ÖZET: Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Burdur İl Koordinatörü Selami Okka: İl Koordinatörlüğü olarak amacımız sadece AB hibelerinden yararlanmak veya İlimize daha fazla fon kullandırmak değil aynı zamanda istihdama da katkıda bulunmaktır. Bu kapsamda bugüne kadar tamamlanan 161 projede kalıcı istihdam olarak 196 kişi, mevsimlik ve dönemlik 271 kişi, toplamda 467 kişiye istihdam sağlanmıştır dedi. ABSTRACT: Selami Okka, Burdur Coordinator of Agriculture and Rural Development Support Institution reports As the provincial coordinator, our aim is not just to benefit from EU funds or to supply more funds but also to contribute to employment. In this concept, 467 have been employed in total, which of 161 in projects as permanent employment and 196 as seasonal or impermanent employments. (Translated by BURDİL) Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 23
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) İl Koordinatörü Selami Okka yaptığı açıklamada; AB Kırsal Kalkınma desteklerinden daha fazla fonu kazandırmak, yeni yatırımlarla yeni iş alanları oluşturarak tersine göçü başlatmak, istihdamı arttırmak, Avrupa ve Dünya pazarlarında rekabet edebilir ürünleri üretmek misyonuyla çalıştıklarını ifade etti. TKDK nın 2011 yılından beri proje kabul edip desteklemelerde bulunduğunu, bunu dönem dönem çağrılara çıkarak duyurup gerçekleştirdiklerini söyleyen İl Koordinatörü Okka, Kalkınma Kırsaldan başlar. Bugüne kadar tamamlanan 161 projede kalıcı istihdam olarak 196 kişi, mevsimlik ve dönemlik 271 kişi, toplamda 467 kişiye istihdam sağlanmıştır dedi. TKDK İL Koordinatörü Okka dan sağladıkları destek ve oluşan kalkınma hakkında detay aldık. DERGİ AYRINTI DERGİ AYRINTI: Sayın Selami Okka, kırsal alanda kalkınmayı amaçlayarak kurulan kurumunuzun bu kuruluş sürecini aktarır mısınız? SELAMİ OKKA: Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın ilgili kuruluşu olarak 5648 sayılı Kanunla 2007 yılında kurulmuştur. İl Koordinatörlükleri ise, 2009 yılında 20 İl Koordinatörlüğü, 2012 yılında İlimizin de içinde yer aldığı ikinci grupta 22 İl Koordinatörlüğü olmak üzere toplam 42 İl de oluşturulmuştur. Burdur İl Koordinatörlüğümüz 15 Şubat 2012 tarihinde resmi olarak faaliyete başlamıştır. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 24
Ülkemizde AB desteklerini doğrudan dağıtan tek kurum olan TKDK, yoğun bir akreditasyon süreci geçirmiştir. 2012 yılında İç Denetim Koordinatörlüğü, Hazine Müsteşarlığı ve AB Komisyonu tarafından bina, araç-gereç, ekipman, fiziksel yeterlilikler ile personel bilgi ve donanımı açısından denetlenmiş ve bu denetimler sonunda da AB akreditasyonunu başarı ile geçmiş, AB den yetki devrini alarak IPARD Instrument for Pre-Accession Assistance in Rural Development (Kırsal Kalkınma Alanında Katılım Öncesi Mali Yardım) fonlarını dağıtan Kurum olmaya hak kazanmıştır. Kurumumuzda farklı branşlardan mezun, 35 uzman ve 6 destek personeli görev yapmaktadır. TKDK Her Yerde! AYRINTI: Sayın Okka, çalışma alanınız genellikle kırsal alan denilen köyler mi? OKKA: İl Koordinatörlüğümüz kurulduğu ilk günden itibaren, yoğun bir şekilde tanıtım faaliyetlerine başlamış, potansiyel yatırımcılarla devamlı iç içe çalışmalar yapmıştır. Bu kapsamda köy, kasaba ve ilçelerde yoğun tanıtım toplantıları düzenlenmiş, Kurumumuz ve IPARD hibe fonları hakkında bilgi verilmiştir. Özellikle her çağrı ilanında yapılan tanıtım toplantılarında potansiyel başvuru sahiplerine ulaşılmaya çalışılmaktadır. İlimizde yatırım yapmayı düşünen veya yatırım yapabilecek iş adamları ve üyesi oldukları oda ve birlikler ziyaret edilerek desteklerimiz anlatılmakta ve yatırım yapmaları teşvik edilmekte, düzenlenen tarım ve hayvancılık fuarlarına ve Burdur Tanıtım Günlerine iştirak edilerek desteklerimiz potansiyel başvuru sahiplerine bire bir ve yüz yüze anlatılmaktadır. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 25
Bu kapsamda Kaymakamlıklar, Belediye Başkanlıkları, Kamu Kurum ve Kuruluşları, Odalar, Borsalar ve Birlikler ile irtibata geçilmekte, çağrı dönemlerinde toplantılar düzenlenerek, Kurumumuz ve destekleri anlatılmaktadır. Başvuru sahiplerinin proje hazırlığı aşamasında alması gereken resmi bilgi-belgelerin ilgili kurumlar tarafından daha hızlı ve kolay düzenlenebilmesi için kurum amirleri ve çalışanları ile toplantı ve bilgilendirme faaliyetleri sürekli yapılmaktadır. Desteklenen Sektörler AYRINTI: Efendim, destek sağladığınız projeler veya desteklediğiniz sektörler nelerdir? OKKA: Kurumumuz tarımdan hayvancılığa turizmden el sanatlarına kadar birbirinden çok farklı faaliyet alanlarındaki projeleri desteklemektedir. Bu kapsamda büyükbaş-küçükbaş süt ve et üretimi, tavuk-hindi üretimi, et işleme, süt işleme, meyve-sebze işleme, soğuk hava deposu, su ürünleri işleme, tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği, arıcılık, kesme çiçekçilik, yerel ürünler ve el sanatları, kırsal turizm ve kültür balıkçılığı gibi alanlarda, 5 Bin Euro ile 3 Milyon Euro arasında bütçeye sahip projeler, % 50 ile % 65 arasındaki oranlarda karşılıksız olarak desteklenmektedir. Burdur a 179 Proje AYRINTI: Şimdide bize Burdur daki proje kapsamınızı ve rakamlarınızı aktarır mısınız? OKKA: TKDK, ilk proje kabulüne 2011 yılında başlamış, bu kapsamda 1. faz illeri kapsayan 8 çağrı ilanına çıkmış, İl Koordinatörlüğümüz ise ilk proje kabulüne 9. Çağrıdan itibaren başlamıştır. Kuruluş amacı AB ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan kaynakları da kapsayacak şekilde, kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetleri gerçekleştirmek olan İl Koordinatörlüğümüz, 2014 yılı sonuna kadar 5 çağrı döneminde proje kabulü gerçekleştirmiştir. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 26
TKDK olarak 9. Çağrı, İl Koordinatörlüğü olarak çıktığımız ilk çağrı döneminde 22 proje sahibi ile sözleşme imzalanmıştır. Bu projelerden 5 adedi süt hayvancılığı, 16 adedi tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği ve arıcılık kapsamındaki makine-ekipman, 1 adedi ise süt işleme projesidir. 10. Çağrı döneminde ise 4 adet süt hayvancılığı, 4 adet tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği ve arıcılık kapsamındaki makine-ekipman olmak üzere 8 proje sahibi ile sözleşme imzalanmıştır. 11. Çağrı döneminde 10 adet süt hayvancılığı, 1 adet süt işleme tesisi, 3 adet kırsal turizm ve 92 adet tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği ve arıcılık kapsamındaki makine-ekipman olmak üzere toplam 106 proje sahibi ile sözleşme imzalanmıştır. 12. Çağrı döneminde ise 12 adet et ve süt hayvancılığı, 2 adet süt işleme ve toplama tesisi, 28 adet tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği ve arıcılık kapsamındaki makine-ekipman ve 1 adet de kırsal turizm olmak üzere toplam 43 proje sahibi ile sözleşme imzalanmıştır. 4 Çağrı döneminde alınan toplam 179 projenin yatırım tutarı yaklaşık 80 Milyon TL dir. Yatırım tutarının 46 Milyon TL lik kısmının karşılıksız olarak ödenmesi planlanmakta olup, bugüne kadar yaklaşık 34 Milyon TL si faydalanıcıların hesaplarına aktarılmıştır. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 27
TKDK dan Burdur a 34 Milyon TL Hibe İlimizde sözleşme imzalanan 179 proje kapsamında, 2013 yılında 18 milyon TL yatırıma, 11 milyon TL hibe ödenmiş, 2014 yılında ise 42 milyon TL yatırıma, 23 milyon TL hibe ödemesi gerçekleştirilmiş olup, toplamda ise 60 milyon TL yatırıma, 34 milyon TL hibe ödemesi yapılmıştır. Kalan yaklaşık 20 Milyon TL lik yatırıma ise 2015 yılı içerisinde 12 Milyon TL lik hibe aktarımı planlanmaktadır. 13. Çağrı Dönemi Projeleri İnceleniyor! 13. Çağrı döneminde 6 adet et işleme tesisi, 7 adet kırsal turizm kapsamında apart otel, 2 adet taş (mermer) işleme tesisi, 1 adet süt işleme tesisi, 1 adet soğuk hava deposu, 2 adet kesme çiçek serası, 1 adet lavanta deposu ile 97 adet tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği ve arıcılık kapsamındaki makine-ekipman olmak üzere 117 adet proje kabul edilmiş olup, incelemeleri devam etmektedir. Onaylanan projelerin sahipleri ile önümüzdeki günlerde sözleşme imzalanacaktır. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 28
13. Çağrı döneminde traktör ve hayvancılık projelerinin olmaması ve bu konularda proje kabulü yapılmamasına rağmen, bu çağrı döneminde diğer çağrı dönemlerine göre daha fazla bütçeli proje kabul edilmiştir. Kabul edilen projelerin toplam bütçesi yaklaşık 51,5 milyon TL olup, bunun yarısının başvuru sahiplerine ödenmesi planlanmaktadır. Bacasız Fabrikalar Faaliyete Geçti Bugüne kadar sözleşme imzalanmış olan; 31 adet Hayvancılık İşletmesi, 3 Adet Süt İşleme Tesisi, 2 Adet Pastane Yatırımı, 1 Adet Otel Tesisi, 1 Adet Sera, 1 Adet Dinlenme Tesisi, 1 Adet Süt Toplama Merkezi ve 139 Adet Tıbbi Aromatik Bitki Yetiştiriciliği ve Arıcılık Projesinin 161 adedi faaliyete geçmiştir. Diğer 18 projenin inşaatları devam etmekte olup 2015 yılı içerisinde yatırımlar tamamlanacaktır. Yatırımı gerçekleşen projelerin takibi de Kurumumuz açısından oldukça önemli bir süreçtir. Yatırımın tamamlanmasından sonraki 5 yıl uygulama sonrası takip dönemidir. Uygulama sonrası dönemde yatırım kurum uzmanları tarafından sürdürülebilirlikleri açısından denetlenerek, yatırımın faaliyetlerine proje amacı doğrultusunda devam edip etmediği denetlenmektedir. 14. Çağrı Döneminde %65 e Varan Destekler! AB kırsal kalkınma desteklerinin ilk etabı olan IPARD I kapsamında, 42 İl Koordinatörlüğüne tahsis edilen 1,2 Milyar Euro ilk on üç çağrıda büyük oranda kullanılmıştır. Bu kapsamda kalan 121 Milyon Euro, yaklaşık 350 Milyon TL bütçeli olup yatırımcı kaynağını da ortaya koyduğumuz da 700 milyon TL ülkemizde yatırıma dönüşmüş olacaktır. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 29
IPARD I programının tamamlanmasından sonra AB Komisyonu tarafından onaylanan IPARD II programı 2015 yılında başlayacaktır. IPARD II ile birlikte, IPARD I programındaki desteklere ilaveten yeni sektörlerin de desteklenmesi planlanmaktadır. TKDK 14. Çağrı ilanına çıkmış olup İl Koordinatörlüğümüz 11 Mayıs 2015 ile 5 Haziran 2015 arasında proje kabul edecektir. 14. Çağrı döneminde yeni kurulacak ya da modernize edilecek büyükbaş-küçükbaş süt üreten işletmeler ile tarımsal işleme sanayii kapsamındaki et işleme, süt işleme, meyve sebze işleme, soğuk hava deposu, su ürünleri işleme tesisleri sadece modernizasyon kapsamında desteklenecektir. 15.000 Euro ile 3.000.000 Euro bütçeye sahip, söz konusu faaliyet alanında sunulan projeler %50 ile %65 arasında karşılıksız olarak desteklenecektir. İstihdama Büyük Katkı İl Koordinatörlüğü olarak amacımız sadece AB hibelerinden yararlanmak veya İlimize daha fazla fon kullandırmak değil aynı zamanda istihdama da katkıda bulunmaktır. Bu kapsamda bugüne kadar tamamlanan 161 projede kalıcı istihdam olarak 196 kişi, mevsimlik ve dönemlik 271 kişi, toplamda 467 kişiye istihdam sağlanmıştır. Kadın Ve Genç Girişimciye Pozitif Ayrımcılık İl Koordinatörlüğü olarak bugüne kadar 126 traktör, 1081 tarım alet ekipman desteği yapılmıştır. 179 Proje içerisinde 40 yaş altı 63 kişi mevcuttur, ayrıca 28 bayan yatırımcımız da bulunmaktadır. Hayvancılık ile ilgili projelerde, 40 yaş altındaki başvuru sahiplerine % 5 oranında daha fazla hibe ödemesi yapılmaktadır. Ayrıca bayan girişimcilere bazı sektörlerde yer alan projelerin değerlendirilmesinde öncelik tanınmaktadır. Kırsal Kalkınmada Lokomotif Kurum TKDK Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu bugüne kadar 1,5 Milyar TL hibeyi yatırımcılara aktarmış, toplam 3 Milyar TL lik yatırım hayata geçmiş, 8 bin proje onaylanmış, 7.112 projeye hibe ödemesi yapılmıştır. Yapılan bu yatırımlarla 14.900 kişiye istihdam sağlanmıştır. İl Koordinatörlüğü olarak amacımız, AB Kırsal Kalkınma desteklerinden daha fazla fonu İlimize kazandırmak, yeni yatırımlarla yeni iş alanları oluşturarak tersine göçü başlatmak, istihdamı arttırmak, Avrupa ve Dünya pazarlarında rekabet edebilir ürünlerin üretildiği, AB standartlarında işletmeler yaratmaktır. Unutulmamalıdır ki, kalkınma kırsaldan başlar! Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 30