Sayın DEİK Başkanım, Kıymetli Konuklar, Değerli Basın Mensupları, Hepinizi Türkiye İhracatçılar Meclisi ve şahsım adına saygıyla selamlıyorum. Bu akşam, Ambargo Sonrası İran: Ekonomik ve Ticari Etki Analizi Raporu nu Sizlerle paylaşmak için bir aradayız. Hepiniz hoş geldiniz, sefalar getirdiniz. Hepimiz biliyoruz ki, İran a 2013 yılından beri uygulanan ambargolar
geçtiğimiz Ocak ayında kaldırıldı. İran, artık küresel ekonomiye yeniden entegre oluyor. Yabancı yatırımcıların ilgi odağı halinde. Ambargolar uygulanmaya başladığında, İran'ın dünya bankalarındaki varlıkları donduruldu. İran Merkez Bankası varlıklarına el konuldu. Yabancı şirketlerin, İran'a enerji yatırımı yapması yasaklandı. Petrol ihracı ve üretim yarıya düştü. Ambargonun kaldırılmasıyla, İran ile ticaret yapan firmalar ve ülkeler üzerindeki yasak kalktı. Uluslararası enerji şirketleri, İran'da yeni yatırımlar yapmak için Tahran'ın kapısını çalmaya başladı.
Komşu ülkemizde yaşanan bu ekonomik dalgalanmalardan biz de oldukça etkilendik. İran, ambargo öncesinde ihracatımızda önemli bir ülke konumundaydı. Bakın, 2012 yılında en çok ihracat yaptığımız ülkeler arasında 3. sırada yer alıyordu. İhracatımızın %6 sını İran ile gerçekleştiriyorduk. Ambargolarla birlikte, İran a ihracatımızda ciddi düşüşler oldu. İran la toplam ticaretimiz %55,4 oranında azaldı.
Değerli Konuklar, Bütün zorlukların ortasında, fırsatlar yatar. Bilinen bir örnektir. Afrika'ya gidip, 'Burada ayakkabı satamayız. Herkes yalınayak dolaşıyor.' diyen satış görevlisiyle; 'Burada acayip ayakkabı satarız. Çünkü herkes yalınayak dolaşıyor' diyen satış görevlisi arasındaki farkı idrak etmeliyiz.
İran, tam da ikinci tür pazarlama ve satış anlayışı içinde bulunan ihracatçılar için geniş ufuklar sunabilir Ambargonun kalkmasıyla, İran'la sınır ticaretimiz gelişti. Aynı zamanda iş ve ticari ilişkilerde İran, cazibe merkezi olma yolunda. Biz de TİM olarak, Ambargonun kalkmasının ardından, İran da Türkiye Ticaret Merkezi açtık. Başkent Tahran daki dev ticaret merkezimiz, tam 4 bin metrekarelik. Burada, farklı sektörlerden 60 firmamız ürünlerini sergileyebilecek. Yurtdışında atak yapmak isteyen firmalarımız için bu, büyük bir fırsat.
Şimdi, İran ın ekonomik durumu ve ticari ilişkilerimiz ile ilgili bazı bilgilere değinmek istiyorum. Bugün naçizane görüşlerimi üç ana başlıkta toplamak istiyorum: 1. İran ın ihracatımızdaki yeri 2. İran ın ekonomik durumu ve potansiyelinin önemi 3. Ambargo Sonrası İran, Bu çalışmayı neden yaptık? Şimdi bu başlıkları tek tek ele alacağız.
İran, ihracatçılarımız için hedef ülke 2013 yılında BM nezdinde İran a Batılı ülkeler tarafından ambargo uygulanma kararı alındı. 2002 yılından, ambargo yılına kadar İran a ihracatımız ortalama %26,1 artmaktaydı. İhracatımız ambargodan olumsuz etkilendi. İran a ambargo uygulanmasaydı: o 2012 yılından (ambargo öncesi) 2015 yılına kadar İran a ihracatımız %63 düştü. o 2015 yılına kadarki ihracat kaybımız 5,72 milyar $ Ambargoların geçtiğimiz Ocak ayından itibaren kalkmasıyla, İran a ihracatımızı ilk dört ayda %25 oranında arttırdık. Ayrıca, İhracatçı Eğilim Anketimizin sonuçlarına göre, İran; ihracatçılarımızın hedef ülke sıralamasında ABD den sonra ikinci sırada. Amacı kesinleştirmek, her başarının başlangıç noktasıdır.
İran, ülkemiz ekonomisi için önemli bir potansiyel İran bir önemli kaynaklara sahip bir ülke: Dünyanın ikinci büyük doğalgaz rezervlerine sahip. Dünyanın dördüncü büyük petrol rezervlerine sahip. Ortadoğu nun en büyük otomotiv endüstrisi. (Dünyanın en büyük 20 otomotiv üreticisinden biri) Elektrik üretiminde büyüme trendinde (Net ihracatçı) Her kriz içinde bir fırsat barındırır. Önemli olan bu fırsatı değişim için kullanabilmektir. o Ucuz enerji kaynakları o Madencilikte vergi muafiyeti o Yoğun makine ihracatı gibi sebeplerden dolayı İran, Hem Üretimimiz, hem de İhracatımız için bu büyük bir fırsat.
Ambargoyla neler değişti? İran, -Yüzyıllardır komşu ülkemiz, - Kültürel ve ticari bağlarımız kuvvetli, -En çok ihracat yaptığımız ülkerin başında gelirken, 2015 yılında 10. ülke konumuna geldi. AMBARGO ÖNCESİ VE SONRASI DÖNEMİN, ÜLKEMİZE EKONOMİK ETKİLERİ BÜYÜK OLDU. Bu etkilerin analiz edildiği başlıklar ise; o Türkiye-İran ticaretini oluşturan ana sektörler, o Yatırım fırsatları, o Geleceğe dönük olası senaryolar BU ÇALIŞMA VASITASIYLA; İran üzerindeki yaptırımlar Ambargo öncesi ve sonrası İran ın ekonomik durumu Sektörel analizler Türkiye nin İran pazarındaki rekabetçiliğini korumasını inceledik.
Değerli Konuklar, Bu çalışmanın sonuçları bize ne gösterdi? İran a uygulanan ambargonun kalkmasının bütün sektörlere etkisi farklı olacak. Bazılarına olumlu etki edecek. Bazılarına ise olumsuz. Mesela, şu sektörler olumsuz etkilenecek: İnşaat malzemeleri, Sağlık, petrokimya Enerji, otomotiv, makine sektörlerinde ise olumlu etkilenecek.
Değerli Konuklar, Sayın Cumhurbaşkanımızın Genel Kurulumuzda belirttiği üzere: Dünyada üretim ve ticaret konusunda ciddi sıkıntıların yaşandığı bir dönemde Türkiye nin büyümesini sürdürüyor olmasında en büyük paylardan biri ihracatçılarımıza aittir. Bizim görevlerimizden biri de İhracatçılarımıza ve işadamlarımıza ışık tutmak. Onlara yol göstermek. Ve ülkemizin daha çok büyümesini sağlamak. Bu çalışmayı da bu yüzden yaptık.
Sözlerime son vermeden önce, DEİK e ve KPMG ye Destekleri için teşekkür ediyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.