ni kul la na rak bu alan da da öz gün ça - etmiştir. lış ma la ra im za at mış lar ve bu sa na tın Teravih namazını cemaatle kılmak sünnettir. Namazın cemaatle kılınması ön de ri ol muş lar dır. Müslümanlar arasında birlik, beraberlik ve kardeşlik duygularını da güçlendirmektedirma Kan dil ge ce le rin de ve özel lik le de Ra- zan ayın da ca mi le rin ışık lı ger dan - Teravih namazı 20 rekattir. İki rekatta bir selam verilip, dört rekatta bir dinlenilmesi lık la rı dır mah ya lar. Üze rin de tür lü müstehaptır. Bu sırada (dinlenirken) tehlîl (lâ ilâhe illallâh) ve salavat tür lü me saj la rın yer al dı ğı göz le re ve okunmalıdır. Teravih namazı ile amaç Ramazan gecelerini ibadetle geçirmektir. gö nül le re hi tap eden ade ta bi rer ile ti - şim ara cı dır mah ya lar. Hayatım boyunca Allah'ın emirlerinden dışarı çıkmadım. Allah'ın rızasını kazanmak için uğraştım. Tek gayem bu idi. (Fatih Sultan Mehmet)
19 Temmuz ORUCU ANLAMAK İFTİRA ETMEK Oruç, niyet ederek tan yerinin ağarmasından itibaren güneş İftira, yalan uydurmak, bir kimseye asılsız ve işlemediği bir suçu batıncaya kadar yemek, içmek ve cinsi ilişkiden uzak durularak yapılan bir ibadettir. Oruç; yalnızca Allah ın emrini yerine yüğü Allah'a, ortak koşmadır. isnat etmektir. İftiranın en bü- getirmek ve rızasını kazanmak için tutulur. Müfteri apaçık bir günah işlemiş olur." (Nisâ, 4/112) Hadislerde,, Allah ın bütün emirlerinde olduğu gibi, oruç ibadetinde de kötülükten habersiz iffetli bir kadına zina iftirası büyük günah- birçok hikmetler, insan için maddi ve manevi faydalar vardır. Oruç, iyi bir irade terbiyesi, kötü alışkanlıklardan uzaklaştıran, iyi huylar kazandıran bir ahlak eğitimidir. İnsana Allah ı lar arasında sayılmıştır. (Buhârî, Vesâyâ, 23) Mü'minleri kötü huy ve davranışlardan uzak hatırlatarak sorumluluk duygularını geliştirir; davranışlarını tutma gayretinde olan Hz. Peygamber onları iftira konusunda kontrol altına alarak bütün kötülükten uzaklaştırır. da uyarmış, iftiranın insanın âhiret hayatını iflasa götürecek kul Oruç tutan, açlığın ne olduğunu bizzat tattığından, fakirlerin sıkıntısını anlar ve onlara yardım elini uzatarak toplumun hakları arasında yer aldığını belirtmiştir. (Müslim, Birr, huzur ve mutluluğuna katkıda bulunur. 60) Oğlum! Son derece dikkat edeceğin bir cihet varsa, o da kimler ile düşüp kalktığındır. Şunu iyi bil ki bir sepet sağlam elma, içindeki bir çürük elmayı sağlama çıkartamaz. Fakat bir çürük elma, hepsini çürütür. Bunun için dâima sâlihlerle düşüp kalk! (İmam Gazali)
20 Temmuz RAMAZAN AYI MUKABELE Yüce Allah ın sayısız lütuflarından birisi de, bütün güzellikleriyle, Mukabele, üç aylarda ve özellikle Ramazan ayında cami, mescit ve evlerimizde daha çok sabah, öğle ve ikindi maddî ve manevî bereketleriyle mübarek Ramazan ayıdır. Ramazan ayı, ibadet, rahmet ve mağfiret ayıdır. Bu ay, yardım, namazları öncesinde hafızlar veya güzel bağış ve ihsan ayıdır; bir yıllık maddî ve manevî kirlerden temiz Kur an okuyan kişiler tarafından okunan lenerek ruhların arındığı, maddî ve mânevî terbiye ayıdır. Kur an ı takip ederek, hatim in- dirme geleneğidir. İnsanlığı; fikrî ve ahlâkî yozlaşmadan, cehaletten kurtarıp, Bu gelenek, sünnetteki Cebrail (a.s.) ın ilme,medeniyete, edep ve ahlâka yönelten Kur an-ı Kerîm, bu Ramazan aylarında Hz. Peygamber ayda Rasûlullah Efendimize indirilmeye başlamıştır. (s.a.s.) e gelerek o ana kadar nazil olan Ramazan ayı, insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile ayetleri karşılıklı okumalarına dayanır. batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur an ın kendisinde indirildiği aydır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa, onu Hem ramazan ayında yapılan ibadetlerin daha faziletli olması, hem de Kur an ın bu ayda nazil olmaya başlaması mukabelenin yaygınlaşmasında oruçla geçirsin. (Bakara, 2/185) İdrak ve ihya edeceğiniz mübarek ayın huzur ve saadete vesile olmasını etkili olmuştur. Ülkemizde bu gelenek Cenab-ı Haktan dileriz. dipdiri yaşamaktadır. Dört şeyi dört şeyden temizle; Dilini gıybetten, kalbini kıskançlıktan, mideni haram lokmadan, davranışlarını riyadan. (Feriduddin Attar)
21 Temmuz KULLUĞUN ÖZÜ, İBADETİN RUHU: DUA FECR-İ SADIK Dua: Rahmeti sınırsız, mutlak kudret sahibi olan Allah a; Sözlükte yarmak, bir şeyi ikiye ayırmak, fışkırmak, açığa çıkmak kulun aczini itiraf etmesi, yaratıcıdan lütuf ve yardım dilemesi, anlamlarına gelen fecir, güneşin O na yönelmesi, samimi bir dille gönülden O na yakarışıdır. doğmasından önce beliren tan yeri ağarmasına denir. Türkçe de Duada amaç, kişinin durumunu Allah a arz ederek niyazda şafak sökmesi, gün ağarması denilen bu olay, gece ile gündüzün bulunmasıdır. Dua etmenin özünde Allah a teslim olmak ve O na kulluk etme bilinci vardır. Yüce Allah De ki! Duanız olmazsa rabbim size ne diye değer versin? buyurmaktadır (Furkan, birbirinden ayrıldığı vakittir. Fecr-i sâdık, hakîki, gerçek fecir demektir. Gece karanlığının kaybolmaya başlayıp güneş ışığının 25/77). Rabbimize karşı sorumluluğumuzu ve kulluk görevimizi yerine getirirken sadece dara düştüğümüzde değil, her belirtilerinin görünmeye başladığı, ufuktaki aydınlığın enlemesine, uzunlamasına ufka yayıldığı zaman O nu hatırlamamız kulluğumuzun bir gereğidir. Şunu iyi bilmeliyiz ki dua etmeye ihtiyacı olanlar biz kullarız. vakittir. Gündüzün başlangıcı olan fecr-i sâdıkla, sabah namazının vakti girer ve imsak vakti Çünkü dua, ümit ve huzur kaynağıdır. başlar. Hayatta her şey Allâh'ın taksîmi iledir. Allah; kimini zengin, kimini yoksul, kimini sağlam, kimini sakat, kimini âlim ve kimini câhil kılmıştır. Kendinden düşük kimseleri gördüğün vakit, böbürlenip onları hakîr görme. (İmam Gazali)
22 Temmuz GÜNAHLARDAN SAKINMA: TAKVA Din ıstılahında ittika ve takva: İman edip emir ve yasaklarına uyarak, Allah a karşı gelmekten sakınmak; insana zarar verecek, ilahî azaba sebep olabilecek inanç, söz, fiil ve davranışlardan, günahlardan uzak durmak anlamına gelir. Takva sahibine muttaki denir. Takvanın üç mertebesi vardır: 1) Şirk, küfür ve nifaktan korunarak imana sarılmak. (Fetih, 48/26) Kelime-i Tevhid kelime-i takvadır. (Tirmizî, Tefsir, 48) 2) Büyük ve küçük günahlarda ısrar etmekten kendini alıkoymak, farzları yerine getirmek. (Araf, 7/96) 3) Kalbi, Hak tan meşgul edecek her şeyden temizleyip Allah a yönelmektir. (Âl-i İmran, 3/102) SAHUR Oruç tutmak üzere imsak vaktinden önce gece yenen yemeğe sahur denir. Sahur yemeği yemek oruç tutan insana dayanma gücü verir. Sahura kalkmak müstehaptır. Peygamberimiz Sahur yiyiniz; çünkü sahurda bereket vardır. (Buhârî, Savm 20), buyurarak sahuru özellikle teşvik etmiştir. Sahuru geciktirmek, iftarda ise acele etmek sünnettir. Ayrıca sahur vakti, duaların kabul olduğu vakitlerden biridir. Sana kötülük yapanları Allah'a havale et, kötülüklerinden O'na sığın. Eğer intikamla uğraşırsan daha büyük zararlarla karşılaşırsın ve ömrünü boş yere harcamış olursun. Seninle uğraşanlara "Ben iyi bir adamım lakin siz kıymetimi bilemiyorsunuz" deme ve böyle düşünme. (İmam Gazali)