TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU 2015 YILI FAALİYET RAPORU
Kömür bütün Türkiye yi ihya Edecek bir servettir.
Bir kürek kömür, bir avuç alın teri ile elde edilebilir
İÇİNDEKİLER KONU BAŞLIK SAYFA Kurumsal kimlik... 1-7 A. GENEL BİLGİLER...8 A.1. Rapor Dönemi...8 A.2. Ticaret Ünvanı...8 A.3. Sermaye ve Ortaklık Yapısı...8 A.4. İdari Yapı ve Organizasyon...9 A.5. Yönetim Kurulu, Üst Düzey Yöneticiler ve Personel Durumu... 12 A.6. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketle Kendisi Veya Başkası Adına Yaptığı İşlemler İle Rekabet Yasağı Kapsamındaki Faaliyetleri... 15 B. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ VE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE SAĞLANAN MALİ HAKLAR... 15 C. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI... 16 C.1. Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi Projesi (TRIJEN)... 16 C.2. Tunçbilek Sentez Gazının Temizlenmesi ve Metanol Üretimi... 17 C.3. Biyoteknolojik Yöntemlerle Kömür Gazlaştırılması ve Hümik Ürünler Eldesi... 17 C.4. Isıl Değeri Düşük Kömürlerin Ekstraksiyon Yöntemi İle Külsüzleştirilmesi ve Alternatif Ürünlerin Geliştirilmesi Projesi... 17 C.5. Linyit Kömürlerinden Kükürdün Uzaklaştırılabilirliğinin Araştırılması... 18 C.6. Türkiye Linyitlerinden Gazlaştırma Yoluyla Elektrik Üretilmesi İçin Gereken Teknolojilerin Geliştirilmesi... 18 C.7. Pülverize Kömür Yakıcılarının Geliştirilmesi ve Optimizasyonu... 18 C.8. Plazma Kömür Gazlaştırma Pilot Tesis Projesi... 18 C.9. Lavvar Şlam Atıklarının Çimento Tuğla gibi Yapı Malzemelerinin Üretiminde Hammadde olarak Değerlendirilmesi... 19 C.10. Lavvar Şlam Atıklarının Zenginleştirilmesi... 19 C.11. Soma Kömür Gazlaştırma Projesi... 19 C.12.Türkiye Linyit Kömürleri İçin Uygun Briketleme Koşullarının Belirlenmesi, Briketleme ve Ambalajlama Malzemesinin Geliştirilmesi... 20 C.13. Solvent Ekstraksiyonu İle Bitümlü Şeyllerden Sıvı Yakıt Üretimi Projesi... 20 C.14. Leonarditten Yüksek Fülvik Asit İçerikli Sıvı Hümat Üretimi ve Tarım Alanlarına Uygulamaları. 21 C.15. Organik Toprak Düzenleyiciler İçin Sera ve Tarla Denemeleri... 21 C.16.Hümik Asit Esaslı Maddelerin Sanayi Ölçeğinde (Çimento, Sondaj, Seramik, Su arıtımı vb.) Denenmesi.. 21 C.17. Süt İneklerinin Kuru Dönem Boyunca Hümik Asit İlavesi Yapılmasının Ana ve Buzağı Bağışıklığı Üzerine Etkileri.22
İÇİNDEKİLER KONU BAŞLIK SAYFA Ç. FAALİYETLER VE FAALİYETLERE İLİŞKİN ÖNEMLİ GELİŞMELER... 23 Ç.1. Yatırım Faaliyetleri... 23 Ç.2. Rezerv, Kömür Arama ve Üretim Faaliyetleri... 23 Ç.3. İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim Faaliyetleri... 43 Ç.4. İştirakler... 43 Ç.5. Kurumun İktisap Ettiği Kendi Paylarına İlişkin Bilgiler... 44 Ç.6. Denetim... 44 Ç.7. Hukuki Konular... 44 Ç.8. Bağış ve Yardımlar ile Sosyal Sorumluluk Projeleri... 44 D. FİNANSAL DURUM... 46 D.1. Özet Mali Tablolar... 46 D.2.Mali Bünye Analizi... 49 D.3. Mali Güce İlişkin Değerlendirme... 53 D.4. Kar Payı Dağıtımı... 53 E. RİSKLER ve YÖNETİM KURULUNUN DEĞERLENDİRMESİ... 54 F. DİĞER HUSUSLAR... 54
GENEL MÜDÜR SUNUŞU Mustafa AKTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Genel Müdür Artan nüfus ve endüstrileşmeyle birlikte, enerji tüketimlerinin de hızla artması, dünya genelinde enerji kaynaklarına olan ilgiyi her geçen gün daha da artırmaktadır. Gelişen politik ve sosyo ekonomik dengeler hep enerji kaynakları etrafında şekillenmektedir. 2015 yılı verilerine göre dünya genelinde tüketilen enerji kaynaklarında ikinci sırayı en eski ve vazgeçilmez enerji kaynağımız olan kömür almıştır. 2030 yılı ve sonrası projeksiyonlarda da kömürün yerini koruyacağı tüm otoritelerce ifade edilmektedir. Bilindiği gibi ülkemiz enerji kaynakları yönünden son verilere göre %70 in üzerinde dışa bağımlıdır. Arz güvenliği sorunumuzun aşılması için öncelikle yerli kaynakların tümünün değerlendirilmesi, daha sonra hem ithal enerji kaynaklarının hem de ithal edilen kaynağın getirildiği ülkelerin çeşitlendirilmesi gerekmektedir. Ülkemiz petrol ve doğalgaz açısından zengin bir potansiyele sahip olmamasına rağmen elektrik üretiminde değerlendirilebilecek yeter miktarda linyit rezervlerine sahiptir. Temiz kömür teknolojilerinden de faydalanarak çevreye rağmen değil, tam aksine çevreyle barışık, doğaya duyarlı akışkan yataklı termik santraller inşa etmeli ve bir an önce enerjide dışa bağımlılığımızı en asgari seviyeye indirmeliyiz. Bu noktadan hareketle, Bakanlığımızın çalışmaları ve Hükümetimizin planlamaları çerçevesinde 2023 yılına kadar, tüm yerli kömür potansiyelimizin ekonomimize kazandırılması planlanmış ve elektrik enerjisi üretim kapasitemizin 110.000 MW a, yerli kömürden elektrik üretimi kapasitesinin de en az 30.000 MW a çıkarılması hedeflenmiştir. Hali hazırda ülkemizdeki yerli kömür bazlı termik santral kurulu gücü 9848 MW civarında olup, toplam kurulu kapasitesinin yaklaşık %14 üne tekabül etmektedir. 2023 hedeflerine ulaşabilmek için, mevcut kapasiteye ek olarak, yaklaşık 20.000 MW ın 1
da üzerinde ek kapasiteye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ek kapasitenin 7.000-7.500 MW lık kısmının Kurumumuz kanalıyla sağlanması söz konusudur. Bu doğrultuda, biz de mevcut rezervlerimizden santral kurulum şartıyla değerlendirilebilecek olan sahalarımızı rödövans usulüyle ihaleye çıkardık ve neredeyse tümünü gerçekleştirdik. Yakın bir zamanda da bazılarının hayata geçtiğine hep birlikte şahit olacağız. 1957 yılında kurulmuş olan Kurumumuz, ülkemizin daha refah ve daha gelişmiş bir seviyeye ulaşması için, 59 yıldır faaliyetlerini sürdürmekte ve hizmetlerini büyük bir kararlılıkla yerine getirmektedir. Arz güvenliği sorununun aşılması, ısınma ve sanayi amaçlı kömürlerin tedariği, yurt içi kömür piyasasının regüle edilmesi ve yerli kömüre dayalı santral projelerinin hayata geçirilmesi için, Bakanlığımızın destekleriyle, TKİ olarak üzerimize düşen çalışmaları yaptığımıza inanıyor ve aynı kararlılıkla da yapmaya devam edeceğimizi belirtmek isterim. Bilindiği gibi, kömür ve türevlerinden petrokimya ürünleri, sentetik gaz, etanol, metanol gibi kimyasal ürünler elde etmek mümkündür. TKİ olarak biz de bu konular ile ilgili birçok AR-GE çalışmaları yapmaktayız. Mevcut kömür rezervlerimizin özelliklerine uygun ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacak projeler üzerinde çalışmaya aynı özveriyle devam ediyoruz. Kömür sektöründe Türkiye de lider ve öncü bir Kurum olarak, ülkemizin milli serveti olan kömürü ekonomimize kazandırıp, enerjide dışa bağımlılığı azaltmak ana hedefimizdir. Tüm bu çalışmaları, yaklaşık 5 bin kişilik doğrudan personelimizle birlikte, özel sektörden hizmet alım modeliyle de 15 bin kişi olmak üzere toplamda yaklaşık 20.000 kişiye istihdam sağlayarak yapmaktayız. Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ailesi olarak, anılan hedeflere ulaşmak konusundaki çalışmalarımızı kararlılık ve büyük bir azimle sürdürmeye devam edeceğiz. 2015 yılında yaptığımız çalışmaların genel bir değerlendirmesi niteliğindeki Faaliyet Raporunda, emeği geçen tüm personelimize teşekkürü borç bilir, 2015 yılı Faaliyet Raporunun tüm mesai arkadaşlarıma ve kaynak olarak yararlanmayı düşünen herkese katkı sağlamasını dilerim. Mayıs 2016 2
KURUMUN ÜLKE MADENCİLİĞİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ Kurulduğu 1957 yılından günümüze kadar geçen süreçte, madencilik birikimi, üretim ve satış miktarı itibariyle Ülkemizin enerji sektöründe ağırlıklı bir yere sahip olan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, Ülkenin kalkınması, hızlı nüfus artışı, sanayileşme ve sosyal yerleşimin doğal sonucu olarak enerjiye karşı olan hızlı talep artışını göz önüne almak suretiyle, bu talebi karşılamada, kaynakları verimli kullanarak, ihtiyaç duyulan enerjinin zamanında, ucuz ve kaliteli olarak sağlanmasını amaçlamaktadır. Ülkemizin linyit üretiminin büyük bir kısmı ve kömüre dayalı elektrik enerjisi kurulu gücünün de %50'lik kısmı, TKİ'nin hayata geçirdiği ve halen bir kısmı TKİ dışında faaliyetlerini sürdüren projelerden sağlanan kömürlerle beslenen termik santrallerden karşılanmaktadır. Halkımızın ısınma ihtiyacı ile sanayi kuruluşlarının ihtiyacı olan kömürün önemli bir kısmı da Kurumumuz üretimi kömürlerden karşılanmaktadır. 3
KURUMUN ELEKTRİK ARZ GÜVENLİĞİ AÇISINDAN ÖNEMİ Ekonomik büyüme ve nüfus artışıyla birlikte Türkiye de enerjiye olan talep her yıl artmakta olup, artan talebin yerli kaynaklarla karşılanması ekonomimiz açısından büyük önem taşımaktadır. Bu bilinçten hareketle, Ülkemizin artan elektrik ihtiyacının karşılanması amacıyla, sahip olduğumuz rezervin işletilmesinde, Kurum imkânları yanında, özel sektör imkânlarından da yararlanılması yoluna gidilerek, yeni bir yaklaşımla, kömürden üretilen birim elektrik üzerinden pay almak (Rödovans) şeklinde özetlenebilecek bir yöntemle, termik santral kurma şartlı projeler imzalanmıştır. Bu kapsamda, Kurumumuza ait: Adana-Tufanbeyli de bulunan; 323 milyon ton kömür rezervli sahada 600 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2012 yılı Haziran ayında, Manisa-Soma da bulunan; 153 milyon ton kömür rezervli sahada, 450 MW kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2012 yılı Ekim ayında, Bursa-Keles te bulunan; 69 milyon ton kömür rezervli sahada 270 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2012 yılı Kasım ayında, Kütahya-Domaniç te bulunan; 128 milyon ton kömür rezervli sahada 300 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2013 yılı Mayıs ayında, Bingöl-Karlıova da bulunan; 80 milyon ton kömür rezervli sahada 150 MW minimum kapasiteli termik santral kurulumu şartı ile 2013 yılı Ağustos ayında, ihaleleri kazanan firmalarla sözleşmeler imzalanarak sahaların yer teslimleri yapılmıştır. Çalışmalar planlandığı şekilde devam etmektedir. 4
Bolu-Göynük te bulunan; 38 milyon ton kömür rezervli sahada 270 MW kapasiteli termik santralin 1. Ünitesi 14.08.2015 tarihi itibariyle hizmete açılmıştır. Diğer taraftan; Kurumumuza ait olan kömür sahalarında, emisyon değerleri itibariyle çevreye duyarlı akışkan yataklı termik santrallerin İnşası ile ilgili çalışmalar da devam etmektedir. Bunlar sırasıyla: Eskişehir-Mihalıçcık ta çalışmaları süren 41 milyon ton rezervli, 290 MW kapasiteli, Şırnak Silopi de çalışmaları süren 28 milyon ton asfaltit rezervli, 405 MW kapasiteli, Şırnak-Merkez de çalışmaları süren 20 milyon ton asfaltit rezervli, 135 MW kapasiteli, Şırnak-Silopi-Sereder Sırtı Mevkii nde çalışmaları süren 25 milyon ton asfaltit rezervli, 270 MW kapasiteli, santrallerdir. 5-6 yıllık süreçte tamamlanarak devreye alınması hedeflenen bu projeler sayesinde, yaklaşık 843 milyon tona yakın kömür rezervi değerlendirilerek, toplamda 3.500 MW lık bir ilave kapasiteyle Ülkemizin elektrik üretim kapasitesinde önemli bir artış sağlanmış olacaktır. Yapılan ve yapılacak ihalelerde uygulanan ve yukarıda kısaca Kömürden üretilen birim elektrik enerjisi üzerinden pay almak (Rödovans) şeklinde belirtilen bu yeni yöntemde; yatırımcının kullanımına verilen kömür sahaları için herhangi bir ücret alınmadan, yatırımcıya santral kurmak şartıyla 6 yıllık bir süre verilerek, bu sürenin sonunda işletmeye alınacak termik santralde üretilecek birim elektrik enerjisi karşılığında (kwh) pay alınacaktır. 5
ÜLKEMİZİN ELEKTRİK ENERJİSİ KURULU GÜCÜ (MW) 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1970 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Özel Sektör (MW) Kamu Santralleri (MW) TOPLAM GÜÇ (MW) 2013 3565 MW 2014 1885 MW 2015 1675 MW 2016 1675 MW SANTRAL PROJELERİ 3500 MW TKİ NİN HEDEFLEDİĞİ TOPLAM KAPASİTE 5175 MW 6
MİSYONUMUZ Ülkemizin enerji ihtiyacını nitelikli, güvenilir ve düşük maliyetli karşılamak üzere; linyit, asfaltit, bitümlü şist, turba gibi enerji hammaddelerini, bilimsel ve teknolojik yöntemler kullanarak ve çevresel faktörleri de dikkate almak suretiyle etkin, verimli ve sürdürülebilir bir şekilde aramak, üretmek, kullanımlarını sağlamak ve temiz kömür teknolojileri ile stratejik öneme sahip çeşitli petrokimyasal ürünleri elde etmektir. VİZYONUMUZ Kömür ve enerji endüstrisinde yurt içinde düzenleyici ve uluslararası rekabet edebilirliği olan bir kuruluş olmaktır. TKİ Kurumu, enerji arz güvenliği ve enerji kaynaklarında yerli üretime ağırlık verilmesi ilkeleri çerçevesinde linyit üretiminin ekonomik ve verimlilik esasına bağlı olarak azami şekilde artırılması görüşünü benimseyen, bu amaç doğrultusunda çalışmalarını sürdüren bir kamu kuruluşudur. Bu vizyon içinde, ülkenin linyit sahalarını değerlendirirken yaratılacak katma değere ve ekonomiye katkı sağlamayı da hedeflemiştir. ANA HEDEFLERİMİZ - Kömür üretimini ve pazar payını artırmak, - Verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, - Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verip, kömür kalitesini yükseltmek, çevreyle daha uyumlu hale getirmek ve kömürden yeni ürünler geliştirmek. 7
A- GENEL BİLGİLER A.1.Rapor Dönemi 01.01.2015 31.12.2015 A.2. Ticaret Unvanı Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü Ticaret Sicil No : 7567 Mersis No : 5118399321343518 Vergi Sicil No : 8790030904 Kızılbey V.D. Merkez : Hipodrom Caddesi No : 12 Yenimahalle / Ankara Tel : (+90) 312-540 10 00 (50 Hat) - Faks : (+90) 312-384 16 35 Web adresi : www.tki.gov.tr A.3. Sermaye ve Ortaklık Yapısı A.3.1.Ödenmiş Sermaye Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunun ödenmiş sermayesi 1.000.000.000 TL dir. A.3.2. Ortaklar Bulunmamaktadır. A.4. İdari Yapı ve Organizasyon A.4.1.İdari Yapı ve Organizasyon Kurumumuz, linyit, turb, bitümlü şist, asfaltit gibi enerji hammaddelerini değerlendirmek, ülkenin ihtiyaçlarını karşılamak, yurt ekonomisine azami katkıda bulunmak plan ve programlar tanzim etmek, uygulama stratejilerini tespit etmek ve gerçekleştirilmesini sağlamak amacı ile 22.05.1957 tarihinde 6974 sayılı yasa ile kurulmuş bir iktisadi devlet teşekkülü olup, faaliyetlerini 08.06.1984 tarihli ve 233 sayılı KHK ile 27.11.1984 tarihli ve 18588 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olan, (Değişik 31.12.1987 tarihli ve 19681 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 304 sayılı KHK., 27.11.1994 tarihli ve 22124 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 4046 s.y.m.4, 03.02.2010 tarihli ve 7493 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanan 29.12.2009 tarihli ve 2009/T- 29 sayılı YPK kararı) Ana Statüsü hükümlerine göre yürütmektedir. Kurumumuz, merkez teşkilatı ile tüzel kişiliğe sahip bağlı Müessese Müdürlükleri, Müesseseye bağlı İşletme Müdürlüğü ve merkeze bağlı olup, rödovans karşılığı özel kuruluşlara işlettirilen sahalardaki çalışmaların kontrolü için kurulmuş olan kontrol müdürlükleri olarak faaliyet göstermektedir. 8
YÖNETİM KURULU GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR YARDIMCILARI Özel Kalem TEFTĠġ KURULU BAġKANLIĞI Müdürlüğü Özel Kalem Müdürlüğü Yönetim Kurulu Büro Müd. Bilgi İşlem Bilgi ĠĢlem Müdürlüğü Müdürlüğü ĠÇ DENETĠM DAĠRESĠ BAġKANLIĞI (KĠT) MUHASEBE DAĠRESĠ BAġKANLIĞI APK DAĠRESĠ BAġKANLIĞI ARGE DAĠRESĠ BAġKANLIĞI HUKUK MÜġAVĠRLĠĞĠ PAZARLAMA VE SATIġ DAĠRESĠ BAġKANLIĞI PERSONEL DAĠRESĠ BAġKANLIĞI ĠDARĠ VE SOSYAL ĠġLER DAĠRESĠ BAġKANLIĞI GENEL MÜDÜR MÜġAVĠRLERĠ ETÜT PROJE VE TESĠS DAĠRESĠ BAġKANLIĞI SATINALMA DAĠRESĠ BAġKANLIĞI MAKĠNA ĠKMAL DAĠRESĠ BAġKANLIĞI JEOLOJĠK ETÜT VE ARAMA DAĠRESĠ BAġKANLIĞI ĠġLETME DAĠRESĠ BAġKANLIĞI EĞĠTĠM DAĠRESĠ BAġKANLIĞI Ġġ GÜVENLĠĞĠ VE SAĞLIĞI DAĠRESĠ BAġKANLIĞI KONTROL MÜDÜRLÜKLERĠ EGE LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜESSESESĠ MÜDÜRLÜĞÜ GARP LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜESSESESĠ MÜDÜRLÜĞÜ ÇAN LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜDÜRLÜĞÜ 9
A.4.2.Müesseseler ve Müesseselere Bağlı İşletme Müdürlükleri TEKİRDAĞ Saray BOLU Göynük Dodurga ÇANAKKALE Çan Keles BURSA ÇORUM ELİ GLİ MANİSA KÜTAHYA ANKARA Ilgın KONYA ŞIRNAK Silopi Kontrol Müdürlükleri İşletme Müdürlüğü Müessese Müdürlükleri GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESESESİ MÜDÜRLÜĞÜ Adres : 43100 TavĢanlı / KÜTAHYA Web adresi : http://www.gli.gov.tr/ Tel : (0274) 614 10 07 Faks : (0274) 614 59 94 EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESESESİ MÜDÜRLÜĞÜ Adres : 45500 Soma / MANĠSA Web adresi : http://www.eli.gov.tr/ Tel : (0236) 613 23 26 Faks : (0236) 613 23 86 Çan Linyitleri İşletmesi Müdürlüğü Adres : 17400 Çan / ÇANAKKALE Web adresi : http://www.cli.gov.tr/ Tel : (0286) 416 20 01 Faks : (0286) 416 37 00 10
A.4.3.Kontrol Müdürlükleri Silopi Kontrol Müdürlüğü Adres : 73400 Silopi / ġirnak Tel : (0286) 518 1168 Dodurga Kontrol Müdürlüğü Adres : 19060 Dodurga / ÇORUM Tel : (0364) 711 65 00 Göynük Kontrol Müdürlüğü Adres : 14780 Göynük / BOLU Tel : (0374) 454 40 36 Saray Kontrol Müdürlüğü Adres : 59600 Saray / TEKĠRDAĞ Tel : (0282) 791 42 00 Ilgın Kontrol Müdürlüğü Adres : 42625 Ilgın / KONYA Tel : (0332) 893 42 18 Keles Kontrol Müdürlüğü Adres : 16740 Keles / BURSA Tel : (0224) 861 31 44 Kontrol Müdürlükleri doğrudan Genel Müdürlüğe bağlı olup, rödovans karşılığı özel kuruluşlara işlettirilen sahalardaki çalışmaların kontrolünü yürütmektedirler. 11
A.5. Yönetim Kurulu, Üst Düzey Yöneticiler ve Personel Durumu A.5.1. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Genel Müdür Yardımcıları Mustafa AKTAŞ Genel Müdür / Yönetim Kurulu Başkanı 1963 Çorum-Osmancık doğumlu olan AKTAġ, ĠTÜ Maden Fakültesi Maden Mühendisliği bölümünden mezun olmuģtur. 1986-1988 yılları arasında özel maden iģletmelerinde mühendis olarak çalıģmıģ,1988-1989 yılları arası TKĠ AfĢin-Elbistan da ve 1989-2002 yılları arasında TKĠ Alpagut- Dodurga da Mühendis, ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği BaĢmühendisi, Ġstihsal ġube Müdürü, ĠĢletme Müdür Vekili, Bölge Müdür Vekili, 2002-2004 yılları arasında TKĠ Genel Müdürlüğünde BaĢuzman, 2004-2008 arasında TKĠ Genel Müdürlüğü Pazarlama ve SatıĢ Dairesi BaĢkanı ve ayrıca Yeni Çeltek Kömür ĠĢletmeleri A.ġ. de 2006-2010 arası 4 yıl Yönetim Kurulu Üyeliği de yapmıģtır. 06.12.2008 tarihinde TKĠ Genel Müdür Yardımcılığına, 04.03.2010 tarihinde de TKĠ Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu Üyeliğine atanan AKTAġ, 28.12.2011 tarihinde ise TKĠ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu BaĢkanı olarak atanmıģtır. Ayrıca, Fakir ailelere yapılan kömür yardımlarının Türkiye Geneli Koordinatörlüğü ile Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini de sürdürmektedir. Ömer SEZGİN Yönetim Kurulu Üyesi / Genel Müdür Yardımcısı 1962 yılında KırĢehir de doğdu. ODTÜ Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümünden mezun oldu. 1986 yılında özel sektörde Mühendis olarak iģe baģladı. 1988-1996 yılları arsında Eti Maden ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı Çinkur A.ġ. de Mühendis, 1996-2007 Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğünde Mühendis, ġube Müdür Vekili, Daire BaĢkanı olarak görev yapmıģtır. 02.02.2010 tarihinden itibaren TKĠ Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıģtır. TKĠ Yönetim Kurulu Üyeliği 28.01.2016 tarihinde sona ermiģ olup, Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. Tuğrul ALPER Yönetim Kurulu Üyesi/Genel Müdür Yardımcısı 1970 yılında Osmaniye-Kadirli'de doğdu. Akdeniz Üniversitesi ĠnĢaat Mühendisliğini 1991 yılında bitirdi. 1997-2001 yıllarında T. Emlak Bankası A.ġ.de müfettiģ yardımcısı, 2002-2007 yıllarında BaĢbakanlık Konut MüsteĢarlığı müfettiģi, Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı MüfettiĢi, 2007-2012 yıllarında Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Ġç Denetçi, Sağlık Bakanlığı Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanı, Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Ġç Denetçi görevlerini yapmıģtır. 26.06.2012 tarihinden itibaren TKĠ Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıģtır. TKĠ Yönetim Kurulu Üyeliği 17.04.2016 tarihinde sona ermiģ olup, Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. Abdullah TOMBUL Yönetim Kurulu Üyesi 1956 yılında Belikanlı-Gaziantep de doğdu. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Jeomorfolog Bölümünden mezun oldu. 1977 yıllında T.C Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Gaziantep Sanayi ve Tekn. Böl. Müdürlüğünde memur olarak göreve baģlamıģtır. 1985 yılında T.C Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Gaziantep San. ve Tek. Böl. Müdürlüğünde Ģef olarak görev yaptıktan sonra, 1985-2014 yılları arasında MTA Genel Müdürlüğünde Daire BaĢkanı, Genel Müdür Yardımcısı Vekili ve Genel Müdür yardımcısı olarak görev yapmıģtır. 05.08.2014 tarihinde atandığı TKĠ Yönetim Kurulu Üyeliği görevini sürdürmektedir. 12
İrfan YILMAZ Yönetim Kurulu Üyesi 1970 yılında Yahyalı-Kayseri de doğdu. 1991 yılında ĠTÜ Mimarlık Fakültesinden mezun oldu. 1989-1990 yılları arası özel sektörde göreve baģladı, 1991-2000 yıllarında Adıyaman Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığında ve 2000-2001 yılları arası Ġller Bankası Genel Müdürlüğünde mimar, 2001-2003 yılları arası Ġller Bankası Genel Müdürlüğünde MüfettiĢ Yardımcısı, 2003-2011 yılları arası Kamu Ġhale Kurumunda Kamu Ġhale Uzmanı olarak görev yaptıktan sonra 2011 yıllında EÜAġ Genel Müdürlüğüne Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıģtır 22.12.2014 yılında yönetim kurulu üyeliği sona ermiģtir. 15.05.2015 tarihinde TKĠ Yönetim Kurulu üyeliğine atanmıģtır ve halen görevi devam etmektedir. Muammer BULUT Genel Müdür Yardımcısı 1956 yılında Trabzon-Of ta doğdu. ĠTÜ Maden Fakültesi Maden Mühendisliği bölümünden mezun oldu. 1979-1986 yılları arası Zonguldak EKĠ Müessesesinde mühendis, 1986-2005 yılları arasına TKĠ Genel Müdürlüğünde BaĢmühendis, ġube Müdürü ve Daire BaĢkanı Olarak görev yaptıktan sonra, 01.07.2005 tarihinden itibaren TKĠ Genel Müdür Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atanmıģtır. Halen TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. Mustafa ÖZDİNGİŞ Genel Müdür Yardımcısı 1959 yılında Ereğli-Konya da doğdu. 1982 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümünden mezun oldu. 1983-1988 yılları arası TKĠ Genel Müdürlüğü GAL Müessesesi Müdürlüğünde Mühendis, 1988-1989 yılları arası ELĠ Müessese Müdürlüğünde ve 1989-1994 yılları arasında Ilgın Linyitleri ĠĢletme Müdürlüğünde ĠĢletme Müdür Vekili olarak görev yaptıktan sonra 1994 yılında TKĠ Genel Müdürlüğü ĠĢletme Dairesi BaĢkanlığında Teknik Uzman olarak görev almıģtır. 2002-2003 yılları arası Göynük Kontrol Müdürü olarak görev yapan ÖZDĠNGĠġ, 2003-2012 yılları arası TKĠ Genel Müdürlüğü Pazarlama ve SatıĢ Dairesi BaĢkanlığında SatıĢ Müdürü ve Etüt, Proje ve Tesis Dairesi BaĢkanı görevlerinde bulunmuģtur. 3 Temmuz 2012 tarihinde TKĠ Genel Müdür Yardımcısı olarak atanmıģtır. Halen TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. Dr. Abdurrahman MURAT Genel Müdür Yardımcısı 1965 yılında Yozgat-ġefaatli de doğdu. 1988 yılında ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünden mezun olan Dr. Abdurrahman MURAT, MTA Genel Müdürlüğü ne bağlı Orta Anadolu II. Bölge Müdürlüğünde (Konya) Mühendis olarak göreve baģlamıģtır. 2003-2004 yıllarında MTA Genel Müdürlüğü Maden Etüt ve Arama Dairesi BaĢkanlığı, 2004-2010 yılları arasında MTA Orta Anadolu Endüstriyel Hammadde Aramaları projesi BaĢkanlığı ve 2 Eylül 2010 tarihinden sonra da MTA Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi BaĢkanlığı görevini yapan Dr. Abdurrahman MURAT, 5 Eylül 2012 tarihinde TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevine atanmıģtır. Halen TKĠ Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. 13
A.5.2.Personel Durumu Memur İşçi TOPLAM Genel Müdürlük 679 97 776 Müesseseler/İşletmeler Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi 335 1434 1769 Çan Linyitleri İşletmesi 100 273 373 Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi 345 1654 1999 Kontrol Müdürlükleri Silopi Kontrol Müdürlüğü 43 22 65 Dodurga Kontrol Müdürlüğü 9 2 11 Keles Kontrol Müdürlüğü 4-4 Göynük Kontrol Müdürlüğü 9 5 14 Ilgın Kontrol Müdürlüğü 15 16 31 Saray Kontrol Müdürlüğü 10 1 11 Diğer (Dinlenme Tesisleri, Misafirhane vb.) 11 11 22 TKİ TOPLAMI 1560 3515 5075 İstihdam YILLARA GÖRE PERSONEL DURUMU 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TKİ HİZMET ALIMI TOPLAM İSTİHDAM YILLARA GÖRE PERSONEL HAREKETİ YILLAR 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TKİ 14.645 12.986 12.643 11.974 11.233 10.557 9.068 8.832 8.226 7.963 6.539 5.159 5.006 5.075 HİZMET ALIMI TOPLAM İSTİHDAM 7.000 6.500 9.000 13.000 16.000 17.000 18.000 17.500 21.000 22.000 17.200 17.234 10.885 11.939 22.862 21.645 19.486 21.643 24.974 27.557 27.068 26.332 29.226 29.963 23.739 22.393 15.891 17.014 14
PERSONELİN ÖĞRENİM DURUMUNA GÖRE DAĞILIMI 2015 YILI Memur İşçi TOPLAM OKUR-YAZAR - 4 4 İLKÖĞRETİM 54 836 890 LİSE 211 1158 1369 MESLEK LİSESİ 46 1112 1158 YÜKSEK OKUL 282 345 627 LİSANS 895 60 955 YÜKSEK LİSANS 68-68 DOKTORA 4-4 TOPLAM 1560 3515 5075 A.6.Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketle Kendisi Veya Başkası Adına Yaptığı İşlemler İle Rekabet Yasağı Kapsamındaki Faaliyetleri: Yönetim Kurulu üyelerinin şirketle kendisi veya başkası adına yaptığı işlemler ile rekabet yasağı kapsamındaki faaliyetleri bulunmamaktadır. B- YÖNETİM KURULU ÜYELERİ ve ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE SAĞLANAN MALİ HAKLAR Kurumumuz Yönetim Kurulu Üyelerine 399 sayılı KHK nin 34. Maddesi gereği Yüksek Planlama Kurulu'nca her yıl belirlenen miktarda ödemeler yapılmaktadır. 15
C- ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI Kurumumuz, günümüzün değişen ve gelişen şartları açısından linyit üretimi ve sonraki aşamalarında çevre mevzuatlarına ve AB ne uyum politikalarına uygun olarak ekonomiklik, verimlilik ve yenilikçilik esaslarına bağlı olmak kaydıyla, kömür kalitesinin yükseltilebilmesi ve çevre dostu olarak kullanılabilmesi yönünde gelişmiş kömür hazırlama, zenginleştirme ve diğer temiz kömür teknolojilerine büyük önem vermektedir. Araştırma-Geliştirme(Ar-Ge),Ürün-Geliştirme(Ür-Ge),Proses-Geliştirme çalışmalarının belirlenip aktif hale getirilmesi için çeşitli ulusal ve uluslararası araştırma kurumları ve üniversiteler ile sürekli işbirliği içinde bulunan Kurum,dünyada gelişen temiz kömür teknolojilerinden yararlanmak için bir dizi Ar-Ge faaliyetlerini ve projelerini yürütmektedir. Buna yönelik olarak; muhtelif üniversite ve araştırmacı kuruluşlarla aşağıda yer verilen Ar-Ge projeleri başlatılmış ve programlanmıştır. C.1. Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi (TRIJEN) Müşteri Kuruluşlar : TKİ, EIE Destekleyen Kuruluşlar : TÜBİTAK, İTÜ, MÜ, UMDE, HABAŞ Ülkenin sürdürülebilir kalkınması ve enerji güvenliği açısından yaygın ve ulusal kaynağı olan kömür ve biyokütle karışımlarından daha ekonomik, verimli, temiz ve çevre dostu sıvı yakıt üretimi, yüksek verimlilikte ayrıklaştırılmış ve merkezi santraller için uygulanabilir teknolojilerin geliştirilmesi, sonuçların pilot ölçekte demostrasyonu amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle 250 kg/saat kapasiteli linyit ve biyokütle karışımı kullanılarak sentez gazı üretilmesi, gazın temizlenmesi, FT (Fischer Tropsch) teknolojisi ile sıvı yakıt üretimi ve karbondioksitin tutulması aşamalarının uygulandığı bir pilot tesis kurulması çalışmaları başlatılmıştır. TKİ Ege Linyitleri İşletmesi (ELİ) Müessesesinde kurulması hususunda mutabık kalınan pilot tesis işletmeye alınabilecek seviyeye gelmiştir. Halen tüm ünitelerde sıcak ve soğuk testler yürütülmektedir. Tesisin optimizasyonu ve işletmeye alınması kapsamında çalışmalar devam etmektedir. 16
C.2. Tunçbilek Sentez Gazının Temizlenmesi ve Metanol Üretimi Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK-MAM Enerji Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 04.08.2011 Kömürün gazlaştırılması konusunda TKİ Garp Linyitleri İşletmesi (GLİ) nde 250 kg/ saat kapasiteli sürüklemeli ve 20 kg/saat kapasiteli akışkan yataklı olmak üzere 2 farklı tip ve özellikte pilot tesis kurularak, TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü ile 04.08.2011 tarihinde 24 ay süreli olarak imzalanan Tunçbilek GazlaĢtırma Sistemleri Optimizasyonu adlı sözleşme çerçevesinde 2012 yılında devreye alınmıştır. Bu çalışmaların paralelinde pilot sistemlerde üretilen gazların temizlenmesi ve devamında da ülkemiz ihtiyacının ithalatla karşılanabildiği metanolün yerli olarak üretilebilmesi konularını kapsayan bir sözleşme 13 Eylül 2013 tarihinde TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü ile imzalanmıştır.proje kapsamındagaz temizleme ile ilgili tasarım, imalat ve montaj çalışmaları tamamlanmıştır. Metanol üretimi ile ilgili olarak ise; gaz şartlandırma, reaktör ve distilasyon ünitelerinin kavramsal tasarımları bitirilmiş olup detay tasarım çalışmaları da büyük oranda tamamlanmıştır. C.3. Biyoteknolojik Yöntemlerle Kömür Gazlaştırılması ve Hümik Ürünler Eldesi Proje Yürütücüsü : TKİ, ARCTECH Proje Başlangıç Tarihi : 13.11.2009 Temiz kömür teknolojileri konusunda, kömürden, hümik asit ve benzeri kimyasallar üretilmesi amacıyla, Kurumumuz tarafından yürütülen Ar-Ge projelerinin devamı olarak; Hümik Gübre, Metan Gazı, Su Filtre Malzemesi, Biyo-atıklarda Koku Giderimi ve Hümik Asitçe Zenginleştirilmiş Gübre, Askeri Atıkların Bertaraf Edilerek Gübre Olarak Kullanılmasına İmkan Sağlayacak Olan Hümik Asit Kaynaklı Kimyasalların Üretilmesi hedeflenmiştir. Eylül 2011 itibari ile gaz üretimi tamamlanmıştır. Proje kapsamında oluşturulan Biyoteknoloji Laboratuvarı tamamlanmış ve analiz yapılabilir durumdadır. İşbirliği Sözleşmesinin amacı olarak JVC(ortak girişim şirketi) oluşturulmasına yönelik çalışmalar taraflarca yürütülmektedir. C.4. Isıl Değeri Düşük Kömürlerin Ekstraksiyon Yöntemi İle Külsüzleştirilmesi ve Alternatif Ürünlerin Geliştirilmesi Projesi Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 28.08. 2013 Bu proje ile solventlerle ekstraksiyon yöntemi kullanılarak laboratuvar koşullarında gerçekleştirilecek çalışmalar sonrası kurulacak pilot ölçekte külsüz kömür üretilmesi hedeflenmektedir. Projenin laboratuvar çaplı çalışmaları tamamlanmak üzeredir. 17
C.5. Linyit Kömürlerinden Kükürdün Uzaklaştırılabilirliğinin Araştırılması Kömürdeki kükürt oranlarının azaltılması hususunda Kurumumuz tarafından Gazi Teknopark ta kurulan laboratuvarda özellikle teshine uygun kömür elde etmek amacıyla kömürlerin kükürt içeriklerinin azaltılması ile ilgili çalışmalar tamamlanmıştır. Laboratuvar ölçekli bu Ar-Ge çalışmaları olumlu neticelenmiş olup pilot ölçekli çalışmalar planlanmaktadır. C.6. Türkiye Linyitlerinden Gazlaştırma Yoluyla Elektrik Üretilmesi İçin Gereken Teknolojilerin Geliştirilmesi Proje Yürütücüsü Proje Başlangıç Tarihi : 01.05.2013 : BERSEY (Sınai ve Tıbbi Cihazlar İmalat ve Tic. Ltd. Şti.) TÜBİTAK TEYDEB Programı kapsamında kazanılan proje ile yüksek nemli ve yüksek küllü Türkiye Linyitlerine özgün gazlaştırma teknolojilerinin irdelenmesi, bu özelliklere en uygun teknolojilerden dolayı gazlaştırmalı dolaşımlı akışkan yatak teknolojisi kullanılarak, 9 MWt güce en yakın olacak şekilde gazlaştırma tesisinin detaylı boyutlandırılması, imalatı ve montajı yapılıp ruhsatı Kurumumuza ait Saray-Edirköy Havzasında devreye alınması amaçlanmaktadır. C.7. Pülverize Kömür Yakıcılarının Geliştirilmesi ve Optimizasyonu Proje Yürütücüsü : BERSEY (Sınai ve Tıbbi Cihazlar İmalat ve Tic. Ltd. Şti.) Proje Başlangıç Tarihi : 01.05.2013 TÜBİTAK TEYDEB Programı kapsamında kazanılan proje ile pülverize (toz) edilmiş kömürün termik santrallerde ve diğer ısıl sistemlerde verimli bir şekilde yakılması amacıyla Türkiye linyitlerine uygun çevre dostu pülverize kömür yakıcılarının tasarlanması, geliştirilmesi ve üretilmesi amaçlanmaktadır. Tasarlanacak tesisin, Saray Edirköy havzasında kurulması ve test edilmesi öngörülmektedir. C.8. Plazma Kömür Gazlaştırma Pilot Tesis Projesi Proje Yürütücüsü : TKİ, APTM Proje Başlangıç Tarihi : 28.04.2011 Düşük kaliteli kömürlerin gazlaştırılması amacıyla 10 KW gücünde mikrodalga plazma gazlaştırma tesisi için Manisa Soma da alanı belirlenmiş, tesis projelendirme çalışmaları bitmiştir. Tesisin devreye alınması, çalıştırılması ve ekonomik açıdan ihtiyaç duyulan raporların hazırlanması çalışmaları devam etmektedir. Tesis içerisinde kullanılacak makine teçhizat ve ekipmanların tesis planlamasındaki konumları ve teknik bilgi içeriklerine dair 18
çalışmalar sürdürülmekte olup, tesis inşaatı ihaleye çıkarılacaktır. Kurumumuz 4 adet 75 KW mikro dalga plazmatron ve 4 adet 75 KW güç kaynağını temin etmiştir. Soma A Termik Santrali nde optimizasyon ve test çalışmaları devam etmektedir. Gazlaştırma sonrasında alınan plazma gazının daha farklı amaçlarla değerlendirilmesi maksadıyla sözleşme kapsamında elmas kaplı malzeme üretimi için 2 adet Plazma Enhanced-Chemical Vapor Deposition (CVD) sisteminin alımı gerçekleştirilmiş olup; farklı malzemelerin elmas kaplama deneme faaliyetleri devam etmektedir. C.9. Lavvar Şlam Atıklarının Çimento Tuğla gibi Yapı Malzemelerinin Üretiminde Hammadde olarak Değerlendirilmesi Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK- MAM Proje Başlangıç Tarihi : 30.12.2014 Kurumumuz ve MTA işbirliği ile GLİ Ömerler lavvarına 2010 yılında multisiklon grubu ve susuzlandırma eleğinden oluşan ince kömür geri kazanım ünitesi kurulmuştur. Projenin devamında bu ünitenin bir benzerinin Tunçbilek lavvarına kurulması da sağlanmıştır. Benzer şekilde ELİ Dereköy lavvarına da HI-G dryer adlı yurtdışı menşeili bir ünitenin kurulması sağlanarak devreye alınmıştır. GLİ ve ELİ ye kurulan malzeme geri kazanım sağlayan ünitelerin tamamından bugüne kadar toplam 677.000 ton ince ebatlı kömür geri kazanılmıştır. C.10. Lavvar Şlam Atıklarının Zenginleştirilmesi Proje Yürütücüsü : TKİ,TÜBİTAK- MAM Proje Başlangıç Tarihi : 30.12.2014 Kurumumuz ile TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü arasında 30.12.2014 tarihinde Lavvar ġlam Atıklarının Çimento, Tuğla gibi Yapı Malzemelerinin Üretiminde Hammadde Olarak Değerlendirilmesi adlı bir sözleşme imzalanmıştır. Bu proje kapsamında Tunçbilek lavvar tesisinde bulunan şlam atıklarının (lavvar çıkışı) tuğla, çimento vb. yapı malzemelerinin üretiminde hammadde olarak değerlendirilmesi imkanının araştırılması amaçlanmıştır. Projeyle ilgili olarak literatür çalışmaları ile deneysel çalışmalar tamamlanmış olup, anlaşma yapılan fabrikalarda başlatılan çalışmalar büyük ölçekli olarak devam etmektedir. C.11. Soma Kömür Gazlaştırma Projesi Manisa Soma'da Yılda 5,5 milyon ton kömür besleme kapasiteli ticari ölçekte kömür gazlaştırma tesisi kurulacaktır. Bu tesiste, Yüksek oranda (70-80%) ithalata bağlı olan Amonyak / Üre ve Metanol ve Türevleri, yerli kömürden elde edilecek sentezgazı (syngas) ile üretilecektir. 19
C.12. Türkiye Linyit Kömürleri İçin Uygun Briketleme Koşullarının Belirlenmesi, Briketleme ve Ambalajlama Malzemesinin Geliştirilmesi Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 19.03. 2015 Proje sonucunda Türkiye Linyit kömürü rezervleri ve/veya lavvar atıklarından(şlam) kazanılan kömürler kullanılarak elde edilecek optimum boyut ve uygun şekillerde istenilen özelliklerde (yani TS 12055 kalitesini sağlayan) briketlerin evlerde soba ve kalorifer yakıtı olarak kullanılabilmesi mümkün olabilecektir. Ayrıca briket veya belirli boyutlardaki kömürlerin ambalajlanmasında kullanılacak malzemenin geliştirilmesi konusunda da kapsamlı çalışmalar gerçekleştirilecektir. Laboratuvar çaplı test ve analizler tamamlanarak pilot ölçekli çalışmalara geçilmiştir. C.13. Solvent Ekstraksiyonu İle Bitümlü Şeyllerden Sıvı Yakıt Üretim Projesi Proje Yürütücüsü : TKİ, TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü Proje Başlangıç Tarihi : 23.01.2015 Bu projede Otaklav kullanılarak Türkiye deki bitümlü şeyl sahalarından alınan örnekler üzerinde yapılacak çalışmalar ile en uygun solvent türü, ekstraksiyon sıcaklığı, süre ve basınç, solvent bitümlü şeyl oranı, tane boyutu, ilave katkı maddesi türü gibi faktörlerin etkilerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Ekstraksiyon çalışmaları sonucunda olumlu olduğu tespit edilen birkaç bitümlü şeyl sahasından alınan numunelerde pilot ölçekli basınçlı reaktör çalışmaları yapılarak kesikli pilot ölçek denemesinin yapılması da hedeflenmektedir. Ayrıca bitümlü şeyllerin içinde bulunan inorganik yapıda bulunan değerli elementlerin kazanılabilirliği konusunda da çeşitli çalışmalar yapılacaktır. HÜMİK ASİT Bilinçsiz kimyasal gübre kullanımıyla topraklarımızdaki humus miktarı hızla tükenmiş ve topraklarımız verimsiz hale gelmiştir. Türkiye Kömür İşletmeleri; sahip olduğu leonardit rezervlerini kullanarak hümik ve fülvik asit içeriği yüksek TKİ Hümas adı altında bir toprak düzenleyicisi üretmiş bulunmaktadır. TKİ Hümas tarla bitkileri, sebzeler, sera bitkileri, süs bitkileri, çim, fide, bağ ve meyve ağaçları olmak üzere bütün bitki türlerinde kullanılabilen bir üründür. Kullanımı basit, etkileri ise son derece olumludur. Toprakta bitki besin elementlerinin çözünmesini sağlayarak elverişli besin elementi miktarını artırır. Topraktaki organik ve amino asitleri parçalayarak tohumun çimlenmesini ve kök gelişimini artırır. Toprakta bulunan besin elementleri ile kompleks bileşikler oluşturarak köklere taşınmasını ve bitkilerce alımını artırır. 20
Topraktaki mikroorganizma faaliyetini arttırır. Hümikasit pilot tesisimiz TKİ Genel Müdürlüğümüze bağlı Ilgın Kontrol Müdürlüğünde bulunmaktadır. Hümik asitin; Seramik, boya sanayi, çevre-su teknolojileri, tutkal, endüstriyel proses besleme suyu şartlandırıcıları gibi sektörlerde kullanımı için çalışmalarımız ve AR-GE faaliyetlerimiz devam etmektedir. Hümik asit organik tarımda da önem kazanacaktır. C.14. Leonarditten Yüksek Fülvik Asit İçerikli Sıvı Hümat Üretimi ve Tarım Alanlarına Uygulamaları Proje Yürütücüsü Proje Başlangıç Tarihi : 31.03.2014 : TKİ, O.P Tarım Ltd. Şti. Bu proje çalışması ile TKİ sahalarındaki leonarditten fiziksel yöntemle sıvı hümat üretimi, hümik ve fülvik asitlerin üretilmesi ve oranlarının tespit edilmesi, ayrıca üretilen asit oranlarının toprak ve bitki için sağlıklı hale getirilmesi, topraktaki mevcut organik madde miktarının yükseltilmesi ve elde edilen yeni ürünün tarımda denemelerinin yapılarak yaygınlaştırılması ve süreklilik kazandırılması için planlanmıştır. Laboratuvar ölçekli çalışmalar ve saha çalışmaları tamamlanmıştır. C.15. Organik Toprak Düzenleyiciler İçin Sera ve Tarla Denemeleri Proje Yürütücüsü Proje Başlangıç Tarihi : 30.07.2015 : TKİ, Selçuk Üniversitesi TKİ nin üretmekte olduğu TKİ-Hümas uygulamasında, TKİ Hümasın etkileri ve doz miktarlarının araştırılarak kullanıcılar için doğru ve gerekli bilgilerin sağlanması; deneme sonuç raporlarına göre ürün çeşitliliği ve kalitesinin artırılması gibi amaçlarla sera ve tarla denemelerinin yapılması veya yaptırılması amaçlanmaktadır. Sözleşme kapsamında, sera ve tarlalarda denemeler kurulmakta, meyve ağaçlarında uygulama dozları denenmektedir. TKİ-Hümas ürünümüz için tarla ve sera denemeleri devam etmektedir. C.16. Hümik Asit Esaslı Maddelerin Sanayi Ölçeğinde (Çimento, Sondaj, Seramik, Su arıtımı vb.) Denenmesi TÜBİTAK MAM ve Kurumumuz arasında ÇeĢitli Alanlarda (Boya, Seramik, Kauçuk ve Atıksu ve/veya Ġçme Suyu Arıtımı) Kullanılmak Üzere Pilot Ölçekte Hümik Asit Esaslı Maddeleri 4 Üretme ve Pilot Ölçekte Kömürden Organomineral Gübre Üretimi adı altında 01.07.2011 tarihinde imzalanan proje kapsamında boya ve kauçuk sanayinde uygulamalara yönelik olumlu sonuçlar elde edilmezken seramik, sondaj ve çimento sanayinde olumlu sonuçlar alınmıştır. Öte yandan hümatların, değerli metallerin geri kazanımı ile atık su arıtımında da kullanılabilir olduğu ortaya konmuştur. Bu kapsamda TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü ile yürütülmüş olan projelerden alınan olumlu sonuçların ticarileştirilebilmesi amacıyla çalışmalar devam etmektedir. 21
C.17. Süt İneklerinin Kuru Dönem Boyunca Hümik Asit İlavesi Yapılmasının Ana ve Buzağı Bağışıklığı Üzerine Etkileri Proje Yürütücüsü : TKİ, Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Fakültesi Proje Başlangıç Tarihi : 11.08.2014 Hümik asitin süt ineklerinde yeme ilave olarak kullanımının, doğumun gerçekleştiği gün hem inek hem de yavruda bağışıklık sistemi üzerine etkisini incelemektir. Çalışmalar tamamlanmış olup, nihai raporun Kurumumuza gönderilmesi beklenmektedir. Bin TL AR-GE ÇALIŞMALARINA YAPILAN CARİ HARCAMALAR 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 HARCAMA KAZANIM (Bin TL) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 (P) 2017 (P) 2018 (P) HARCAMA 2.453 7.206 9.771 5.662 13.257 10.900 15.870 14.072 30.850 32.390 KAZANIM - 2.350 5.380 7.820 10.270 19.400 10.000 11.000 13.000 15.000 22
Ç- FAALİYETLER ve FAALİYETLERE İLİŞKİN ÖNEMLİ GELİŞMELER Ç.1. Yatırım Faaliyetleri Kurumumuzun 2015 Yılı Yatırım Programı toplam 113.250.000 TL tahsisatlı olup, 14.01.2015 tarih ve 29236 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış ve detayları Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 13.02.2015 tarih ve 508 sayılı Makam Oluru ile onaylanarak uygulamaya geçilmiştir. 2015 yılı 12 aylık nakdi yatırım harcamaları toplamı 63.629.835 TL olarak gerçekleşmiştir. Ç.2. Rezerv, Kömür Arama ve Üretim Faaliyetleri Ç.2.1. Rezerv Durumu Ç.2.1.1. Dünya Kömür Rezervlerinin Dağılımı (milyar ton) Linyit 377 % 34 Taşkömürü 723 % 66 1,1 TRİLYON TON Ç.2.1.2. Türkiye Kömür Rezervlerinin Dağılımı (milyar ton) 377 % Taşkömürü 723 1,3 %66 %8 14,1 %92 1,3 % Linyit 15,5 %92 16,8 MİLYAR TON 23
Ç.2.1.3. Kurumumuzun Kömür Rezervleri TEKİRDAĞ 283milyon ton Saray ÇANAKKALE 71milyon ton Keles BURSA Çan 68 milyon ton GLİ KÜTAHYA 252milyon ton ELİ MANİSA 688 milyon ton BOLU Göynük 38 milyon ton ESKİŞEHİR Alpu 1453milyon ton ANKARA Dodurga 22 milyon ton ÇORUM Karlıova 103milyon ton BİNGÖL Ilgın 131milyon ton KONYA Tufanbeyli 323 milyon ton ADANA SKMd ŞIRNAK 70 milyon ton Silopi Kontrol Müdürlükleri İşletme Müdürlüğü Müessese Müdürlükleri 3,7 MİLYAR TON (Bin Ton) MÜMKÜN MUHTEMEL GÖRÜNÜR HAZIR TOPLAM ELİ SOMA - 15.000 665.507 7.570 688.077 ÇAN - - 69.718 985 70.703 TOPLAM - 15.000 735.225 8.555 758.780 GLİ - - 243.844 8.723 252.567 KONTROL MÜDÜRLÜKLERİ 8.139 167.006 730.628 159 905.932 DİĞER - 29.721 1.735.480-1.765.201 TOPLAM 8.139 211.727 3.445.177 17.437 3.682.480 Ç.2.2. Kömür Arama Faaliyetleri 2009 yılında YPK kararı ile uygulamaya konulan Elektrik Enerjisi Piyasası Arz Güvenliği Strateji Belgesi ile 2023 yılına kadar tüm yerli kömür potansiyelimizin ekonomiye kazandırılması hedefleri ve KYOTO Protokolü ne göre 2014 yılından itibaren CO2 Emisyon Pazarı uygulamalarının da başlayacağı göz önünde bulundurularak rezervlerimizin tamamının arama çalışmalarının tamamlanması ve projelendirilmesi gerekliliği nedeniyle; TÜBİTAK, Üniversiteler ve ilgili kurumlarımızla söz konusu çalışmalar ortaklaşa yürütülmektedir. Bugüne kadar yapılan çalışmalar neticesinde; Ülke genelinde ve bütün işletmelerimizde, yeni rezervlerin tespiti ve mevcut rezervlerin yayılım sınırlarının kesinleştirilmesine yönelik özetle aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir; 24
244 adet arama ruhsatı alınmış ve 202 adedi olumsuz olduğu için iade edilmiştir. 300.681 metre arama ve rezerv geliştirme sondajı yapılmıştır. Ruhsatlı sahalarımızda 1,62 milyar tonluk rezerv artışı sağlanmıştır. 2004 yılına kadar 8,3 milyar olarak bilinen ülkemiz linyit kömürü rezervi artarak 15,5 milyar tona yükselmiştir. Ç.2.3. Dekapaj Faaliyetleri Ç.2.3.1. Genel Dekapaj Faaliyetleri Dekapaj; açık işletme olarak çalışılan sahalarda iş hacminin en yoğun olduğu ve maliyetlerin de en önemli kısmını oluşturan faaliyetlerden olup, yarısından fazlası ihale ile yaptırılmaktadır. 2015 yılında yapılan dekapajın % 53 ü ihale yolu ile yaptırılmıştır. DEKAPAJ MİKTARI (m3) DEKAPAJ MALİYETİ(TL/m3) ELİ GLİ TKİ Emanet Shovel Dragline Toplam İhale Toplam Emanet İhale Ortalama SOMA 15.270.500 15.270.500 10.815.465 26.085.965 9,64 3,7 7,18 ÇAN 5.214.429 5.214.429 7.919.042 13.133.471 6,28 3,25 4,45 MÜESSESE TOPLAMI 20.484.929 20.484.929 18.734.507 39.219.436 8,79 3,51 6,26 TAVŞANLI 9.328.550 2.840.270 12.168.820 17.704.384 29.873.204 5,98 3,17 4,31 MÜESSESE TOPLAMI 9.328.550 2.840.270 12.168.820 17.704.384 29.873.204 5,98 3,17 4,31 GENEL TOPLAM 29.813.479 2.840.270 32.653.749 36.438.891 69.092.640 7,74 3,34 5,42 25
30,2 33,8 32,6 32,5 40,6 36,9 37,2 39,1 41,8 47,3 52,7 59,4 69,8 66,2 63,1 62,8 60,9 58,2 67,4 67,5 100 TKİ DEKAPAJI ORANLARI (%) 80 60 40 20 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Emanet İhale 26
4 7 8,1 8,3 10,7 11,2 11,1 13 9,8 11,8 8,4 10,2 17,6 18,6 21,6 30,9 29,3 31,9 34,5 32,5 31,7 30,6 34,9 38,9 37,9 40,0 42,8 46,0 43,7 42,8 Ç.2.4. Üretim Faaliyetleri Ç.2.4. 1. Genel Kömür Üretimi Kurumumuzca her yıl 30-35 milyon ton tüvenan kömür üretilmekte iken; Özelleştirmeler nedeniyle 2015 yılında yaklaşık 19 milyon ton üretim gerçekleştirilmiştir. Üretilen tüvenan kömürlerin tamamı elemeayıklama/lavvar tesislerinden geçirildikten sonra, kalitesi iyileştirilmiş satılabilir nitelikte kömürler olarak tüketime sunulmaktadır. 2015 YILI EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ SOMA ÜRETİM YÖNTEMİ TÜVENAN SATILABİLİR Açık İşletme 4.460.680 4.068.255 Yeraltı İşletmesi 7.759.319 4.699.461 ÇAN Açık İşletme 1.229.788 1.205.684 MÜESESE TOPLAMI 13.449.787 9.973.400 GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ TKİ TOPLAM Açık İşletme 4.519.586 2.661.946 Yeraltı İşletmesi 652.479 258.244 TOPLAM 5.172.065 2.920.190 Açık İşletme 10.210.054 7.935.885 Yeraltı İşletmesi 8.411.798 4.957.705 TOPLAM 18.621.852 12.893.590 Birim (Ton) 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 TKİ TÜVENAN ÜRETİM MİKTARLARI (Milyon Ton) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Yeraltı Açık İşletme Toplam 27
0,7 0,4 0,6 1,0 0,4 1,2 0,2 1,5 0,3 0,3 0,4 0,3 0,4 2,1 0,3 1,4 2,8 3,6 3,6 4,0 4,5 4,5 5,3 6,5 6,5 6,2 7,0 6,7 6,7 7,4 7,3 8,1 8,3 8,2 8,4 9,8 10,7 11,2 11,1 13,0 Ç.2.4.2. Yeraltı İşletmeciliği ile Yapılan Kömür Üretimi Kurumumuzca; yeraltı işletmeciliğiyle yapılan üretimi artırmaya yönelik, rödovans karşılığı ve hizmet alımı şeklinde yüklenici firmalara yaptırılan tüvenan kömür üretim miktarlarında önemli artışlar olmuştur. Nitekim 2004 yılında 1 milyon ton civarında olan yeraltı tüvenan kömür üretimi, yıllar bazında artmak suretiyle % 80 i rödovans karşılığı, % 16.2 ü hizmet alımı ve % 3.8 i de kendi imkanlarımız ile olmak üzere 2015 yılında toplam 8,5 milyon ton seviyelerine yükselmiştir. EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ TKİ TOPLAM Birim(Ton) 2015 YILI TÜVENAN SATILABİLİR Rödovans Karşılığı 6.715.351 4.008.619 Dış İmkanlarla 1.043.968 690.842 TOPLAM 7.759.319 4.699.461 Dış İmkanlarla 328.837 124.016 Öz İmkanlarla 323.642 134.228 TOPLAM 652.479 258.244 Rödovans Karşılığı 6.715.351 4.008.619 Dış İmkanlarla 1.372.805 814.858 Öz İmkanlarla 323.642 134.228 TOPLAM 8.411.798 4.957.705 14 12 TKİ SATIŞLARININ SEKTÖREL DAĞILIMI (Milyon Ton) 10 8 6 4 2 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kurum İmkanlarıyla Hizmet Alımı (İhale) Rödovans Karşılığı Toplam 28
Yeraltı işletmesi olarak çalışılmaya uygun sahalarda üretimi artırmaya dönük rezerv belirleme ve projelendirme çalışmaları, yurtiçinden ve yurtdışından üniversiteler ve çeşitli firmalarla işbirliği yapılarak gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda; önemli miktarlarda kömür rezervinin yeraltı işletmeciliğiyle üretilerek değerlendirilmesi hedeflenmektedir. İHALESİ PLANLANAN REZERV MİKTARI Birim( Milyon Ton) İHALE EDİLEN REZERV MİKTARI EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ 424 60 Soma-Eynez Derin Sahalar 37 Soma-Evciler (Termik santral kurma şartlı ) 23 GARP LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ 55 159 Ömerler B (Mevcut santral için, ihale edildi) 25 Derin Sahalar (Termik santral kurma şartlı) 128 İğdekuzu (İhale ile verilmiştir) 6 Tunçbilek Ömerler B ve Derin sahalarında yeraltı işletme yöntemi ile üretilebilecek 55 milyon ton kömür rezervi belirlenmiş olup, sahalar ayrı ayrı projelendirilmiştir. Ömerler B sahası için, mevcut termik santral ve piyasanın ihtiyacını karşılamak üzere 1,5 milyon ton/yıl üretim kapasiteli yeraltı işletme projesi hazırlanarak saha 24,8 milyon ton rezerv ile ihale edilmiştir. 29
6,5 6,5 7 6,5 6,4 7,6 7,7 6,7 5,9 5,3 11,3 9,2 14,4 14,5 17,2 21,1 23,4 25,1 23,4 26,6 29,4 27,7 25,9 29,9 31,6 29,8 33,1 36,4 35,3 33,6 Ç.2.5. Kömür Satış Faaliyetleri Ç.2.5.1. Satışların Sektörel Dağılımı Kurumumuzca yılda ortalama 20-25 milyon ton tüvenan kömür üretilmektedir. Üretilen tüvenan kömürlerin tamamı eleme-ayıklama / lavvar tesislerinden geçirildikten sonra, kalitesi iyileştirilmiş satılabilir nitelikte kömürler olarak tüketime sunulmaktadır. 2015 YILI Müesseseler/İşletmeler TERMİK SANTRALLER % ISI+SAN. SEKTÖRÜ % Birim( Ton) TOPLAM SATIŞ MİKTARI Ege Linyitleri Müessesesi 6.455.348 72 2.563.683 28 9.019.031 Çan Linyitleri İşletmesi 1.262.947 93 99.639 7 1.362.586 Garp Linyitleri Müessesesi 1.505.992 50 1.488.611 50 2.994.603 G.Müdürlük (Sosyal Yardım) - - 1.128.612-1.128.612 Kompanse (-) - - - - - TKİ Toplam 9.224.287 64 5.280.545 36 14.504.832 40 TKİ SATIŞLARININ SEKTÖREL DAĞILIMI (Milyon Ton) 35 30 25 20 15 10 5 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Termik Santraller Isınma+Sanayi Toplam 30
Ç.2.5.2. Termik Santral Kömür Satışları Termik santrallere verilen kömür miktarları, santrallerin taleplerine göre yıllık programlanarak tamamı karşılanmaktadır. Santralin Adı Bulunduğu İl Kurulu Gücü (MW) 2015 Yılında Verilen Kömür Miktarı (TON) Soma B MANİSA 990 6.455.348 Tunçbilek KÜTAHYA 365 1.505.992 18 Mart Çan ÇANAKKALE 320 1.262.947 TKĠ TOPLAM 1675 9.224.287 31
2,5 2,4 2,9 2,8 2,9 3,1 2,9 2,9 3,6 3,4 3,6 3,5 3,4 3,3 4,0 3,7 3,8 3,8 3,7 4,0 5,3 6,0 6,5 6,5 6,5 6,4 7,0 6,7 7,6 7,7 Ç.2.5.3. Isınma ve Sanayi Sektörüne Satışlar 2015 YILI ISINMA SANAYİ TOPLAM Müesseseler/işletmeler Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi 1.258.687 1.304.996 2.563.683 Çan Linyitleri İşletmesi 12.151 87.488 99.639 Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi 507.235 981.376 1.488.611 Diğer (Sosyal Yardım) 1.128.612 1.128.612 Kompanse (-) - - - TKİ Toplam 2.906.685 2.373.860 5.280.545 Birim(Ton) TKİ'NİN ISINMA VE SANAYİ YE OLAN SATIŞ MİKTARLARI (MilyonTon) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Sanayi Isınma Toplam 32
Ç.2.5.4. Satış ve Ciro İlişkisi TERMİK SATIŞ VE CİRO DAĞILIMI ISINMA VE SYDV ISINMA SYDV TOPLAM SANAYİ GENEL TOPLAM SATIŞ (MİLYON TON) 9,2 0,9 2,0 2,9 2,4 14,5 CİRO (MİLYON TL) 720,9 290,2 664,9 955,1 442,5 2.118,5 Termik Isınma ve SYDV Sanayi SATIŞ %16,6 %20,0 %63,4 Termik Isınma ve SYDV Sanayi %21 CİRO %34 %45 33
SATIŞ (milyon ton) Ç.2.5.5. Dekapaj, Üretim ve Satış Faaliyetleri DEKAPAJ (milyon m3) ÜRETİM (SATILABİLİR) (milyon ton) 2013 2014 PRG REVİZE PRG 2015 FİİLİ GERÇEKLEŞME (%) 115,0 84,0 128,0 128,0 69,1 54,0 22,0 14,9 16,5 16,5 12,9 78,2 TERMİK 14,4 11,3 9,4 9,4 9,2 97,9 ISINMA VE SANAYİ 4,6 3,9 4,8 4,8 3,3 68,8 SYDV 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 100,0 TOPLAM 21,0 17,2 16,2 16,2 14,5 266,7 CİRO (milyar TL) 2,5 2,3 2,4 2,4 2,1 87,5 BRÜT KAR (milyon TL) 178-8,8 127,2 127,2 81,3 63,9 34
Ç.2.5.6. Dekapaj- Üretim ve Satış İlişkisi (Milyon Ton) 100 (Milyon Metreküp) 300 80 60 40 20 250 200 150 100 50 0 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 SATIŞ (MİLYON TON) ÜRETİM (MİLYON TON) DEKAPAJ (MİLYON M3) 0 35
Ç.2.6. Çevre Düzenleme ve Ağaçlandırma Çalışmaları Kurumumuz; üretim faaliyeti tamamlanmış kömür sahalarının yeniden düzenlenip çevreye kazandırılması çalışmalarını, kuruluşundan itibaren sürdürmekte olup, 2015 yılı sonuna kadar, yaklaşık 4.925 hektarlık alana, değişik türde yaklaşık 7.546.320 adet ağaç dikimi gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların; 2007 yılında yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin çok öncesinden başlaması ve madencilik faaliyeti öncesinde ormanlık veya ağaçlı bölge olmayan Kuruma ait maden sahalarını da kapsıyor olması, TKİ nin çevreye olan duyarlılığının bir göstergesidir. 36
EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ ( Soma (Kısrakdere Sarıkaya) ve Çan dan) ağaçlandırma çalışmaları 37
Ç.2.7. Kömür Yıkama ve Zenginleştirme Faaliyetleri Ç.2.7.1. Lavvar, Kriblaj ve Torbalama Tesisleri Düşük kalorili kömür, Müessese ve işletmelerimizde mevcut lavvar tesislerinden geçirilmek suretiyle kalitesi yükseltilerek çevreyle daha uyumlu hale getirildikten sonra termik santraller ile ısınma ve sanayi sektörüne satışı gerçekleştirilmektedir. Tüvenan kömür ayrıca mevcut kriblaj tesislerinde eleme ve ayıklama işlemlerine tabi tutulmaktadır. 38
Ç.2.7.2. Lavvar ve Kriblaj Tesisleri Kapasitesi MÜESSESELER/İŞLETMELER LAVVAR KRİBLAJ Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi 14,1 7,8 Çan Linyitleri İşletmesi - 5 Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi 7,8 - TKĠ TOPLAM 21,9 12,8 (Milyon Ton/Yıl) 39
Ç.2.8. Makina - Ekipman Parkı Kurum bünyesinde faaliyet gösteren ağır iş makinaları, yardımcı iş makinaları ve bu iş makinalarının üniteleri (motor, şanzıman vs.) ile yine iş makinalarının lastik durumları; İşletmelere göre adetleri, çalışma saatleri, ekonomik ömürleri, performansları, yedek parça ve tamir bakım durumları, revizyon ve periyodik bakımı, hurda durumu, faal-arızalı durumları, yağ sarfiyatları, vb. gibi bilgilerin takip edilebilmesi ve bu bilgiler ışığında makinaların daha ekonomik ve uzun ömürlü çalıştırılmasını sağlamak, maliyetleri düşürmek ve verimliliklerinin artırmak amacıyla, yazılmış ve kurumsal intranet sitesinde bulunan Makine Performans Takip Sistemi programının tüm fonksiyonlarından faydalanması amacıyla çalışmalar başlatılmıştır. Bu suretle makinaların ve ünitelerin yukarıda belirtilen durumlarının kapsamlı bir şekilde takip edilmesi sağlanacaktır. (Adet) MAKİNANIN CİNSİ ELİ ÇLİ GLİ G.MD TOPLAM DRAGLINE - - 2-2 ELEKTRİKLİ EKSKAVATÖR 15 5 12-32 HİDROLİK EKSKAVATÖR 12 7 11-30 AĞIR KAMYON 104 44 69-217 DELİK DELME MAKİNASI 20 4 12-36 SONDAJ MAKİNASI - - 3-3 BULLDOZER 44 11 32-87 PAYDOZER 5 2 5-12 GRAYDER 14 4 10-28 YÜKLEYİCİ 13 11 11-35 İSTİF MAKİNASI ( forklift) 18 4 7-29 VİNÇ/MOBİL VİNÇ 15 2 13-30 TRAYLER 7 3 7-17 TRAKTÖR 8 1 4-13 YOL SİLİNDİRİ 4 1 2-7 DAMPERLİ KAMYON 23 12 25-60 TAHTA KASALI KAMYON 1 2 3 1 7 TAMİR-ÇÖP -FİLTRE-ANFO KAMYONU 4-4 - 8 YAĞLAMA KAMYONU 6 1 - - 7 AKARYAKIT TANKERİ 9 2 6-17 SULAMA TANKERİ/KAMYONU 12 5 2-19 İTFAİYE - ARAZÖZ 3 2 3-8 VİDANJÖR 2 - - - 2 OTOBÜS - MİDİBÜS - - 2 5 7 MİNÜBÜS 2 2 1 5 10 KAMYONET-PIKAP 11 2 10 8 31 OTOMOBİL-STATION WAGON 4 2 2 21 29 JEEP 2 1 9-12 AMBULANS 7-3 2 12 GALERİ AÇMA MAKİNASI - - 2-2 YER ALTI YÜKLEYİCİ - - 5-5 TROLEY LOKOMOTİF - - 5-5 DİZEL LOKOMOTİF - - 13-13 KOMPRESÖR (Seyyar-Dizel) 17 9 15-41 JENERATÖR 14 6 13-33 TOPLAM 396 145 323 42 906 40
Ç.2.9. Eğitim Faaliyetleri Kurumumuzda 2015 yılında Genel Müdürlük ve Müesseselerimizde, Kurum imkanları ile düzenlenen; İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerine 3.619, İlk Yardım eğitimlerine 185, Yangın Söndürme eğitimlerine 521, Tahlisiyeci eğitimlerine 56, Yetiştirme eğitimlerine 1394 ve Geliştirme eğitimlerine 249 olmak üzere toplam 6024 personelimizin katılımları sağlanmıştır. 2015 yılında Kurum dışından hizmet alınarak düzenlenen Kurs, Seminer, Kongre, Sempozyum vb. eğitimlere de 1840 elemanımızın katılımı sağlanmıştır. Fakülte ve Yüksek Okullarda öğrenim gören 175 Üniversite öğrencisine Kurumumuz Genel Müdürlük ve Müesseselerinde Staj yaptırılmıştır. 3308 sayılı Yasa kapsamında 2015 yılında Meslek Liselerinde öğrenim gören 144 lise öğrencisine Kurumumuz Genel Müdürlük ve Müesseselerinde Beceri eğitimi yaptırılmıştır. SOMA EĞĠTĠM TOPLANTISI 41
GENEL MÜDÜRLÜK EĞĠTĠM TOPLANTISI ORYANTASYON EĞĠTĠMĠ 42
Ç.3. İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim Faaliyetleri Kurumumuzca iç kontrol sisteminin oluşturulması, yürütülmesi ve geliştirilmesi faaliyetleri sürdürülmektedir. Tüm birimlerimizde yürütülen işlerin analizleri; bilgisayar yazılımı ile süreç anlatım formu, süreç bilgileri formu, süreç envanter formu, görev tanımı formları, iş akış şemaları, risk kontrol matrislerinin hazırlanması ve kontrol bilgi formlarının doldurulması tamamlanmıştır. Bu iş süreçlerinin riskleri her birim tarafından, işlemler yürütülürken, kontrol edilmiştir. 6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler uyarınca belirlenmesi gereken riskler de bilgisayar yazılımı kullanılarak belirlenip kontrol edilmiş ve edilmektedir. İç Kontrol sisteminin işlemesiyle, süreç analizi ve iş yükü dağılımı analiz edilip, insan, bilgisayar, makine vb. kaynağın doğru kullanılmasıyla, etkin ve verimli yönetim hedeflenmiştir. Kurumumuz Yönetim Kurulunun 15.08.2014 tarihli ve 7/123 sayılı kararıyla 1 Başkan,14 İç Denetçi, 1 Şef ve 2 Memur personelden oluşan İç denetim Dairesi Başkanlığı kurulmuş olup, Bakanlar Kurulunun 01.01.2015 tarihli ve 2014/7143 sayılı kararıyla 12 İç Denetçi kadrosu ihdas edilmiştir.başkanlığın personel ihtiyacının karşılanması çalışmalarına devam edilmektedir. Ç.4. İştirakler Ç.4.1. Doğrudan İştirakler İŞTİRAK ÜNVANI KÖMÜR İŞLETMELERİ A.Ş Beştepe Mah. Mertler Sok.No:17 Yenimahalle/ANKARA Telefon : 0312 216 01 00 Faks : 0312 425 82 28 Web Sermayesi (TL) : www.kiaskomur.com.tr : 1.600.000,00 TL Sermaye Oranı (%) : 48 İŞTİRAK ÜNVANI YENİÇELTEK KÖMÜR VE MADENCİLİK A.Ş. Kızılırmak Sok. No:45 Kocatepe-Çankaya / Ankara Telefon : 0 312 418 96 97 Faks : 0 312 417 76 41 Sermayesi (TL) : 55.000,00 TL Sermaye Oranı (%) : 16 43
Ç.4.2. Dolaylı İştirakler Bulunmamaktadır. Ç.5. Kurumun İktisap Ettiği Kendi Paylarına İlişkin Bilgiler Kurumumuz, sermayesi paylara bölünmüş şirket statüsünde değildir. Ç.6. Denetim Kurumumuzun tüm iş ve işlemleri 6085 sayılı yasa kapsamında T.C. Sayıştay Başkanlığı ile Kurumumuz Teftiş Kurulu Başkanlığınca denetlenmektedir. Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunun 2015 yılı hesap ve işlemlerinin T.C. Sayıştay Başkanlığı tarafından yapılan denetimi, bu raporun hazırlandığı sırada henüz tamamlanmamıştır. Ç.7. Hukuki Konular Ç.7.1. Davalar Özel sektörden faydalanılarak yaptırılan işlerde, yüklenicilerin çalıştırdığı işçiler tarafından açılmış seri davalar bulunmakta olup, muvazaa iddiasıyla açılan davalardan 1 adet pilot dava kararı çıkmıştır. Bu davada; davacının Kurumumuzca muvazaa yapıldığı iddialarının reddine, Kurumumuzun asıl işveren olarak müşterek müteselsil sorumluluğuna karar verilmiştir. Karar muvazaa yönünden davacı vekili, müşterek müteselsillik yönünden Kurumumuzca temyiz edilmiştir. Söz konusu karar temyiz safhasında olup, henüz sonuçlanmamıştır. Ç.7.2. İdari-Adli Yaptırımlar Mevzuat hükümlerine aykırı uygulamalar nedeniyle Kurumumuz ve Yönetim Kurulu üyeleri hakkında uygulanan idari veya adli yaptırımlar bulunmamaktadır. Ç.8.Bağış ve Yardımlar ile Sosyal Sorumluluk Projeleri Ç.8.1. Bağış ve Yardımlar 2015 yılında Kurumumuzca bağış ve yardım yapılmamıştır. 44
Ç.8.2. SYDV Kömür Yardımları Bakanlar Kurulu kararları gereği, 2003 yılından bu yana, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü ile birlikte yürütülen ve Kurumumuzun da özel önem verdiği uygulama ile bedeli Hazinece karşılanmak üzere, her yıl ortalama 1 milyon 900 bin ihtiyaç sahibi aileye, bu güne kadar yaklaşık 6 milyar 113 milyon TL tutarında 21 milyon 191 bin ton kömürün dağıtımı gerçekleşmiştir. TESLİM EDİLEN YARARLANAN AİLE TESLİM EDİLEN YILLAR KÖMÜR MİKTARI SAYISI KÖMÜR TUTARI (TL) (TON) 2003 1.085.511 662.720 89.439.498 2004 1.490.301 1.046.931 163.959.946 2005 1.861.057 1.318.590 229.312.152 2006 1.754.509 1.262.391 241.175.916 2007 1.859.687 1.472.415 316.845.609 2008 2.057.146 1.627.619 433.283.296 2009 2.227.066 1.935.689 557.798.698 2010 2.076.112 1.521.219 431.826.862 2011 2.028.259 2.207.400 654.306.781 2012 2.018.485 2.159.702 745.011.854 2013 2.068.591 2.045.958 731.550.478 2014 2.096.446 1.961.763 733.951.946 2015 2.077.390 1.968.974 784.626.766 ORTALAMA 1.900.043 TOPLAM 21.191.371 TOPLAM 6.113.089.802 45
D-Finansal Durum D.1. Özet Mali Tablolar D.1.1.Özet Bilanço VARLIKLAR (AKTİF) 2014 2015 DÖNEN VARLIKLAR A-Hazır Değerler 5.117.461 7.167.025 B-Menkul kıymetler 134.865.000 44.870.000 C-Ticari Alacaklar 2.134.085.171 1.694.086.389 D-Diğer Alacaklar 13.590.007 26.520.401 E-Stoklar 169.426.361 146.047.176 F-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri - 24.000.000 G-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 3.272.601 39.231.449 H-Diğer Dönen Varlıklar 53.360.615 23.731.299 DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 2.513.717.216 2.005.653.739 DURAN VARLIKLAR A-Ticari Alacaklar 7.835.279 7.854.703 B-Diğer Alacaklar - - C-Mali Duran Varlıklar 2.510.326 7.510.326 D-Maddi Duran Varlıklar 271.781.443 289.384.364 E-Maddi Olmayan Duran Varlıklar 288.232.203 309.075.174 F-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 177.434.408 162.618.287 G-Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 14.000 12.000 H-Diğer Duran Varlıklar - - DURAN VARLIKLAR TOPLAMI 747.807.659 776.454.854 VARLIKLAR (AKTİF) TOPLAMI 3.261.524.875 2.782.108.593 NAZIM HESAPLAR 829.804.679 675.719.274 (TL) 46
D.1.1. Özet Bilanço (TL) VARLIKLAR (PASİF) 2014 2015 KAYNAKLAR (PASİF) I-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A-Mali borçlar - - B-Ticari Borçlar 243.500.790 318.486.660 C-Diğer Borçlar 1.975.998 9.101.225 D-Alınan Avanslar 17.735.808 10.547.977 E-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri - - F-Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler 17.009.850 24.231.720 G-Borç ve Gider Karşılıkları 44.233.928 48.659.653 H-Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 27.306.485 61.096.353 I-Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar - - KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI 351.762.859 472.123.588 II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A-Mali Borçlar - - B-Ticari Borçlar 279.200.000 244.300.000 C-Diğer Borçlar - - D- Alınan Avanslar - - E- Borç ve Gider Karşılıkları 130.719.133 131.098.861 F- Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları - - G- Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar - - UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI 409.919.133 375.398.861 III-ÖZ KAYNAKLAR A-Ödenmiş Sermaye Sermaye Olumlu Farkları 1.000.000.000 1.000.000.000 B-Sermaye Yedekleri - - C-Kar Yedekleri 913.514.828 979.193.867 D-Geçmiş Yıllar Karları 629.389.761 E-Geçmiş Yıllar Zararları (-) - 108.740.746 F-Dönem Karı Zararı (+/-) -43.061.707 64.133.023 ÖZ KAYNAKLAR TOPLAMI 2.499.842.882 1.934.586.144 KAYNAKLAR (PASİF) TOPLAMI 3.261.524.875 2.782.108.593 NAZIM HESAPLAR 829.804.679 675.719.274 47
D.1.2.Özet Gelir Tablosu 2014 2015 A- BRÜT SATIŞLAR 2.342.795.161 2.118.778.986 B- SATIŞ İNDİRİMLERİ (-) 264.600 226.973 C- NET SATIŞLAR 2.342.530.561 2.118.552.013 D- SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 1.801.753.009 1.769.425.491 BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI 540.777.552 349.126.522 E- FAALİYET GİDERLERİ (-) 430.999.910 382.236.229 FAALİYET KARI VEYA ZARARI 109.777.642-33.109.707 F- DİĞ.FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR 124.666.406 193.332.294 G- DİĞ.FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARAR. 6.220.210 3.877.858 H- FİNANSMAN GİDERLERİ (-) 1.262 1.890 OLAĞAN KAR VEYA ZARARLAR 228.222.576 156.342.838 I- OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR 9.568.629 15.944.316 J- OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR (-) 246.656.024 90.946.873 DÖNEM KARI VEYA ZARARI -8.864.819 81.340.281 K- DÖNEM KARI VER. VE DİĞ. YASAL YÜK. KARŞ. (-) 34.196.888 17.207.258 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI -43.061.707 64.133.023 (TL) 48
D.2.Mali Bünye Analizi: D.2.1. Karşılaştırmalı Bilanço MALİ DURUM Önceki Dönem Cari Dönem Fark VARLIKLAR (AKTİF) 1.Dönen Varlıklar (Bin TL) % (Bin TL) % (Bin TL) a. Hazır Değerler 5.117 0,2 7.167 0,3 2.050 b. Kısa Sürede Paraya Çevrilebilir Değer 2.490.887 76,8 1.987.939 71,7-502.938 TOPLAM (1) 2.495.994 77,0 1.995.106 72,0-500.888 2.Duran Varlıklar a.uzun Sürede Paraya Çevrilebilir Değer 7.835 0,2 7.855 0,3 20 b.bağlı Değerler 739.973 22,8 768.600 27,7 28.627 TOPLAM (2) 747.808 23,0 776.455 28,0 28.647 VARLIKLAR TOPLAMI 3.243.802 100,0 2.771.561 100,0-472.241 VARLIKLAR(PASİF) 1.Yabancı Kaynaklar a.kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar b.uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 963.430 29,7 461.576 16,7-501.854 409.919 12,6 375.399 13,5-34.520 TOPLAM (1) 1.373.349 42,3 836.975 69,8-536.374 2.Öz Kaynaklar 1.870.453 57,7 1.934.586 100,0 64.133 KAYNAKLAR TOPLAMI 3.243.802 100,0 2.771.561 100,0-472.241 Bilançonun sadeleştirme çalışmalarında, Kurumun satış sözleşmeleri uyarınca gelecekte yapacağı kömür teslimlerine ilişkin peşin tahsil ettiği 10.548 Bin TL tutarla pasifte kayıtlı, alınan sipariş avansları, aktifte kayıtlı mamul stoklarından; karşılıklı olarak düşülerek sadeleştirme yapılmıştır. Kuruluşun gerekli sadeleştirme işlemlerinden sonra düzenlenen 2015 yılı bilançosu geçen yıl verileri ile karşılaştırmalı olarak aşağıda verilmiştir. 49
D.2.2. Finansal Oranlar D.2.2.1. Likidite Oranları 2015% 2014% Dönen varlıklar x 100 1.995.106 x 100 Cari oran = = = 432,2 259,1 Kısa vadeli yabancı kaynaklar 461.576 İşletmenin 1 TL lik kısa vadeli yabancı kaynağına karşılık kaç TL lik dönen varlığa sahip olduğunu gösterir. Cari oran hesaplanmasında amaç, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek ve net işletme sermayesinin (dönen varlıklar kısa vadeli yabancı kaynaklar) yeterli olup olmadığını ortaya koymaktır. (Dönen varlıklar-stoklar) x100 (1.995.106-146047)x100 Likidite oranı = = = 400,6 241,5 Kısa vadeli yabancı kaynaklar 461.576 Dönen varlıkların bir bölümünün paraya dönüşmesi, çok kısa sürede mümkün olduğu halde, dönen varlıklar arasında yer alan mamul stoklarının paraya dönüşmesi, niteliklerine ve ekonomik koşullara göre değişmektedir. Bu oran, paraya çevrilmesi oldukça zaman alabilecek stokların dönen varlıklardan düşülmesiyle hesaplanır. (Hazır değerler+menkul değerler)x100 (7.167+44.870)x100 Nakit oranı = = = 11,3 14,5 Kısa vadeli yabancı kaynaklar 461.576 Bu oran işletmenin satışlarının durması ve alacaklarını tahsil edememesi ve stoklarını paraya çevirmede güçlük çekmesi durumunda, kısa vadeli borçlarını ödeyebilme gücünü ortaya koyar. D.2.2.2. Net işletme sermayesi devir hızı 2015% 2014% Net Satışlar = 2.118.552 = 1,4 3,1 Dönen Varlıklar Kısa Vad. Yab. Kayn. (1.532.564+1.533.530) (Ortalama) 2 Bu oran 1 TL lik net işletme sermayesinin sağladığı satış hacmini gösterir ve net işletme sermayesinin hangi ölçüde etkin kullanıldığını ve devir hızını gösterir. 50
D.2.2.3. Borçlanma Oranı (Finansal kaldıraç oranı) 2015% 2014% Yabancı kaynaklar x 100 836.975 x 100 = Varlıklar toplamı 2.771.561 = 30,2 42,3 Bu oran işletmenin varlıklarının hangi oranda yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir. D.2.2.4.Borçlanma katsayısı oranı 2015% 2014% 836.975x100 Yabancı kaynaklar x 100 = Öz kaynaklar 1.934.586 = 43,3 73,4 Bu oran, öz kaynakların kaç katı oranında, borçlanıldığını gösterir. Oranın 1 olması öz kaynak, yabancı kaynak dengesi açısından genellikle yeterli olarak görülür. D.2.2.5.Duran varlıkların öz kaynaklara oranı 2015% 2014% Duran varlıklar x 100 = 776.455x100 Öz kaynaklar 1.934.586 = 40,1 40,0 D.2.2.6.Duran varlıkların aktif toplamına oranı 2015% 2014% Duran varlıklar x 100 776.455x100 = Varlıklar toplamı 2.771.561 = 28,0 23,1 Bu oran duran varlıkların aktif toplamına bölünmesiyle elde edilir. Varlık toplamının hangi oranda duran varlıklardan oluştuğunu gösterir. Duran varlık oranı, işletmenin yapısına ve faaliyet konusuna göre değişiklik gösterir. Maden işletmelerinde oranın yüksek olması yürütülen faaliyetin doğal sonucudu 51
D.2.2.7.Stok devir hızları 2015% 2014% Satılan mamul maliyeti 1.769.425 = Mamul stoku (ortalama) 91.690 = 19,3 10,8 Satılan ticari mallar maliyeti 1.012.974 = Ticari mallar stoku (ort.) 11.797 = 85,9 24,0 Ortalama stok = dönem başı stok + dönem sonu stok / 2 Stok devir hızı işletmedeki stokların bir yıl içinde kaç defa devir olduğunu gösterir. Stok yönetimindeki etkinliğin göstergesidir. Devir hızı ne kadar yüksek ise, stokların hızla satış hasılatına dönüştüğü anlaşılır. D.2.2.8. Karlılık oranları 2015% 2014% - Öz kaynak karlılık oranları Dönem kârı x100 = 81.340x100 = 4,3-0,5 Öz kaynaklar (ortalama) 1.902.520 Bu oran kullanılan ortalama öz kaynak birim başına, sağlanan kâr oranını gösterir ve mali rantabilite olarak adlandırılır. - SatıĢ karlılığı - Faaliyet kârlılığı Dönem kârı x100 = 81.340x100 = 3,8-0,4 Net satışlar 2.118.552 Faaliyet kârı x100 = - 33.110x100 Net satışlar 2.118.552 = -1,6 4,9 Bu oran sağlanan 1 TL tutarındaki net satışların ne kadarının faaliyet kârına dönüştüğünü gösterir. 52
D.2.2.9. Ödenen faizleri karşılama oranı 2015% 2014% (Vergi öncesi kâr + faiz giderleri)x100 (81.340+2) x100 Faiz karşılama oranı = = = 4.067,1-886,4 Faiz giderleri 2 Faizleri karşılama oranı, işletmenin kullandığı kaynak nedeniyle katlandığı faizleri geri ödeme yeteneğinin olup olmadığının belirlenmesinde kullanılan orandır. 2015 yılı içerisinde Kurumumuzca bankalar veya diğer finans kuruluşlarından nakit kredi kullanılmamış olup, 2015 Yılı Gelir Tablosunun Finansman Giderleri kaleminde yer alan 1.890,00 TL tutarındaki gider, bankalardan Kurumumuz lehine alınan teminat mektupları için ödenen komisyonlara ilişkindir D.3.Mali Güce İlişkin Değerlendirme TTK 376. madde içeriğinde belirtilen oranlar dikkate alınarak yapılan hesaplama çerçevesinde sermayesinin karşılıksız kalma durumu bulunmamaktadır. Kurum bankalardan yaptığı borçlanmaları kendi faaliyetlerinden yarattığı nakit ile ödeyebilmektedir. D.4.Kar Payı Dağıtımı 2015 yılı sonu itibariyle elde edilen 64.133.023,08 TL. dağıtılabilir net kârın 33.058.042,71 TL si yasal yedek olarak ayrılmış, 31.074.980,37 TL sı da geçmiş yıl zararlarından mahsup edilmiştir. 53
E- RİSKLER ve YÖNETİM KURULUNUN DEĞERLENDİRMESİ Risk yönetimi politikası: Kurumumuzca, kontrol edilebilir nitelikteki riskleri önlemek ve azaltma, kontrol edilemez nitelikteki risklere anında müdahale etme esasına dayalı risk yönetimi politikası uygulanmaktadır. F- DİĞER HUSUSLAR Faaliyet yılının sona ermesinden sonra şirkette meydana gelen ve alacaklılar ile diğer ilgili kişi ve kuruluşların haklarını etkileyebilecek nitelikte özel önem taşıyan hususlar bulunmamaktadır. 54
T Ü R K İ Y E K Ö M Ü R İ Ş L E T M E L E R İ K U R U M U H İ P O D R O M C AD. NO: 1 2 Y E N İ M A H A L L E /AN K A R A 06330 T EL: ( + 9 0 ) 3 1 2 540 10 00 FAX: ( + 9 0 ) 3 1 2 384 16 35 55