T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİEĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİPROJESİ) BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ İŞLETİM SİSTEMLERİGELİŞMİŞ ÖZELLİKLERİ ANKARA 2007
Milli Eitim Bakanltarafndan gelitirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanln 02.06.2006 tarih ve 269 saylkararile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öretim programlarnda amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya yönelik gelitirilmiöretim materyalleridir (Ders Notlardr). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel örenmeye rehberlik etmek amacyla örenme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmt Modüller teknolojik gelimelere paralel olarak, amaçlanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim öretim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas önerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirili Örgün ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulalabilirle Baslmmodüller, eitim kurumlarnda örencilere ücretsiz olarak datl Modüller hiçbir ekilde ticari amaçla kullalamaz ve ücret karlnda satlama
İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1...3 1. SİSTEM ÖZELLİKLERİ...3 1.1. Sistem Genel Sekmesi...4 1.2. Bilgisayar AdSekmesi...4 1.3. Donam Sekmesi...6 1.4. Sistem Geri Yükleme Sekmesi...10 1.5.Otomatik Güncelletirmeler Sekmesi...14 1.6. Uzak Sekmesi...16 1.6.1.Uzak Masaüstü...18 1.7.GelimiSekmesi...23 1.8.Kayt Defteri...25 1.9. MSCONFIG Balangç Menüsü ve Güvenli Kipi...26 1.9.1. MSCONFIG Balangç Menüsü...26 1.9.2. Güvenli Kip...32 UYGULAMA FAALİYETİ...34 ÖĞRENME FAALİYETİ 2...37 2. YÖNETİMSEL ARAÇLAR...37 2.1. Bileen Hizmetleri...37 2.1.1. Bileen Hizmetleri İçin Sisteminizi Yaplandrma...38 2.1.2. Balangç Hizmetlerinin AyarlarYapma...38 2.1.3. COM+ UygulamalarYükleme ve Yaplandrma...38 2.1.4. Bileen Hizmetlerini İzleme ve İnce AyarlarYapma...39 2.2. Bilgisayar Yönetimi...39 2.3. Hizmetler...40 2.3.1. Hizmetlerin Yönetimi...41 2.3.2. Özellikler (Properties) Penceresi...43 2.3.3. Hizmetlere Ait Balangç Türü Özellikleri...43 2.3.4. Kayt Defteri Düzenleyicisi (Registry Editor) ile Hizmet Ayarla...45 2.4. Olay Görüntüleyicisi...46 2.5. Performans...50 2.6. Veri Kaynaklar(ODBC)...53 2.7. Yerel Güvenlik İlkesi...54 UYGULAMA FAALİYETİ...57 ÖĞRENME FAALİYETİ 3...60 3. GÖRÜNTÜ ÖZELLİKLERİ...60 3.1. Temalar Sekmesi...60 3.2. Masaüstü Sekmesi...61 3.3. Ekran Koruyucu Sekmesi...63 3.4. Görünüm Sekmesi...66 3.5. Ayarlar Sekmesi...67 i
UYGULAMA FAALİYETİ...70 ÖĞRENME FAALİYETİ 4...73 4. İNTERNET SEÇENEKLERİ...73 4.1. Genel Sekmesi...73 4.2. Güvenlik...77 4.3. Gizlilik...79 4.4. İçerik...80 4.5. Balantlar...83 4.6. Programlar...83 4.7. Gelimi...84 UYGULAMA FAALİYETİ...85 ÖĞRENME FAALİYETİ 5...88 5. PROGRAM EKLE/KALDIR...88 5.1. Program Deitirmek veya Kaldrmak...89 5.2. Yeni Program Ekle...90 5.3. Windows Bileenleri Ekle/Kald...90 5.4. Program Eriim ve Varsaylan Ayarlama...92 5.4.1. Program Eriim ve VarsaylanlarAyarla SorunlarGiderme...94 UYGULAMA FAALİYETİ...95 ÖĞRENME FAALİYETİ 6...97 6. ZAMANLANMIŞGÖREVLER...97 UYGULAMA FAALİYETİ...102 MODÜL DEĞERLENDİRME...104 CEVAP ANAHTARLARI...109 KAYNAKÇA...110 ii
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR ALAN KOD 481BB0023 ALAN Biliim Teknolojileri DAL/MESLEK Alan Ortak MODÜLÜN ADI İletim Sistemleri GelimiÖzellikleri MODÜLÜN TANIMI İletim sisteminin gelimi ayarlarn ve, ileri seviye gerçekletirme becerisin kazandrldbir örenme materyalidi SÜRE 40/16 ÖN KOŞUL İletim Sistemleri Sürümler modülünü almolmak. YETERLİK İletim sisteminin denetim masas etkin olarak kullanmak. Genel Amaç Bu modül ile gerekli ortam salandnda, iletim sisteminin gelimiayarlar, ileri seviye uygulamalar yapabilecek ve sisteme her türlü müdahaleyi gerçekletirebileceksini MODÜLÜN AMACI Amaçlar 1. Sistem özellikleri penceresinden ayarlamalar yapabileceksini 2. Yönetimsel araçlar kullanarak sistemin özel ayarlamalaryapabileceksini 3. Görüntü özelliklerini ayarlayabileceksini 4. İnternet seçenekleri ile eriim ayarlar yapabileceksini 5. Program ekle/kaldr ilemlerini gerçekletirebileceksini EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Bilgisayar laboratuvar, iletim sistemi yüklenmi ana bilgisayar ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Her faaliyet sonrasnda o faliyetle ilgili deerlendirme sorularile kendi kendinizi deerlendireceksini Öretmen modül sonunda size ölçme arac(uygulama, soru-cevap)uygulayarak modül uygulamalar ile kazandz bilgi ve becerileri ölçerek deerlendirecekti iii
iv
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili örenci, Bilgisayarlar, çeitli donam ürünlerinin belli bir tasarma göre bir araya getirilmesiyle oluturulu Ancak kendilerinden beklenen ileri gerçekletirmeleri için sadece donamdan oluan altyap yeterli deildi Bir kelime ilem yazlmile belge oluturabilmek için önce bilgisayarn açlmas, donam ürünlerinin birbirlerini tamas, yazlm ve donamla birlikte çalacaklarartlarn salanmasgerekecekti Kullac klavyede bir tua bastnda, bir harfin ekranda görüntülenmesi, yazlanlarn saklanmak istendiinde belgenin disk üzerine yazlmas, belgeye bir dosya adverilebilmesi yaplabilecek iler arasndad Kullalan yazlm ne tür olursa olsun baztemel ilemler hep aydr ( diskten alp ekrana görüntülenmesi, bir dosyan baslmak üzere yazcya gönderilmesi...). Bu durumda tüm yazlmlarn üzerinde çalacazemini oluturmak ve temel ilemleri gerçekletirmek üzere kullalan yazlm ile karlal Bu, iletim sistemidi İletim sistemi bilgisayarn her türlü altyapçalmalardüzenler, çeitli aygtlarn birbirleriyle anlamassala Bu sayede çeitli uygulama yazlmlar, güven içinde çalp kullacya hizmet edebili Bu yüzden bir bilgisayarn donam özellikleri kadar iletim sistemi de önemlidi Çünkü sistemin genel performansgibi ilev yelpazesi de kullalan iletim sistemine göre deii İletim sistemleri bilgisayarda olup biten her eyi denetleyen yazlmlard Bu yüzden sistem ne kadar karmaksa, iletim sistemi de o oranda gelimi olmak zorundad İletim sistemlerinin bilinmeyen, kiiler tarafndan az kullalan gelimiözellikleri vard Bu özellikleri kullanarak bilgisayar kaynaklardaha etkin bir ekilde kullanabilir, onu istediiniz ekilde yönetebilirsini Bu modülde sizlere iletim sistemlerinin gelimiözelliklerinden bahsedecei Bu seçenekler ile bilgisayarza takldonamlaren iyi ekilde kullanabilir, bilgisayarzbir aa tatabilir, uzaktan baka bir bilgisayaryönetebilir, bilgisayarzn performans artrabilir, oluan hatalarn nelerden kaynaklandanlayp çözebilir, yeni programlar, zamanlanmgörevler ekleyip kaldrabilir internet taraycsile ilgili ayarlar yapabilirsini 1
2
AMAÇ ÖĞRENME ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Sistem özellikleri penceresinden ayarlamalaryapabileceksini ARAŞTIRMA ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Bu faaliyet öncesinde yapmaz gereken aratrmalar unlardr: Sistem özellikleri penceresine ait olan bilgilerinizi yazarak sf ortamnda arkadalarzla payla Sistem özllikleri penceresinde bulunan Uzak sekmesindeki Uzaktan Yardm n nasl yapldaratr 1. SİSTEM ÖZELLİKLERİ Bu bölümde sistem ve sisteme taklan bütün donamlar hakknda bilgi alnabili Aadaki ilemleri yapmak için Denetim Masas'ndaki sistem arac(ikonunu) kullanabilirsiniz: Bilgisayarzn bellek kullamve belirli bilgileri bulmasdenetleyen ayarlar görüntülemek ve deitirmek. Donam ve aygt özelliklerine ilikin bilgileri bulmak ve donam profillerini yaplandrmak. Abalantlarz ve oturum açma profiliniz hakkndaki bilgileri görüntülemek. Sistem'de belirli deiiklikleri yapabilmek için, yerel bilgisayarda yönetici olarak oturum açmolmaz veya uygun ayetkilendirmesi edinmeniz gereki 3
1.1. Sistem Genel Sekmesi Sistem penceresinin Genel ksmnda herhangi bir ayar bulunma Bu ksm sadece bilgisayar hakknda temel bilgiler verir (Şekil 1.1). Windows versiyonu Kullac Mikroilemcinin özellikleri RAM bellek miktar 1.2. Bilgisayar AdSekmesi Şekil 1.1: Sistem özellikleri genel sekmesi Bilgisayar ad, bilgisayarzada tat Ada yer almak için, her bilgisayarn kendine özel bir adn olmasgereki İki bilgisayarn adn ayolmas, ailetiiminde çakmaya yol aça Bilgisayar adseçerken, ksa ve basit bir ad seçmeniz önerili Bilgisayar tam, bilgisayara ait ksa bir açklamad Örnein, öretmen odazda bir bilgisayar varsa, bu bilgisayarn tam"ogrtbil" olabili Az, Windows XP, Windows Me ve Windows 98 gibi çeitli Windows iletim sistemlerinin birleiminden oluuyorsa, bilgisayar tamyalzca Windows XP'de görüntüleni 4
Bir çalma grubuna katlmak için, Denetim Masas'ndan Sistem'i aç Bilgisayar Ad sekmesinde, Deitir'i tklayz (Şekil 1.2). Şekil 1.2: Sistem özellikleri bilgisayar adsekmesi Şekil 1.3 te gösterildii üzere Üyelik altnda Çalma grubu'nu tklayz, katlmak istediiniz çalma grubunun adyazz ve Tamam' tklay Siz çalma grubuna katlmadan önce bilgisayarz bir etki alana üye olmusa, etki alaüyeliinden çkarlr ve bilgisayar hesabz devre dbrakl Eer bulunduunuz ada bir etki alaoluturulmuve siz de bu etki alana üye olmak istiyorsaz; Şekil 1.3: Çalma grubuna üye olma 5
Sistem'i açmak için Balat Ayarlar Denetim Masas Sistem seçili Bir etki alana katlmak için AKimlii Sihirbazda kullanabilirsini Bunun için AKimlii dümesi seçili Ayrca Deitir dümesi ile de bu ilemi yapabilirsini Etki alaiaretledikten sonra an adyazp tamam dediinizde etki alana katldza dair pencere ekrana gelecekti Kullanacaz bilgisayar adlarn 15 karakteri amamasveya daha az olmas önerilir ve, ; : " < > * + = \? karakterlerini içereme Bilgisayarzda TCP/IP ailetiim kuralyüklüyse, bilgisayar aden çok 63 karakterden oluabilir; ancak adlarda yalzca 0 ile 9 arasndaki saylar, İngiliz alfabesindeki küçük ve büyük harfler ve tire iareti kullalabili Baka karakterler de kullanabilirsiniz; ancak bu durumda dier kullaclar bilgisayarzada bulamayabili Azda Microsoft DNS sunucusu kullalyorsa, nokta iareti dnda tüm karakterleri kullanabilirsini Bilgisayarzda çeitli ailetiim kurallaryüklüyse, ancak TCP/IP yoksa, adlar en çok 15 karakterden oluabili 15 karakterden daha uzun bir bilgisayar adbelirler ve Active Directory etki alan uzun adlartamasisterseniz, etki alayöneticisinin, uzunluu 16 bayt veya daha çok olan DNS adlarn kaydetkinletirmesi gereki Aa baldeilken bilgisayarveya çalma grubunu yeniden adlandrrsaz, yinelenen bilgisayar adlaroluabili Bilgisayarzyeniden adlandrmadan önce a yöneticisine dalmasnda fayda vard 1.3. Donam Sekmesi Donam Ekleme Sihirbaz dümesini kullanarak bilgisayarza yeni donamlar ekleyebilirsini Şekil 1.4: Sistem penceresi Donam sekmesi Şekil 1.4 teki pencerenin Aygt Yöneticisi ksmkullanarak bilgisayarzdaki donamlarn ayarlaryapabilir, sürücülerini deitirebilir veya bunlarkaldrabilirsini Bu ksmkullarken dikkatli olmals Yapacaz yanlayarlamalar sistem ileyiine zarar verebili Normalde iletim sistemi birçok donam ayar yapabilmektedi Eer baaramazsa bu pencereyi kullanarak ayarlarkendiniz yapabilirsini 6
Windows bir donamda sorun olduunu anlarsa yandaki pencerede o seçenein önüne? iareti koya Bu ekilde iaretlenmi seçeneklerle ilgili donam; Bilgisayarda yoktu Gerekli ayarlar doru olarak yaplmamt Baka bir donam ile ay kaynaklarpaylatndan problem çkyordu Yanlsürücüler yüklenmiolabili Şekil 1.5: Aygt yöneticisi Listedeki bir seçenei çift tklayarak onunla ilgili ayarlarn yaplabilecei Şekil 1.6 daki pencereye ulaabilirsini Bu pencere seçtiiniz donamla ilgili ayarlama yapmaza izin veri Pencerenin Genel ksmnda donamla ilgili bilgiler verilir ve doru çalp çalmadyaza Aygt durumu ksmnda Bu aygt düzgün çalyor yazyorsa aygt normal olarak çalyordu Şekil 1.6: Aygt özellikleri penceresi 7
Pencerenin Sürücü ksmnda programn kulland sürücü programn ayarlar bulunu Bütün donamlar çalabilmek için onu tayan bir programa ihtiyaç duya Bu programlara driver (sürücü) deni Birçok standart donam için Windows un kendi sürücü programlar vardr, bu sayede çou donam için sürücü yüklemek gerekme Ancak baz durumlarda bir donam bilgisayara tatabilmek için onunla birlikte gelen disketi veya CD- ROM u kullanmak gereki Bunun için Sürücüyü Güncelletir dümesinden yararlanabilirsini Şekil 1.7: Sürücü sekmesi Şekil 1.8: Kaynaklar Sekmesi 8 Pencerenin Kaynaklar ksmnda o donamn kulland donam ayarlarbulunu Windows bunlar otomatik olarak atamaya çal Eer iletim sistemi bunu yapamyorsa penceredeki Otomatik ayarlarkullan kutusunun iaretini kaldrdktan sonra istediiniz ayarçift tklayz ve uygun deerlerden birini seçini Şekil 1.8 de bulunan Çakan aygt listesi kutusunda Çakma yok yazyorsa; bu aygt dierleri ile sorun çkarmadan çalyordu Eer bu listede baz donam isimleri varsa kaynak çakmasna sebep oluyordu Ya bu donamn ya da kaynak çakmasna sebep olan dier donamn ayarlar deitirmeyi deneyerek sorunu çözmeye çal
Donam profilleri Donam profili, bilgisayarzbalattzda hangi aygtlarn balatlaca veya aygtlar için hangi ayarlarn kullalacawindows'a bildiren bir dizi yönergedi Windows u ilk kez yüklerken, Profil 1 adlbir donam profili (dizüstü bilgisayarlar için Yerleik Profili veya Yerleik Olmayan Profili) oluturulu Varsaylan olarak, Windows u yüklerken bilgisayarza yüklenen tüm aygtlar Profil 1 donam profilinde etkinletirili Şekil 1.9: Sistem özellikleri Donam sekmesi Donam profilleri, tanabilir bilgisayarlar açsndan özellikle yararld Pek çok tanabilir bilgisayar farklkonumlarda kullaldndan, bir yerden baka bir yere tadzda, donam profilleri araclyla bilgisayarzn hangi aygtlarkullanaca belirtebilirsini Örnein, tanabilir bilgisayarz CD-ROM sürücüsü ve bir a badatrcsgibi donam bileenleriyle bir takma biriminde kullanmak üzere Takma Birimi Yaplandrmas adl bir profil tamlam olabilirsini Ayrca, tanabilir bilgisayarzotelde veya uçakta kullanmak üzere (a badatrcsveya CD-ROM kullanmadzda, bunun yerine bir modem ve tanabilir yazc kullandzda) tamladz Yerleik Olmayan Yaplandrma adlbaka bir profiliniz olabili Bilgisayarzda birden çok donam profili varsa, bilgisayarzher balattzda kullalacak bir varsaylan profil belirtebilirsini Ayrca, bilgisayarher balattzda Windows un hangi profili kullanmak istediinizi sormassalayabilirsini Bir donam profili oluturduktan sonra, tatmn kapsadaygtlaretkinletirmek ve devre d brakmak üzere Aygt Yöneticisi'ni kullanabilirsini Donam profilindeki bir aygtdevre dbrakrsaz, bilgisayarzbalattzda söz konusu aygtn aygt sürücüleri yüklenme Donam profili oluturmak için; günlüe yönetici olarak kaydedilmiolmaz veya yöneticiler grubunun üyesi olmaz gereki Bilgisayarz aa balysa ailke ayarlarbu ilemi tamamlamazengelleyebili Denetim Masas'ndan Sistem'i aç Donam sekmesinde Donam Profilleri'ni tklay 9
Kullalabilir donam profilleri altnda önce Profil 1 (Geçerli)'i, ardndan Kopyala'ytklay Yeni donam profili için bir ad yazp Tamam'tklay Yeni profilinizi, Aygt Yöneticisi'nde söz konusu profil için aygtlaretkinletirerek veya devre dbrakarak özelletirebilirsini : Profil 1 (Geçerli) adlprofil, yeni donam profilleri oluturmazda size model olacakt Söz konusu profil, balatma srasnda görüntülenen kullalabilir donam profilleri listesinde yer almayacakt 1.4. Sistem Geri Yükleme Sekmesi Şekil 1.10: Sistem özellikleri Sistem Geri Yükleme sekmesi Sistem Geri Yükleme, Windows XP Professional'n, bir sorun çktnda, kiisel veri dosyalarz kaybetmeden (Microsoft Word belgeleri, gözatma geçmii, çizimler, sk kullalanlar veya e-posta gibi) bilgisayarza önceki bir durumu geri yüklemekte kullanabileceiniz bir bileenidi Sistem Geri Yükleme, sistem ve bazuygulama dosyalarndaki deiiklikleri izler ve otomatik olarak kolaylkla tamlanan geri yükleme noktalar oluturu Bu geri yükleme noktalarsistemi önceki bir zamana geri almaza izin veri Günlük ve önemli sistem olaylar (bir uygulama veya sürücünün yüklenmesi gibi) srasnda oluturulu İstediiniz zaman kendi geri yükleme noktalarzoluturabilir ve adlandrabilirsini Şekil 1.10 daki Sistem Geri Yükleme penceresinden yararlanarak bütün sürücülerdeki sistem geri yüklemeyi kapatp açabiliri Ayarlar dümesi ile sistem geri yükleme için kullalabilecek disk alabelirleyebilirsini Geri yükleme noktasolutururken alana ihtiyacz olacakt Kullalacak ala azaltrsaz oluturacaz geri yükleme noktalarn saysdüecekti 10
Sistem Geri Yükleme'yi etkin duruma getirmek için, Balat>Ayarlar>Denetim Masas>Sistem'i tklayz Sistem Özellikleri iletiim kutusundan Sistem Geri Yükleme sekmesini seçini Sistem Geri Yükleme'yi kapat onay kutusunun seçili olmamasna dikkat edini Sistem Geri Yükleme'yi kapatmak için, Balat>Ayarlar>Denetim Masas>Sistem'i seçini Sistem Özellikleri iletiim kutusundan Sistem Geri Yükleme sekmesini seçini Sistem Geri Yükleme'yi kapat onay kutusunun seçili olduundan emin olunu : Sistem Geri Yükleme'yi kapatamyorsaz, etki alayöneticiniz, Sistem Geri Yükleme'ye yönetimsel sistem Grup İlkesi uygulamolabili Etki alayöneticinize bavurun. Yapm olduumuz ayarlarn gerçekleip gerçeklemediini anlamak için Balat/Programlar/Donatlar/Sistem Araçlar/Sistem Geri Yükleme seçili Eer geri yükleme aktif deilse Şekil 1.11 deki uyarpenceresi ile karlars Şekil 1.11: Sistem geri yükleme uyarpenceresi Aksi takdirde Şekil 1.12 deki sistem geri yükleme penceresi karza gelecekti Eer yeni bir yükleme yapacaksaz, yeni bir donam ekleyecekseniz sisteminizin yedeini almazda fayda vard Böylece sorun çktnda alm olduunuz yedei geri yükleyebilirsini Bunun için ekrana gelen pencereden Geri Yükleme NoktasOlutur seçeneini iaretleyini 11
Şekil 1.12: Sistem geri yükleme penceresi Şekil 1.13 te pencereye niçin yedekleme ald zbelirten bir aç klama yaz Olu tur dü mesine t klad zda sistemin yede i olu turulacakt Şekil 1.13: Geri yükleme noktasolu turma 12
Yedek al nd nda Şekil 1.14 teki gibi bir uyarpenceresi geli Pencerede görüldü ü gibi 31 May s 2006 tarihli bir geri yükleme noktasolu turmuoldunu Şekil 1.14: Geri yükleme noktasolu turuldu Art k herhangi bir sorun ç kt nda sistemi bu zamana geri yükleyebilirsini Sistem geri yüklemeyi çal t rd zda kar za seçenek olarak Şekil 1.15 gelecekti Şekil 1.15: Geri yükleme noktasseçimi 13
: Bir program n yüklenmesinden önceki bir geri yükleme noktas geri yüklerseniz, o program geri yüklemenin ard ndan çal ma Bu programyeniden kullanmak istiyorsa z, tekrar yüklemeniz gereki Sistem Geri Yükleme, bir programkald rma i leminin yerine geçme Bir program taraf ndan yüklenen dosyalar n tümünü kald rmak için, Denetim Masas 'ndan Program Ekle/Kald r'veya program n kendi kald rma program kullanarak program kald rma z gereki Program Ekle veya Kald r' açmak için Ba lat Ayarlar Denetim Masas Program Ekle veya Kald r'seçini Sistem Geri Yükleme, yeniden yönlendirilmi klasörleri ve gezici kulla c profilleriyle ili kili ayarlarizlemez veya geri yükleme Sistem Geri Yükleme, Sistem Geri Yükleme izlemesinin d nda b rak lm olan bölüm veya sürücüleri deil, yal zca izlenmek üzere yap land r lm olan bölümleri ve sürücüleri izler ve geri yükle Şifrelenmiprogram dosyalar z varsa (.exe veya.dll dosya aduzant lar na sahip olan dosyalar gibi), bunlar n hiçbir zaman ifresi çözülmü ekilde geri yüklenemeyece inden emin olabilirsini Bunu yapmak için, dosya veya klasörlerinizi ifrelemeden önce, Sistem Geri Yükleme'yi kapat z ve dosya veya klasörler ifrelendikten sonra yeniden aç n. Dosya veya klasörleri ifrelediyseniz, Sistem Geri Yükleme'yi kapat z ve yeniden aç Sistem Geri Yükleme'yi kapatt zda, tüm geri yükleme noktalar silersini Sistem Geri Yükleme yeniden aç ld ktan sonra olu turulan geri yükleme noktalar, dosyalar n ifrelerinin çözüldüü zamanlar içermeyecekti Genellikle, Sistem Geri Yükleme'den etkilenmeyen veri dosyalar ifrelersini 1.5.Otomatik Güncelle tirmeler Sekmesi Güncelle tirme belirli bir sorunu düzeltmek için i letim sistemine uygulad z dosya veya dosyalar toplulu udu Güncelle tirmeleri Windows XP ile birlikte veya ba ms z olarak (hizmet paketi ile birlikte veya hizmet paketi olmadan) yükleyebilirsini Güncelle tirme çal t r labilir (.exe) dosya olarak sa la Güncelle tirmeyi yükledi inizde, daha sonra güncelle tirmeyi kald rmak istedi inizde otomatik olarak yedek dosyalar olu turulu Yükleme i lemi ayr ca dosyalargerekli klasörlere kopyalar ve kay t defteri ayarlar güncelle tiri 14
Otomatik güncelle tirme ayarlar de i tirmek için Windows XP Home Edition'da, bile en eklemek veya Otomatik Güncelle tirme ayarlar de i tirmek için bilgisayar yöneticisi olarak oturum açma z gereki Windows XP Professional'da, yönetici olarak veya Yöneticiler grubunun üyesi olarak oturum açma z gereki Bilgisayar z a a ba l ysa, ailke ayarlarbu i lemi tamamlama z engelleyebili Belirli bile enler yüklendikten sonra, Windows, bilgisayar zyeniden ba latma z isteyebili İ stendi inde bilgisayar z yeniden ba lat z; yoksa bilgisayar z do ru çal mayabili Şekil 1.16: Otomatik Güncelle tirme sekmesi Denetim Masas 'ndan Sistem'i aç Otomatik Güncelle tirmeler sekmesinde, istedi iniz seçene i t klay Ekrana gelen pencerede yer alan seçenekler a a da aç klanm t Güncelle tirmeleri otomatik olarak kar dan yükle ve yüklenmeye haz r olduklar nda bana bildi Windows, bilgisayar za uygun güncelle tirmeleri bulur ve bu güncelle tirmeleri arka planda yükler (bu i lem s ras nda bilgilendirilmez veya kesintiye u ramazs z). Kar dan yüklemenin tamamlanmas n ard ndan, bildirim ala nda, bilgisayar z için güncelle tirmelerin yüklenmeye haz r olduklar bildiren bir simge görünü Kulla labilecek güncelle tirmeleri görüntülemek ve yüklemek için, bu simgeyi veya iletiyi t klayabilirsini Ard ndan, bilgisayar za yüklenmesini istediiniz belirli güncelle tirmeleri seçebilirsini Güncelle tirmeleri kar dan yüklemeden önce bana bildir ve yüklenmeye haz r olduklar nda bana tekrar bildi Windows, bilgisayar za uygun güncelle tirmeleri buldu unda, bildirim ala nda, güncelle tirmelerin kar dan yüklenmeye haz r olduklar bildiren bir simge beliri Bu 15
simgeyi (veya iletiyi) t klatt zda, kar dan yüklenmesini istedi iniz belirli güncelle tirmeleri seçebilirsini Bundan sonra Windows, seçili güncelle tirmeleri arka planda yükler, Kar dan yükleme tamamland nda, simge, bu kez bilgisayar z için güncelle tirmelerin yüklenmeye haz r olduklar size bildirmek üzere, bildirim ala nda beliri Ard ndan, bilgisayar za yüklenmesini istediiniz belirli güncelle tirmeleri seçebilirsini Otomatik güncelle tirmeyi güncelle tirmek istiyorum kapat; bilgisayar m kendim Windows, bilgisayar zotomatik olarak güncel durumda tutmayacakt İ lk iki ayardan birini seçerek otomatik güncelle tirmeyi her zaman yeniden açabilirsini Kar dan yüklemioldu unuz belirli bir güncelle tirmeyi yüklemek istemediinizde, Windows onun dosyalar bilgisayar zdan sile Daha sonra karar dei tirirseniz, önce Reddedilen Güncelle tirmeleri Geri Yükle'yi t klayarak yeniden kar dan yükleyebilirsini Geçmi te reddettiiniz güncelle tirmelerden bilgisayar z için hala geçerli olanlar, Windows'un size kulla labilir güncelle tirmeleri bildirdii bir sonraki seferde gösterilecekti : Belirli güncelle tirmeleri her zaman Windows Güncelle tirme Web sitesinden yükleyebilirsini 1.6. Uzak Sekmesi Windows XP dier bir XP makinesine yard m için ba vurma zve di er makinedeki kulla c n sizin bilgisayar za ba lanarak kontrol etmesini ve problemi çözmesini sa layabili İ sterseniz, ilerleyen bölümlerde kolayl k olmasamac yla bu iki bilgisayara birer isim verelim. Yard m isteinde bulunan Bahad r (Acemi), yard m eden ise Emel (Usta) olsun. Böyle bir balant y TCP/IP üzerinde çal an herhangi bir ada yapabilirsini 16
Local area network-yerel A(LAN ) Wide area network- GeniAlan A (WAN) Modem ile direk aramada Internet üzerinden Uzaktan Yard m'kullanabilmek için iki bilgisayarda da XP yüklü olmal d Ancak e er bu iki sistemden birisi XP kullanm yorsa NetMeeting kulla labili E er arada firewall varsa port 3389 aç k olmal d Usta yard m iste ini kabul ettiinde Acemi'nin bilgisayar na ba la r ve onun masaüstünü görebilir ve Acemi'nin yapmakta olduklar izleyebilir, bu özellik Uzaktan Yard m'uzak Masaüstü'den ay ran en önemli özellikti Eer Acemi izin verirse Usta, bilgisayar n kontrolünü eline alabili Bunun için; Ba lat Ayarlar Denetim Masas Sistem Uzak sekmesi aç l Uzaktan eri im normal olarak aktif haldedi Şekil 1.17 deki Geli midü mesi ile ayarlar yap l : Dier seçenek olan Uzak Masaüstü sadece PRO versiyonunda bulunu Şekil 1.17: Uzak sekmesi 17
1.6.1.Uzak Masaüstü Uzak Masaüstü özelli ini örnekle anlatacak olursak, gün boyunca irketin muhasebe program nda çal t Ak am oldu evinize gitmeniz gerekiyo İ letim sistemi yüklü bilgisayar zaç k b rak p, eve gidince evdeki bilgisayar zla, iyerindeki bilgisayara modem ile ba lanabilirsini İ letim sistemi uzaktan balant(remote Desktop Access) özelli i sayesinde, art k evinizdeki bilgisayarda, iyerindeki bilgisayar n ekran görüntüsü yer al Klavye ve fare ile verdiiniz komutlar ise, iyerindeki bilgisayarda yerine getirili İ stedi iniz i lemi ev bilgisayar kullanarak iyerindeki bilgisayarda gerçekle tirebilirsini Dikkat ederseniz, i yerinde kurulu sistem, program n özellii vs. hiçbir ey sizi ilgilendirme Eer iyerindeki bilgisayarda bir program çal yorsa, siz evden de onu kullanabilirsini Denetim Sistem Uzak sekmesi Uzak Masaüstü seçili masas k sm ndan İ lk ba ta bu özellik kapal durumdad r, Administrator yetkisinde bir kulla c ile login olmu sak Kulla c lar n bu bilgisayara uzaktan ba lanmalar na izin ver seçene inin ya na bir tik koyal m. Şimdi de bu bilgisayara uzaktan ba lanacak kulla c lar seçmemiz gerekiyo Uzak Kulla c lar Seç dümesini seçini Şekil 1.18: Uzak sekmesi Administrator yetkisindeki tüm kulla c lar bu listede olmasalar bile uzaktan ba lanabiliyorla Administrator olmad halde ba lanacak bir kulla cvarsa Ekle ile ekleyin. Şimdi Ba lat Programlar Donat lar İ leti im Uzak Masaüstü seçerek ba lant yçal t raca 18
Şekil 1.19: Uzak masaüstü balant s Ba lanmak istedi iniz Windows XP Pro'nun IP adresini girini Seçenekler >> ile de bazayarlar yapaca Genel sekmesi Şekil 1.20 deki pencerede ba lanaca z XP Pro için kulla c ad ve ifreyi girebilirsini Kulla cadve ifreyi girmezseniz, ba la rken ekrana gelen pencerede bu bilgiler istenecekti Bu balant ayarlar Farkl Kaydet.. ile kaydederek sonra tekrar kullanma z da mümkündü Şekil 1.20: Seçenekler penceresi Genel sekmesi 19
Görüntü sekmesi Eer yerel a üzerinden ba la yorsa z bu ayarlar ay kalabilir, ama modem ba lant s nda, çözünürlü ü ve renk derinli ini dü ürmek performansart r Bunun için Şekil 1.21 deki pencereden yararlanabilirsini Şekil 1.21: Görüntü sekmesi Yerel Kaynaklar sekmesi Şekil 1.22 deki pencerede yer alan Uzak bilgisayar sesi ile bala lan bilgisayardaki sesli uyar lar n aktar m ayarla Yerel ayg tlar ba land z bilgisayar n disk, yaz cve seri portuna da ba la l p bala lmayaca ayarla Şekil 1.22: Yerel kaynaklar sekmesi 20
Deneyim sekmesi Şekil 1.23 teki pencereden balant eklinizi seçini Ayr ca Wallpaper, animation gibi öeler seçilmemiolmal d Ayarlardan sonra art k balanmaya haz rs Ba lan dü mesine t klay Şekil 1.23: Deneyim sekmesi Eer kulla cadve ifre önceki ekranda girilmediyse imdi girini Balant kuruldu u anda, ba la lan bilgisayar kulla ma kapa Şekil 1.24: Oturum açma penceresi Ba lantkurulunca, bir pencere içinde baland m z sistemin masaüstünü görmeye ve kullanmaya ba lars 21
İ iniz bitince, Ba lat>ba lant ykes ile balant ykesebilirsini Şekil 1.25: Bala lan bilgisayar n masaüstü görüntüsü 22
1.7.Geli misekmesi Şekil 1.26: Sistem özellikleri geli misekmesi Windows performans gözle görülür derece art ran çok önemli seçenekler Şekil 1.26 daki pencerede bulunmaktad Performans k sm ndan yararlanarak görsellik, hareket, animasyon ya da performans noktas nda en uç noktalara ç kabilirsini Performans seçenekleri penceresinde Ayarlar dümesine t klad zda kar za ç kan pencereden yararlanarak a a daki i lemleri yapabilirsiniz: Bilgisayar m için en iyi olawindows seçsin: Bilgisayar için en iyi olan yani hem görsellik ve hem de performans normal olarak ayarlanacak En iyi görünüm için ayarla: Performanstan k smen vazgeçiyorsunuz fakat en üst düzeyde görselli i yakal yorsunu En iyi performans için ayarla: Görsellikten ödün veriyorsunuz fakat en yüksek performansyakal yorsunu Bu seçene i seçti inizde makine gözle görülür bir biçimde h zlanmaktad Bu a amada windows9x stiline sahip pencerelere kavu uyorsunu Özel: Listede yer alan seçenekleri kendiniz belirleyebilirsini 23
Şekil 1.27 deki pencerenin Geli mi sekmesinde i lemci zamanlamas, bellek kulla mve sanal bellek ile ilgili ayarlar yapabilirsini Ki isel bir bilgisayar için penceredeki i lemci zamanlamas ve bellek kulla m ayarlar n Programlar olmasgereki Bilgisayar za da di er bilgisayarlara hizmet veren bir server olarak kulla yorsa z di er iki seçenei i aretleyerek a hizmetlerini daha h zlyap lmas salayabilirsini Şekil 1.27: Performans seçenekleri Penceredeki De i tir dümesi ile Sanal bellek ayarlar yapabileceiniz a a daki pencere aç l r: Bellek yetmediinde Windows hard diskinizi bellek gibi kulla Bu i lemleri oldukça yava lat r ancak yine de programlar n bellek problemi olmadan çal abilmesini sa la Şekil 1.28: Sanal bellek ayar penceresi 24
1.8.Kay t Defteri Windows, kendi yap land rma bilgilerini kay t defteri denilen bir veri taba nda sakla Windows ile birlikte gelen kay t defteri düzenleyicisi regedit.exe adlhizmet program d Ba lat>çal t r>regedit ile ula abilirsini Kay t defterinde bilgisayardaki her bir kulla c n profili, sistem dona m, yüklü programlar ve özellik ayarlarile ilgili bilgiler bulunu Windows çal rken sürekli olarak bu bilgilere ba vuru Kay t defterini incelemek ve de i tirmek için kay t defteri düzenleyicilerini kullanalabilirsini. Kay t defterinin hataldüzenlenmesi, sisteminize ciddi bir hasar verebili En az ndan, kay t defterine dei iklikler yapmadan önce, bilgisayardaki de erli verileri yedeklemeniz gereki Sisteminize zarar verirseniz, kay t defterini onarabilecek veya onu bilgisayar z ba ar l olarak son ba latma zda kulland z ay sürüme geri yükleyebilecek durumda olabilirsini En kötüsü Windows'u yeniden yüklemeniz gerekebili Sisteminizi yeniden yükledi inizde, Hizmet Paketi yükseltmeleri gibi, daha önce yap lm olan ve yeniden ayrayryüklemek zorunda kalaca z dei iklikleri kaybedebilirsini Şekil 1.29: Kay t defteri düzenleyicisi Klasörler, kay t defterindeki anahtarlartemsil eder ve Kay t Defteri Düzenleyicisi penceresinin sol taraf ndaki gezinme ala nda gösterili Soldaki ba l k ala nda, bir anahtardaki girdiler görüntüleni Girdiyi çift t klat zda, bir düzenleme ileti im kutusu aç l Burada istenilen ayarlar yap l 25
Kay t Defteri Düzenleyicisi Anahtarlar Kay t Defteri Düzenleyicisi'nin gezinme ala, yerel bilgisayarda, her biri bir önceden ta mlanahtartemsil eden klasörleri görüntüle Uzaktaki bilgisayar n kay t defterine eri ti inizde, yal zca iki önceden ta ml anahtar (HKEY_USERS ve HKEY_LOCAL_MACHINE) görünü Klasör/önceden ta mlanahtar Aç klama HKEY_CURRENT_USER Oturumu aç k durumdaki kulla c n yap land rma bilgileri kökünü içeri Kulla c n klasörleri, ekran renkleri ve Denetim Masasayarlarburada sakla Bu bilgiye kulla cprofili olarak ba vurulabili HKEY_USERS Bilgisayardaki tüm kulla cprofillerinin kökünü içeri HKEY_CURRENT_USER, HKEY_USERS' n alt anahtar d HKEY_LOCAL_MACHINE Bilgisayara özel yap land rma bilgilerini (herhangi bir kulla ciçin) içeri HKEY_CLASSES_ROOT HKEY_CURRENT_CONFIG HKEY_LOCAL_MACHINE\Yaz l m ' n alt anahtar d Burada saklanan bilgiler, Windows Gezgini'ni kullanarak bir dosya açt zda doru program n aç lmas sa la Sistem ba lang c nda yerel bilgisayar taraf ndan kulla lan dona m profili hakk ndaki bilgileri içeri 1.9. MSCONFIG Ba lang ç Menüsü ve Güvenli Kipi 1.9.1. MSCONFIG Ba lang ç Menüsü Sistem yap land rma yard mc program ; Microsoft Windows tabanl i letim sistemlerinde bulunan, i letim sisteminin aç l nda yap lan i lemleri opsiyonel hale getirmek için kulla lan bir programc kt Msconfig, (Microsoft kelimesinin aç l m d Configuration Utility-Microsoft Konfigurasyon Arac ) Msconfig e ula mak için yap lmasgereken Ba lat menüsünden Çal t r seçili Ekrana gelen pencerede msconfig yaz larak Tamam tu una bast m zda kar m za Sistem Yap land rma Hizmet Program gelmektedi 26