LEDler (Light Emitting Diodes-Işık Yayan Diyotlar) Işık yayan flamansız lambalara LED denir. Bu elemanlar çeşitli boyutlarda üretilirler.2-20 miliamper gibi çok az akımla çalışırlar. Sarsıntılara dayanıklı olduklarından her türlü elektronik devrede karşımıza çıkarlar. Elektronların enerji kaybının ışıma olarak açığa çıkması prensibiyle çalışırlar. Çeşitli renklerde ışık veren LEDler mevcuttur. LEDlerin çalışma voltajı 1,5 volt ile 2,5 volt kadardır. Yüksek gerilimlerin ve yüksek akımların bozucu etkisinden bir ön direnç ile mutlaka korunmaları gerekir. Tasarımlarda LED akımı pratik olarak 10 miliamper-20 miliamper olarak alınır. ÖRNEK: 12 voltluk devrede kırmızı LEDe seri bağlanması gereken koruma direncinin değerini bulunuz.(kırmızı LED gerilimi 1,5 volt, çalışma akımı 10 miliamper) Çözüm: LED ve koruma direnci birbirine ser bağlı olduklarından üzerlerinden aynı akım geçer. K. Gerilimler Kanununa göre LED üzerinde 1,5 volt var ise gerilimin geri kalanı öndirenç üzerinde düşecektir. Direncin üzerinde düşen gerilim belli(10,5 volt),üzerinden geçen akım belli (10 ma) ise V=IR ohm kanunundan direncin değeri bulunur. Rön=1050 Ω
LEDLERİN SAĞLAMLIK TESTİ Doğrultmaç diyotu ile aynıdır. DMM diyot kademesine alınır. Bipleme kontrol edilir. Kırmızı prob anota, siyah prob katoda gelecek şekilde bağlantı kurulursa ekranda gerilim settini aşma voltajı(1,5-2,5 volt) görülür ve LED ışık verir ise sağlamdır. ÇOK RENKLİ LEDLER Uygulamada iki yada üç LEDin aynı gövde içinde birleştirilmesi ile oluşturulmuş çok renk yayan LEDler de kullanılmaktadır. Sadece DC kaynağı kırmızı LEDe bağlarsak tek başına yanar. Kaynağın + ucunu ortak anota, kaynağın ucunu R ve G ye bağlarsak kırmızı ve yeşilin ışık vermesi ile 3.karma bir renk elde edilir. 7 li göstege( 7 segment display, 7 parçalı display) içerisinde 7 adet LED bulunur.şekildeki gibi sağındaki nokta ile 8.
ÖRNEK1: Elimizde bulunan 5 adet kırmızı LED ile I harfi yazdırmak istiyoruz. Bir LEDin akımı 10 ma olacaktır. Giriş gerilimi 12 VDC ve LED çalışma voltajı 1,5 volttur. Gerekli devre bağlantı şemasını çizip seri bağlanması gereken ön direnç değerini hesaplayınız. Çözüm: Besleme geriliminin + ucu LEDlerin anoduna, gerilim kaynağının - ucu da LEDlerin katoduna gelecek şekilde bağlantı yapılır. LEDler birbirine paralel bağlı, bunlara seri bağlı öndirenç üzerinde 12-1,5=10,5 volt düşer. LEDlerin toplam akımı 5*10=50 miliamper bu direncin üzerinden geçer. Ohm kanunundan öndirencin değeri R ön = U I =10.5 bulunur. 50 = 0.21 kω = 210Ω olarak ÖRNEK2: Elimizde bulunan 7 adet sarı LED ile F harfi yazdırmak istiyoruz. Bir LEDin akımı 20 ma olacaktır. Giriş gerilimi 12 VDC ve LED çalışma voltajı 2 volttur. Gerekli devre bağlantı şemasını çizip seri bağlanması gereken ön direnç değerini hesaplayınız. Çözüm: Öndirencin değeri R ön = U = 10 = 71 Ω olarak bulunur. I 140m
IRLEDler (Infra Red LEDler-Kızıl ötesi LEDler) İnsan gözünün göremeyeceği titreşim sayısına (frekansa) sahip kızıl ötesi ışık yayarlar. P-N birleşimine sahiptir. Uzaktan kumanda devrelerinde ve kızılötesi alıcı verici devrelerinde kullanılır. Şekil olarak normal LEDlere benzer. Sağlamlık testi: Diğer diyot ve LEDler ile aynıdır. DMM diyot kademesine alınır. Bipleme kontrol edilir. Kırmızı prob anota, siyah prob katoda gelecek şekilde bağlantı kurulursa ekranda gerilim settini aşma voltajı(yaklaşık 1 volt) görülür ve IRLEDin cep telefonu kamerası ile ışık yaydığı görülür ise sağlamdır.
LCDler-Sıvı Kristalli Görüntüleyiciler LEDler miliwatt düzeyinde enerji harcaması yaparken, LCDler mikrowatt düzeyinde harcar. Dahili veya harici bir ışık kaynağı ile aydınlatıldıkları takdirde görüntüleyici olurlar. TV, monitör, Cep telefonu ekranları ile hayatımızın vazgeçilmezidirler. Dijital görüntülerin en küçük parçasına pixel(piksel) denir. İngilizcede resim parçası anlamına gelen Picture ve element kelimelerinden türetilmiştir. Monitör destekli cihazların kullandığı pikseller, küçük noktacıklardan oluşmaktadır. Yakından bakıldığında her birinin küçük bir kare olduğu net bir şekilde görünmektedir.